Ie Jaargang
24
BUITENLAND.
BINNENLAND.
Uit Stad en Omgeving
No 96.
Bureau OUDE SINGEL «4, LEIDEN.
In tere. Telefoon 93S. Postbus 6.
DIT BLAD VERSCHIJNT ELKEN DAG, U1T0EZ0NDERD ZON- EN FEESTDAGEN.
DE ABONNEMENTSPRIJS bedraagt met GRATIS POLIS Ongevallen-verzekering
en het GEÏLLUSTREERD ZONDAGSBLAD voor Leiden 9 cent per week,
f 1.10 per kwartaal; bij onze agenten 10 cent per week, 1.30 per kwartaal. Franco
per post 1.50 per kwartaal.
Afzonderlijke nummers 2V, cent, met Geïllustreerd Zondagsblad 5 cent.
Maandag
Januari
1910.
De ADVERTENTIEPRIJS bedraagt van I5 regels 0.75, elke regel meer 15 cent;
ingezonden mededeelingen van 1—5 regels 1.50, elke regel meer 30 cent, met gratis
bewijsnummer. Bij contract aanzienlijke korting. Groote letters naar plaatsruimte.
Kleine Advertentiëngevraagde betrekkingen, huur en verhuur, koop en verkoop
(geenhandels-advertentiën) 1—5 regels 25 cent, iedere regel meer 5 cent; aangeboden-
betrekkingen 1—5 regels 50 cent, iedere regel meer 10 cent.
Frankrijk,
De koningin der Apachen
De „koningin der Apachen^ Löuise
'Adrienne Delarue, bijgenaamd de „groote
Marcel Ie" is te Parijs gevangen geno
den. Zij staat onder verdenking den
^pach Liaboeuf, van wiens moorddadig
gevecht met de politieagenten wij mel
ding gemaakt hebben, bij zijn voorberei
dingen ondersteund te hebben. Ook moet
zij gedreigd hebben de politieagenten met
;haar dolk te lijf te gaan om er ten minste
(één te doorsteken.
i De groote Marcelle is een krachtige
(vrouw van 23 jaar, wier lichaam geheel
(bedekt is met lidteekens van steken en
schoten, herinneringen aan gevechten
.waarbij de vriendin van Liaboeuf dapper
heeft medegestreden. Haar armen en han
den zijn tevens getatoueerd. is in
haar kringen zoowel geëerd als ge
vreesd. Want, geprikkeld zijnde, neemt zij
het tegen twee mannen op.
De vertegenwoordigster van het zwak
ke geslacht heeft zich ditmaal echter zon
der tegenstand in hechtenis, laten nemen.
'Zij beweert dat de beschuldigingen tegen
haar persoon onjuist "zijn, daar zij Lia
boeuf slechts vluchtig kende en boven
dien getracht heeft hem van zijn voor
nemens af te brengen.
België.
Belofte maakt schuld.
Een apotheker van Gent, zekere X.,
moest onlangs in het huwelijk treden
met inej. Z. Alles was daartoe in ge
reedheid gebracht.
Terwijl mej. Z. haren verloofde op den
huwelijksdag wachtte om zich naar het
stadhuis te begeven en alle genoodigden
reeds vergaderd waren ten huize van de
bruid, kwam een persoon met de kom-
plimenten van gezegden X. melden, dat-
deze laatste uit de stad was gegaan en
aan 't huwelijk verzaakte.
De zaak verwekte levendige opschud
ding.
Mej. Z. eischte van M. X. een scha
devergoeding ten bedrage van 25.000 fr.
voor stoffelijke schade.
M. X. wilde echter de onkosten be
talen, uitsluitend met ;t oog op het hu
welijk gedaan, weigerende evenwel het
huwelijksmaal te betalen.
De rechtbank heeft Woensdag uit
spraak gedaan en X. veroordeeld tot be
taling aan mej. Z. 10.000 Ir. en titel van
zedelijke schade en 2.800 fr. voor stof
felijke schade. (H. v. A.)
