BUITENLAND.
Yolanda.
Ie Jaargang
Bureau OUDE SINGEL 34, LEIDEN.
Interc. Telefoon 935. Postbus 6.
DIT BLAD VERSCHIJNT ELKEN DAG, UITGEZONDERD ZON- EN FEESTDAGEN.
DE ABONNEMENTSPRIJS bedraagt met GRATIS POLIS Ongevallen-verzekering
en het GEÏLLUSTREERD ZONDAGSBLAD voor Leiden 9 cent per week,
t 1.10 per kwartaal; bij onze agenten 10 cent per week, 1.30 per kwartaal. Franco
per post 1.50 per kwartaal.
Afzonderlijke nummers 2l/a cent, met Geïllustreerd Zondagsblad 5 cent.
De ADVERTENTIEPRIJS bedraagt van 1—5 regels 0.75, elke regel meer 15 cent:
ingezonden mededeelingen van 1—5 regels 1.50, elke regel meer 30 cent, met gratis
bewijsnummer. Bij contract aanzienlijke korting. Groote letters naar plaatsruimte.
Kleine Advertentiën: gevraagde betrekkingen, huur en verhuur, koop en verkoop
(geen handels-advertentiën) 1—5 regels 25 cent, iedere regel meer 5 cent; aangeboden-
betrekkingen 1—5 regels 50 cent, iedere regel meer 10 cent.
Spoed met de sociale
verzekering.
Mgr. Dr. Nolens heeft gister in de
Tweede Kamer een belangrijke rede ge
houden.
In die rede drong hij aan op bespoe
diging der sociale wetgeving, speciaal de
invaliditeits- en ouderdomsverzekering.
En om het op de lange baan schuiven
te voorkomen, zweeg Mgr. Nolens over
de verschillende stelsels van verzekering,
daar de minister al reeds een vast stelsel
heeft en toch niet meer te bekeeren zijn
Zou.
En Mgr. Nolens gaf den minister den
raad niet meer van stelsel te veranderen,
daar er anders weer te veel tijd verloren
gaat met het zoeken naar iets beters.
Met kracht drong de voorzitter der Ka
tholieke Kamerclub er bij den minister op
aar. te logenstraffen hen, die vreezen, dat
van die invaliditeitsverzekering onder zijn
bewind niets meer zal komen.
't Is niet voor het eerst, dat deze
waarschuwende woorden zijn gehoord.
Maar nu ze uit den mond kwamen van
Mgr. Nolens, die wel zal gesproken heb
ben namens de Katholieke Kamerclub,
hebben zij dubbele waarde.
En te meer mag verwacht, dat de mi
nister deze waarschuwende woorden niet
in den wind zaL slaan, waar het anti-rev.
Kamerlid, de heer Van Vliet, mede op
spoed aandrong, en de meening uitsprak,
dat nog in dit jaar de ouderdomsverzeke
ring behoort te worden ingediend.
Inderdaad, met de bespoediging der
invaliditeits- en ouderdomsverzekering
staat de eer van het Christelijk ministe
rie op het spel.
Want het blijft waar, wat reeds eerder
gezegd is, en wat Mgr. No'.ens gister
in de Kamer verklaarde: „mocht in 1913
een verplichte invaliditeitsverzekering niet
haar beslag gekregen hebben, dan zou
het Kabinet zich onmogelijk kunnen ver
ontschuldigen door een beroep op de be
perktheid van zijn werktijd."
Dan zou het Kabinet een steen des aan
stoots voor de Christelijke arbeiders kun
nen worden, in stede van tevredenheid
te hebben gebracht.
En mocht dit het geval blijken, dan
vreezen we, dat we de zegeningen
van een liberaal bewind weer zullen gaan
ondervinden
Intusschen zal de aansporing van Mgr.
Nolens ongetwijfeld den minister een prik
kel te meer zijn om vóór 1913 de ou-
derdoms- en invaliditeitsverzekering in
het Staatsblad te brengen.
Frankrijk.
Het Liquidateur-schandaal.
