T
OPSCHUIVING.
BUITENLAND.
BINNENLAND.
Uit Stad en Omgeving.
Ie Jaargang.
No. 180.
Bureau OUDE SINGEL. 54, LEIDEN.
latere. Telefoon 935. Postbus 6.
DIT BLAD VERSCHIJNT ELKEN DAG, UITGEZONDERD ZON- EN FEESTDAGEN.
DE ABONNEMENTSPRIJS bedraagt met GRATIS POLIS Ongevallen-verzekering
en het GEÏLLUSTREERD ZONDAGSBLAD voor Leiden 9 cent per week,
1.10 per kwartaal; bij onze agenten 10 cent per week, 1.30 per kwartaal. Franco
per post ƒ1.50 per kwartaal.
Afzonderlijke nummers 21/. cent, met Geïllustreerd Zondagsblad 5 cent.
Zaterdag
Mei
1910.
De ADVERTENTIEPRIJS bedraagt van 1—5 regels 0.75, elke regel meer 15 cent;
ingezonden mededeelingen van 1—5 regels 1.50, elke regel meer 30 cent, met gratis
bewijsnummer. Bij contract aanzienlijke korting. Groote letters naar plaatsruimte.
Kleine Advertentiën: gevraagde betrekkingen, huur en verhuur, koop en verkoop
(geen handels-advertentiën) 1—5 regels 25 cent, iedere regel meer 5 cent; aangeboden-
betrekkingen 1—5 regels 50 cent, iedere regel meer 10 cent.
■Dit nummer bestaat uit TWEE
1 BLADEN en een GEÏLLUS
TREERD ZONDAGSBLAD.
'Het is merkwaardig waar te nemen,
hoe de opschuiving naar Links onder de
partijen der Linkerzijde steeds verder
gaat.
Eerst waren het de vrijzinnig-demo
craten, die terwille van het algemeen
'ikiesrecht zich losscheurden van de Unie-
liberalen, die nu op hun beurt tot het
zelfde kiesrecht zijn bekeerd.
Nu doet zich het geval1 voor, dat ieen
'deel der vrijzinnig-democraten zich op
'een voornaam punt schaart aan de zijde
der sociaal-democraten.
Het geval is het volgende:
Na de vermaarde Ossendorpsche rede die
Ier uiting aan gaf, dat het 't hoofdbestuur
van den Bond van N. O. te doen is om de
'school te maken tot ^en klasse-instrument
der sociaal-demokraten, had de Vrijzin-
nig-demokratische Bond een motie voor
gesteld, waarin hij als zijn gevoelen uit
sprak, dat het openbaar lager onderwijs
den eerbied voor ons constitutioneel Ko
ningschap en voor den Drager der Kroon
behoort hoog te houden en dat verzaking
vag deze taak, wel verre van een eisch dei-
democratie te zijn, noch is in 'slands be
lang in het algemeen noch in dat der
openbare school zelve."
Tegen deze motie was verzet gerezen
idoor verschillende afdeelingen, p.a. ook
door de af deeling Leiden van den vrijz.
idem. Bond,
In de op Hemelsvaartdag gehouden al-
g^meene vergadering der vrijzinnig-de
mocraten is deze quaestie behandeld:
De heer van Aggelen uit Delft ver
dedigde het manifest van den onderwij
zersbond.
Het gaat er om, zeide dit vrijzinnig-
Delftsch gemeenteraadslid^ of wij zullen
staan naast de rechterzijde, of naast de
sociaal-demokraten.
En hij gaf het antwoord: ,-,dan li,ever
met de sociaal-demokraten".
Opmerkenswaard is, dat op deze ont
boezeming applaus volgde.
Geconstateerd mag dus worden, dat
•een deel der vrijzinnig-democraten reeds
zoo rood op de graat geworden is, dat
het op de school den kinderen geen eer
bied wil zien ingeprent voor het koning
schap, en den drager der Kroon.
Inderdaad: do opschuiving gaat steeds
verder door, tot men ten slotte geheel
bij de sociaal-democraten is aangeland.
Engeland,
Koning Edward overleden.
