'Ie Jaargang,
No. 107.
BUITENLAND.
BINNENLAND.
Uit Stad en Omgeving.
BurCQU OUDE SINGEL 54. LEIDEN.
Interc. Telefoon 935. Postbus 6.
DIT BLAD VERSCHIJNT ELKEN DAO. UITGEZONDERD ZON- EN FEESTDAGEN.
DE ABONNEMENTSPRIJS bedraagt met GRATIS POLIS Ongevallen-verzekering
en het GEÏLLUSTREERD ZONDAGSBLAD voor Leiden 9 cent per week,
1.10 per kwartaal; bij onze agenten 10 cent per week, 1.30 per kwartaal. Franco
per post 11-50 per kwartaal.
Afzonderlijke nummers 21/» cent, met Geïllustreerd Zondagsblad 5 cent.
De ADVERTENTIEPRIJS bedraagt van 1—5 regels 0.75, elke regel meer 15 cent;
ingezonden mededeelingen van 1—5 regels 1.50, elke regel meer 30 cent, met gratis
bewijsnummer. Bij contract aanzienlijke korting. Oroote letters naar plaatsruimte.
Kleine Advertentiëngevraagde betrekkingen, huur en verhuur, koop en verkoop
(geen handels-advertentiën) 1—5 regels 25 cent, iedere regel meer 5 cent; aangeboden-
betrekkingen 1—5 regels 50 cent, iedere regel meer 10 cent.
Dit nummer bestaat uit TWEE
BLADEN en een GEÏLLUS
TREERD ZONDAGSBLAD.
Het Bureau der Kath.
Vakorganisatie.
De „Nieuwe Haarlemsche Courant"
bevatte dezer dagen een artikel, dat ge-
ricnt was tegen de bestaande plannen
om bovengenoemd Bureau zooals het
blad schrijft „over te brengen naar het
Bureau der Kath. Soc. Actie te Leiden."
De „N. Haarl. Ct" meent, dat door
deze „overbrenging" voor de K. S. A.
„enorme en misschien onherstelbare scha
de" zal ontstaan.
£n als afdoend argument geeft het blad
op, dat K. S. A., „Futura" en „Voorhoe
de" „in den volksmond als één worden
beschouwd", en dat de uitgave van „De
Voorhoede" door „Futura" bij velen ont
stemming heeft gewekt.
Ons lijkt dit argument al zeer ongeluk
kig gekozen.
Ten eerste is het verwijt, in het „argu
ment" vervat, vrijwel oudbakken en reeds
meermalen met grond tegengesproken
maar ten andere is het de vraag, of de
vestiging van het Bureau onzer R. K.
Vakorganisatie te Leiden nu juist een
ontstemming ten nadeele der K. S. A.
zal teweegbrengen, als het Haarlemsche
orgaan vermoedt.
Wij gelooven eer het tegendeeln. 1.
dat de „ontstemming" veel grooter zal
zijn, wanneer het Bureau niet te Leiden
.wordt gevestigd.
Dit Bureau hoort te Leiden.
Het ligt geheel in de lijn der ontwikke
ling van de K. S. A., dat dit centrale punt
van vakorganisatie gevestigd worde in de
plaats zelve, waar het Centraal Bureau
der K. S. A. zijn zetel heeft
Dit wil volstrekt niet zeggen, dat even
tueel het Bureau .onzer Vakorganisatie
Zal worden overgebracht naar het Bu
reau der K. S. A.
Als zoo dap ig staan bekte Bureau's
op zich zelve; hebben beide verschillende
ambtenaren.
Maar, bij vestiging terzelfder plaatse,
bestaat er een makkelijker gelegenheid
voor beide tot het plegen van geregeld,
spoedig en vruchtbaar overleg.
En dit kan niet anders dan uitermate
Wcnschelijk zijn in het belang onzer vak
organisatie zelve.