Het bericht van de uitzending van een
'commissie belast met 't bestudeeren van
de slaapziekte in Kongo, is, zegt het jH.
van Antw., officieel. Die missie zal zich
binnenkort inschepen. Ingevolge de reis
van koning Albert is tot deze missie be
sloten.
Een Afrikaan, uit Kongo komend, zegt,
dat er in het lazaret van Leo gewoonlijk
,bij de 200 slapers zijn. Allen sterven na
.kortéren of langeren tijd.
In de streek van Basoto schijnt de
vreeselijke ziekte niemand te sparen. Je
'Mérode-Salvator, in Opper-Kassaï, een
fend dat vroeger zeer bevolkt was,- gaat
men nu uren ver zonder een dorp tegen
te komen. De slaapziekte heeft alles weg
geruimd.
Amerika.
Vreeselijke Ontploffing.
15 arbeiders zijn gedood door een
(voortijdige ontploffing van nitrogiyeeri-
ine in een tunnel, die deel uitmaakt van de
Waterleiding van New-York.
De lijken zijn als één massa beneden
!in de grot gevonden, bloedend ver
scheurd één klomp hoofden, ledematen
'en rompen.
De oorzaak is niet bekend, maar men
gelooft, dat een arbeider met een bran
dende fakkel in de hand struikelde en viel
£n zoodoende de ontploffing veroor
zaakte.
De vleesch-boycott te New-York breidt
zich uit. Minstens een millioen personen
in verschillende dieelen des lands hebben
zich verbonden, vooreerst geen vleesch
meer te eten. Ook Boston is voor de be
weging gewonnen. Gisteravond is daar
ter stede een groote bijeenkomst gehou
den om aanhangers te winnen.
Er worden pogingen in het werk ge
steld om ook New-York tot aansluiting
te bewegen.
Servië.
De regeering heeft in een kabinetsraad
door den koning voorgezeten, jbestoten
den twistzieken, voormaligen kroonprins
George naar een regiment in het binnen
land over te plaatsen, waar hij het com
mando over een compagnie zal krijgen.
Binnen acht dagen zal prins George Bel
grado verlaten om jiaar Gornji Milano-
watz te gaan, waar hij bij het 10e jnfan-
terie-regiment zal worden ingelijfd.
Kroonprins Alexander is naar Sofia ver
trokken om het bezoek van koning Fer
dinand te beantwoorden.
De j,Voss. Ztg." verneemt uit Belgra-
grado, dat er sprake van is„ prins Ge
orge van Servië, den vroegeren kroon
prins, al zijne rechten ,als lid van het
koninklijke huis te ontnemen, indien hij
zijn leven niet betert.
Nicaragua.
Uit Managua wordt geseind, dat pre
sident Madriz bevel gegeven heeft, alle
conservatieve leiders te Managua, Gra
nada, Masaya en Rivas gevangen te ne
men. Deze maatregel is he$ gevolg van
de ontdekking van een wijdvertakte sa
menzwering tegen de tegenwoordige re
geering.
Neutraliteit en Bond van Nederl.
Onderwijzers.
In een druk bezochte vergadering der
afdeeling Rotterdam van het N. O. G.,
werd met algemeene stemmen de volgende
motie aangenomen:
De afdeeling Rotterdam van het N. O. G.,
gelezen de openingsrede van den voor
zitter van den Bond van Nederlandsche
Onderwijzers op de algemeene vergade
ring te Leiden;
overwegende, dat aan het begrip neu
traliteit een uitbreiding gegeven wordt,
die op geen enkel wetsartikel steunt en
het overgroote deel van het Nederlandsche
volk in zijn gevoelens van nationaliteit
kwetst,
van oordeel, dat het openbaar lager
onderwijs in Nederland zooveel doenlijk
bij de leerlingen nationale gevoelens be
hoort aan te kweeken en te wekken eerbied
voor en vertrouwen in onzen huidigen
staatsvorm en het regeerend vorstenhuis.
van oordeei dat het religieus element
bij de opvoeding op de openbare school
niet kan en mag uitgesloten worden,
Overtuigd, dat de bewuste rede ernstig
nadeel aan de openbare school heeft toe
gebracht, spreekt haar afkeuring uit over
bovengenoemde neutraliteitspassage en
besluit deze. motie te publiceeren.