Een ziekte van slechts een' paar dagen,
een aandoening der longen heeft onver-
Wacht een einde gemaakt aan Het leven
van Engeland's Koning.
Volgens het officieel bulletin van "11
uur ,50 overleed de Koning hedennacht
zacht en kalm te 11 uur 45, in tegenwoor
digheid van de Koningin, de Prins ien
Prinses van Wales, prinses Louise en
haar echtgenoot, de hVrtog -jan' Fife,
prinses Victoria en prinses Louise, her
togin van Argyll, konings zuster.
Edward VII, koning van Groot-Brit-
tannië en Ierland, keizer van Indië, werd
den 9en Nov. 1841 in het Buckingham-
paleis, té Londen, geboren als oudste
zoon van koningin Victoria en den prins
gemaal Albert van Saksen Coburg. Hij
kreeg de voornamen van zijn vader Al-
bert Edward en den 4en Dec. 1841 den
titel, prins vaii Wales.
Na eerst door privaat-onderwijzersf
onder toezicht van zijn vader onderwe
zen te zijn, studeerde hij te Edinburgh,
.Oxford en Cambridge en deed in1 1860
een reis door Noord-Amerika en' in 1861
en 1862 door westelijk Azië.
Na alzoo zijn kennis van landen len
volken door eigen" aanschouwing ver
meerderd te hebben, werd hij in 1863
als hertog van Cornwall tot lid van het
Hoogerhuis benoemd. Na den dood van
'Iden prins-geniaal in 1861, ontrok ko-
iningin Victoria zich steeds meer aan alle
openbare feestelijkheden' en plechtighe-
)den. Bij bijna alle voorkomende gele
genheden tra.d nu voortaan de prins yan
Wales als vertegenwoordiger van de ko
ninklijke familie op.
'Zoo deeld hij b.v. dikwijls reizen naar
alle deel en van 'Groot-Brittannië voor
het openen van tentoonstellingen, eerste
steenleggingen en de onthulling van ge-
denkteekenen bezocht hij in de jaren
187576 Oost-Indië en was in' 1878
voorzitter van de Engelsche commissie.
In 1858 werd hij tot overste, in, 1862
tot generaal en in 1875 tot veldmaar
schalk van het Engelsche leger benoemd.
Koning Edward was steeds een groot
liefhebber van sport en jacht en als prins
van Wales nam hij dikwijls aan de jacht-
genoegens van den hoogen Engelschen
adel deel.
Bekend was het ook, dat hij in jongere
jaren zich gaarne in die Parijsche elegante
werelcf bewoog en den toon aangaf voor
die heerenmodes.
Den 20en Maart 1863 trad hij in het hu
welijk met Alexandra, dochter van Chris-
tiaan van Denemarken.
Na den dood van Koningin Victoria.
22 Januari 1901, besteeg Ediward onder
den naam van Edward VII den Engel
schen troon. Zijn plechtige kroning had
eerst den 9en Augustus 1902 plaats, na-
diat zij wegens een ernstige ziekte uitge
steld was. Van zijn kinderen stierf de oud1-
ste zoon, Albert Victor, hertog van Cla
rence. Troonopvolger is nu zijn tweede
zoon, George, hertog van York, prins
van Wales.
Als monarch heeft Ediward VII verre
de verwachting overtroffen, die men over
het algemeen van hem als kroonprins
koesterde. .Hij had als prins van Wales
zich veel in het maatschappelijk leven be
wogen, groote kennis van menschen en
toestanden opgedaan en zich groote ge
makkelijkheid van verkeer eigen gemaakt
die hem ook als regeerend vorst bijbleef.
Als vroolijk levend kroonprins scheen
hij niet vergeten te hebben, welke ge
wichtige taak hem wachtte. Zoo is het
te verklaren, dat hij, aan de regeering ge
komen, zich van meet af als een goed dip
lomaat'deed kennen, die op het politieke
schaakbord van Europa menigen schran-
deren zet deed, als een persoon van be-
teekenis, met wien men op het terrein
van de internationale politiek rekening
motast houden.