Het onderzoek naar de verduisteringen
van Duez, den boedelberedderaar te Pa
rijs, schijnt reeds aangetoond te hebben,
dat hij van den aanvang af zijn boekhou
ding zoo ingericht heeft, dat zijn knoeie
rijen moeilijk te ontdekken waren. Of
FEUILLETON.
29)
Zoo ga ik dan, om een vreemd lan'd
mijne krijgs en andere diensten aan te
bieden. Doch gij, vreemdeling, of een
Spada zelf, gedenk mijne bede. Wanneer
gij in- de Stanza d'Oro rechts van den
haard tegen de ananas drukt, dje in het
paneel is nedergelegd, dan zal de wand
wijken, en u een gang en een trap ont
hullen, die naar hare rustplaats voeren.
Alleen van daar kunt gij naar beneden,
.want in het archief heeft Michele zelf
de geheime deur vernageld. Beneden
aan de deur gekomen, zult gij rechts een
kleine nis vinden, daarin heeft Michele
den sleutel van bedoelde deur gelegd,
Welker slot verkeerd, dat wil zeggen,
naar rechts opent, naar links echter
sluit. En schrijdt gij over den drempel
treedt dan eerbiedig in het graf van
een engel, die nauwelijks de vleugels
hier op aarde had ontplooid, en, door
een wreede hand .getroffen, te vroeg
moest inkeeren in haar zalig rijk.
Vloek echter mij, die dit alles moest
toelaten, niet, maar schenk mij een mede
lijdtu,4e gedachte. Voor jüle£ echte.r^
liever hield hij geen boekhouding, welke
dien naam verdient. Hij schreef het debet
en credit van de dertien kerkelijke boe
dels, die hij moest beredderen, op losse
bladen papier, en schreef er de inkomsten
en uitgaven van zijn eigen beursspecula-
tiën eenvoudig bij. Het zal dus lastig
gaan uit den warwinkeJ wijs te worden.
De vereeniging van gerechtelijke boe
delberedderaars heeft overwogen of zij
het tekort van Duez konden delgen, gelijk
zij het eenigen tijd geleden van een ander
lid der vereeniging heeft gedaan, maar
z ijachtte het onmogelijk om de tien mil-
lioen frank op te brengen, die Duez ver
duisterd heeft.
Combes, merkt de „Univers" op, Com
bes, de uitvoerder van 't verdelgingsplan,
voelt zich thans door zijn haat tegen zijn
politieke tegenstanders ertoe gedreven,
te bewijzen, dat de religieuzen, welke hij
heeft getroffen, de slachtoffers zijn ge
worden van ontzaglijke diefstallen. De
gecompromitteerde personen men kan
zulks verwachten zullen zich verdedi
gen en de medeplichtigheid trachten te
bewijzen aan de politieke partij, die thans
over de macht beschikt. Deze partij zou
in dat geval met hen ten onder gaan.
De logica en de gerechtigheid doen hun
recht gelden. Er bestaat hoop, dat het
groote bedrog zal worden onthuld en dat
de bedrijvers van een der meest krankzin
nige en ellendige daden geteekend zullen
worden met een verschrikkelijk brand
merk,
België.
Het H. v. A. schrijft over hetgeen er
in de afdeelingen der Kamer is voor
gevallen over de aanvraag om een ver
volging te mogen instellen tegen de
socialistische volksvertegenwoordigers
Hubin en Brenez:
Men weet dat de vervolging werd ge
vraagd tegen Hubin, omdat hij tot drie
maal toe geweigerd had zijne sigaar
weg te gooien in een compartiment niet-
rookers, waar hij dapper bleef doordampen
tegen Brenez, omdat hij was gaan staan
op het voorplatvorm van een sleeprijtuig
op den buurtspoorweg.
Vier secties hebben de aanvraag ver
worpen' en slechts twee haar toegelaten.
Bijgevolg zullen er geen vervolgingen zijn
en op zichzelven hebben de oorzaken
ook geen groot belang.
Maar zulk een avontuur zou eens moe
ten overkomen aan een kapitalist, aan
een lid der regeering of van de meer
derheid. Ge zoudt wat hooren van hoog
moed der rijken en dwingelandij der be
zitters, In werkelijkheid zijn er geen grooter
dwingelandjes dan deze arrivisten; het
avontuur Hubin-Brenez is er een nieuw
bewijs van en andere zedeles is uit dit
geval niet te trekken.
Engeland.
De Engelsche minister van landbouw
heeft den koning on de koningin van
Engeland op hun verzoek verslag gedaan
van de maatregelen, die er worden geno
men om de inscheping van gebrekkige
vervul mijne belofte, opdat ik de rust
in mijn graf vinde, die mij anders ont
zegd is. Jacopo Nani".
„Het is toch merkwaardig", zeide doc
tor Marino, toen ik het laatste woord
van dit manuscript geschreven had, en nu
met een hardnekkig dikken, vochtigen
sluier voor de oogen mijn pen neerlegde
niet in staat een woord te spreken, „het
is toch merkwaardig, dat gij geroepen
waart dit geschrift te vinden, dat het
huis Spada het eeuwenoude raadsel van
donna Yolanda oplost. Want deze bladr
zijde bevatte geen slechte schets,
zij spreken integendeel van Moedigen
ernst, en ik hoop, dat een christelijke
begrafenis van het overschot dezer on
gelukkige als het nog te vinden is
haar geest eindelijk de vurig begeer
de rust zal verschaffen. Maar te denken
dat gij, Ruth von Geroldsau, voorbe
schikt waart, daartoe het werktuig te
zijn, dat is ook een van de raadselen^
van die schakels van het lot, die altijd
wederkeeren, waarin lid na lid zich tot
eene ketting vormt, zonder dat wij haar
zien worden, laat staan haar kunnen be
grijpen. Gij, voor acht dagen nog zont'
der eenig voorgevoel van het „waar
heen?" in Montreux ik, gedreven
door de plotselinge idee of gril, hoe
gij het noemen wilt, het raadsel van
de. C.a'Spada te dpurgrojid.es e=_d&g
en zieke slachtpaarden voor het vasteland
te beletten. De minister deelt mede, dat
eenige politieagenten bepaaldelijk belast
zijn met op straattoe te zien, of er
wreedheid bij het vervoer naar de booten
geschiedt. De politierechter heeft in ge
vallen van wreedheid, die voor hem ge
bracht werden, de schuldigen streng ge
straft. Deze maatregelen hebben be
werkt, dat men in de buurt d-er schepen
geen optocht van ellendige paarden meer
ziet. Bovendien wordt er bij de schepen
streng op gelet, dat geen paarden aan
boord gaan, die voor het vervoer over
zee ongeschikt zijn. Aldus het verslag.
Maar onlangs was er weer beroering in
de Belgische en de Engelsche bladen over
paarden, die in deerniswaardigen toe
stand uit Engeland te Antwerpen waren
aangekomen. Hoe heeft men die dan aan
boord gekregen, als het toezicht zoo
streng is?
Oostenrijk.
Dr. Lueger. f
Leuger, de burgemeester van Weenen,
is gistermorgen overleden.
Karl Lueger werd 23 October 1844 te
Weenen geboren. Zijn jeugd was geheel
aan de studie gewijd en zoo kon het niet
uitblijven, dat hij in 1874 op schitterende
wijze tot doctor in de rechten promoveer-
veerde. Hij vestigde zich als advocaat in
zijn geboorteplaats, wierp zich al dade
lijk in den politieken strijd, werd een jaar
later (1875) tot gemeenteraadslid gekozen
en was zeer spoedig een der leiders van
de oppositie.
In 1885 werd hij als Christelijk-demo.
craat naar den rijksraad afgevaardigd en
het was ook in uien tijd, dat hij met
eenige anderen de „anti-semitische socia
le betoogingspartij der vereenigde chris
tenen" stichtte .Spoedig tot leider van
deze partij uitgeroepen, zette hij een ge
weldige beweging op touw tegen de heer
schappij van het overmachtige jodendom
en de overeenkomst met Hongarije, die
zeer nadeelig was voor Oostenrijk.