Bovendien werd besloten, de neutrali-
teitsquaestie in de eerstvolgende algemeene
vergadering aan de orde te stellen.
LEIDEN, 24 Januari.
Gemeenteraad
De Gemeenteraad houdt eene verga
dering op Donderdag 27 Januari, des
.namiddags te twee uur.
Te behandelen onderwerpen:
le. Verzoek van A. Kist, om bestendi
ging iu de betrekking van Stadsgenees
heer.
2e. Verzoek van P. H. Mooy, om eer
vol ontslag als onderwijzer, met ver
plichte hoofdakte aan de school 3e kl
no. 3.
3e. Begrooting, dienst 1910, van liet
R. K. Wees- en Oudeliedenhuis.
4e. Begrooting, dienst 1910, van liejt
R. K. Armbestuur.
5e. Verzoek van de vereeniging van
Ned. Baksteenfabrikanten om wijziging
te brengen in bestek no. 4, betreffende
de levering van straatklinkers en met
selsteeneu voor dén dienst 1910.
Ce. Verzoek v.an het Leidsch Studen
tencorps om vergunning to.t het bouwen
van een houten feesttent op het terrein
aan den Zoeterwoudschen singel, kad.
bekend gemeente Leiden, Sectie M Nos.
765 en 766.
7e. Voorstel to;t verhuring van hej
perceel Aalmarkt no. 6, aan de wed. G
W. Karg—Doorn aar,
8e. Verzoek yan Leiclscheu Be
stuurdersbond, om spoedig over te gaan
tot hef uitvoeren van die werken, die in
dezen jvinter kunnen worden Uitgevoerd
en om daarbij bij Voorkeur Leidsche
werkkrachten in dienst te sollen.
9e. Voorstel
a. tot wijziging van de verordening
van 23 April 1908 (Gem. blad nb. 13),
regelende den door de gemeente te ver-
leenen steun ter bevordering van de ver
zekering tegen de geldelijke gevolgen van
werkloosheid;
b. tot beschikbaarstelling van gelden
ten behoeve van de uitkeering door het
(Werkloozenfonds over 1909;
c. tot beschikbaarstelling van gelden,
ten behoeve van het verhoogd subsidie
aan dat fonds over 1910.
10e. Voorstel:
a. tot hetf aangaan van een overeen
komst met de gemeente Leiderdorp in
zake de levering van gas in die ge
meente
b. tot aanvulling van heft uitbreiding
en vernieuwingsfonds der Stedelijke
Gasfabriek, met een bedrag van f40000.
c. tot vaststelling van den desbetref-
fenden begrootingsstaaf.
11e. Voortzetting van de behandeling
der verordening, regelende de voorwaar
den, waaronder aan bijzondere bewaar
scholen subsidie uit de gemeentekas kan
worden verleend.
12e. Veiördenin'g, houdende wijziging
der verordeining van 10 April 1902 (Ge
meenteblad no. 8), voor de Kweekschool
voor Onderwijzers en Onderwijzeressen.
13e. Verordening, houdende wijziging
der verordening van 19 April 1900 (Ge
meenteblad no. 8) regelende de heffing
van schoolgeld aan de gemeentelijke
Kweekschool voor Onderwijzers en On
derwijzeressen.
14e. Verordening betreffende de sa-
menstellinjj en de bezoldiging van het
personeel, verbonden aan het hoofdkan
toor en aan de hulpkantoren van de
Bank van Leening te Leiden.
Gaslevering door Leiden aan
Leiderdorp.
