BERICHT.
ÏO
BUITENLAND.
BINNENLAND.
Uit Stad en Omgeving.
Ie Jaargang.
No. 84.
Bureau OUDE SINGBL 54» LEIDEN.
latere. Telefoon 935. Postbus 6.
DIT BLAD VERSCHIJNT ELKEN DAO, UITGEZONDERD ZON- EN FEESTDAGEN.
DE ABONNEMENTSPRIJS bedraagt met GRATIS POLIS Ongevallen-verzekering
pa het GEÏLLUSTREERD ZONDAGSBLAD voor Leiden 9 cent per week,
1.10 per kwartaal; bij onze agenten 10 cent per week, 1.30 per kwartaal. Franco
per post f 1.50 per kwartaal.
Afzonderlijke nummers 2'/. cent, met Geïllustreerd Zondagsblad 5 cent.
Maandag
Januari
1910.
De ADVERTENTIEPRIJS bedraagt van 1—5 regels f 0.75, elke regel meer 15 cent;
ingezonden mededeelingen van 1—5 regels 1.50, elke regel meer 30 cent, met gratis
bewijsnummer. Bij contract aanzienlijke korting. Groote letters naar plaatsruimte.
Kleine Advertentiëngevraagde betrekkingen, huur en verhuur, koop en verkoop
(geen handels-advertentiën) 1—5 regels 25 cent, iedere regel meer 5 cent; aangeboden-
betrekkingen t—5 regels 50 cent, iedere regel meer 10 cent.
Nogmaals verzoeken wij H.H.
CORRESPONDENTEN dringend
hunne nota's over het afgeloopen
kwartaal ten spoedigste in te zenden.
Eten Recept
Het doet goed, te kunnen constateeren,
dat er uit de kringen der openbare onder
wijzers zeiven, hoe langer hoe meerstem-
tnen opgaan tegen een richting, die in den
jiBond van Nederlandsche Onderwijzers"
\wil bovendrijven, n.l. de anti-monarchale
en socialistische richting
Verschillende artikelen in liberale bla
den van mannen, die zich oprechte voor-
standens noemen van het openbaar on
derwijs, wijzen er allerduidelijkst op,- dat
Onder de pioniers van de openbare school
ler zeer velen gevonden worden,- die ten
Strengste afkeuren de richting, waarheen
de Bond wil sturen.
Dit verschijnsel is verblijdend.
Er zijn dan toch onder de voorstanders
van het openbaar onderwijs en onder de
openbare onderwijzers nog mannen, die
het verderfelijke van dien koers inzien,
Naast dit verblijdende, blijft intusschen
het feit, dat een groot aantal leden Van
den Bond van Nederlandsche Onderwij
zers in niet geringen graad is aange
tast door de roode koorts.
Deze koorts is niet ongevaarlijk.
Daarom dient een middel daartegen
aangewezen.
De medicus, die hiertoe het probaat
middel aan de hand deed, was mini si e r
(Heemskerk.
Aan de gemeentebesturen gaf
de Minister op de vraag, wat een ge
meentebestuur te doen heeft, indien een
openbaar onderwijzer zijn gedragslijn re
gelt naar het orgaan van den Bond „De
Bode", waar dit zich uit in anti-monar-
chalen'en socialistischen zin, op zeer dui
delijke wijze te verstaan:
„dat, wanneer een gemeente een on
derwijzer om een dergelijke reden
zou ontslaan, ik volstrekt niet inzie,
waarom die gemeente daarbij buiten
haar bevoegdheid zou gaan."
Deze ministerieele uitspraak is voor
de gemeentebesturen van niet gering be-
jbelang.
Want zij beteekent niet anders, dan dat
s— naar de opvatting van den minister r-=
elk gemeentebestuur het recht heeft, om
Onderwijzers, die optreden als propagan
disten van de anti-monarchale ien socia
listische „Bode"-ideeën te ontslaan.
Het recept is wel een paardenmiddel,
maar, als het moet worden toegepast,
dan ligt de schuld geheel bij de patiënten
zei ven.
Spanje.
Het Katli. Schoolblad geeft het vol
gende citaat uit de „Augsburger Post-
zeitung"
„Men spreekt altijd van het achterlijke
Spanje en beweert: in Catalonië staat de
volksontwikkeling op veel hooger trap
dan in oud-Spanje of Castilië, waar de
geestelijkheid nog onbeperkt heerscht.
