No. 161.
BINNENLAND.
Uit Stad en Omgeving.
Ie Jaargang.
3)e E^icbe hc Sou/temt
Bureau OUDE SINGEL, 54, LEIDEN.
Interc. Telefoon 935. Postbus 6.
DIT BLAD VERSCHIJNT ELKEN DAG, UITGEZONDERD ZON- EN FEESTDAGEN.
DE ABONNEMENTSPRIJS bedraagt met GRATIS POLIS Ongevallen-verzekering
en het GEÏLLUSTREERD ZONDAGSBLAD voor Leiden 9 cent per week,
t 1.10 per kwartaal; bij onze agenten 10 cent per week, 1.30 per kwartaal. Franco
per post 1.50 per kwartaal.
Afzonderlijke nummers 2'/i cent, met Geïllustreerd Zondagsblad 5 cent.
De ADVERTENTIEPRIJS bedraagt van 1—5 regels f 0.75, elke regel meer 15 cent
ingezonden mededeelingen van 1—5 regels 1.50, elke regel meer 30 cent, met gratis
bewijsnummer. Bij contract aanzienlijke korting. Groote letters naar plaatsruimte.
Kleine Advertentiën: gevraagde betrekkingen, huur en verhuur, koop en verkoop
(geenliandels-advertentiën) 1—5 regels 25 cent, iedere regel ineer 5 cent; aangeboden-
betrekkingen 1—5 regels 50 cent, iedere regel meer 10 cent.
Dit nummer bestaat uit
TWEE bladen.
Geboortecijfers.
De Staatscourant heeft dezer dagen de
(geboorte- en sterftecijfers bekend ge
maakt, gerekend over de bevolking op
1 Juli 1909.
Wanneer men de geboortecijfers be
schouwt, dan treft het, dat deze cijfers
die al dalende waren, nog meer paar
beneden zijn gegaan.
Er worden dus in Nederland hoe lan
ger hoe minder kinderen geboren.
En wat vooral de aandacht trekt, js
dat uit de jongste statistiek blijkt, dat
de groote vermindering der geboorten juist
de groote steden betreft en daar zelfs zeer
aanmerkelijk is.
Indien de geboorten bij ons nog even
hoog waren dan in 1870, dan zouden er
in 1909 naar verhouding gerekend
t41.177 kinderen meer geboren moeten
zijn.
Deze achteruitgang "jaagt schrik aan,
(want zij doet zien, hoe een zeker euvel,
van Franschen oorsprong, bij ons meer
en meer doordringt en 'inkankert.
De werking van zekeren zedeloozen
'Bond, die onder eèn liberaal Ministerie
de Koninklijke goedkeuring op haar sta-
Stuten wist te bemachtigen, de invloed
ivan mannen als Mr. S. van Houten e. a.,
de heillooze propaganda der Sociaal
democratie, het zoeken naar winstbejag
'van een pers ,die zekere schandelijke
jadvertentiën opneemt* dat alles werkt
tbet euvel ten onzent in de hanidl
Maar toch is de hoofdoorzaak van dit
bedroevend volkonteerend kwaad gele
gen in de verslapping van bet geloof.
Zoolang dat niet is versterkt en op
de oude 'kracht gebracht, helpen hier
geen middelen op iafdoende wijze.
V Longtering.
Wat ons nog opviel uit de sterftecijfers
'is, dat ook weder dit jaar het cijfer van
ben, die aan longtering stierven, het
hoogst was.
Het heet ,in den volksmond, dat de
lering een kwaal is, waar geen kruid voor
is gewassen, maar toch kan er tegen deze
ziekte preventief veel worden gedaan,
ook door de regeering.
Woningen, waar licht en lucht kun-
'nen doordringen, beperking van arbeids-
'duur in voor de gezondheid schadelijke
bedrijven, sanatoria voor degenen, die Ln 'i
eerste stadium der ziekte verkeeren, een
mensch waardig loon, waardoor men in
'staat gesteld wordt zich behoorlijk te
voeden ?t zijn middelen om deze vree-
selijke ziekte, die toch het ergste woedt
in arbeiderskringen te voorkomen en voor
verdere ge a_iite;i in haar vaart te stuiten.
Hopen we, dat een volgend jaar de
cijfers gunstiger zijn: in 1909 stierven
aan longtering in ons land 7220 menschen
.dat is gemiddeld 20 per dag!
Schandelijk.
Als regel zal wel gelden, dat wie veel
omzet goedkooper levert dan wie slechts
een geringen omzet heeft.
Op dezen regel maken intusschen uit
zondering de syndicaten en trusts, die een
reusachtig grooten omzet en voor som
mige artikelen de markt in hun handen
hebben.
In den laatsten tijd heeft veel van zicb
doen spreken het Rijnsch-Westfaalsche
kolensyndicaat, dat aan enkele personen
reusachtige winsten bezorgt en den prijs
der kolen ontzaglijk heeft opgedreven.
Dit syndicaat beheerscht als het ware
voor ons land de kolenmarkt. Het kan,
daar het concurrentie zoo goed als niet
te duchten heeft, prijzen vaststellen, die
het wil.
Zulk een toestand is schreeuwend,
evenals schreeuwend zijn de trutst, die
wta voor ettelijke andere artikelen zich
hebben zien vormen.
Zoo worden de prijzen kunstmatig op
gedreven.
Een kunstmatige opdrijving heeft ook
plaats, wanneer, zooals bij het artikel
krenten herhaaldelijk is geschied, de helft
of meer van den oogst verbrand wordt
ten einde de prijzen hoog te houden.
Dergelijke dingen zijn eenvoudig ter
gend van onrechtvaardigheid.
Dat iets duur wordt als de oogst slecht
en die opbrengst gering is, spreekt vanzelf
Daar is niets tegen te doen.
Maar dat men door misdadige midde
len de opbrengst gering maakt, of dat
men ten einde een kleine groep men
schen buiten alle verhouding tot hetgeen
zij doen te bevoordeelen, de prijzen op
drijft, is eenvoudig schandelijk.
Socialisten zullen degenen, die derge
lijke praktijken toepassen, wel niet zijn,
maar dat zij socialisten kweekeu is bui
ten kijf.
En indien op dezen weg mocht worden
voortgegaan, dan zou de socialistische
staat zijn pad op voortreffelijke wijze ge-
effend vinden. (Ugz.)
De vacature-Delprat.
De heer Delprat, die onlangs ontslag
genomen had als wethouder van Amster
dam werd in de gister gehouden zitting
van den gemeenteraad als zoodanig her
kozen met 20 van 29 geldige stemmen.
Rechts stemde blanco.
De heer Delprat heeft zijn herbenoe
ming niet aangenomen.
De heer Delprat deelde mede, dat het
resultaat van de gisteren in den Raad
gehouden stemming hem geen aanleiding
gaf om op zijn ontslag-besluit terug te
komen.
Volgens artikel 86 der Gemeentewet
moet nu binnen acht dagen een nieuwe
keuze geschieden. Woensdag 20 April zal
derhalve de Gemeenteraad vergaderen, o.
m. ter verkiezing van een wethouder.
Of intusschen een voorste! tot splitsing
van de afdeeling financiën en bedrijven,
om tot de verkiezing ook van een vijf
den wethouder te geraken, zal worden
ingediend, moet worden afgewacht.
De heer Th. F. A. Delprat, werd 13
April 1908 in de vacature mr. Heems
kerk tot wethouder gekozen en zag zich
met het beheer der afdeeling financieën
en bedrijven belast. September van dat
jaar periodiek aftredend, werd hij bij
eerste stemming met groote meerderheid
herbenoemd. De heer Delprat, die lid
van den Raad blijft, was gisteren dus
twee jaar wethouder van Amsterdam. Als
oudste in jaren trad hij meermalen als
w.n. burgemeester op en installeerde als
zoodanig ook burgemeester Röell.
