BUITENLAND.
Uit Stad en Omgeving.
Ie Jaargang.
No. '30.
3)e S^icLóelie Sou/ïomt
Bureau OU DB SINGEL 54, LEIDEN.
Interc. Telefoon 935. Postbus 6.
DIT BLAD VERSCHIJNT ELKEN DAG, UITGEZONDERD ZON- EN FEESTDAGEN.
DE ABONNEMENTSPRIJS bedraagt met GRATIS POLIS Ongevallen-verzekering
en het GEÏLLUSTREERD ZONDAGSBLAD voor Leiden 9 cent per week,
t 1.10 per kwartaal; bij onze agenten 10 cent per week, 1.30 per kwartaal. Franco
per post f 1.50 per kwartaal.
Afzonderlijke nummers 21/, cent, met Geïllustreerd Zondagsblad 5 cent.
De ADVERTENTIEPRIJS bedraagt van 1—5 regels f 0.75, elke regel meer 15 een':
ingezonden mededeelingen van 1—5 regels 1.50, elke regef meer 30 cent, met gratis
bewijsnummer. Bij contract aanzienlijke korting. Groote letters naar plaatsruimte.
Kleine Advertentiëngevraagde betrekkingen, huur en verhuur, koop en verkoop
(geenhandels-advertentiën) 1—5 regels 25 cent, iedere regel meer 5 cent; aangeboden-
betrekkingen 15 regels 50 cent, iedere regel meer 10 cent.
Dit nummer bestaat uit DRIE
BLADEN en een GEÏLLUS
TREERD ZONDAGSBLAD.
Afschaffing van den Nachtarbeid
in het Bakkersbedrijf
Het mag Minister Talma ongetwijfeld
als verdienste worden aangerekend, dat
hij een kleine wet heeft voorbereid, wel
ke ten doel heeft paal en perk te stel
len aan den nachtarbeid in de bakkerijen.
Op zich zelve is nachtarbeid af te keu
ren immers het ligt in de natuur der
dingen, dat de dag er is om te arbeiden,
de nacht om te rusten.
Alleen bij wijze van uitzondering, en
dan nog slechts in die bedrijven, waarin
het algemeen belang vordert, dat
er ook 's nachts gewerkt wordt, kan het
euvel als noodzakelijk worden toege
staan.
Zoo is terwille van het algemeen be
llang nachtarbeid noodzakelijk in gasfa
brieken, in sommige electriciteitsbedrijven
t]bij den po'jtiedienst enz.
Vordert nu het algemeen belang, dat
in liet bakkersbedrijf.,nachtarbeid wordt
verricht?
Ons inziens ih geenen deele.
De smaak van het publiek wil 's mor
gens versch brood en de onderlinge con
currentie leidt de bakkers er toe, aan
den smaak naar versche cadetjes te vol
doen ten koste van hun nachtrust en met
verstoring van hun gezinsleven.
Want ook uiteenrukking van het fa-
,milie-leven is de prijs ten koste waar
van de bakkers aan een blooten wenscli
van het publiek voldoen.
Zouden nu alle bakkers zich verceni-
ge i en eenparig besluiten 's nachts niet
te werken, dan zou de Overheid niet
1 behoeven in te grijpen, maar waar dit
'immer tot de vrome wenschen zal blijven
behooren, is het de welbegrepen plicht
der overheid om in te grijpen.
En zou men nu meenen, dat het
(wetsontwerp tot afschaffing van den
nachtarbeid in bakkerijen, in de Kamer-
afdeelingen een gunstig onthaal zou heb-
iben gevonden het tegendeel intus-
•jsclien blijkt waar.
We lezen toch, dat in de afdeelingen
er zooveel stemmen tegen zijn opgegaan
:id.at de aanneming straks in de Kamer
van het zgn. Bakkerswetje ernstig ge-
yaar loopt.
Dat zou te betreuren zijn.
De actie tegen het Bakkerswetje is
voornamelijk uitgegaan van het „Bak
kerscomité", waarbij intusschen de
meeste kleine bakkers niet zijn aange
sloten.