Uit het officieel schoolverslag over het
jaar 1908, dat nu gepubliceerd wordt, i9
gebleken, dat in Spanje 24861 volksscho
llen bestaan, terwijl er volgens de wet
34246 moeten zijn. De school is in Span
je gemeentezaak onder toezicht van den
Staat. In het verslag komt het volgende
voor: het tekort komt op rekening van
de steden, die door radicalen en repu
blikeinen worden bestuurd. Zoo ontbre
ken in Bareclona 535, in Venlencia 415,
In Seilla 335, in Murcia 509, in Madrid
.415 scholen. In Bareclona zoowel als in
geheel Catalonië ontbreken de meeste
scholen. De radicalen en republikeinen
bekommeren zich alleen om de ophitsing
Van de onderste lagen der maatschappij
tegen de bezittende klasse niet om de
ontwikkeling des volks. Meer dan het
wettelijke aantal scholen bezitten Alava,
iTuruel, Burgos, en Soria. Dat zijn pro
vinciën van Castilië en Baskië, waar het
Katholicisme het diepste wortelt. Boven
dien hebben de gezamenlijke Castiliaan-
sche provinciën het normale aantal scho
len'
Men ziet het, wanneer er in Spanje
een tekort is aan scholen, dan ligt dat
niet aan de Katholieken. Een nieuw be
wijs, dat men bij de Ferrer-beweging de
istreep is ,te buiten gegaan, door deze te-
voeren jals gericht tegen de achterlijk
heid van het Katholieke Spanje. Juist de
vrienden van Ferrer dragen de schuld
van het tekort.
Italië.
Berichten uit Messina, de door aardbe
ving zoo ongelukkig getroffen Italiaansche
stad, melden, dat de kostbaarheden, die
ionder het puin van de hoofdkerk begraven
lagen, gestolen zijn. Kostbare modellen
van Orieksche kunst moeten zijn wegge
nomen door lieden die partij trokken van
het onvoldoende politietoezicht Men is
bang; dat de meeste kostbaarheden zija
verdwenen.
Amerika.
Sneeuwstormen.
Berichten uit Chicago en van vele ste
den westelijk van de Missisippi melden
een sneeuwstorm in Dakota, Kansas, Min
nesota en Iowa. Hi) begon in Canada
en geheel Manitoba lijdt van de koude.
De sneeuwstorm neemt een oostelijke
richting en men verwacht nog zwaar
der koude, In de dorpen in Dakota, Min
nesota en Canada lijdt men zeer van
het ruwe weer. De spoorwegen zijn on
begaanbaar en de bewoners worden be
dreigd met gebrek aan kolen en levens
middelen. In yerscheidene hoeven langs
de Great Northern iRailway moeten reeds
menschen doodgevroren rijn.
Hevige sneeuwstormen hebben ook op
op de kust van Nieuw-Schotland gewoed
die schade hebben gebracht aan "de vis-
schersvloot en waardoor vele menschen-
levens verloren gingen.
Nicaragua,
Uit New-York wordt gemeld, dat ge*
neraal Fornos Diaz die zich als verte
genwoordiger van generaal Estrada naar
Managua begaf om vrede te sluiten met
president Madriz, is verdronken. De boot
waarmede hij de reis maakte, liep op een
zandplaat bij Grejytown en verging.
Griekenland.
Brand in het koninklijk paleis.
[Het koninklijke paleis te Athene is er
beter afgekomen ,dan het eerst liet aan
zien. De telegrammen meldden reeds dat
slechts de bovenverdieping verbrandde.
Het paleis, dat zich in het centrum van
de nieuwe stad bevindt, is geheel Van
Attisch marmer opgetrokken. Het heeft
geen bijzondere architectonische waarde,
maar is fraai gelegen op den top van
een kleinen heuvel. Van binnen biedt het
weinig belangrijks. De eenige schoon
heid vormt het uitgestrekte park, da,t
het omgeeft, dat geopend is voor het
publiek en liet eenige park is van de
stad.
De koning en de koninklijke familie
verblijven gewoonlijk op de villa Ta-
toi op korten afstand van de stad gele
gen.
Vrijdag is nog een gedeelte yan de
groote balzaal in het paleis te Athene in
gevallen. Daarbij kregen twee matrozen,
een brandweerman en een schatter van de
verzekering ernstige kwetsuren. De scha"
de wordt op meer dan ltyi millioen drach
men geschat. Onder meer zijn in de groo
te balzaal de kroonluchters, die koning
Otto had nagelaten en waarvan de waarde
alleen op een half millioen drachmen ge
raamd werd, geheel verniekt. De regen
helpt de brandweerlui bij het blusschen.
Prinses Alix en de Koningin hebben zich
dapper geweerd bij het in veiligheid bren
gen van allerlei kostbaars. De koning
heeft tengevolge van den rook en de op
winding een lichte bezwijming gehad.