Vijf jaar later tot Landdag-lid van Mar.
garetha gekozen, werd hij het jaar daarop,
1891 leider van de oppositie-partij der
„vrije vereeniging voor economische her
vormingen op Christelijke grondslagen"
(sedert 1897 christelijksociale vereeniging)
Toen de liberalen bij de gemeenteraads
verkiezingen van April 1895 geslagen wa
ren, werd Lueger met groote meerderheid
door de anti-liberalen tot eersten vice.
burgemeester gekozen. Nog geen maand
later nam de liberale burgemeester
Grübl zijn ontslag en Lueger werd tot zijn
opvolger gekozen. Hij bedankte echter,
wijl hij niet over een sterke meerder
heid kon beschikken.
De gemeenteraad werd daarop ontbon
den en na de nieuwe verkiezingen werd
Lueger voor de tweede maal, en thans
met 2/3 der stemmen tot burgemeester
van Weenen gekozenmaar de Keizer wei
gerde zijn goedkeuring aan deze verkie
zing te geven. Zoo werd de gemeente
raad voor de tweede maai ontbonden, en
Lueger na de stormachtige verkiezingen in
de plotselinge ziekte der vorstin, gij
wordt daardoor hierheen gezonden, waar
gij trots uwe betrekking tot de marche-
sa, anders nooit gekomen waart t—
gij betreedt het paleis in zekeren zin
met verbonden oogen en gaat toch vast
en zeker als kon het niet anders zijn,
daarheen, waarheen een wonderbare
voorziening u gezonden heeft, als had
een engel u uwe ouders in de wieg ge
legd.
Verwonderd zag ik den doctor aan,
die tegenover mij zat en dat alles zeide,
alsof het heelemaal niet tot mij was
gericht.
„Heer, duister is der rede zin", kon
ik niet nalaten uit te roepen' toen hij
even ophield. Doch daar hij niet ant
woordde, vorschte ik ook niet verder,
maar zeide slechts: „Ik ben heelemaal
vervuld van Jacopo Nani's ontroerende
onthullingen zij hebben' een indruk
op mij gemaakt, alsof zij niet uit over
oude tijden tot ons doorklinken, maar
alsof het een juist plaats gehad hebben
de gebeurtenis is".
„Ik zag het aan de dapper, maar toch
maar half onderdrukte tranen jn| uwe
oogen", zeide doctor Marino. j
„Ik schaam er mij niet over", ver
zekerde ik, daar het verraderlijke nat
weer te voorschijn kwam en langs mijn
«Witten jsfafiflmtjft 4ist is. ge/yi sclj^e
het voorjaar van 1896 voor den derden
keer tot burgemeester gekozen.
Op verzoek van den Keizer zag hij van
het ambt af en stelde zich tevreden met
het eerste vice-burgemeesterschap. Einde
lijk na het heengaan van burgemeester
Strobach en de groote christelijk-sociale
overwinningen bij de rijks raad-verkiezin
gen in 1897 werd Lueger's verkiezing tot
burgemeester door den Keizer goed
gekeurd.
Bij de verkiezingen voor den Landdag
in 1896, toen de anti-liberalen een groote
victorie behaalden, zegevierde Lueger in
Leopoldstatt, een district, dat hij sinds
dien in den Landdag vertegenwoordigde.
Als burgemeester van Weenen heeft hij
aan deze wereldstad onschatbare, onver
getelijke diensten bewezen. Wel leed in
1899 zijn voorstel tot hervorming van het
gemeentekiesrecht (algemeen gelijk en di
rect kiesrecht) door tegenstand der regee
ring, schipbreuk, doch deze eenige misluk
king zinkt in 't niet, als men bedenkt hoe
veel economische verbeteringen door zijn
toedoen in Weenen tot stand kwamen.