Het was in de eerste dagen van de
oprichting der plaatselijke comité's, dat
Mgr. Konings sprak van de K. S. A. en
zijn Centraal Bureau, als van „het vlieg
wiel" onzer sociale actie.
Welnu: met het vliegwiel staan ande
re, en wel in de eerste plaats de grootere
raderen, in nauw verband.
En zoo is d.e R. K. vakorganisatie een
voornaam rad in onze sociale beweging,
dat ongetwijfeld zeer dicht bij het vlieg
wiel bevestigd moet zijn.
Het is ons dan ook allerminst duidelijk,
op welken goeden grond de „N. H. Ct."
kan beweren, dat het te vreeezn staat,
dat een vestiging van het Bureau te Lei
dden, „aan de K. S. A. opnieuw schade
Zal toebrengen."
En nog meer nevelachtig wordt het
,ons, indien we uit den mond vaji het
zelfde blad, met roerende bezorgdheid,
hooren, dat het vreest, dat de kring van
Vrienden der K. S. A. zal verkleinen, wan
neer, ja wanneer.„het bureau der Kath.
Vakorganisatie gaat.... huizen.... in de wo
ning der K. S. A.
Dat moet voo'r sommigen wel een ge
freesd spookhuis zijn...
Maar voor wie niet aan spoken ge
looft en zijn nuchter verstand wil gebrui
ken, kuawen nog dienst doen de volgende
opmerkingen, die we aantreffen in het
j.Dagbl. v. Nbr.", met welke we ons ge
heel vereenigen:
„Of de volksmond K. S. A. en „Voor
hoede" en „Futura" één zaakje noemt,
.weten we niet; de volksmond zal in de-
Zen ook wel weer spreken, wat aan het
Volksoor wordt ingeblazen. Wat ervan zij,
de noodzakelijkheid, dat het volksoor nu
de juiste feiten te hooren krijgt, erkennen
Ook wij.
Maar overigens komt het ons voor,
dat de „N. H. Crt." ten onrechte slech
te gevolgen vreest van de vestiging te
Leiden van het Bureau der R. K. Vak
organisatie.
i. Integendeel, jmen £al .oyeraj d^e ves
tiging toejuichen, zóó men slechts juist
worde ingelicht.
Het bureau voor de R. K. Vakorgani
satie heeft zijn eigen ambtenaren,
zai dus geheel zelfstandig werken. Van
een samensmelting der beide bureau's
kan dus geen sprake zijn.
Maar wel zal het Bureau der Vakor
ganisatie profiteeren van het Centraal Bu
reau der K. S. A., van de voorlichting
zijner ambtenaren, van de bibliotheek, den
inlichtingendienst eiïz. enz.
Dat hoort ook zoo.
Elke katholieke organisatie kan van het
Centraal Bureau der K. S. A. op gelijke
wijze gebruik maken, daar is dit Bureau
voor opgericht. Dat het nieuwe Bureau
voor de vakorganisatie graag de voorlich
ting van het Centraal Bureau der K. S.
A. bij de hand heeft, en zich daarom te
Leiden gaat vestigen, kan niemand euvel
opvatten.
Tenzij de tegenstanders dier R. K. Vak
organisatie.
Die aan de vakorganisatie die steun
in-den-rug niet gunnen. Hun aantal kan
echter onder de voorstanedrs der K. S. A.
niet groot zijn. Want deze voorstanders
der K. S. A. willen de organisatie van alle
standen en hebben de K. S. A. opgericht
om die organisatie met alle middelen te
helpen. Zij hebben de centralisatie der
R. K. Vakvereenigingen met vreugde be
groet, juichen het thans toe, dat dit Cen
trale Bureau een plaats van vestiging heeft
gekozen, waar het op z'n best de hulp
der K. S. A. genieten kan. Van hen is
geen afkeuring te verwachten.
Maar van wie dan?
Denkt om de Kiezerslijst t
Het is nu tijd te zorgen dat de kie
zers zorgen, dat ze op de kiezerslijst
komen.