Hofbericht.
't Was of er parade of eenige andere
militaire plechtigheid gehouden was, zoo
vele generaals en andere officieren ver
toonden zich Zaterdag te 's-Gravenhage
in groote tenue op straat.
Allen namen de richting naar het Ko
ninklijk Paleis, alwaar H. M. de Konin
gin en Z. K. H. de Prins alle opper-,
hoofd- en verdere off i der en yan het gar
nizoen (ook die werkzaam aan het minis
terie van oorlog, de inspectiën, staven en
militaire inrichtingen) wachtten tot het
in ontvangst nemen van hun gelukwen-
schen met de geboorte der prinses.
Alle audiëntiegangers er waren on
geveer 400 officieren defileerden daar
toe voor het Koninklijk echtpaar, dat
omringd was door den dubbelen dienst
van leden van Hr. Ms. dyiele en militaire
Huis.
De offideren werden ook in staat ge
steld de jonge prinses te zien, die op een
divan lag, terwijl haar Koninklijke ouders
aan weerszijden stonden.
Koninklijke Besluiten.
Met ingang van 28 Jan., zijn be
noemd tot burgemeester der gemeente
Wijchen, J. Willemsen; met ingang van
29 Jan. tot burgemeester der gemeente
Oudenhoorn en Zuidland G. van Andel;
met ingang van 30 Januari tot burgemees
ter der gemeente Zuilen, jhr. B. Eek
hout, secretaris dier gemeente, met in
gang van 28 Januari tot burgemeester
der gemeente Warffum A. Klazes Bijls-
ma, secretaris dier gemeente, en met in
gang van 20 Januari tot burgemeester
der gemeente Sleen G, L. Gratama, se
cretaris dier gemeente.
Aan J. L. Grégoire, knoopenmaker
bij de firma P. Mansvelt Beek en Zoem,
metaalgieterij en fabriek van militaire
equipementen en concierge van het ge
bouw der „St. Jozefs Gezellenvereeni-
ging" te 's-Gravenhage is toegekend de
aan de orde van Oranje-Nassau verbon
den eere-medaille in zilver.
Valsche Diagnose.
Het ^Dagblad van Noord-Brabant"
schrijft
y,In „De Tijd" heeft de heer dr. B. .W.
Th. Ni^yens een artikel geschreven over
„geheelonthouders". Boven zijn artikel
staat: „Uit medisch oogpunt beschouwd".
Een zonderlinge jnedicus, deze dokter.
Hij is er met zijn diagnose een mijl neven
en men begrijpt, hoe ver hij uit de koers
raakt, als hij uit zijn verkeerde diagnose
konklusies trekken gaat.
Ziehier zijn diagnose:
„Dat men die matigheid geheel jover
boord werpt en de massa wil dwingen ge
heelonthouders te huldigen, is een buiten
sporigheid, die haar bestaan misschien in
een ideale maatschappij zou kunnen op-
eischen, maar onbereikbaar is in het wer
kelijke leven,
r,Toch gaan de meeste drank
bestrijders me t deze gedacht-
te rond"
't Is kras.
Nederland telt 40.000 Katholieke drank
bestrijders, vereenigd in soliede organi
saties, beschikkende over goede bladen
en tijdschriften. Zij houden vergaderin
gen en Congressen. .Worden niet moede
hun denkbeelden onder het publiek te
verspreiden. Honderdmaal is herhaald,
dat geheelonthouding middel is en niet
doel der drankbestrijding.. Dat men
slechts in de drankweer een kern van ge
heel-onthouders verlangt, bij wie de
drankzuchtigen zich kunnen aansluiten en
wier kras voorbeeld van volstrekte ont
houding de massa krachtiger wekken kan
uit den sleur der drinkgewoonten.
En ziet,, daar komt een wetenschappe
lijk man vertellen, dat de drankbestrijders
alle menschen tot geheelonthouding dwin
gen willen.
Op grond dier valsche diagnose schuift
deze dr. Nivyens de drankbestrijders bij
de kandidaten voor het gekkenhuis
Nog eens't is kras.
Zooals een dokter mistasten kahl
[Hij had zich toch even kunnen afvragen
hoe 't mogelijk is, dat wijze mannen als
de Pausen Leo XIII en Pius X de drank
bestrijding kunnen aanmoedigen.
Hoe al onze Bisschoppen haar dringend
hebben aanbevolen.
Hoe mannen als prof. dr. de Groo^ dr,
Ariëns, prof. Mag. Rijken en zooveel an
deren met hart en ziel ervoor hebben ge
ijverd.