Het Hbl. vernam nog dat het'besluit
der rechtsche raadsleden om blanco te
men, welk besluit veel tot het niet aan
nemen der herbenoeming van den heer
Delprat tot wethouder moet hebben bij
gedragen, niet genomen was met alge-
meene stemmen, maar met slechts één
stem meerderheid.
Koninklijke Besluiten.
Zijn benoemd tot gedelegeerden van
Nederland bij de op 18 dezer te Parijs
te openen internationale conferentie tot
keering der verspreiding van ontuchtige
geschriften, waarbij ;te gelijker tijd zal
plaats vinden partieele herziening en zoo
mogelijk onderteekening van het ontwerp
der ter Parijsche conferentie van 1902 op
gestelde strafrechtelijke conventie betref
fende de bestrijding van den handel in
vrouwen en meisjes, de heeren:
mr. A. L. E. ridder de Stuers, Hr. Ms.
buitengewoon gezant en gevolmachtigd
minister te Parijs;
mr. E. R. H. Regout, lid van de Twee
de Kamer der Staten-Generaal, te 'sGra-
venhage.
jhr. mr. A. J. Rethaan Macaré, advo
caat-generaal bij den Hoogen Raad der
Nederlanden te 's Gravenhage.
- Aan jhr. mr. T. van Beyma thoe
Kingma, op zijn verzoek, met ingang van
15 dezer, eervol ontslag verleend uit zijn
betrekking van griffier bij' het kantonge
recht te Lemmer.
Zijn benoemd: A. bij het wapen der
infanterie, tot cerste-luitenant:
lo. bij hun tegenwoordig korps, de
tweede-luitenants J. Visser, van liet 6e
en W. Ridder van Rappard en A. Th. Du-
four, beiden van het 8e regiment;
2o. bij de 4de compagnie wielrijders, de
tweede-luitenant R. O. van Gennep, van
die compagnie;. f
B. bij het wapen der genie, bij het re
giment genietroepen, tot cerste-luitenant
de tweede-luitenant G. W. A. W. Lut-
jens, van het korps;
C. bij liet personeel van den genees
kundigen dienst der landmacht:
tot dirigeercnd-paardenarts, met den
rang van majoor, de paardenarts der 1ste
klasse L. J. M. Rijnenberg, van liet korps
rijdende artillerie;
- Zijn in iinen rang overgeplaatst
bij hee regiment grenadiers cp, jagers, de
kapiteins der infanterie jhr. C. A. J,
Meijer en J. C. C. Phaif, onderscheiden
lijk van liet 4de en vaii het 8ste regiment
alsmede de eerste-luitenants der infanterie
G. Ie Poole, van liet 4de regiment, H.
J. A. Hagdorn, van het 5de regiment, M.
F. J. Phaff en J. A. G. van Andel, bei
den van het 6de regiment en W. baron
van Ittersum, adjudant bij liet 2de re
giment.
Benoemd tot directeur van het post
en telegraafkantoor te Oudenbosch H.
Willemsen, thans in gelijke betrekking
te Vreeswijk.
Benoemd is tot directeur van het
post- en telegraafkantoor te Zaandam,
E. J. Veldhuyzen, thans in gelijke betrek
king te Harlingen.
Katholieke Journalistiek.
Naar aanleiding van een vrij onbedui
dend feit zijn ,,d e T ij d" en „de Maas
bode" in een polemfek gewikkeld, die
door het laatste blad gevoerd is op een
zekere bekende manier.
Nu lezen wij in „De Gelderlander":
„Er dreigt vergiftiging van verhoudin
gen in de Katholieke journalistiek. Dit
gevaar wordt zóó dreigend, dat het noo-
dig is er niet over te zwijgen. W,ant het
geldt hier ook een openbaar Katholiek
belang.
Gemakkelijk is het niet de aanleiding
tot dit betreurenswaardige verschijnsel
geheel objectief te ontleden.
Niet onmogelijk is het, dat -concur
rentiezucht een der eerste redenen er
van is.
Er bestaat een nobele concurrentie in
de journalistiek.
