m
December
1909.
BINNENLAND.
Uit Stad en Omgeving.
Ie Jaargang.
No. 66.
Bureau OUDE SINGEL 54. LEIDEN.
Interc. Telefoon 935. Postbus 6.
DIT BLAD VERSCHIJNT ELKEN DAO, UITGEZONDERD ZON- EN FEESTDAGEN.
DE ABONNEMENTSPRIJS bedraagt voor Leiden 9 cent per week, ƒ1.10 per
kwartaal; bij onze agenten 10 cent per week, f 1.30 per kwartaal.
Franco per post f 1-50 per kwartaal. Afzonderlijke nummers 2cent.
Donderdag
De ADVERTENTIEPRIJS bedraagt van 1—5 regels f 0.75, elke regel meer 15 centj
ingezonden mededeelingen van 15 regels 1.50, elke regel meer 30 cent, met gratis
bewijsnummer. Bij contract aanzienlijke korting. Groote letters naar plaatsruimte.
Kleine Advertentiëngevraagde betrekkingen, huur en verhuur, koop en verkoop
(geenhandels-advertentiën) 1—5 regels 25 cent, iedere regel meer 5 cent; aangeboden-
betrekkingen 15 regels 50 cent, iedere regel meer 10 cent.
Dit nummer bestaat uit
TWEE bladen.
R.-K. Kamerclub.
Men schrijft uit 's-Oravenhage aan de
j.Noord-Brabanter"
j,Het bericht, dat dezer dagen de ronde
deed, dat mr. J. A. Loeff voornemens is
het voorzitterschap van de R. K. Tweede
Kamerclub neder te leggen, is werkelijk
Waar.
Hij zal dit doen, omdat het voor die
waardigheid een vereischte is ten allen
tijde voor de R. K. Kamerdub te kunnen
optreden,- en zijn gezondheidstoestand
hem dit niet altijd veroorlooft.
Hoewel zijn aftreden voorzitter al
gemeen zal worden betreurd,- zal toch
ook een ieder moeten eerbiedigen het
motief, dat mr. Loeff daartoe noopt
Zijn aangewezen opvolger zoude onge-
twijefld zijn de generaal-majoor van Vlij
men, de ondervoorzitter der R. K. Ka
merdub.
Doch voor die waardigheid is het ook
ieen vereischte dat men wone te 's-Hage,
althans dat men aldaar het grootste ge
deelte van het jaar zij, en dit is met
hem niet het geval.
Daarom is h et algemeen de opinie, dat
mgr. dr. Nolens de opvolger van mr. J. A.
Loeff zal worden. Hij heeft thans zijn
vaste woonplaats te 's-Hage en behoort
reeds tot de R. K. Kamerleden, die het
langst zitting hebben.
Ook wordt daarvoor genoemd jhr. mr.
O. van Nispen tot Sevenaer, die geduren
de den tijd, dat de Tweede Kamer bijeen
is, bijna voortdurend te 's-Hage is, doch
zijne betrekking van eersten ondervoor
zitter van "dat College zal het hem ook
wel niet altijd mogelijk doen zijn in die
Kamer voor de R. K. Club op te treden,
zoo dikwijls als zulks noodig is."
Vrijbiljetten.
Dezer, dagen wist „Land en Volk" te
vertellen, dat de vrijbiljetten, voor de
gezinnen van werklieden en beambten
der H. IJ. S. M. met Januari zouden
worden ingetrokken.
Het „Vaderland" kan thans uit de
beste bron verzekeren, dat dit bericht
volkomen onjuist is.
Bij de Maatschappij was van dit voor
nemen niets bekend. De bestaande be
palingen blijven ongewijzigd gehand-
haa fd.
Ons hof en België.
De Grootmeester van het Huis der
Koningin, baron Sirtema van Grovestins
Was gisteren afgevaardigd naar den Bel
gischen gezant om namens H. M., deel
neming te betuigen met den enistigen
itoestand van Z. M. den Koning van Bel
gië en berichten in te winnen hoe de
[toestand op dat oogenblik was.