Hij had hiuerover kunnen nadenken,
deze dr. Nuyens, alvorens zijn domme
diagnose publiek te maken."
Binnenland.
De Rljnsleepvaart.
,We kunnen thans meedeelen, idat de
Rijnsleepvaart-vereeniging onder de di
rectie van Wm. H, MüIIer ft Co. ge
sticht is, en dat een 40-tal groote boo
ten voor die vereeniging zal varen. He
den 8 Januari heeft het feedrijf een aan-
yang geaqm§i\
Naar de „N. R. CL" verneemt, zal den
luit.-gen. F, H. A. Sabron, thans op non
activiteit, weder de betrekking van chef
van den generalen staf worden aangebo
den.
Leger en Vloot.
Thans wordt aan de „N. R. Ct." ge
meld, dat wèl het garnizoen infanterie uit
Gouda naar Harderwijk zal worden over
geplaatst, doch dat de infanterie door
vesting-artillerie zal worden vervangen.
Gouda blijft dus als garnizoensplaats ge
handhaafd.
LEIDEN, 10 Januari.
De Nieuwe Burgemeester.
Onze lezers weten, dat onder degenen,
die genoemd werden, als ernstig in aan
merking komend, voor het burgemeester
schap van Leiden, voorkwam de Amster-
damsche Wethouder van Onderwijs Mr.
de Vries.
Van goed-ingelichte zijde vernemen wij,
dat inderdaad van regeeringswege met
mr. de Vries onderhandelingen hebben
plaats gehad.
Dat die onderhandelingen alsnog niet
hebben geleid tot eenig resultaat, moet
zijn oorzaak hebben in overwegingen van
financieelen aard.
Met den Schiedamschen burgemeester,
dr. Brants, zijn naar ons verzekerd
wordt geen onderhandelingen gevoerd.
Er bestaat geen gegronde reden, om
eenig vermoeden ten aanzien der burge
meestersbenoeming te wettigenevenmin
als het te zeggen valt, of die benoeming
spoedig, dan al niet na eenig tijdsverloop
zal plaats vinden.
Plaatselijke Schoolcommissie.
Ter benoeming van 4 leden der Plaat
selijke Schoolcommissie, ter vervulling
van vacatures ontstaande door periodie
ke aftreding, worden aanbevolen.
a. lo. dr. H. O. van de Sande Bak-
huyzen (aftr.j en 2o. dr. P. Zeeman.
b'. lo. ds. J. Hoogenraad (aftr.) en
2o. A. Couvée P.Jzn.
c. lo. dr. P. Th. L. Kan (aftr.) en
2o. dr. J. Bruining.
d. lo. L. van der Laan (aftr.) en 2o.
Jan van der Velden.
Verhuring Gymnastieklokaal.
;B. ,en W> stellen voor aan de Chris
telijke Gymnastiekclub O. D. I. tot we-
deropzeggens toe vergunning te verlee-
fnen| pm het gymnastieklokaal van de
openbare school aan de Van der .Werf-
straat te gebruiken voor het houden van
oefeningen, des Woensdagsavonds van 8
tot 10 uur. tegen vergoeding van f 10
per wekelijksch lesuur en voorts onder
de gebruikelijke voorwaarden.
Commissie voor de Bewaarscholen.
Ter vervulling van de vacature In bo
venstaande commissie, ontstaan door pe
riodieke aftreding van dr. A. Wi. Kroon
worden aanbevolen lo. dr. A. W. Kroon
en 2o. W. Draayer.
Levering van gas.
Door J. Lubbe Jr. te Oeglstgeest
is verzocht zijn aan den Ri^csstraatwegl
gelegen perceel op 75 M. afstand van
den hoofdgasleiding, aan de gasleiding
aan te sluiten.
B. en W. stellen voor aan Commissa
rissen der gasfabriek de daarvoor be-
noodigde machtiging te verleen en, on
der voorwaarde dat de kosten van aan
lag geheel door den aanvrager zullen
worden gedragen en onder vooibehoud
dat de prijs van bet gas voor verbruikers,
buiten Leiden woonachtig, door den Ge
meenteraad wellicht kan worden ver
hoogd boven het Lddsche tarief,
Eervol ontstag.
B. en W. stellen voor aan K. H. Buik
stra wegens zijne benoeming te Utrecht
eervol ontslag te verleenen als onderwij
zer aan de openbare lagere school der
3e klasse no. 2 (van der W.crfstraat)
met ingang van 1 April 1910.
Verkoop van Grond.