De oppositie komt dan ook hoofd
zakelijk van de zijde der grootere bak
kerspatroons en niet het minst van de
directies der broodfabrieken, die zelf
''s nachts op een oor liggen.
Nu is het zeer wel mogelijk, dat aan
neming van het Bakkerswetjè eenige
schade zal toebrengen aan de groote
bakkerijen, maar in geenen deele een na
deel van dien aard, dat die bakkerijen
en broodfabrieken ernstig in hun bedrijf
zouden worden geschaad.
Daarentegen zal het wetje in het voor
deel zijn van de kleinere bakkerijen.
Er zou dus beter evenwicht ontstaan
en het gezinsleven, waarop ten slotte de
(maatschappij steunt, zou krachtig wor
den bevorderd.
Het heeft er intusschen den schijn van
Of achter de oppositie in de bakkerswereld
tegen de voorgestelde nieuwe regeling
Imeer zit dan alleen de kwestie
van het versche broodje en of niet
(in de Kamer obstructie er tegen zal wor
den gevoerd, met bijoogmerken, die naar
„politiek" ruiken.
Minister Talma is bij vrijzinngen en
socialisten niet erg bemind.
En het is begrijpelijk, dat men' van
Links minder gaarne ziet, dat onder chris
telijk bewind een sociale maatregel tot
stand komt, waar van die zijde immer
jkracht gezocht is en wordt in het sma
lend afgeven op de weinige vruchtbaar
heid der sociale wetgeving van Rechtsche
{Ministeries.
Het zou ons geenszins verwonderen,
indien ook de socialisten unaniem tegen
stemden.
Dm i*l dan wecï gg ictuyirtii =(vefl-
als bij de behandeling van het arbeids
contract, toen hunnerzijds toch erkend
werd, dat door die wet wel verbeterin
gen in het leven werden geroepen op
allerlei gronden van ondergeschikte be-
teekenis, maar ook hier» waar het Bak
kerswetje ontegenzeggelijk bestaande mis
standen en wel juist onder de kleinere
bakkers zal uit den weg ruimen, zullen zij
het verwijt niet kunnen ontgaan de belan
gen van de kleinen der aarde uit het oog
verloren te hebben, terwilleja wie zegt
waarvan
België.
Van alle kanten in België komen, zegt
het H .v. Ant., geruststellende tijdingen
Het water zakt, het weer is droog en
schoon, de wind is naar het Oosten ge
keerd. Het eenige kwaad ligt nu nog
in de vele achterblijvende plassen, die
niet wegloopen kunnen en dus onder den
invloed van het weer moeten opdrogen.
Overal wordt nu geschrobd en gereinigd
en ontsmet, en b.nnen eenige dagen zal
er van de overstrooming niets overblij
ven dan het slechte vooruitzicht voor
de gevolgen aan oogst, bouwwerken, fa
brieken, bruggen en woonhuizen. Het
alles herstellen en vergoeden zal schat
ten kosten en daarom worden ook over
al liefdadgiheids-comité's opgericht, die
in de mate van het mogelijke zullen
trachten te vergoeden wat vergoed kan
worden
In Oost-Vlaanderen ziet het er nog
niet rooskleurig uit, te oordeelen naar
wat wij nog te lezen krijgen
Aan het Sas van Wieze is de dijk
der Molenbeek doorgebroken. Het water
ontsnapte bij stroomen en in korten tijd
stond de villa „De Breemscherre" van
M. Tott overstroomd. De benedenver
diepingen en het gelijkvloers staan on
der water, en de bewoners zijn naar de
hoogere verdieping moeten vluchten.
Een groote hoeveelheid kuikens en kal
koenen zijn verdronken. Heel de steen
weg van aan het Sas tot in de ge
meente Oijseghem staat 1 Meter hoog
on de rwater. Op die groote watervlak
te ziet men in alle richtingen bootjes en
vlotten varen om hulp te gaan bren
gen aan de overstroomden. Het water
van den Dender, die overstroomd was,
begint af te nemen.