Op zijn voorstel werd een stadsgas- en
eilectriciteitsfabriek opgericht, de trams in
gemeentelijk beheer genomen, een nieuwe
waterleiding aangelegd, 'n stads-abattoir
gebouwd, een arbeidsbeurs opgericht,
pensioenen voor stedelijke ambtenaren in
gesteld, talrijke scholen en badinrichtingen
gebouwd, vele straten en parken aange
legd, enz. enz.
Als parlementslid beschikte Lueger over
een groote geestigheid. Hij was een onver
moeid strijder voor zijn beginselen, een
verbitterd en gevreesde vijand der Alldeut-
schen en Sociaaldemocraten, een oud-
Oostenrijker en een trouw verknocht
aanhanger der dynastie. Oostenrijk heeft
weinig leiders gekend die beter dan hij de
kunst verstonden om de meest uiteenloo-
pende partijgroepen te vereenigen en bij
een te houden.
Van Lueger kan inderdaad gezegd wor
den, dat zijne werken hem zullen volgen.
Want hij heeft veel voor Weenen gedaan.
Hij heeft gas, electriciteit, tram, omni
bussen en het begrafeniswezen tot een
stadsbedrijf gemaakt. Niet alles is hem
gelukt. Eenige zijner ondernemingen zijn
mislukt, zooals de oprichting eener ste
delijke brouwerij en de organisatie tot
het verkrijgen van goedkooper vleesch.
Daarentegen is hij in de verfraaiing van
Weenen door een schitterende straat
verlichting, door den aanleg van plant
soenen en parken, enz., uitnemend ge
slaagd en heeft hij door de voorberei
ding van een hoog gelegen ceintuurbaan
om de stad voor de toekomst gewerkt.
Op zijn creditzijde staan ook het prach
tige krankzinnigengesticht, het oudeman
nenhuis en de tweede waterleiding, die
in den herfst geopend zal worden en
waardoor het water 180 kilometers ver
uit de Alpen van Stiermarken hierheen
gebracht wordt. Een werk dat 90 mil-
lioen kosten zal. Dit nog te mogen in
wijden is een van de vurigste wenschen
van Lueger geweest. De stadswijnkelder
heeft hem in het drink- en eetlievende
Weenen duizenden aanhangers bezorgd.
aangedaan te zijn over het tragische lot
van menschen, al hebben zij lang voor
ons geleefd. Ik heb innig medelijden'
met den armen, zwakken Jacopo Nani,
wiens pen zulke gevoelvolle woorden
vond en wat Donna Yolanda betreft,
mijne tranen gelden haar. Dat was een
Venetiaansche vrouw, waarop gij t.otsch
kunt zijn, doctor Marino.
Venetië's geschiedenis vermeldt pra
lend de namen van Caterina Corna-
ro en Bianco Capello en noemt haar
beiden de dochters der republiek. En wat
waren zij? De eerste wel een schoone
en ook deugdzame, geestige vrouw, maar
toch slechts de speelbal harer republiek
en de tweede? Een schoone licht-
zinnge zondaires, wier eerzucht tot mis
daad dreef, en toen zij haar doel had
bereikt door hare vaderstad evenzoo ge
vierd werd als vroeger gesmaad. De mar
telares Yolanda della Spada echter wordt
door geen enkele Venetiaansche kroniek
genoemd, en voor haar Huis en haar
Volk Is zij, dank zij de misdadige be
schuldiging van haar gemaal, niets dan
de dwaalgeest van een plichtvergeten
vrouw, terwijl zij door de zielegrootheid
waarmee zij haar vreeselijken dood heeft
ondergaan, alleen reeds tot de besten
gerekend moest worden. Zult gij den
march es e nog heden deze pn.tdekkimr
meljden
De pachter is er millionair door gewor«
den. Lueger was in de laatste tijden}
bezig met het bouwen van een nieuw)
ziekenhuis voor 900 bedden. Hij had
er 10 millioen voor bestemd en hoopte
op die wijze eenigszins tegemoet te ko-.
men aan het chronische gebrek aan zie
kenhuizen in deze zich steeds uitbrei
dende stad. In meerdere of mindere ma
te is al dit goed ook in buitenlandsche
steden door knappe burgemeesters ver
richt; dus niet in Weenen alleen. Maar,
de stad was achterlijk, toen Lueger op
het kussen "kwam.*En de Ween er s werden}
zoo opgetogen over al die wenkracht
en door de eigenaardige veelzijdigheid
van hun burgervader, dat zij hem reédsj.
bij zijn leven een apotheose hebben waar«
dig gekeurd.