B. en W. stellen voor aan M. Couvée
en P. J. Christiaanse een stukje grond
aan den Maredijk ter oppervlakte van
pl.m. 45 M2 te verkoopen tegen f 5 per
m
Commissie tot. Wering yan, Schoolver^
<zuim.
B. en W:. bieden den Raad de volgen,^
de aanbevelingen aan ter. benoeming van.
zes leden der commissie tot wering vaa
Schoolverzuim. i
lo. G. J. Bik (aftr.) en H, J. vad
Kerkhoff.
2o. Ph. Rank (aftr.) en J. T. L. Riety
dijk.
3o. J. B. Meijnen (aftr.) en J. H. J.
Kuijpers.
4o. A. van der Meer (aftr.) en; D. Qj
van der Horst
5o. A. J. Binnendijc (aftr.) en 'G. vaa
Driel.
6o. H. C. van der Heijden (aftr.) ea
F. A. Dee.
Omnisbusdienst Leiden-^Leidenschek
dam.
Naar aanleiding van het verzoek vaa
M. Juffermans, om ten behoeve van eea
geregelden omnibusdienst tusschen Lei*
denLeidschendam, via Zoeterwoude en;
Stomp wijk een gemeentelijke subsidie vaa
f 350 's jaars te mogen ontvangen, hebbed
B. en W. het adres van de commissie
voor het marktwezen ingewonnen, welke
ineent, dat de belangen der gemeente Lei*
den niet dermate bij dien dienst zijn be*
trokken, dat zij het initiatief tot subsi
die moet nemen en dus wil afwachten^
wat Stomp wijk en Zoeterwoude willed
doen.
De meerderheid van B. en ,W. wil nog
verder gaan. Zij gelooft niet dat wanneer,
deze onderneming tot stand kwam, het
bezoek uit de genoemde gemeenten aad
Leiden ook maar eenigszins jioemens-
waard zou toenemen, omdat men vaa
Leidschendam per stoomtram en vaa'
Stompwijk en Zoeterwoude langs andere
middelen van vervoer naar de stad komL
De minderheid sluit zich bij de markt*
commissie aan. Toonen de besturen vaa
de andere betrokken gemeenten door het
verleenen van een geldelijke subsidie, dat
zij in het tot stand komen der verbinding
wel degelijk voordeel voor Leiden zien,-
dan zou dit ook voor Leiden een redeq
zijn om later den steun te verleenen, diea
zij thans nog zou willen onthouden.
Als college geven B. en W. den raad
in overweging op het verzoek afwijzend te
beschikken.
OpetiQ.. School Heerenstraat.
Volgens de verordening wordt het
hoofd der school aan de Heerenstraat bij
gestaan door tenminste vijf onderwijzers
of onderwijzeressen, waarvan althans ééa
met de verplichte hoofdacte. De werkelij
ke toestand aan die school is nu dezei
dat daaraan vijf leerkrachten verbonden
zijn. In een rapport toont het hoofd aanrf
dat deze school inderdaad stiefmoeder*
lijk bedeeld en uitbreiding van personeel
dringend noodig is. Met de plaatselijk®
Schoolcommissie zijn B. en Wi van oor*
deel, dat alsnog moet worden overge
gaan tot benoeming van één onderwijzer
met verplichte hoofdacte, doch alvorens
hiertoe over te gaan willen zij deze zaakl
aan het oordeel van den Raad onderwer
pen en vragen Zij machtiging eene oj>*
roeping van Sollicitanten te doen.
De Buitenlaan.
Een twaalftal bewoners van de Bui
tenlaan hébben zich tot den gemeente*
raad gewend om zijn tusschenkomst in
te roepen over afbreken van een hekl
en daar ter plaatse weer neerzetten van'
een schut, alsmede het afsluiten van een
publieke sloot.
In overeenstemming met het advies
der Commissie van fabricage geven B.
en W.den Raad in overweging aan
adressanten te berichten, dat er voor;
tusschenkomst van de gemeente geen'
termen aanwezig Zijn.
Het onderhoud der Haarlem nier trék*
vaart.
Nu het binnen betrekkelijk korten tijd
reeds de tweede maal is, dat de gemeen
te Leiden zich voor belangri^ce uitgaven
geplaatst ziet ten behoeve van fle ver
nieuwing van kunstwerken in een vaart
die wel de gemeente moet onderhouden,
maar waarbij zij overigens al heel wei*
nig belang heeft, is het duidelijk dat
B. en W. zich andermaal met ernst heb
ben afgevraagd, of niet iets kan worden
gedaan om aan dezen voor Leiden om
houdbaren toestand een einde te ma
ken.
Als corclussie hunner overwegingen
zeggen J3. en JË, yolorne,miens Je zijn,