Prov. Staten van Zuid-Holland.
Bij de gisteren gehouden stemmen in
het district 's-Gravenhage voor een lid
der Provinciale Staten van Zuid-Holland
(vacature-Van Hattum van Ellewoutsdijk)
werden uitgebracht 8167 geldige stemmen.
Daarvan werden uitgebracht op de heeren
dr. C. Lely (U. L.) 4938 L. van Lier
(buiten een kiesvereeniging om candidaat
gesteld) 292 en K. ter Laan (S. D. A. P.)
2937 stemmti
Zoodat gekozen is de heer dr. C. Lely.
Hofbericht.
H. M. de Koningin heeft vóór den
terugkeer naar Het Loo nog een bezoek
gebracht aan de Koningin-Moeder in het
Paleis aan het Lange Voorhout. Op het
voorplein werd het koninklijk rijtuig op
gewacht door veel publiek.
Een nog grooter menigte dan bij aan
komst van H. M. had zich nabij het
Staatsspoorstation verzameld bij het ver
trek te 2 u. 20 min. Bij den overgang
van uit het koninklijk wachtpaviljoen
naar den gereedstaanden trein beant
woordde de Koningin vriendelijk en
lachende en buigende de hoera's, die
wederom uit de rijen der talrijke om
standers opgingen.
Rijksmiddelen.
November is geen slechte maand ge
weest voor 's Rijles schatkist. Het eind
resultaat is v. .1 aiet zoo schitterend.,
omdat bij ec.i i gelijking met Novem
ber 1908 de .totaal-opbrengs t slechts
f 348.973,58 meer is geweest dan ver
leden jaar. De opbrengst in de gfgeloo-
pen maand was f 17.885.547,01, tegen
f 17.536.573,43 in November 1908. Bo
vendien moeten van die meerdere ont
vangst worden afgetrokken de opbrengst
der opcenten van bedrijfs- en vermogens
belastingen en de verhooging van het
zegelrecht op effecten, welke verleden
jaar niet werden geheven, en welke te
zamen een bedrag maakten van
f 467.569,88. Hiermede rekening hou
dende, zou er feitelijk f 118.596,30 min
der zijn ontvangen dan in November
1908. Echter moet men in aanmerking
nemen, dat de successierechten verle
den jaar November een verrassing op
leverden. Zij brachten toen 12 ton goud
boven het bedrag van het vorig jaar
op, dus een abnormaal hooge som. Dat
wreekt zich thans, want tegen een ont
vangst op dit middel van f 2.319.282,S95
verleden jaar, staat nu een som van
f 1.368.719,10®, d. i. bijna één millioen
gulden minder.
Let men dus ook hierop, dan mag
ondanks de tegenvaller van de succes
sierechten, als algemeene indruk van de
maand worden gezegd, dat zij gunstig
voor de schatkist is geweest.
De totale opbrengst van de eerste 11
maanden van 1909 is f 152.452.163,025
en die van hetzelfde tijdvak van ver
leden jaar f 147.766.490,395, zoodat tot
nu toe meer is ontvangen f4.685.672,63.
De Haarlemsche duinwaterleiding.
Na een zeer uitvoerig debat over een
voorstel van B. en W., om drie deskun
digen te gaan benoemen, die een rapport
zouden hebben uit te brengen over de
methode van waterwinning voor de ge
meente Haarlem, werd ten slotte een
voorstel aangenomen van mr. Spoor,
waarbij B. en W. werden uitgenoodigd,
aan den Raad een voorstel te doen tot
het nemen van een proef metdiepboringen.
Burgemeester van Amsterdam.
Naar het „N. v. d. D." gisteren uit
goede bron wist mede te deelen, had H.
M. de Konihgin de ontslagaanvrage van
Mr. van Leeuwen aangenomen en was
tot zijn opvolger benoemd de heer A.