Een die streven doet naar gestadige
verbetering der geleverde geestespro
ducten; een streven, dat in en'kele onzer
Katholieke dagbladen met vreugde mag
worden geconstateerd.
Maar er bestaat óók een concurrentie
van minder allooi.
Een, die zich aankondigt met marktge
schreeuw die het streven van een con
current, om deugdelijke geesteswaar te
leveren en mannen, die iets in hun mars
voeren, te bewegen tot medewerking in
den geestesstrijd, welke voor het groote
publiek alléén in de dagbladpers ge
voerd wordt, als onbeteekenend tracht
voor te stellen
die pocht op eigen voortreffelijkheid,
en over zich zelf in hyperbolen vervalt,
doch tegenóver anderen bij voorkeur de
litotes en verkleinwoorden aanwendt;
die den splinter in anderer oog wel
ziet maar niet den balk in eigen oog!
die anderen voortdurend critiseert
maar geen tijd schijnt te hebben voor
zeifcritïek, ofschoon 'de eigen prestaties
meer dan eenige reden tot inkeer geven.
Een concurrentie als deze, op innerlij
ke onwaarheid berustend, irriteert na
tuurlijk in de hoogste mate, temeer, om
dat de concurrent, schoon o.i. niet te
recht, om allerlei conventioneele, meest
ook goede, doch in de gegeven omstan
digheden niet geldige beleefdheidsbe
grippen er voor terugschrikt, tegen het
marktgeschreeuw van en de kleineering
door zijn tegenstander op te komen.
Nóg een andere omstandigheid leidt
tot vergiftiging der verhoudingen in de
Katholieke journalistiek.
In de onmacht om zelf tegenover an
dersdenkende tegenstanders de burger
lijke beleefdheid en de, in de Nederland-
sche pers gelukkig doorgaans bewaar
de, urbaniteit in acht te nemen, maakit
men Katholieke concurrenten, die dit
wel doen zonder daarom de beginselen
met minder kracht te verdedigen, verdacht
als bevriend met de liberalen, Zoo tracht
men zich schadeloos te stellen, nu het
beoordeelen van anderer rechtzinnigheid
in de leer van den rooster van werk
zaamheden moest geschrapt worden.
De vraag inag gesteld, of er geen mid
delen bestaan, om aan een dergelijke
verderfelijke en onchristelijke vergifti
ging der verhoudingen tusschen strijders
voor eenzelfde doel een einde te maken."
Daaiop antwoordt „het Centrum"
Of daartegen dan geen geneesmiddel
te vinden zou zijn?
Ja, zeggen sommigen, er is een genees
middel en een zeer radicaal middel ook:
namelijk, dat er in 't geheel niet gepo
lemiseerd worde.
En zü, die aldus redeneeren, zullen,
misschien in hun opvatting zijn gesterkt
door de onverkwikkelijke staaltjes van
slechte polemiek, welke men in de laatste
dagen weder te aanschouwen kreeg.
Moet men echter, zouden wij willen
vragen, het kind met het badwater uit
gieten'?
Wij blijven van oordeel, dat niet in
de polemiek-zelve de eigenlijke oorzaak
van 't kwaad steekt, en dat men haar
niet behoeft te schuwen, omdat er wél
eens, of meermalen, slecht gepolemi
seerd wordt.
En voor zoover dan ook de polemiek
tot het kwaad mag aanleiding geven,'be
staat er een Tcrachtig qjiddel, om dit
verkeerde t ot de allergeringste
proporties terug te brengen.
Het giftigst wordt bijna altijd gepo
lemiseerd door hen, die in gebreke
blijven den tegenstander voor
de eigen lezers aan 't woord
te laten komen.
Wanneer het algemeen gebruik
was, dat men, met vermijding van zeke
re bekende kunstgrepen, elkanders mee
ning en opmerkingen j u i s i, v o 11 e d i g
en zoo mogelijk steeds letterlijk^ on
der de oogen der eigen lezers bracht, zou
er, naar wij vast gelooven, veel min
der worden gepolemiseerd en de pole
miek in verreweg de meeste gevallem
haar verbitterend karakter verliezen.