Na 15 Februari a.s. is de tijd,
waarop de aangiften kunnen geschie
den, onherroepelijk verstreken.
Aangifte moeten doen huurkiezersj,
loonkiezers, spaarbankkiezers en exa
men-kiezers.
Die aangifte moet geschieden ten ge
meentehuize.
Wie niet weet', hoe de lijsten, die
kosteloos ter secretarie verkrijgbaar zijn,
in te vullen, vervoege zich tot ?ijn kies-
vereeniging, die gaarne alle inlichtngen
zal verschaffen.
Ook op de kies ver een igingen zeiven
rust in deze dagen de niet gemakkelijke
taak, na te gaan welke kiezers dit jaar
op de nieuwe lijst kunnen komen, en
verder te bewerken dat deze er inder
daad op geplaatst worden.
Het bestaand kiesrecht is al wel zoo
uitgebreid, dat niet velen van 'het recht
tot stemmen verstoken zijn.
Men geve dan getuigenis van zijn goe
den wil, door zich de moeite te getroos
ten van een gang naar het gemeentehuis
of naar een bestuurlid der R. K. Kies-
vereeniging.
Ons kiezerscorps moet zoo sterk mo
gelijk gemaakt, want de ondervinging
heeft geleerd, dat met enkele stemmen,
ja met één énkele stem meerderheid,
candidaten werden gekozen, en dat één
enkele stem meerderheid invloed had
op een wet, die ook met een stem meer
derheid werd aangenomen.
Het is voor de zaak der Christelijke
partijen en pnze Christelijke regeering,
dat ieder onzer, die daarvoor in de ter
men valt, het wapen van het kiesrecht
moet zien te bemachtigen1. i
Frankrijk.
De laatste telegrammen uit Frankrijk
melden, dat de Seine en Marne zeer blij
ven -dalen.
In Maisons-Alfort en in Alfortville
staan nog slechts eenige straten onder
water. Te Alfortville zijn twee huizen,
ingestort. Oeen persoonlijke ongelukken
zijn daarbij voorgevallen.
Een nidustrieel, te Rouaan, die gevaar
voor besmetting deed ontstaan door af
val van zijn fabriek in de Seine te wer
pen, werd -dit gewapender hand belet
Hierbij ontstond een strijd tusschen de
bewoners van de wijk en de voerlieden
van den industrieel'.
Te Harondet bij Amien's Waren ineen
lakenfabriek om de een of andere reden
^tal arbeiders w,a,a£-
op ongeveer 50 wolkaarders zich naar
de fabriek begaven de werkzalen bin
nengedrongen, daar de electrische lam
pen vernielden, de drijfriemen stuksne-
den enz. Gendarmes en bereden jagers
zijn thans naar Harondet gezonden tot
handhaving van de orde.
Italië.
Typhus op Malta.
Op het eiland Malta heerscht een hevi
ge typhus-epidemiemeer dan 300 per
sonen, waaronder verscheidene soldaten
liggen door de ziekte aangetast. Het 14-
jarig dochtertje va admiraat Curzon-Ho-
we is reeds aan de gevaarlijke ziekte
bezweken.
Men gelooft de oorzaak in de groenten
en het drinkwater te moeten zoeken. De
autoriteiten hebben strenge sanitaire
maatregelen genom en
Engeland.
Uit Rome wordt aan de „Voss. Zeit."
geseind
De steeds goed ingelichte Vatikaan-
sche correspondent van de „Corriere
della Sera" meldt: De Vatikaansche
kringen koesteren groote verwachtingen
van den door de verkiezingen versterk
ten invloed der Ieren in het Engelsche
parlement. Het Vatikaan hoopt niet meer
of minder dan dat de Ieren, die thans
een beslissende rol, ongeveer als het
Centrum in den Duitschen Rijksdag,
kunnen spelen, het herstel van de diplo
matieke betrekkingen tusschen het Vati
kaan en Londen zullen doorzetten.