Een automobiel k\vam in volle vaart
de baan afgereden; de chauffeur, die
niet wist dat de omtrek der villa De
Breemscherre onder water Stond, reed
in dolle vaart door den vloed, en eer
hij kon stoppen, stak hij hals over kop
in het water. Eenige scheepslossers, die
in de nabijheid aan 't werken waren,
hebben met veel moeite dë auto uit het
water geholpen.
Amerika.
De zoon van den rijksten main van
de wereld heeft den beslissenden stap
in zijn loopbaan gedaan. Woensdag werd
bekend gemaakt, dat John D. Rocke
feller Jr. als commissaris van de Steel
Corporation aftrad en Donderdag dat
hij ook zijne betrekkingen met de Stan
dard Oil, waarin zijn vader een aandeel
van ettelijke honderden millioenen gul
dens heeft, verbroken had.
Rockefeller Jr., heeft onherroepelijk
besloten, zijn leven niet aan den handel
en de vergaring van meer kapitaal, maar
aan filantropie te wijden. In de toe
komst zal hij al zijne krachten bestem
men aan de bevordering van de plan
nen, die zijn vader voor het gebruik van
zijn reusachtig fortuin gemaakt heeft.
Rockefeller Jr., zal voorzitter worden
van de Rockefeller-Stichting, aangaande
wetsontwerp bij den Amerikaanschen Se
naat is nigediend.
De jonge Rockefeller heeft zich niet
verder willen uitlaten over het plan. Hij
wilde eerst afwachten, wat de Senaat
zou besluiten.
Volgens een van de vriein'dein van den!
patroleumkoning, heeft Rockefeller tien
jaar lang over 't plan voor zijne .stich
ting nagedacht en hoopt hij er zijn naam
door te vereeuwigen.
Het fortuin van Rockefeller wordt ver
schillend geschat. De hoogste schatting
is 2500 millioen gulden. Volgens zijn
icggen zon het ecb|er niet jmeer
dan 750 millioen bedragen en is zijn
inkomen in zijn vetste jaar 5 millioen
geweest.
LEIDEN, 5 Maart.
Maatschappij Ned. Letterkunde.
De Maatschappij van Neder!. Letter
kunde hieki Vrijdagavond in het Nuts-
gebouw, onder vooizittinge van prof. Dr.
C. Th. Bussemaker hare maandvergade
ring.
Als spr. trad daarbij op Dr. P. Leen-
dertz Jzn. van Amsterdam, met 't onder
werp „Tesselschade en hare verhouding
tot Joost van den Vondel"
Tesselschade, de meest beroemde dei-
drie geniale dochters van Roemer Vis-
scher is, zei spreker, evenwel nog meer
beroemd dan bekend, Wat wij met
eenige zekerheid van haar leven weten,
is slechts weinig. Spreker geeft daarvan
een overzicht en behandelt vervolgens
hare verhouding tot Vondel.
Eerst na dien dood van Roemer Vis-
scher in 1620 schijnt Vondel door Hooft
nadere omgang met de dochters gekregen
te hebben. De eenige gedichten die hij
lot Tesselschade gericht heeft waren bij
haar huwelijk in 1623 met Allard Crom-
balch, waarin wel eerbied, maar geen
vertrouwelijkheid te vinden is. Zij kwam
zeker meermalen uit Alkmaar naar Am
sterdam over, en zal dan ook Vondel
wel eens gesproken hebben, die toen ge
heel in den kring van haar vriend Hooft
was opgenomen. Ook hebben zij zeker
wel brieven gewisseld» maar daar is geen
enkele van over, ofschoon er wel een paar
aan wijzigingen voor zijn: lo. Tesselscha
de stuurde in 1630 haar antwoord op de
prijsvraag der Academie aan Vondel om
het door te zenden aan Hooft; 2o. in
„Slaet Vondelen noch vijer" enz. en zij
zond dit gedicht aan Vondel, die haar
nu ook een afschrift van zijn gedicht aan
Huygens zond; 3o. in 1636 schrijft Tes
selschade aan Hot fdat hij een ingesloten
vers aan Vondel moest laten lezen.