Hij deed herhaaldelijk reizen naar het
vasteland van Europa had samenkomsten
met den president der Fransche repu
bliek, met den tsaar van Rusland, den kei
zer van Duitschlandi, den koning van Ita
lië, waarbij hij veelal door den Engelschen
staatssecretaris van oorlog, Haldane, ver
gezeld werd.
Wij mogen gerust aannemen, dat ko
ning Edward een belanrijke rol heeft ge
speeld bij de tot stand brenging van de
entente-cordiale met Frankrijk en Rusland
Hij was het ook, die Spanje nauwer met
Engeland verbond, Engeland's invloed in
Portugal nog vergrootte, in het kort de
ziel van die internationale staatkunde,
welke er op gericht was, Engeland's poli
tiek aanzien te handhaven en Duitsch-
land, de groote groote concurrent van En
geland op de wereldmarkt, zoo mogelijk
te isoleeren.
Koninklijke Besluiten.
Jhr. dr. C. G. W. F. v.ain Vrédelnb
burch, gezantschapsraad bij Hr. Ms. ge
zantschap te Berlijn is benoemd tot
zaakgelastigde met den persoonlijken'
titel van buitengewoon gezant en gevol
machtigd minister bij de Hoven vanf
Boekarest en Belgrado, met standplaats
Boekarest en is jhr. mr. dr. J. R. Clif
ford Kocq van Breughel, gezantschaps
secretaris 2e kl. bij Hr. Ms. gezantschap
te .Rome, in gelijke hoedanigheid over
geplaatst bij dat te Berlijn
is benoemd tot kantonrechter te Weert
mr. P. D. A. Scho^ajmaeckers, thanSs'
griffier bij het kantongerecht te Gul
pen
.zijn benoemd: tot griffier bij liet kan
tongerecht te Almelo mr. A. N. L. Of
ten, thans griffier bij het kantongerecht
te Wijk bij Duurstede, mr. A. Sikkel ad
vocaat en procureur te Rotterdam
zijn benoemd tot subst.-griffier bij de
arr.-rechtbank te 's-Gravenhage mr. A.
J. Ellens, thans adjunct-commies bij het
dep. vain Landbouw, Nijverheid en Han
del te 's-Gravcnhagetot subst.-griffier
bij de arr.-rechtbank te Zieriekzee mr.
J. Boon Jr., advocaat ,en .procureur ,te
Rotterdam, tevens beëedigd klerk ter
griffie van de arron'd.-rechtbank aldaar
is, met ingang van 1 Juni 1910, be
noemd tot inspecteur der posterijen en
telegrafie te Arnhem, G. K. de Witt Wij
nen, thans directeur van het jipst- gn
telegraafkantoor te lAmelo
is, met ingang van' 1 Juni 1910, be
noemd tot directeur van het postkan
toor te Markelo, J. Klaasesz, thans com
mies-titulair der posterijen en telegra
fie
is, met ingang van" 1 Juni benoemd!
tot directeur van het post- en telegraaf
kantoor te Zandvoort J. Reyenga, thans
in gelijke betrekking te Naaldwijk'.
LEIDEN, 7 Mei.
St. Augustinus.
Wodnsdag j.l. hield de R. K. S. V.
St. Augustinus alhier eene vergadering
ter viering van haar dies natalis. Nadat
de president, de heer Holthaus, die in
troducés, waaronder- de heeren van 't
bureau der K. S. A., had welkom gehee-
ten gaf hij het woord aan den spreker van
dezen .avond, den Heer Dr. G. Brom,
•diie een rede hield over: „Kunst zonder
weelde.
Nadat spreker zijn vreugde had geuit
over het feit, dat het onderwerp de keuze
was van het bestuur van St. Augustinus
hij zag toch hierin een kentering in den
ouden sleur van belangloosheid van den
leant der studenten voor kunst en sociale
wetenschappen bracht hij zijne lezing
terug tot het bewijzen der 2 volgende
stellingen: 1) Volksschconheid is even
goed als volksgezondheid. 2) De werkman
is niet minder bevattelijk voor schoonheid
dan de burger. Sprekers betoog eindigde,
met aan te toonen, dat het volk zijn zucht
naar schoenheid alleen bevredigd vindt
in de Katholieke kerk.