E. Zimmerman, burgemeester van
Leeuwarden.
Het „Hbl." heeft zich tot den burge
meester van Leeuwarden gewend, die dit
bericht tegensprak en het blad machtigde
tot de mededeeling, dat hem niets van
zulk een benoeming bekend was.
Ten overvloede heeft het „Hbl." zich
gewend tot mr. A. R. Zimmerman, den
burgemeester van Rotterdam, omdat hij
misschien bedoeld kon zijn. „Geen sprake
van", zeide mr. Zimmerman; en hij ver
zocht nadrukkelijk dit te melden.
Naar ook de „Leeuwarder Courant"
uit de meest vertrouwbare bron vernam,
is het bericht inzake de benoeming van
den burgemeester van Leeuwarden, den
heer A. E. Zimmerman tot burgemeester
van Amsterdam onjuist.
LEIDEN, 16 December.
Schoolkindervoeding te Leiden.
Wij waren in de gelegenheid getuige
te zijn van het nuttige werk, wat door
de Vereeniging „Schoolkindervoeding"
alhier verricht wordt.
Toen wij in het gebouw der St. Vin-
centius vereeniging aan de Hooglandsche
Kerkgracht alhier de groote achterzaal
binnentraden, ontwaarden wij aanstonds
de blijde gezichten der kinderen, welke
daar aan tafels gezeten waren, terwijl de
geurige dampende soep ons deed be
grijpen, waarom de kinderen zoo ver
langend uitzien naar den tijd, waarop
„Schoolkindervoeding" haar arbeid begint.
Het bestuur was zoo welwillend ons
eenige inlichtingen te verschaffen.
Vier keer per week, des Maandags,
Dinsdags, Donderdags en Zaterdags,
komen daar 550 k 600 kinderen van de
armen-, openbare en bijzondere scholen
samen "en worden daar gevoed met
erwtensoep, vleesch, soep of melk met
rijst.
Het toezicht en de bediening geschiedt
door eenige dames, welke zich daartoe
welwillend bereid hebben verklaard. Deze
worden daarin geassisteerd door de be-
stuurH'.dcfV de leden der commissie der
pijskokerij der St. Vincentiusvereeniging,
benevens eenige onderwijzers der open
bare en R. K. scholen.
Evenals de meeste liefdadige instel
lingen heeft ook deze vereeniging met
financieele moeilijkheden te kampen en
valt daarom aan uitbreiding van het
aantal spijsdagen nog niet te denken.
Vermoedelijk zullen de uitgaven dit
seizoen f 3000 bedragen, waartegenover
aan inkomsten staan f 1000, contributie
der leden en f 500 subsidie der gemeente
Leiden, alzoo bedraagt het vermoedelijk
nadeelig saldo f 1500. Met warmte dur
ven wij dan ook, deze liefdadige instel
ling bij uitnemendheid, in de belang
stelling aan bevelen en op te wekken
om deze vereeniging in staat te stellen
het werk voort te zetten.
Laten velen zich gedrongen gevoelen
deze vereeniging met een Kerstgave te
verblijden, welke door den Secretaris
Musschenbroekstraat 4a alhier in dank
zal worden aanvaard.
Den lOen Januari a. s. zal aan de
AmsterdamscheHuishoudschool een cursus
aanvangen ter opleiding van militairen
(vrijwilligers en miliciens) tot kok. Hier
aan zullen 20 leerlingen, waaronder de
soldaat Ouwerkerk van het 4e Regiment
Infanterie alhier, deelnemen.
Bij beschikking van den Comman
dant der le Divisie wordt de sergeant
N. A. van der Heijde van het 4e Regiment
Infanterie alhier op zijn verzoek over
geplaatst naar het 8e Regiment-Infanterie
te Doesburg.
Mej. H. J. Perdijk, alhier, is te
's Gravenhage geslaagd voor het examen
Fransch, middelbaar onderwijs, acte A.