Wij deelen dit bericht natuurlijk onder
de grootste reserve mede.
Rusland.
Te Orvidiopel, een Duitsche kolonie
bij Odessa, deed zich eenige maanden
het volgende geval voor: Een beschon
ken inspecteur van politie, Michajlow
geheeten, viel op zekeren dag de vrou
wen en dochters der kolonisten op er
gerlijke wijze lastig. Toen de aanwe
zigen daartegen opkwamen, trok hij
woedend zijn sabel en wondde twee
knaapjes, waarop de kolonisten hem
aangrepen, de sabel ontrukten en hem
een flink pak slaag toedienden.
Michajlow rapporteerd aan zijne
chefs, dat hij bij de uitoefening zijtner
functie door een gewapende menigte
was overvallen en ,wees 16 met name
genoemde kolonisten als de daders aan.
Al deze personen werden door den
raad veroordeeld tot den dood door den
strop. De commandeerende generaal
Kaulbars echter, die dit vonnis moest
bekrachtigen, achtte de zaak niet geheel
in den haak. Op zijn bevel had een
nieuw onderzoek plaats, met het ge
volg, dat aan de 16 ter dood veroordeel
den wegens het plegen van wanordelijk
heden drie weken politiearrest werd
opgelegd, maar dat de aanklager Michaj
low voor acht maanden; achter slot en
grendel werd gezet.
De eere-promotie van
mr. Van Leeuwen.
iThans is vastgesteld, dat bij de eere-
pomotie van mr. W. F. van Leeuwen, den
afgetreden burgemeester, tot doctor in
de Staatswetenschappen, als promotor zal
optreden professor mr. dr. A. A. H.
Struycken, hoogleeraar in het Staatsrecht,
het administratief recht, het volkenrecht
en de encyclopaedic der rechtsweten
schappen aan de Amsterdamsche Uni
versiteit.
De datum blijft Voorloopig op 28 dezer
bepaald, maar is nog niet definitief.
Onze buitenlandsche politiek.
„Reuter" seint uit Parijs, dat „de
Temps" onder den titel: „De buiten
landsche politiek van Nederland" het
volgende schrijft:
Frankrijk, waarmede Nederland zich
weinig bezighield, heeft altijd te zij
nen opzichte groote bescheidenheid be
tracht, maar deze kan niet zoo ver gaan
van niet te constateeren het feit, dat
het de Nederlandsche diplomatie aan
vaste richting ontbreekt Deze fout ver
ontrust een aanzienlijk deel der openba
re meeninig zonder dat men nog zoo
ver behoeft te gaan als vroeger de heer
Cohen Stuart met te spreken over een
eventueele alliantie. Men moet weten
aas ttetetoait ia jBMw x§*. sm%
waarborgen heeft te vragen voor zijn
bedreigde onafhankelijkheid en integri
teit. Vooral moet worden vastgesteld
elke mogelijkheid in dit opzichtan
ders wordt een volk vroeg of laat een
prooi van de omstandigheden. Het is
duidelijk, dat dit gevaar den heer Van
Heeckeren van Keil en allen die den
ken als hij, voor den geest heeft ge
staan.
Anti-Qodstdienstige propaganda.
De afdeeling Maastricht van de S. D.
A. P. heeft naar aanleiding van het ont
slag van Van Vorst, wijl deze buiten de
partij propaganda tegen den godsdienst
wilde gaan maken, in de laatste huishou
delijke vergadering met algemeene stem
men besloten, het volgende voorstel voor
het partijcongres te brengen:
„Het congres der S. D. A. P. spreke
zich uit over de houding van het P. B.
(partijbestuur), waar dit heeft te kennen
gegeven, dat een door de partij aangestel
de propagandist niet toegestaan mag wor
den buiten de partij anti-godsdienstige
propaganda te maken.'1
Binnen de partij mag men den gods
dienst bestoken. Hoe meer, hoe liever!
Maar de afdeeling-Maastricht zou blijk
baar ook buiten de partij om, overal en
bij elke mogelijke gelegenheid maar tegen
den godsdienst willen optrekken.
:Het partijbestuur was slimmer, zag het
ontactische hiervan in.
Zouden de gevolgen van de treurige
campagne van v. Vorst den socialisten in
Maastricht nog niet de oogen hebben
geopend? (N. L. K.)
Koninklijke Besluiten.
Met ingang van den dag waarop hij
zijne betrekking zal aanvaarden, is mr.
G. van Dijck, adj.-comm. ter provinciale
griffie van Groningen benoemd tot adj.-
commies bij het Departement van .Wa
terstaat.
Met ingang Van '1 Maart is benoemd
tot directeur van het post- en telegraaf
kantoor te Ootmarsum, F. J. H. van Hest,
thans commies-titulair der Posterijen en
Telegrafie.
Directeur-generaal van den landbouw.
Bij Kon. besl. van 4 Febr. is b'enoemd
tot directeur-generaal van den land
bouw, de heer P. van Hoek, thans in
specteur van het landbouwonderwijs.
De „N. R. .Crt." teekent bij dit be
noemingsbesluit aan, dat de heer van
Hoek tot de oudere categorie van
landbouwkundigen behoorthij stond
mede het eerst aan de spits, om betere
inzichten bij de landbouwers te versprei
den. In Januari 1865 te Ulrum in Gro
ningen geboren, studeerde hij aanvan
kelijk voor het lager onderwijs, ver
wierf spoedig de hoofdonderwijzers-
acte en was als onderwijzer werk
zaam te Eerum in Oroningen. Daar be
gon hij zijn studie der landbouwkunde,
niet alleen theoretisch maar ook, prak
tisch, en den onderwijzer zag men in
den vrijen tijd ook den ploeg besturen,
eht land bezaaien enz. Het noorden van
Groningen, een der eerste landbouwge-
westen van onsj land, waar bij de boeren
een wetenschappelijke zoowel als een
praktische geest heerscht, had ongetwij
feld veel invloed op die studierichting.
Zoo wist hij in 1889 de akte voor
landbouwkunde te verwerven.
Op de examendag te Wageningen
maakte de heer Van Hoek kennis met
een ander candidaat, die voor den bosch-
bouw examen aflegde, nl. de heer H.
J. Lovink.
De heer P. van Hoek werd door den
invloed van een der examinatoren, een
Noord'-Brabanter al spoedig naar die
provincie getrokken, om daar als de
landbouw-cousulent der Noord-Brabant-
sche Landbouw Maatschappij werkzaam
te zijn. In 1891 werd hij benoemd tot
Rijkslandbouwleeraar in dezelfde pro
vincie.
Zoowel de heer van Hoek als de heer
Lovink, die inmiddels als directeur van
de Nederlandsche Heide Maatschappij
was aangesteld, hebben veel gedaan om
de toestanden van boschcultuur en land
bouw. in Noord-Brabant te verbeteren.
Voor de ontwikkeling en verbetering der
veeteelt aldaar heeft de heer Van Hoek
zich sterk geinteresseerd. Zijn heengaan
uit Noord-Brabant in 1901 ten gevol
ge van zijne benoeming tot inspecteur
aan het Landbouwonderwijs werd dan
opk jfêtotfd 19 sMe kringen.
Niet lang daarna werd ook de heefl
Lovink benoemd tot Directeur-generaal,
van den Landbouw.
De samenwerking van den inspecteur/,
met den directeur-generaal was meer,
dan officieel, en de oude vrienden ston-i'
den elkander voortdurend met raad en
daad bij. Aan die samenwerking was;
veel te danken.