De president dankte Dr. Brom voor
zijn hoogst interessante lezingna de gè-
bruikelijke rondvraag werd het officieele
gedeelte van de vergadering gesloten.
Maatschappij van Nederl. Letterkunde.
In de gisteren gehouden maandverga
dering van de Maatschappij van Neder-
landsche Letterkunde, voorgezeten door
Profr. Dr. C. H. Th. Bussemaker had
plaats de voorloopige vaststelling van de
agenda der jaarvergadering welke op 8
Juni a.s. zal plaats vinden.
Vervolgens werd door Profr. Dr. J.
Verduin eene voordracht gehouden „naar
aanleiding van den nieuwen Reinaert
tekst". De heer Verdam spreekt pver
de onverflauwde belangstelling in het
meesterwerk der Middelnederlandsche
Letterkunde, den Reinaert, blijkend uit
de nieuwe uitgave van het gedicht in
de serie „van alle tijden" en in de pracht
uitgave van Stijn Streuvels beide eenigs-
ziins gecastigeerd!, welke samenvallen
met de eindelijke verschijning van het
tweede stuk der uitgave van Buitenrust
Hettema in de „Zwolsche Herdrukken"
en van den nieuwen in 1908 in Duitsch-
land gevonden tekst, waarvan het uit een
letterkundig oogpunt belangrijkste al
voor eenigeii tijd bekend is geworden
door de opstelleen' yanl Profr. Muller te
Utrecht en Mr. Leonjabd Wjillems, te
Gent.
.Spr. bepaalt zich in zjjrie mededee
lingen tot de bespreking van laatstge
noemden tekst. Hij doet allereerst uit
komen het belangrijkste feit, dat door
de vondst aan het licht is gekomen, dat
daardoor voor ieder die niet willen!s(
blind is het goed recht der tot dusverre
op 'jdért tekst toegepaste critiek op de
overtuigendste wijze wordt bewezen'.
De methode om voor de beoordeeling
en verbetering van den Courbürgschen
tekst niet te trekken uit de vergelijking
van Reinaert II en de Latijnsche verta
ling vinldt de nieuw gevonden redactie
schitterend gerechtvaardigd. Op onge
veer 50 plaatsen, vindt men' daarin de
lezingen; van Reinaert II, die van den
tekst van het Courburgsche h,s. meer of
minder sterk afwijken, terug, hetgeen
door voorbeelden wordt aangetoond.
Op tal van plaatsen worden de gissin
gen va# De Vries, Fran'ck, Muller, e.a.
die op deze verge!ijlkimg berustten', vol
komen' bevestigd. Op andere waarvan!
men dit met hetzetfde recht verwachtte,
js dit fiiet het gev,al>jdoch fji tze.l fde ,ye.r-
schijnsel doet zich voor bij elk tnieuw
gevonden handschrift, dat in den regel
een deel der bestaande moeilijkheden!
oplost, doch aan d,e njet opgeloste, an
dere toevoegt.
Verder deelt spr. mede het nieuwe
dat er voor de Reinaei't-critkk uit te
loeren valt en hetgeen er voor den M.
Nederlandschen woordenschat door aan
het licht komt.
De uitgave zelve is niet in alle Op
zichten zooals zij had kunnen zijn, in
dien de heer Degerink de moeite geno
men had om zich in betrekking te stel
len met de Nederl. geleerden, die beter
Middel-Nederlandsch verstaan dan hij,
met name met den hem door de vondst
persoonlijk bekend geworden Utrecht-
schen hoogleeraar Muller, van' wien wij
eerlang den hoognoodigen critischen
Reinaert-tekst verwachten. Door het vin
den van het nieuwe handschrift kan de
ze uitgave op een veel zekerder grond
slag worden opgebouwd, dan tot heden
't geval was.
Den geëerden' spreker Werd miamens
de vergadering dank betuigd door den
Voorzitter voor zijne veelszins belangrij
ke voordracht.
Ethnographisch Museum.
Van den Catalogus van 's Rijks Ethna-
graphisch Museum alhier zijn versche
nen idee! I, Borneo le gedeelte; deel
IV. De eilanden om Sumatra en deel V
Javaansche oudheden.