Bij Kon. "Besï. van 13 dezer is aan
dr. A. W. Kroon, lid en voorzitter van
het college van regenten over de Rijks
werkinrichting voor vrouwen alhier, op
zijn verzoek, uit zijne betrekking van
voorzitter eervol ontslag verleend, onder
dankbetuiging voor de daarin bewezen
diensten en benoemd tot voorzitter van
gemeld college, mr. J. Th. C. Viruly, lid
van het college.
Blauwpoortsbrug en Kort Rapenburg
Zoodra de voorwaarden, waaronder
aan de Noord-Zuid-HolI. TramwegMij.
vergunning wordt verleend tot den aan
leg en de exploitatie van een electrisch
tramwegnet door deze gemeente, zullen
zijn vastgesteld en aanvaard cn de over
eenkomst betreffende de stroomlevering
zal zijn tot stand gekomens, zal moeten
worden overgegaan tot de overwulving
van het Kort Rapenburg en de verbree
ding van de Blauwpoortsbrug.
Eerstgenoemd werk is niet volstrekt
noodzakelijk. De maatschappij althans
verklaarde, dat voor den electrisch en
tramweg die overwulving niet bepaald
noodig was, omdat op het Kort Rapen
burg desnoods met enkel spoor zou kun
nen worden volstaan. Burg. en Weth.
evenwel meenden, dat de overwulving
in het belang der openbare veiligheid
niet kon worden gemist.
Dat veri>reeding en versterking van de
Blauwpoortsbrug niet zou kunnen uitblij
ven spreekt vanzelf. Deze brug die reeds
thans ie smal is om het daarover ge
leid verkeer behoorlijk op te nemen en
bovendien reeds sedert lang om ver
nieuwing vraagt, zou natuurlijk niet in
staat zijn om het electrisch tramverkeer
te dragen. Ook hier gingen dus weer
de belangen van maatschappij en de ge
meente samen.
Het Kort Rapenburg zal worden voor
zien van een overbrugging van gewa
pend beton en de Noordeindsbrug zal
door eenzelfde overdekking worden ver
vangen. En deze geheele overwulving
zal met het Noordeinde en de Breestraat
op gelijke hoogte worden gebracht, zoo
dat de thans bestaande opritten naar
de Noordeindsbrug geheel zullen komen
te vervallen en alleen de oprit naar de
Borstelbrug onder zeer flauwe helling
overblijft
De Blauwpoortsbrug zal worden ver
vangen door een rolbasculebrug, ter
breedte van 15 M. op het vaste en van
14 Meter op het beweegbare gedeelte.
Ook op deze brug zal dubbel spoor ge
legd worden en dan blijft nog genoeg
ruimte over, om aan iederen kant tus-
schen de rails en het trottoir een! rij
tuig door te laten. De trottoirs zullen
ieder een breedte hebben van 2 M. Als
beweegkracht zal worden aangewend
eLcrrische stroom, geleverd dorr de
qlee(t iscjh^ centrale. Met het oog op even
tueele stoornissen in de electrische be
diening zal echter ook een inrichting
voor handbeweging worden aangebracht
die als reserve zal dienst doen.
Ook de doorvaartwijdte van de brug
zal van 6.18 M. tot 8 M. worden ver
groot, indien althans de Provincie zich
bereid verklaart de meerdere kosten,
welke van deze verwijding van de brug
het gevolg zullen zijn, voor hare reke
ning te rvemen. Want al zal ook na de
omlegging van de vaart het scheepvaart
verkeer door de gemeente zeer waar
schijnlijk belangrijk afnemen, zoo neemt
dit toch niet weg, dat de scheepvaart
er belang bij blijft hebben, dat ook de
bruggen binnen deze gemeente dezelfde
doorvaartwijdte krijgen, als de andere
die in het Rijn en Schiekanaal liggen.