De heer Van Hoek ging als Jnspec-j
teur met ijver verder om het landbouw*,
onderwijs te verbeteren en uit te breiden^
op den grondslag, door den heer Löhni^
daartoe reeds gelegd. Nauwkeurig ging,
hij de resultaten van' het onderwijs na,
en hij wist de boeren van het belang van,J
goed vakonderwijs te doordringen. ij
De heer Van Hoek was een krachtig};
bevorderaar van die Rijks Hoogere Land-^
Tuin- en Boschbouwschool te Wa-
geningen, die door zijn arbeid feitelijk}
een Hoogeschool werd en snel tot groo-,
ten bloei is gekomen. Van hare reor*
ganisatie in eene instelling voor hooger;!
onderwijs is dan ook de heer v. Hoek}
overtuigd.
In den loop van 1909 verkreeg de heet}'
Van Hoek met den heer L. Broeke-,
ma een regeerings-opdracht, om het hoo-
ger landbouwonderwijs in Duitschland;
en Oostenrijk door persoonlijk onder-!
zoek te leeren kennen, tot welk doel een
studiereis in beide landen werd giet-
maakt. 1
Wij willen zegt de „N. R. Crt." ten}!
slotte niet de werkzaamheid van den;
nieuwen directeur-generaal vooruitloo-
pen, noch in loftuitingen vervallen, maar;;
meenen aan de hand der feiten te mo
gen uitspreken dat men alles,zins reden
heeft tevreden te zijn met deze benoe
ming.
Postzegel-automaten.
Het bestuur der Posterijen heeft de te
Amsterdam en 's-Gravenhage ,op proef
geplaatste automaten voor uitgifte van 1;*
ets. postzegels en stadsbriefkaarten over
genomen den automaat voor 5 ets. post
zegels echter niet, aangezien daarvan geen
voldoende gebruik werd gemaakt, bij ge
brek aan een voldoend aantal in omloop
zijnde 21/2-centstukken. De proef voort
te zetten met een automaat, ingericht voor;
een 5 ets. nikkelstuk, wordt niet wensche-
lijk geacht, daar die stukjes bij het publiek!
niet gewild schijnen te zijn. In overwe*
ging is, automaten op proef te laten plaat*
sen, die tegen inwerping van een dubbel-'
tje twee postzegels van 5 cent zullen le
veren.
,Te HiHegersberg bij Rotterdam is oveiv
leden de heer J. C. Jh. van Nunen, oud
lid der Tweede Kamer en oud-lid van'
den gemeenteraad te Bergen-op-Zoom.
LEIDEN, 5 Februari.
Maatschappij vau Nederlandsche
Letterkunde.
In de Vrijdagavond gehouden maand
vergadering van de Maatschappij van'
Nederl. Letterkunde trad als spreker op
Dr. E. F. Kossmann. leeraar aan het
Gymnasium te 's Gravenhage met het
onderwerp .De Hellevaart van Doctor
Faustus".
Het tooneelspel „de Hellevaart van
Dokter Faustus" aldus ongeveer begon
spr., is in 1731 te Amsterdam verschenen,
maar behoort weer thuis te Leiden of den
Haag, en is grootendeels gedicht door
Rijndorp.
Dit tooneelspel blijkt buitengewoon
belangrijk te zijn voor onze kennis van
het „Volksschouwspel" van Dr. Faust,
dat vooral in Duitschland gedurende meer
dan twee eeuwen tot de meest beminde
en meest gespeelde stukken van het too-
neel behoorde.
In het stuk van Rijndorp vinden
wij afgezien van eenige duidelijk
erkenbare toevoegingen van den Neder-
landschen „berijmer" het Volksschouw
spel van Faust precies zoo terug als wijl
reden hadden het uit de schrale gegevens
te reconstrueeren, en meer dan dat: wij'
vinden hier nog resten van het stuk van
Marlowe, waarvan in geen Duitschen
tekst, noch eenige vroegere aanhaling
een spoor meer over is.
Dit merkwaardig feit gaf spreker aan--
leiding eene nieuwe uitgave van Rijn
dorp's tooneelspel voor te bereiden, dit