ïn 1639 droeg Vondel haar zijne Elek
tra op. Na dezen tijd is er geen spoor
meer van eenigen omgang.
Dit is alles wat wij van betrekkingen
tusschen Vondel en Tesselschade weten
Wat er verder van verteld wordt, is lou
ter fantasie. Daartoe behooren ook de
twee legenden, die spreker verder be
handelt.
Wij weten, dat Tesselschade een ge
deelte van Tasso's Gerusalemme Li-
berata vertaald heeft. Dat Vondel die
vertaling zou verbeterd en afgeschreven
hebben, wordt door geen enkelen tijd
genoot vermeld er is slechts een vermoe
den van J. F. Willems. Wel is gebleken,
dat de ééne strofe, die er van over is,
zóó groote overeenkomst heeft, met de
voor eenige jaren ontdekte vertaling in
proza van Vondel, dat het zeer waar
schijnlijk is, dat zij dit proza bij hare ver
taling gebruikt heeft. Dat behoeft echter
nog geene samenwerking te doen aan
nemen. Eerder is het te vermoeden, dat
Vondel haar zijn proza hoeft gegeven, toen
zij met de studie van het Italiaansch bezig
was. Hij is dan niet aan de vertaling in
verzen begonnen, omdat hij juist in dezen
tijd meer studie van het Latijn maakte en
Virgilius leerde kennen, voor wien Tasso
wijken moest.
De tweede legende is, dat Vondel op
Tesselschade verliefd was en daarom, of
daardoor, tot de Roomsche kerk is over
gegaan. Uitvoerig toont spreker aan, dat
de daarvoor aangevoerde bewijzen allen
grond missen en dat bovendien door de
ze voorstelling een smet geworpen wordt
op Vondels karakter. Men ziet daarbij ook.
over het hoofd', hoe innig Vondel zijne
vrouw vereerde. Maar er is bij sommige
schrijvers eene wonderlijke neiging om
Vondels vrouw op den achtergrond te
dringen en Tesselschade in hare plaats te
schuiven. Vondel is diep bedroefd ge
weest over den dood van zijne vrouw
en is er niet de minste reden omaan zijn
oprechtheid te twijfelen, als hij schrijft,
dat zijne couragie daardoor „een krack"
heeft gekregen. Van eenige intieme be
trekking met .Tesselschade is niet het
flauwste spoor te ontdekken. Ook niet
in de opdracht van den Peter en Pau
wels aan Eusebia. Slechts door eene
reeks van misvattingen kon men daarin
Tesselschade zien. Volgens spreker kan
E u s e b i a niemand anders zijn dan Von
dels dichter Anna,
Twee vrouwen hebben geluk in Von
dels leven gebracht, zijne echtgenoote en
zijne dochter, Het is eene miskenning
der historie, eene miskenning ook van
Vondels karakter, wanneer men daar Tes
selschade bijvoegen wil.
Den spreker werd voor zijne belang
rijke voordrachten door den Voorzitter
namens de toehoorders, vriendelijken
dank betuigd.
Voldoende aan eene vriendelijke
uitnoodiging, hebben wij gisteravond een
kijkje genomen in het verbouwde klee
dermagazijn van de Maatschappij >,De
Faam" aan de Vischmarkt, alhier. Wat
eene verandering heeft dit gebouw on
dergaan, sinds ten vorige jare Augustus
er brand uitbrak. De heeren Jesse en
Fontein, die de plannen van den ombouw
ontwierpen, zijn er in geslaagd een ruim,
practisch en modern winkelpaleis te
scheppen, dat eene grootsche indruk!
maakt, vooral des avonds, als de keu
rige electrische installatie, geleverd door
de N. V. Technisch Bureau voorheen fa.
Roosen (vertegenwoordiger de heer Chr.
Langezaal N. Rijn) het geheel door ruim
125 lampen verlicht. Dan komt de vrien
delijk witte kleur, de ruime etalagekas
ten nog beter uit Behalve het maga
zijn, is d« coupeurs-afdeeling uitge
breid daarin zijn thans 3 krachten werk
zaam en worden de standmodellen der
firma geborgen. De ateliers zijn ver
groot; tien werklieden, z.g. pompiers,
verrichten daar dagelijks hunne bezig
heden, behalve natuurlijk de vele thuis
werkers die de firma heeft.