Lueger was een overtuigd en trouw!
Katholiek, zonder er daarom groot op
te gaan, maar hij was een verklaard vij
and vut elke confessioneele politiek. Hij
huldigde de Christelijke grondbeginse
len in de politiek maar ook daarom ver
langde hij rechtvaardigheid en gelijke
rechten voor alle godsdienstige gezind
ten. Hij was een groot vriend der pries
ters die met het volk meeleefden en het
op den goeden weg hielden maar altijd
waakte hij ervoor, dat hij politiek geheel
onafhankelijk bleef van bindende invloe
den der hoogere geestelijkheid. In den'
beginne had hij dan ook met moeilijk
heden en bestrijding van kerkelijke zijde
te kampen, die echter overwonnen wer-
de<; door de ophelderingen, die uit Ro
me gegeven werden over het karakter
van Lueger en zijn partij en misschien
meer nog door de zegenrijke gevolgen'
die zijn werkzaamheid ook voor de Ka
tholieke Kerk in Oostenrijk opleverde.
Jaren geleden sprak een zijner vrien
den de volgende woorden die letterlijk!
in vervulling zijn gegaan: Vriend en vij
and zullen aan zijn graf eenmaal zeggen:
„Oostenrijk heeft een onherstelbaar ver
lies geleden, en Weenen heeft een man
verloren die niet te vervangen is."
Amerika.
De millionair John Jacob Astor te New-
York zag, na een lang echtscheidingspro
ces eindelijk zijn huwelijk docr de Recht
bank ontbonden.
Om dit heuglijk feit te vieren, richtte
hij een groot feest aan, waarvan de Ameri-
kaansche bladen ko'ommenlange beschrij
vingen geven, waarbij de „eenvoud"
wordt geroemd, waarvan de gastheer zou
hebben blijk gegeven.
Er waren op dit feest, zeggen de bla
den geen overdadige versieringen aan
gebracht: slechts rozen en een paar pal
men waren er te zien.
Kortom, de heer Astor gaf een voor
beeld van bescheidenheid, eenvoud en
spaarzaamheid; want volgens de schatting
van deskundigen kostte de geheele soiree
„slechts" 72.000 gulden. Dit is, volgens
de begrippen in de New-Yorker millio-
nairswereld slechts een bagatel, te ge
ring om van te praten.
In het geheel waren er een 150-tal gas
ten, zorgvuldig saamgelezen uit de dollar-
Doctor Marino antwoordde niet dade
lijk na een poosje eerst zeide hij
aarzelend: „Men moet toch eigenlijk!
eerst de bevestiging van deze bladzij
den zoeken dat wil zeggen, men moet
probeeren of het stoffelijk overschot
van Donna Yolanda nog te vinden is
of ten minste nog iets er van".
„Nu", viel ik hem in de rede. „Ja
copo Nani heeft den weg daartoe dui
delijk genoeg aangegeven".
„Zeker, maar over deze aanwijzigin-
gen zijn meer dan vierhonderd jaar ver-
loopen, ai daar men veilig aannemen'
kan, -dat sedert dien tijd geen mensche-
lijken voet dezen weg betreden heeft,
moet men met den tand des tijds reke
ning houden".
„O, gij hebt zelf eens gezegd', dat
de Venetiaansche paleizen voor de
eeuwigheid gebouwd zijn", zeide ik le
vendig. „Als de marchese dus eerst detT
inhoud dezer bladzijden zal vernemen',
tegelijk met de bevestiging er van, ver
onderstel ik, dat gij van plan zijt, diep
geheimzinnigen weg te gaan:"
„Met uwe toestemming ten minste"'
„O doctor, is idat hoon of spot?"
(Wordt vervolgd)*