Het feit dat het gasverbruik van par
ticulieren, deels ten gevolge van de ver
hooging van den gasprijs in October 1907,
maar vooral ook door de oprichting van
de electrische centrale, in den laatsten tijd
eenigszins is afgenomen, deed de Direc
tie der lichtfabrieken uitzien naar nieu
we kanalen, waarlangs het debiet onzer
gasfabriek zou kunnen worden uitgebreid.
Want er behoort voor te worden ge
waakt, dat het debiet van de gasfabriek
zelve, zooa! niet blijft toenemen, dan toch
in ieder geval niet «achteruit gaat, om
dat immers ook bij een afnemend gasver
bruik toch de algemeene kosten dier in
richting dezelfde blijven. Het was B. en
W. dan ook aangenaam van commissa
rissen te vernemen, dat bij de directie
der Stedelijke fabrieken van' gas en elec-
triciteit een verzoek van het gemeentebe
stuur van Leiderdorp was ingekomen, om
die geheele gemeente van gas te voor
zien. En de sedert gevoerde onderhande
lingen hebben er toe geleid, dat omtrent
de wijze waarop de gaslevering aan Lei
derdorp zou plaats hebben volledige over
eenstemming werd verkregen.
Die regeling is de volgende.
Aan Leiderdorp zal niet zooals te Sas-
senheim en Voorschoten het benoodigdc
gas worden geleverd in gashouders, van
waar uit die gemeenten dan zelve voor
de verdere idstributie van het gas zorgen,
maar het gas zal in Leiderdorp aan de in
gezetenen zelf worden geleverd, zoodat
de fabriek zich ook met alles wat de af
levering betreft, zal belasten, evenals dit
in Leiden het geval is.
De kosten, welke door Leiden ten be-
hoevë van deze gasvoorziening gemaakt
moeten worden, zijn tweeërlei: die van
de aanvoer- en, persleiding; en die van
de eigenlijke gasvoorziening. De eerste
worden geschat op f 10.000 en de kos
ten van de eigenlijke gasvoorziening zul
len ongeveer f30.000 bedragen.
Als prijs, waarvoor het gas aan Leider-
derdorp wordt afgeleverd, wordt voor
gesteld een bedrag van 71/2 cent per kub
M., niet 1 cent te verhoogen bij aflevering
over den muntgasmeter. De prijs is dus
2 dent per kub. Meter hooger, dan die
welke aan de Leidsche afnemers wordt
in rekening gebracht. Deze verhooging
moet dienen om de meerdere kosten goed
te maken, zoodat de fabriek van het in
Leiderdorp afgeleverde gas de gewone
winst zal maken, die het gasverbruik in
de gemeente zelf .oplevert.
iWanneer de gas.evering aan Leider
dorp een hoeveelheid van 60.900 kub. M.
heeft bereikt, zullen de meerdere kosten
geheel gedekt zijn, zoodat bij een afleve
ring boven die hoeveelheid een extra
winst van 2 cent per kub. M. voor de ge
meente begint te loopen. Van daar dat aan
Leiderdorp de tegemoetkoming wordt be
wezen, dat, wanneer in een bepaald jaar
meer dan 600.000 kub. M. gas over de
gewone en muntgasmeters zijn geleverd
voor de openbare straatverlichting slechts
een prijs van 5,^ cent per kub. M. zal
worden in rekening gebracht. B. en W.
merken hierbij op dat met grond mag
worden verwacht, dat reeds na een paar
jaar de gaslevering aan Leiderdorp een
hoeveelheid van 60.900 kub. M. zal heb
ben bereikt.
Uit een en ander blijkt dat de gasleve
ring aan Leiderdorp geen overgroote
winst voor onze gemeente belooft af te
werpen, maar dit behoeft nog geen reden
te zijn waarom de gemeente niet ook op
deze wijze zou trachten haar afzetgebied
te vergrooten, nu immers het gasverbruik
in de gemeente zelve een tijdelijken te
ruggang aanwijst.