Het middel, om te komen tot een rui
terlijke en vruchtbare gedachten-wisse
ling, is te vinden in een eerlijk ci-
tee renoveren weer. 1
LEIDEN, 14 April.
Hollandsche Maatschappij van
Landbouw.
De gisteravond gehouden vergadering
van de afdeel .idea en Omstreken
der Holl. Maat -.appij voor Landbouw
werd voor het eerst geleid door den
nieuwbenoemden voorzitter, Mr. A. J.
Fokker, die in zijn openingsrede de ver
diensten huldigde van den afgetreden,
functionaris, den heer J. W. Nieuwenhui-
zen Segaar. Spr. Ik t voorzitter
schap aangenomen, .wend op den
steun der leden. Wel js de opmerking
spr. ter oore gekomen, dat een jurist
nu juist niet de aangewezen man is yoor
leider eener landbouwvereeniging, maar
spr. meent, dat ook van de leden het
initiatief moet uitgaan voor zaken, die
den bloei der afdeeling bevorderen en
in die verwachting heeft spreker zijn
ambt aangenomen.
De secretaris, de heer v. Oosterhout,
las daarna de notulen voor van de vo
rige vergadering, die onveranderd wer
den goedgekeurd.
Vervolgens deelt de voorzitter m.ede,
verhinderd te zijn de algemeene verga
dering bij te wonen. Op de .receptie,
die de nieuwe burgemeester heeft ge
geven, vertegenwoordigden spr. en de
heer Bakker de afdeeling, baarbij Jhr.
de Gijselaar zijn sympathie uitte voor
de Maatschappij en zeide zich als lid
van Gorinchem naar Leiden te hebben
laten overschrijven.
Aan het bestuur is door de Commis
sie voor het Concours Hippique ge
vraagd nainens de Maatschappij een ju
rylid te willen aanwijzen voor de afd.
landbouwpaarden, waarvoor vier prijzen,
resp. f 50, f 40, f 30 f 20 zijn be
schikbaar gesteld. Het bestuur heeft de
ze aanvrage zeer op prijs gesteld .en
den heer A. C. v. d. Akker te Hazers-
woude bereid gevonden in de jury zit
ting te nemen. Voorts heeft het bestuur
gemeend, waar door het concours indi
rect wordt medegewerkt tot verbetering
van het paardenras en dus een landbouw
belang bevorderd wordt, een medaille
beschikbaar te moeten stellen.
Het adres der afdeeling aan den Ge
meenteraad heeft in zooverre succes ge
had, dat den Raad is voorgesteld de
verhooging niet uit te voeren.
Voorts is briefwisseling gevoerd met
de Centrale Landbouw Onderlinge, om
dat de afdeeling Leiden genoemd was
onder die afdeelingen, welke nog niets
hadden gedaan. Het tegenovergestelde is
waar en een brief van verontschuldiging
voor de begane verg/ssing werd van de
Centrale ontvangen. Bij deze gelegen
heid werd aangespoord te Leiden een
Ongevallen-commissie te stichten, omdat
op aansluiting der plaatselijke vereeni-
ging te Leiderdorp voorloopig niet valt
te rekenen.
B,eJioemd worden tot leden der com
missie belast met liet nazien der reke
ning van den penningmeester, de heeren'
P. van Staalduijnen (Leiden), C. A. N.
van Lijst (Leiderdorp) en C. Christiaan-
se Jr. (Leiden).
Van het hoofdbestuur is een missive;
ontvangen, warm de aandacht wordt ge
vestigd op de onderlinge verzekering te
gen miltvuur, die reeds in vele afdee
lingen bestaat, en met succes werkzaam'
is. Als voorbeeld wordt Assendelft ge
noemd. 't Bestuur betwijfelt evenwel of
genoegzame belangstelling bestaat voor,
deze zaak mochten uit den boezem der
vergadering evenwel stemmen cr voor
opgaan, dan is het bestuur gaarne be
reid de noodige stappen ter voorberei
ding te doen. De heer van Oruting zegt;
dat miltvuur in Leiden en omstreken
zeer weinig voorkomtbovendien neemt
het Rijk de ingeënte koeion, die mm
miltvuur sterven, over. Spr. ziet in zulk
een verzekering geen heil. Het schrij
ven van het hoofdbestuur wordt voor
kennisgeving aangenomen.