Zoowel in het belang van het Museum
als in dat van de Wetenschap der volken
kunde iis deze uitgave toe te juichen,
waardoor de rijke verzamelingen ook
vruchten kunnen dragen voor diegenen,
diia verhinderd zijn zelf naar Leiden te
komen. Eerst nu krijgt men een overzicht
welke schatten het Museum herbergt en
nog meer valt daarom toe te juichen, wat
in de Memorie van Antwoord op het
Voorioopig Verslag der Tweede Kamer
betreffende hoofdstuk V der Staatsbe-
grooting voor 1910 door den minister van
binnenlandsche zaken is medegedeeld, dat
nl. liet Ethnographisch Museum zal kun
nen komen in de gebouwen van het te
genwoordige Ziekenhuis.
Het stemt weemoedig nu dit gedeelte
van den reuzenarbeid gereed' is, dat het
den vorigen directeur van het Museum,
den yolijverigen dr. J. D. E. Schmeltz,
niet vergund is geweest de verschijning
van het werk waarop hij zoo trotsch was
te beleven. Zij die het voorrecht gehad
hebben met nu wijlen dr. Schmeltz in
aanraking te komen, zullen weten hoeveel
zorg en toewijding hij aan de tot standko-
mifig van den catalogus heeft aan den dag
gelegd en zullen beseffen, welk een glorie
het voor hem geweest ware, indien de
verschijning nog tijdens zijn leven bad
kunnen geschieden.
Van de drie dieelen, die thans zijn uit
gekomen en waarvan te gelijker tijd een
Hollandsche en een Duitsche tekst het
licht, ziet, zijn het eerste en het vijfde be
werkt door den tegenwoordigen direc
teur, dr. ,H. ]H. Juynboll en het vierde
door den conservator, den heer ,H. W.
Fischer.
De catalogi zijn alle drie van een uit
voerige hoogst belangrijke, door de be
werkers samengestelde inleiding voorzien.
Deel IV (De eilanden van Sumatra) be
gint eerst met pag. IX, onder de mededee-
ling, dat de vorige directeur het voorne
men had aan dit deel en liet nog te
verschijnen deel III eene inleiding toe
te voegen, waaraan door zijn plotseling
overlijden nog gevolg kon worden gege
ven, vandaai- dat vier bladzijden van de
inleiding ontbreken.
Uit 4e inleiding van deel I blijkt, dat de
in den catalogus genoemde werken over
algemeene ethnographische literatuur
grootendeels den door den overleden di
recteur zijn aangehaald, terwijl hij tevens
de systematische beschrijving op som
mige plaatsen veranderd en vermeerderd
heeft, vooral in die afbeeldingen die over
tatoueerpatronen, hoeden en visscherij
handelen. Ook heeft dr. Schmeltz zich
met het nazien der drukproeven belast,
zoodat hij naast zijn moreelen invloed
ook zelf tot bewerken van den catalogus
het zijne had bijgedragen.
De verschillende deelen zijn vrijWe)
uniform samengesteld.
t— De Harmonie vereenjging „Kunst
naar Gave" alhier behaalde op den 9 jl. te
Neder-Hardiinxveld gehouden inuziek-
jyedstrijd van (den Bond van Harmonie-
Fanfarever eeaigingen in Zuid^Ho'land
in de af deeling Ha rm o niev e r een igi ngen^
den derden prijis.
In de afdeehmge Fanfare vereenigitf-
gen werd de eerste prijs toegekend aan
„Concordia" te „Waddinxveen"
Sedert geruimen tijd werden uit die
fabriek yan de firma Sanders |en Co.s
alhier, groote hoeveelheden zeep vermist
Thans is rechtsingang verleend tegem
eehige meisjes en vrouwen van het per
soneel, die verdacht worden de zeep te
hebben gestolen. Ook wordt een vervol
ging ingesteld tegen W. v. S., verdacht
als heler.
Bij het 2e regiment veld-artilleriej
alhier worden tijdelijk gedetacheerd de
volgende cadetten der Koninkl. Militaire
Academie: K. A. F. van Waveren, D,
van Driest en V. H. Iwes.