De duur van het contracjt is bepaald
op 30 jaar, de gemeente Leiderdorp zal
echter bevoegd zijn de overeenkomst na
15, 16 enz. jaren te doen eindigen tegen
betaling alsdan aan de gemeente Lei
den van de contante waarde van het bui
zennet, voor zooverre dit nog niet is af
betaald. Hierbij wordt aangenomen, dat
de kosten van het buizennet f21.000
bedragen, dat dit bedrag uit de op
brengst van het iii Leiderdorp geleverde
gas na 30 jaar zal zijn terugbetaald,
en dat de eindestandaard 4 pCt. zal be
dragen, zoodat over elk jaar, dat aan
de 30 mocht ontbreken, f700 zal worden
betaald.
Bij verhooging of verlaging van den
gasprijs voor de Leidsche ingezetenen
zal de gasprijs in Leiderdorp evenveel
worden verhoogd of verlaagd. Bij eindi
ging van het contracts blijfit het gas-
buizennet eigendom van Leiderdorp.
Salarissen Stads-bank van Leening.
Reeds bij de behandeling van de ge
meente-begrooting voor het dienstjaar
1909 van den gemeenteraad werd door
B. en W. eene nadere regeling van de
salarissen der beambten aan de Stadsbank
van Leening in vooruitzicht gesteld. Thans
hebben Commissarissen der Bank een
concept-regeling ontworpen vergezeld van
een uitvoerig praeadvies, waarin zij al
lereerst de gecompliceerdheid van de te
genwoordige regeling uiteenzetten, wel
ke commissarissen terecht wenschen te
vereenvoudigen. Maar bovendien zijn er
tegen de bestaande regeling nog andere
bezwaren. Zoowel aard als omvang der
werkzaamheden wettigen alleszins, naar
de mèening van commissarissen, eenige
verhopging der genoten salarissen terwijl
invoering van periodieke tractementsver-
hooging hun alleszins gewenscht voor
komt.
Eindelijk bestaat er volgens commis
sarissen bij de thans geldende regejing
een te nauw verband tusschen het sala
ris der ambtenaren en operatien der
Bank. Immers het administratidoon stijgt
sprongsgewijze, al naar een pand hooger
wordt geschat en waar dit de bezoldiging
der beambten verhoogt, kan dit aanlei
ding geven tot te hooge taxaties. Van
den anderen kant mogen de panden ook
niet te laag worden getaxeerd, waartoe
allicht de aansprakelijkheid der ambte
naren voor de tekorten in de opbrengst
der door hen beleende voorwerpen, aan
leiding zou kunnen geven. Daarom stel
len commissarissen thans voor aan de
beambten een zeker percentage toe te
kennen van de door de Bank van de voor
geschoten gelden geheven interessen. Zoo
blijven de ambtenaren belang stellen bij
een zooveel moge 1 ijk juiste taxa
tie.
Commissarissen stellen daaróm de vol
gende nieuwe salarisregeling voor:
voor tien controleur een aanvangs
wedde van f1900, met 5 tweejaarlijksche
verhoogingen van f50, benevens vrije wo
ning;
\roor den onderkassier een aanvangs-
wedde van f1150, met 5 tweejaarlijksche
verhoogingen van f30 plus 2 pet. van de
genoten interessen, geschat op pl.m. 1120
voor den boekhouder een aanvangs-
wedde van f1000, met 5 tweejaarlijksche
verhoogingen van f30, plus 2 pet. van de
interessen;
voor de twee t 1 au de
hulpkantoren een aanvangswedde van
f650, met 5 tweejaarlijksche verhoogin
gen van f30 plus 2 pet. van de interessen
benevens vrije woning;
vooi de assistenten aan de hulpkanto
ren een aanvangswedde van f450, mei 5
tweejaarlijksche verhoogingen van f CO,
benevens 1 pet. van de interessen;
voor den bediende een aanvangswedde
van f350, met 5 tweejaarlijksche verhoo
gingen van f20; en
voor een aan te stellen nieuwen beamb
te een aanvangswedde van f500, met 5
tweejaarlijksche verhoogingen van f 30.