Op de uitgebreidheid der collectie ge
maakte kleeding en stoffen behoeven wij
hier niet te wijzen daarvoor is de Maat
schappij „De Faam" overbekend. Beslui
ten wij dus onze mededeelingen met de
vermelding, dat de heer Dietz de aanne
mer der verbouwing alle eer met dit werk
heeft ingelegd en ook den heer de Jong,
den schilder, een pluimpje toekomt.
Verschillende fraaie bloemstukken en
andere bewijzen van belangstelling
mocht de firma gisteravond, ontvangen.
Van alle zijden bereiken de dagbla
den tegenwoordig berichten, omtrent de
nadering der lente. Duidelijker en on
dubbelzinniger teekenen harer komst,
dan die: welke de bloembollenstreek Lei
denHaarlem biedt, zijn er haast niet.
Daar heerscht thans overal op de tuinen
een levendige bedrijvigheid. Allerwegen
ziet men mannen druk in de weer met
harken, vorken en draagberriesze zijn
bezig met „losdekken". In den gepas
seerd-en herfst zijn de bollen uitgeplant
en met een rietdekken van soms een paar
decimeters dik warm toegedektze
moesten voor vriezen gevrijwaard wor
den.
Dodt nu het allengs milder weer
wordt en de spruiten zich boven de
aardoppervlakte vertoonen, wordt een
gedeelte, ongeveer de helft, weggeno
men, want wanneer de jonge planten
het te warm hebben, groeien ze uit hun
kracht en dit zou nadeelige gevolgen
hebben voor de bollen zelf. Vooral de
hyacinthen eischen in dit opzcht een
zorgzame behandeling. Tulpen en croo-
cussen zijn minder teergevoelig. De laat
ste komen zelfs nu al hier en daar boven
het riet te voorschijn en openen op een
dag als gisteren hun kelken, om met
volle teugen van de heerlijke zonne
warmte te genieten.
Ze zijn de eerste voorboden voor het
naderende seizoen, den tijd, waarin van
Leiden tot Haarlem de lucht met bloe
mengeur is vervuld en levendig kleur-
schakeeringen het oog bekoren.
Op Maandag 7 Maart 's avonds 8
uur geven mej. Hermine Scholien, alt
(Haarlem), mevr. J. E. Kunst-Maingay, pi
aniste (Leiden) en de heer Ch. van Ister-
cLaël, cellist (den Haag) een concert in
de kleine zaal der Stads-Gehoorzaal.
Bij beschikking van de Minister
van Oorlog is aan onzen stadgenoot den
milicien P. H. Mooij, van het 4e reg.
infanterie, toestemming verleend om zich
tot 1 Augustus 1912 in Ned.-Indië op
te houden.
- Op Woensdag 9 Maart a.s., ides
avonds 8 uur treedt voor de vereeniging
„Oud Leiden" in Maison Prins als spre
ker op die heer F. D. K. Bosch, litt.
cand., ab-actis der Maskerade-commis
sie, met het onderwerp: „De Blijde In-
comste van Frederik Hendrik binnen Am
sterdam, 1642", eenige historische toe*
lichtingen tot de a.s. Maskerade.
ABBENES. Hoewel reeds verschillen
de nieuwe woningen alhier verrijzen, ko
men er nog altijd te kort, omdat er vele
liefhebbers voor eene arbeiderswoning
zijn. Geen wonder dus, wanneer de huur
prijzen hooger worden.
BODEGRAVEN. De commissie tot we
ring van schoolverzuim koos in hare ver
gadering van gisteren den Heer Dou-
wes Dekker tot voorzitter en den Heer
A. Breekland tot secretaris.
BOSKOOP. Aan het postkantoor alhier
werd gedurende de maand Februari bij de
Rijkspostspaarbank ingelegd f 3446.831/2,
terugbetaald f 7464.02i/2.
Het laatste door dat kantoor uitgege
ven boekje draagt het nummer 1763.