Op de gewone jaarlijksche vragenlijst
van het hoofdbestuur over de werkzaam
heden der afdeeling komt ook een vraag
voor wat de afdeeling deed inzake de
overname van tuberculeuze runderen
door het Rijk. Het bestuur heeft be
sloten deze vraag aan de vergadering
voor te leggen, 'omdat het meende, dat
er nogal eenige ontevredenheid bestaat
De heer van Gruting vroeg hierover het
woord en hield een lang betoog, waarin
hij zijn opinie te kennen gaf, dat de
Regeering op den verkeerden weg was.
Door het bekende Kon. Besluit van
het vorig jaar moesten de fokkers, alvo
rens hun vee werd overgenomen, niet
slechts de verdachte beesten, maar de
geheelc koppel laten onderzoeken op
hun eigen kosten. Dif hebben zij gaarne
gedaan en een aantal veefokkers, die
„zoet rijden", van overname door het
Rijk van hun tuberculeus vee, buiten ge
sloten .Spr. keurt het af, dat aan die
ministerieele beschikking vooraf geen pu
bliciteit is gegeven.'Thans zijn v
lende landbouwers cr dupe van g
den, maar bovendien haalt een zooda
nige bestrijding der tuberculose onder
liet vee niets uit on kan de Régecring.
het geld evengoed in de schatkist hou
den. Spr. geeft aan, hoe sommige be
zwaren zijn te ondervangen, en ver
trouwt dat de afdeeling zich in de/.em
tot de Regeering zal wenden. Na eenige
discussie wordt goedgevonden eene open.
bare vergadering te beleggen, waarin
de heer van Gruting deze zaak zal uiteen
zetten, terwijl er gelegenheid toit gedneh-
temvisseling zal bestaan.
Het bestuur werd opgedragen stap
pen te doen om dcji volgenden winter
te dezer stede een cursus te houden in
hoefbeslag.
Vervolgens kwam een zaak ter sprake
die in de vergaderingen der Maatschap
pij meermalen een onderwerp van be
spreking heeft uitgemaakt, doch waar
aan tot dusverre in de pers geen publi->
citeit werd gegeven. t
De afdeeling streeft cr maar de alge
meene vergadering in September 1911
en de daarmede gepaard gaande groote
landbouwtentoonstelling te Leiden te
doen houden. Dit zal op de volgende
algemeene vergadering te Hoorn moeten
worden beslist. Reeds lang is eene ten
toonstellingscommissie bezig de voorbe
reidende maatregelen te treffen, die het
welslagen der onderneming kunn
vorderen.
Besloten werd nu aan het bestuur der
afdeeling en aan de Commissie volmacht
te geven die zaken te doen, welke voor,
de totstandkoming der tentoonstelling
noodig zijn, als requesten tot den Ge
meenteraad, Provincie en Regeeriug mi
subsidie, het vormen eener financieele
commissie enz. Evenwel mogen deze
stappen geen bezwarende financieele las,
ten aan de afdeeling opleggen.
Uit de inlichtingen van elders ontvan
gen bleek o.m., dat de ontvangs' a
uitgaven te Gouda rond f 25.000
pen. Dr. Croese, de secretaris dei ^ou.
Landbouwvereeniging, welke zich speci
aal op het gebied van landbouwtcntoon-.
stellingen beweegt, heeft zich bereid ver
klaard medewerking te verkenen en deiij
steun der vereeniging te bevorderen. De
keuze van het terrein is gevallen op liet
Schuttersveld, omdat dit voor vervoer
te lan'd en te water gunstig gelegen is.
Getracht zal worden een waarborgfonds
te krijgen en er zijn feeds afdeelingej^