Komt deze salarisregeling tot stand,
dan zal de bezoldiging van den contro
leur zich bewegen tusschen flQOU en
f2150; die van den onderkassier ms-
schen pl.m. f1270 en pl.m. f1420; die
van den boekhouder tusschen pl.m. f 11 -0
en pl.m. f1270; die van de twee hoofd
ambtenaren aan de halpkantcren .heit
pl.m. f770 en pl.m. f920; en die van de
assistenten aan de hulpkantoren tusschen
pl.m. f510 en pl.m. f610.
En dan zullen de tegenwoordige amb-
etnaren in bezoldiging vooruitgaan
de controleur met pl.m. f150;
de onderkassier met pl.m. f150;
de boekhouder met pl.m. 215;
de hoofdbeambte aan het
hulpkantoor A met ruim f100;
die aan het hulpk. B met pl.m. f 125;
de assistent aan het hulpkan
toor A met pl.m. f112;
die aan het huipk. B met pl.m. f125;
terwijl' de bediende voorloopig ongeveer
dezelfde bezoldiging zal houden, maai is
zijn beide laatste verhoogingen ingaan,
ook ruim f25 in bezoldiging zal v 1 1 uit
gaan. Hij zal echter voor het vervi la n
een vast salaris verzekerd zijn, tuiit
tot dusverr uit allerlei brennetjes v rd
bijeengegaard.
Ten slotte zij opgemerkt dat de nieuw
aan te stellen beambte door commissaris
sen wordt noodig geacht ten einde tot ecu
uitbreiding van de boekhouding te kunnen
overgaan. Het is namelijk dringend nood
zakelijk, zeggen commissarissen, dat een
iossingsregister wordt aangelegd, waar
in dagelijks post voor post de ontvangsten
aan hoofdsommeu en interessen wegens
lossing worden ingeboekt.
B. en W. kunnen zich geheel met de
door commissarissen ontworpen regeling
vereenigen en stellen voor deze te doen
ingaan 1 Januari 1910.
Stadsg en e es he er.
B. en W. stellen voor den heer A.
Kist, Med. Docts. Arts ingevolge zijn
verzoek wederom voor den tijd van 3
jaar te bestendigen in zijne beitrekking
van stadsgeneesheer.
Feestgebouw Lustrumfeesten.
Bij B. en iW.bestaat geen bezwaar
tegen inwilliging van het verzoek der ar
chitecten H. J, Jesse en W. 1 unteiit
namens het Collegium van hef Leidsche
Studentencorps gedaan om vergunning
tot heit maken van een houten feestge
bouw aan den Zoeterwoudschen singeL
Den Raad geven zij daarom in overwe
ging de gevraagde vergunning te ver-
leeiien.
Verhuring huis Aalmarkt.
Door de wed. Kaag is thans nader
tot den Raad verzocht het huis aan de
Aalmarkt 6 voor den tijd van drie jareu
tegen f275 per jaar te mogen huren.
Bij B. en W. bestaat hiertegen geen be
zwaar en stellen zij den Raad daarom
voor dienovereenkomstig te beslui
Op den 29 Jan. a.s. zal de bij Kon.
Besluit benoemde reserve-officier van
gezondheid 2e klasse M. A. Ittmann,
alhier, den voor militairen officieren gc-
bruikelijkgn eed, In handen van den ko
lonel garnizoens-commandant alhier af
leggen.
De 2e luitenanlt J. de Lange van
het 4e Regiment Infanterie wordt inge*
volge beschikking van den Commandant
der le Divisie met ingang van 27 Jan.
a.s. overgeplaatsjt bij het le Bat. 10e
Regiment Infanterie te Hoorn.
Het bestuur van het Gemeentelij*,
Werkloozenfonds heeft het percentage
van den bijslag voor Februari bepaald
op 50 voor de typographen en 100 voor
de andere vakken.
De Afdeeling Leiden van het Neder-
landsch Onderwijzers-Genootschap heefl
in de vergadering van 24 Jan. jl. besloten
voor te stellen, dat de eerstvolgend*
Algemeene Vergadering als haarmeeninj
uitspreke:
