No. 137.
Yolanda.
Ie Jaargang;.
Bureau OUDE SINGEL 54, LEIDEN,
Interc. Telefoon 935. Postbus 6.
DIT BLAD VERSCHIJNT ELKEN DAO, UITGEZONDERD ZON- EN FEESTDAGEN.
DE ABONNEMENTSPRIJS bedraagt met GRATIS POLIS Ongevallen-verzekering
en het GEÏLLUSTREERD ZONDAGSBLAD voor Leiden 9 cent per week,
1.10 per kwartaal; bij onze agenten 10 cent per week, 1.30 per kwartaal. Franco
per post 11.50 per kwartaal.
Afzonderlijke nummers 2Vi cent, met Geïllustreerd Zondagsblad 5 cent.
De ADVERTENTIEPRIJS bedraagt van 1—5 regels 0.75, elke regel meer 15 cent:
ingezonden mededeelingen van 1—5 regels 1.50, elke regel meer 30 cent, met gratis
bewijsnummer. Bij contract aanzienlijke korting. Groote letters naar plaatsruimte.
Kleine AdvertentiCngevraagde betrekkingen, huur en verhuur, koop en verkoop
(geen handels-advertentiën) 15 regels 25 cent, iedere regel meer 5 cent; aangeboden-
betrekkingen 15 regels 50 cent, iedere regel meer 10 cent
Ontwerp-wet op de winkelsluiting.
In de „Verslagen en Médedéelingén"
yan de afd. Handel van het Dep. Land
bouw is opgenomen, het Ontwerp-wlet
pp de winkelsluiting, aangeboden aan
JH. M. de Koningin door de Staatscom
missie voor den handeld'rijvenden en in-
dustrieelen middenstand.
Wij ontleen en aan dit ontwierp dé vol
gende punten:
Art. I bepaalt:
Het is verboden eenen winkel voor
het publiek geopend te hebben of in;
een winkelhuis iemand te bedienen tus-
schen 's avonds 9 uur en 's morgens 5
pur.
Degenen die bij het sluiten van jden,
[winkel daarin reeds aanwezig zijn, mo
gen nog bediend worden.
In volgende artikelen wordt omschre
ven het begrip „winkel" en de uitzon
deringen, op welke de wet niet toepas
selijk is (apotheken, inrichtingen waar
spijzen en dranken voor verbruik ter
plaatse worden bereid of verkocht), bé-
ijievens de tijden, waarop de bepalingen
'yan art. 1 niet gelden (Zaterdag, Oude
jaarsdag, de werkdag voor .Hemelvaarts
dag, de drie werkdagen voor Kerstmis
en 12 werkdagen voor St. Nicolaas. Op
die dagen is de verkoop verboden tus-
schen 's avonds 11 uur en 'smorgens 5
luur. I
Art. 5 en verder behandelen dé ver-
(deeling der bedrijven en groepen.
Gedurende de sluitingsuren der win
kels is ook het venten en verkoopen
pf te koop aanbieden aan den openbaren
Weg verboden, behalve met drukwerken.
Overtreding van een "der bepalingen
der wet wordt gestraft met hechtenis van
ten hoogste zes dagen of geldboete van
(en hoogste f 25.
Bij het ontwerp zijn gevoegd een om
vangrijke Memorie van Toelichting, en,
als Bijlagen, overeenkomstigige wetten
of uittreksels van wetten in Duïtschland
doorwegen, Engeland, Nieuw-Zpeland,
Denemarken, en Oostenrijk, de adviezen
|der Ned. hoogleeraren in het Staats
recht omtrent de .bevoegdheid der ge
meenteraden, in zake winkelsluiting, het
verslag omtrent een onderzoek betref
fende de vervroegde winkelsluiting te
iDusseldorp, benevens de vertaling van
een in Engeland bij het Parlement inge
diend wetsontwerp tot wjijziging der
daar te lande ter zake bestaande wet
geving.
In de Memorie van Toelichting zegt
de Staatscommissie, dat h. i. de winkel
sluiting beter kan behandeld worden als
een op zichzelf staand vraagstuk, dan
dn verband met het Zondagsrustvraag-
istuk, waarbij zich weer geheel andere
gezichtspunten voordoen.
Het is de stellige overtuiging der com
missie dat een verplichte regeling van
jieen vervroegd sluitingsuur van winkels
Jwenschelijk en noodig is en wel in hét
belang van de patroons en van het per
soneel.
Ongetwijfeld zou het personeel zeer
FEUILLETON.
31)
Ik had mij zelf in vuur gepraat en
doctor Marino antwoordde niet dadelijk.
IToen echter zeide hij: „Het gaat niet r—
Ik kan en mag niet toegeven dat gij aan
mogelijke gevaren blootgesteld wordt, die
U evengoed kunnen treffen als mij
„En ik", viel ik in, mij voor de deur
!der Stanza d'Oro plaatsend. „En ik zal
[niet toegeven, dat gij alleen naar beneden
gaat, en als gij dus bij uw voornemen
blijft, dan weiger ik u den toegang tot
ïnijne kamer dat is mijn goed recht,
zoolang ik haar bewoon: ik wensch u
goeden nacht, heer doctor
Terwijl ik sprak trok er een vroolijk
licht over zijn schoon gelaat, en toen ik
[geëindigd had, lachte hij, waarachtig hij
lachte, maar het was een vroolijk gelukki
gen lach. Toen trad hij vlak voor mij.
„Is dat nu alleen Christelijke naasten
liefde, of is dat Ja, ja, de blauwe
permaansche oogen zeggen, wat de an-
iders zoo vlugge mond nooit zou uitspre
ken Ruth, ik ben gelukkigste
menseh tec
gebaat zijn door een wettelijke rege
ling van den arbeidsduur, maar daar
mede worden dé middenstanders, de pa
troons en voor.al de kleine patroons niet
geholpen.
Ware een minnelijke oplossing buiten
dwang van de wet mogelijk, dan zou de
commissie aan Iiaaj dc voorkeur geven
boven een wettelijke regeling. Men heeft
echter slechts de practijk te raadplegen
om tot de overtuiging te komen, dat
eendrachtig samengaan te dezer zake een
herschenschim is.
iDian behandelt de commissie de vra
gen of de Staat inderdaad het rectyt
heeft, (Om de burgers eene dergelijke
regeling door dwang .op te leggen in'
het algemeen belang? en of werke
lijk een algemeen belang bij deze zaak
betrokken 4s.
Bij het .nagaan der arbeidstijden van
personeel en patroons is haar gebleken,
dat de normale werktijden zijn van 12i/2
en 141/2 ,uur en langer. Bij dit te lang
gebonden ^ijn van het personeel staat,
ook voor de kleine winkeliers, een so
ciaal belang ,op het spel.
De Staat, wiens roeping het is, pm
het belang zijner burgers, hun geestelijk
en materieel welzijn te bevorderen, moet
ingrijpen, wanneer blijkt, dat een groot
deel van de burgers gebukt gaat onder
een last, waarvan zij zich zonder inmen
ging van den Staat niet kunnen bevrij
den.
De thans bestaande zoogenaamde vrij
heid acht de commissie wél beschouwd'
dwang. Thans worden dé middenstan
ders gedwongen door het publiek, daar
bij bieden de concurrenten als het ware
tegen elkander op.
Doch de winkelier is (de düpe, want
zich inbeeldend, dat hij vrij is, daar geen
wet hem een bepaald sluitingsuur voor
schrijft, is hij inderdaad' onvrij.
Dan herinnert de commissie, dat het
vraagstuk van de vervroegde winkelslui
ting is van den beginne af, dat de midr
denstand hier te lande als het ware ont
waakte, een van de meest besprokene,
van de meest op den voorgrond tredende
geweest, hetgeen zij uitvoerig nagaat
Daarbij nam de middenstand reeds in
het begin zijner beweging een zeer beslist
.standpunt in en wel oa.. dat nietl het
particulier initiatief, doch slechts staats
hulp hier uitkomst brengen kan en moet.
Dan staat de toelichting lang u I bij
hetgeen te dezer zake ja Amsterdam voor
viel en zij geeft vervolgens een overzicht
van de voornaamste buitenlandsche wet
geving op dit gebied.
De commissie wijst er op, dat de mëe-
ningen omtrent de bevoegdheid der ge
meenteraden zeer uiteenloopen, en waar
zij van meening is, dat een algemeen be
lang bij de zaak is betrokken, daar zal
ook reeds op opportuniteitsgronden de
voorkeur moeten gegeven worden aan
eene rijksregeling, die in het algemeen
de grenzen van de sluitingsuren aangeeft,
terwijl de gemeentebesturen nader de
quaestie kunnen regelen op de wijze, als
door de wet .aangegeven.
Dan licht de memorie de verschillende
artikelen waar noodig toe.
„Doctor" begon ik, maar ik kwam
niet verder, want die domme tranen maak
ten dat ik niet spreken kon, en ik sloeg
beide handen voor het gelaat.
„Ruth", zeide hij zacht, „Ruth, als gij
mij maar half zoo lief kunt hebben, als ik
jou lief heb, aarzel dan niet, om mij je
hand te reiken voor den tocht door het
leven. En reeds heden, nog voor je voor
het altaar de mijne wordt, wil ik je belo
ven je „te achten, lief te hebben en hoog
te houden", zooals de eed voor het al
taar luidt. En als ik te vroeg gesproken
heb, als ik je verschrikt heb met mijn
woorden, vergeet ze dan en bedenk, dat
de elementaire macht der liefde niet naar
tijd en uur vraagt, wanneer zij buiten
de grenzen breekt die men getrokken
heeft, maar dan, ontstoken door een
machtig licht, tot een laaiende vlam wordt
die zich verraadt. Ruth, wat heb ik te ho
pen
Toen legde ik zonder aarzelen mijne
hand in de zijne en zeide met van ont
roering trillende stem slechts de woorden
mijner oud Oud Jestamentische na^m-
genoote: j,Uw volk zij mijn volk, uw
land zij mijn land, en uw God mijn God.
En waarheen gij gaat, zal ik gaan. t—"
En zoo verloofden wij ons, en daar
groot geluk niet onder woorden ge
bracht kan worden, stonden wij zwijgend,
h<u>4 en h.aaJ <.n o-g iu ppg, tot pnve.r-
De commissie heeft overwogen, of het
bij grootere steden ook wenschelijk kon
zijn, rekening te houden met de behoeften
van de verschillende stadsgedeelten <en
de daarmede samenhangende verschillen
de bedrijfsbehoeften, maar zij is tot de
slotsom gekomen, dat dit niet noodig is.
Wanneer toch alle winkels op een zeker
uur gesloten zijn en het publiek dus na dat
uur nergens meer terecht kan, dan is het
ook ten eenenmale uitgesloten, dat een
bepaald deel der winkeliers schade zal
ondervinden, Het gevolg zal eenvoudig
wezen, dat het publiek er aan wennen
zal, om de inkoopen vroeger te doen dan
het gewoon was. ,Het bezwaar, dat het
aanzicht van de stad niet meer zoo aanlok
kelijk zal zijn, gaat niet op, wijl niet verbo
den zal zijn de winkels ook na het slui
tingsuur bij wijze .van reclame verlicht
te houden, en moet wijken v. het groote
sociale belang, dat bij deze zaak gemoeid
V De S. D. A. P. in 1909.
„Het Volk" bevat het jaarverslag van
den partijsecretaris over 1909.
Aan het overzicht over het aantal af-
deelingen en leden on tl eenen wij het vol
gende
„De gebeurtenissen van 1909, de be
sluiten van het Deventer Congres, de
oprichting der nieuwe partij hebben
geen nadeeligen invloed gehad op de
werfkracht der Partij, integendeel is
deze in het afgeloopen jaar aanzien
lijk toegenomen in vergelijking met het
voorafgaande jaar.
Het sterkst is dit wel in Amster
dam gebleken. De Amsterdamscheaf-
deelingen verloren in het le kwartaal
1909 180 leden wegens de besluiten
van het Deventer Congres; op 31 De
cember 1909 hadden zij dit verlies niet
allen ingehaald doch zelfs nog 339 le
den meer dan op 31 Dec. 1908, n.l.
2084; en zooals het hier ging, ging
het ook in de afdeeling Den Haag. In
deze afdeeling waren op 31 Maart 1909
43 leden uitgetreden; op 31 Dec. 1909
was dit verlies ingehaald niet alleen,
doch door toetreding van nieuwe le
den was het ledental op dien datum
96 meer dan op 31 Dec. 1908.
Volgens den kwartaalstaat was de
loop van het ledental der Partij in
1909 als volgt: 31 Dec 1908: 8770; 31
Maart 1909: 8463; 30 Juni 1909: 9178;
30 Sept. 1909: 9533; 31 Dec 1909: 9504.
De stijging, die ook in het 4e kwar
taal verwacht werd, heeft zich niet
doorgezet."
Uit dit staatje blijkt alzoo, dat de S.
D. A. P. slechts een 9500 leden telt.
De macht, die de sociaal-democraten
weten te ontwikkelen, ligt dan ook min
der in het getal der partijgenooten, dan
wel in het getal der zoogenaamde bij-
loopers; menschen die om dit of dat on
tevreden zijn of zich verongelijkt gevoe
len, en dan in de naïeve meening ver-
keeren zich zelf te helpen door op een
sociaal-democraat te stemmen.
Op zich zelve is de 3. D. A. P. Iniet
zoo heel sterk.
Maar zij weet duchtig het wapen te
hanteeren van het zaaien en kweeken van
ontevredenheid en afgunst.
En daardoor is het, dat zij Zieltjes
vangt, die van de sociaal-democratie als
stelsel niet het geringste besef hebben.
Daarom gaat het ook niet op, uit het
stemmenaantal op socialistische candida-
ten uitgebracht, eenige conclusie te trek
ken, die zou moeten dienen, om den in
vloed van de zich noemende arbeiders
partij als zoodanig, hoog ,te doen aan
slaan.
BUITENLAND.
üuitschlarid.
De kiesrechthervorming in Pruisen.
In het Huis yan Afgevaardigden is de
tweede lezing van Jiet kiesrechtontwerp
behandeld
Aan het begin der zitting gaf minis
ter-president Bethmann Hollweg de hou
ding van de regeering aan tegenover de
ingediende voorstellen en de genomen
besluiten. Het eenvoudige Rijksdagkies-
recht, dat de linkerzijde wenscht, zal de
regeering niet toestaan. Overigens blijkt
uit de tot dusver gehouden discussies dat
de groote partijen hare eindbeslissing af
hankelijk zullen maken van den vorm, dien
de wet ten slotte zal hebben aangeno
men.
Tegenover een dergelijke onbeslistheid
behoudt de regeei :ng zich voor hare hou
ding ten opzichte van de afzonderlijke be
palingen eerst vast te stellen, wanneer
zal kunnen blijken, hoe alle bepalingen
gezamenlijk zullen werken.
Het Huis nam daarna een reeks arti
kelen van het kiesrechtontwerp aan, in
den vorm, dien de meerderheid eraan ge
geven had, met een compromis-meerder,
heid, bestaande uit het Centrum en de
beide conservatieve fracties.
Verworpen werden alle ingediende
amendementen, behalve het conservatieve
voorstel, bepalende dat tot de tweede kie-
zersafdeeling zullen overgaan de kiezers,
welke volgens de door hun betaalde be
lastingen tot de derde klasse behooren,
maar die minstens 12 jaren geleden het
eindexamen aan een inrichting yaji hoo-
ger onderwijs hebben afgelegd.
Frankrijk.
Het liquidateur-schandaal.
Léést men, hetgeen de bladen méde-
deelen omtrent het voorloopig verhoor
van Duez door den rechter van instruc
tie Albanel, dan staat men verbaasd over
zooveel cynisme en brutaliteit.
Uit hetgeen hij zonder eenige achter
houdendheid of schaamte den magistraat
vertelde blijkt, dat hij eigenlijk nooit an
ders heeft gedaan dan gestolen. Reeds
als ondergeschikte van den gerechtelijken
liquidateur Imbert, begon hij dit hand
werk, en maakte van diens te groote ver
trouwen misbruik, om den man voor
500.000 fr. op te lichten. Toen zijn pa
troon hem het voorstel deed zijn zaak over
te nemen, ding hij hierop in en wist door
wacht het eerste morgenuur van de torens
klonk en ons opschrikte uit onze zalige
gedachten.
Ruth, als je werkelijk besloten bent
mij te volgen op mijn tocht, laat ons dan
gaan, het wordt tijd,"- zeide mijn verloof,
de met een zucht en zonder verder een
woord te zeggen ging ik vooruit in de
Stanza d'Oro, die verlicht werd door den
rooden ampel zooals iederen nacht. Doch
onwillekeurig ging ik een schrede terug,
want bij den wand rechts van den haard,
'stond de welbekende gestalte van Donna
Yolanda, alsof zij ons verwacht had, het
gelaat naar ons gekeerd, de armen half
uitgebreid. Ik keek naar Marino om of
hij zag, wat ik zag. 1
„Ik zie haar", knikte hij mij 'toe. „Zij
stond zoolang je aan Jacopo Nani's aan-
teekeningen schreef, achter je stoel."
.Hij ging op het bewuste paneel toe
alsof zij er niet voor Stond en (drukte
tegen de ananas maar eerst n!a herhaal
de pogingen gaf de wel wat verroeste
veer toe en slechts langzaam, als onwil
lig gleed het paneel met een ohjiarind-
nisch knarsen in de wand terug.
Het was een koude, dompige lucht,
die ons uit den smallen, donkeren gang
tegemoet kwam, en plotseling doordrong
mij een machtige vrees, dezen weg te
betreden, die misschien tot ons beider
Ss MJB ia Ge soutere pao-
eenige handige veranderingen in de boefe
ken zijn bedrog bij de overneming te be
mantelen.
Hij begon dus reeds zijn loopbaan als
gerechtelijk vertrouwenspersoon in 1901;
met knoeierij. Van dien dag af was het
zijn streven geweest dit deficit te dek
ken, doch in plaats hiervan werd hef
steeds grooter en steeg tot in de milli-
oenen.
Maar, vertelde hij vertrouwelijk den
heer Albanel, ik heb dat alles niet met
speculeeren verloren. Zeker een millioen'
heb ik gebruikt voor mijn persoonlijke
genoegens.
Uit hetgeen hij tot zijn verontschul
diging aanvoert, blijkt wel het meest wat
voor soort man hij is.
Het speet hem werkelijk, verzekerde hij
den rechter, dat de wetgever niet beter
heeft ingezien, dat de vereffenaars der
congregatie-boedels scherper toezicht be
hoefden. „Als ze mij maar wat beter op
de vingers hadden gekeken! Had ik ge
weten, dat ik drie maanden na de aan
vaarding van mijn ambt werkelijk een d e-
gelijke rekening en verantwoording
moest overleggen, dan had ik het onmo
gelijke gedaan om de gaten te vullen en,
op andere wijze, dan ten koste van hen,-
wier belangen mij werden toevertrouwd.
j,En was me dat niet gelukt, welnu, dan
was alles uitgekomen, doch dan was hef
nog maar een kwestie van 500.000 frs.
geweest
„Nu echter zat ik eenmaal in 't schuit
je: aan den eenen kant steeds grooter,
wordende tekorten, aan den anderen kant
belangrijke bedragen in handen, waarover
niemand eenig toezicht uitoefende. Zie
daar de geheele geschiedenis."
Het zal geruimen tijd duren, voordat de
zaak door de rechtbank in behandeling
kan genomen worden, daar de rechter
van instructie een ongelooflijke massa
dossiers moet doorwerken, vóór hij een
behoorlijk overzicht van den warwinkel
kan geven.
Het onderzoek in de zaak Duez wordt
met spoed voortgezet. Een huiszoeking
bij een zekere heer Martin, die vroeger,
als secretaris van Duez optrad, bracht om
vangrijke dossiers voor den dag, die o.m*
papieren betreffende de liquidatie van et
telijke congregaties bleken te bevatten.
Martin, die op grooten voet leeft, bleek
onvindbaar te zijn. Hij is op reis.
Duez heeft verklaard sedert drie jaar
alle relaties met Martin te hebben verbro
ken. Hij hield dit ook thans voor den rech
ter van instructie vol en beweert, dat
Martin de dossiers gestolen heeft. De
rechter van instructie beweerde dit moei
lijk te kunnen gelooven, want, merkt hij
op, er waren twee rijtuigen noodig, om
de papieren te vervoeren, en het is dus
hoogst onwaarschijnlijk, dat ze onbemerkt
vervoerd konden worden.
Diefstallen in een Staatswapenfabriek.
Nauwelijks hebben we in de beruchte
Puezzaak weer eens van de Fransche!
corruptie in al haar wandrochtelijkheid
kunnen genieten, of uit Chatellerault
komt het bericht, dat er in de staatswa
penfabriek aldaar een opzichter gearres-
ning stond weer de gestalte van Donna
Yolanda, wit en lichtend, en wenkte ons,
haar te volgen waarheen? Marino had
naar het scheen op mijn bleek gelaat
gelezen wat er in mij omging.
j,Blijf boven, Ruth", zeide hij. „De deur
hier blijft immers open, ik zal roepen,
als ik je noodig heb."
Toen stroomde alle bloed weer naar
mijn gezicht terug. Tweemaal heb je mij
heden reeds moedig genoemd zou ik
dan plotseling laf zijn?" vroeg ik, maar
mijne stem trilde.
„Neem dan eene kaars en vollg mij",
antwoordde hij en betrad den gang.
Het waren twintig schreden tot het be
gin van den trap, maar déze scheen geen
gevaar op te leverenwant hij was van
solide metselwerk, wel smal en steil als
een ladder, maar de treden toch altijd
nog breed genoeg, dat men den voet er
tamelijk zeker op zetten kon. De gang
die wel twee meter hoog was en door
eene gewelfde zoldering werd gesteund,
zag er bijzondei" solide uit. „Ja, onze voor
ouders bouwden anders dan de kaarten
huizen van den tegenwoordigen tijd, en
als niet eenmaal de grond verzinkt, waar
in de palen geheid zijn, welke de stad
Venetië dragen, dan zal deze met hare
paleizen alles, wat de nieuwere bouw^
kunst geschapen heeft, overleven. Toen
ijk; deze solide £>o,U>K fag yerdw.e^ tejey#
efrn deel van de polselinge, dwaze angst
die mij eensklaps bevangen had, maat
toéh sloeg bij iederen stap naar beneden
mijn hart luider.
Eensklaps bleef Marino staan en wees
op eene houten deur aan de linkerkant
van den trap, „Dat is deweg naar het
archief", zeide hij, de roestige veeren'
betastend, maar zij weken niet, en hef
scheen dat hier slechts geweld baten
zou.
Wij gingen verder jnaar beneden tot
wij voor de deur stonden, waarachter,
zich het vreeselijke geheim, volgens Ja-
copo Nani's ,aanteekeningen, bevinden!
moest. i
De nis aan de rechterzijde was |er,i
en ook de sleutel lag er in, maar het
slot wilde aanvankelijk niet wijken, en
als Marino niet zoo sterk was geweest,
hadden wij weer onverrichter zake moe
ten omkeeren. Maar eindelijk gelukte het
hem met beide handen den zwaren slettt
tel om te draaienhij had echter, daa*
'hij dergelijke moeielijkheden had voor
zien, een klein fleséhje olie meegen<*
men, waaruit hij met een ganzenveer het
slot oliede, anders was toch alle moei*
te tevergeefs geweest. Eindelijk echtef
week de sleutel naar rechts zooali
Jacopo Nani had gezegd, en de deui
ging langzaam en moeilijk naar binnen
opps* ÜKoflit ï.srvplgd).