GOUDA. B. en W. hebben bij (den
Raad ingediend de voorwaarden voor de
levering van electriciteit. Overeenkomst^
het voorstel van de commissie van bij
stand in het beheer der gemeente-licht*
fabrieken wordt o. a. in de ontwerp-
voorwaarden het volgende bepaald
De aanleg van den aansluitkabel met
bijbehoorende toestellen geschiedt door|-
en voor rekening van de lichtfabrieken
tot 3 M. binnen den gevel of de grens,
van het erf. Als tegemoetkoming in de.
gemaakte kosten (die ongeveer f4 0 per;
aansluiting bedragen) moet voor elke
aansluiting f 15 betaald worden. B. en'
W. stellen evenwel voor, dat dit bedrag
niet verschuldigd zal zijn voor hen, die
zich vóór 1 Juni e.k. voor een aanslui*
ting opgeven en voor het eerste volle
bedrijfsjaar een verbruik garandeeren tot
een bedrag van ten minste f 40.
De prijs van de geleverde electrici*
teit zal bedragen per Kilowatt-uur: voor
verlichting tot 1000 K.W.U. per jaar
20 ct., 1000—2000 I81/2 ct., 2000—5 0C0
16 ct., 50008000 14 ct., voor kracht
(tegen dubbel tarief) in den bezetten
tijd 15 ct., in den vrijen tijd tot 3000
K.W.U. per jaar 10 ct., 3000—7000 8
ct., tegen enkel tarief te allen tijde 15
ct.
De meterhuur zal bedragen, naar ge
lang van het aantal gloeilampen f0.40
tot f2 per maand.
HAZERSWOUDE. Deze week is op
de terugreis van Leiden een der omnibus-
paarden zoodanig komen te vallen, dat
het dier den volgenden dag aan de ge
volgen is bezweken. Dit is binnen een
week het tweede schadepostje voor den
ondernemer, daar hij achtdagen geleden
een paard door ziekte verloren had.
HILLEGOM. Zaterdagavo nd
markt. In aansluiting op ons bericht
over „Middenstand" kunnen we nog het
volgende mededeelen.
Bij de besprekingen over de Zaterdag-
avondmarkt, die aan de Hoofdstraat en
op de Houttuinen gehouden wordt,-
werd er gewezen op de niet altijd ver
trouwbare koopwaren. Er werd o.m. ge
noemd don verkoop van geplombeerde
blikken geconserveerde groenten. De be
moeiingen waartoe de vereeniging „Mid
denstand" omtr. de Zaterdagavondmarkt
zal overgaan, werden beschouwd in het
aangenomen voorstel: „Middenstand" zal
bij Burgemeester en Wethouders of bij
den Raad aandringen op heffing van staan
geld, aanwijzing van standplaats, controle!
op de deugdelijkheid der waren en het
gewicht, en zal tevens er aan verbinden,"
het verzoek, dat bij niet nakoming der
door de overheid gestelde voorwaarden de!
vergunning tot verkoop op de Zaterdag
avondmarkt zal worden ingetrokken.
HILLEGOM. De aangekondigde ver
gadering inzake de algemeene loonactie!
onder de bloemistknechts had gisteren
avond in café Flora plaats. De opkomst
iwas zoo enorm, dat de middenzaal bij'
de groote zaal moest worden geno
men. Ee)n viertal patroons waren aan-'
wezig, terwijl van de firma v. Wave-
ren-Turner een schrijven was ingekomen
mededeelende dat zij verhinderd was.
De heer B. N. Loerakker sprak als
voorzitter namens de geheele federatie'
der georganiseerde bloemistenwerklie
den. Hij ging de gevoerde loonactie ge*
durende de laatste zes jaren uitvoerigi.
na en kwam zoo tot den tegenwoordige^
looneisch van gemiddeld f 10 per weekt
daarbij met gegevens aantoonende, dat
dit bedrag voor een arbeidersgezin van'
man, vrouw en vier kinderen niet toe*
reikend geacht kon worden. ji
De patroons de heeren R. Schoo, v.