ALFEN AAN DEN RIJN. In verband
met den ge wijzigden treinenloop zal de
kaasmarkt met ingang van Maandag ,9
Mei a.s. des morgens te kwart vooii
achten aanvangen.
8 Mei a.s. herdenken de echtelie
den Joh. van der Sloot en Johanna
Versluis, den dag waarop zij voor
50 jaren door het huwelijk werden
verbonden. Moge het den krassen
luidjes niet aan belangstelling ontbreken.
AARLANDERVEEN: Op Zaterdag
Mei, des voormiddags te 10 uur zal de
Gemeenteraad vergaderen ter behande
ling der volgende agenda. 1. Aanvulling
Algemeen Politie-reglement. 2. Wijziging
Bouw- en Woningvoerordening. 3. Ver
lenging termijn onbewoonbaarverklaring.;
4. Rekening Gezondheidscommissie. 5.
Bespreking schoonhouden school (dorp).-
6. Rekening Gasfabriek. 7. Invordering en
8. Reclames Plaatselijke Belastingen."
BOSKOOP. Aan het postkantoor alhier
werd gedurende de maand April bij de
Rijkspostspaarbank ingelegd f 1900,93,
terugbetaald f4413.42.
Het laatste door dat kantoor uitgegeven
boekje draagt het nummer 1772.
LEIDSCHENDAM. Gedeputeerde Sta
ten van Zuiid-Ho'land hebben goedgun
stig beschikt op een verzoek van de ver-
eeniging „De Vrije Schuit", om het schut
tingsuur aan de sluis te Leidschendam op
Zondag te verlengen tot 5 uur des na
middags, te beginnen de tweede week in
Mei tot en met de tweede week in Juli.
In dit tijdperk zal ook de oude Tolbrug
te Voorburg tot vijf uur geopend blijven,
LEIMUIDEN. De verlofgangers der
landmacht, ingeschreven in het verlof-
gangersregister in deze gemeente, worden
ter onderzoek opgeroepen op Donderdag
2 Juni 1910, in het Gemeentehuis te
Woubrugge, des voormiddags half elf uur.
LISSE. Zooals men weet, heeft zidi
hier een dames-comité gevormd, be
staande uit: Gravin van Linden, Mevr.
v. d. Meiv. Aalst, Mej. BlokDuyvis,
Mej. de Graafvan Vliet, Mej. Tlieis-
sen—Rekkers, Mej. ZaneveldMolenaar
Mej. Corts en Mej. Haase, ten einde een
loterij te organiseeren ten bate van,
het „Groene Kruis". Dank zij de
mildheid der ingezetenen is het Comité
hierin volkomen geslaagd.
Door het Comité daartoe uitge-
noodigd zijn wij een kijkje gaan nemen
naar de enorme collectie prijzen'. De
heer G. v. d. Meij heeft zeer Welwjillen'cj
de pakplaats van zijn bollenschuur be
schikbaar gesteld om de prijzen tentoon!
te stellen. Weten wij uit ondervinding
dat de ingezetenen van Lisse in het steu
nen van liefdadige doeleinden steeds'
als voorbeeld kunnen worden gesteld,
deze keer heeft het pnze verwachting
verre overtroffen. Op lange tafels cn'
aan de wand staan en hangen niet min
der dan 302 prijzen. Tusschen groen,
bloemen en vlaggedoek prijken ter op
luistering op een der tafels buste's van
H. M. de Koningin en van Z. K. H. Prins1
Hendrik.
De verscheidenheid der prijzen is te
groot om ze hier tot in .alle details
op te sommen; wij zulien ons bepalen
tot een kort overzicht en noemen dan
ruim honderd zeer nuttige en degelijk er.
fijn afgewerkte handwerken Koperwer
ken en uitgesneden houtwerkeneen
schilderstukje en eenige schilderijen
voorts planten, boeken, plaatwerken, si
garen, enz. enz. Bovendien nog een bon
cn wie deze bon wint kan daarvoor bij
den heer W.eber, banketbakker een heer-