De kosten van het geheele werk, over
wulving Kort Rapenburg en verzwaring
en verbreeding Blauwpoortsbrug, wor
den geraamd op f 180.000. In deze
som zijn dan begrepen de bijdrage van
f 50.000 van de Noord-Zuid. Holland-
sche Tramweg Maatschappij en de bij
drage van de provincie in de kosten
van de verwijding van de doorvaart,
waarvau het bedrag nog niet bekend is.
B. en W. daarom bij den begrootings-
staat, welke den Raad ter vaststelling]
wordt aangeboden, voorloopig aan, alsof
een bedrag van f 130.000 door de ge
meente uit geldleening moest worden
gevonden. Uitdrukkelijk echter vvenschen
zij te doen opmerken, dat indien de pro
vincie eens onverhoopt weigeren mocht
de kosten van de verwijding van de door
vaart voor hare rekening te nemen, het
hun voornemen is het plan zoo te doen
wijzigen, dat de tegenwoordige door
vaartwijdte zal worden behouden.
Eindelijk meiken zij op, dat de ge
raamde som van f 180.000 ruim is ge
nomen en vragen zij dit bedrag te hun
ner beschikking te stellen.
Subsidieering van Bijz. Bewaarscholen.
De Commissie voor de Huishoudelijke
bevorderingen heeft naar aanleiding van
de conceptverordening tot subsidieering
gemaakt:
De commissie acht het noodig de sub
sidie te verleenen naar het aantal leer
lingen, die op 15 Januari als werkelijk
schoolgaan bekend staan. Wijziging in
het aantal kinderen na dien tijd mag
h. i. geen reden zijn om in den loop
van het jaar de subsidie in te trekken.
Wenschelijk is, dat ook van het over
lijden van het onderwijzend personeel
aan B. en W. wordt kennis gegeven.
De commissie wenscht te weten, wat
onder „speelplaats" wordt verstaan. Be
doelt men hiermede „speeltuin", wenscht
de commissie de mogelijkheid tot ont
heffing van dien eisch te openen.
Een der leden acht den overgangster
mijn van 5 jaar te lang.
Onder wijs-voordrachten
Voor de benoeming van onderwijzend
personeel hebben B. en W. de volgende
voordrachten den Raad aangeboden
a. Openb. School 3e kl. no. 1
(Binnenvestgracht) voor een onderwijzer
(vac. W. J. Beurner)le. H. Bolt, ou
derwijzer te Zutfen2e. J. A. Zuid
hof f, hoofd der school te Witveen en
3e. J. Wanink, onderwijzer te Veur.
Voor eene onderwijzeres (vac. Mej. C.
P. Gesink) le. Mej. M. van Heuven
2e. Mej. J. C. Hoff, en 3e. Mej. A.
v. d. Graaf, allen tijdelijk alhier werk
zaam.
b. Openb. School 3e kl. no. 5,
(Maresingel), voor een onderwijzer
(vac. H. v. Wamelen) le. J. A. Zuidhof
te Witveen2e, J. Wanink te Veur en
3e. H. F. du Pon, te Lisserbroek.
Voor een onderwijzer (vac. K. H. Buik
stra), le. J. Wanink, te Veur2e H.
F. du Pon, te Lisserbroek en 3e. H.
F- te Zutfen.
Voor een onderwijzeres (vac. Mejuffr.
N. G. Herfst) le. Mej. J. C. Hoff; 2e.
Mei. J. C. H. Bijleveld en 3e Mej. A.
v, d. Graaf allen tijdelijk alhier werk
zaam.
c. Openb. School 3e kl. no. 6,
(Paul Krugerstraai). voor een onderwij
wijzer (vact. J. F. Hes) le. H. F. du
Pon, te Lisserbroek2e. J. A. Zuid-
hoff te Witveen en J. Wanink te Veur.
Eervol onbslag.
B. en W. stellen voor aan den heer
C. J. Leendertz, ingevolge zijn verzoek
wegc s gezondheidsredenen eervol ont
slag te velleden uit de betrekking als
leeraar in de aardrijkskunde en het!
schoonschrijven aan de H. B. S. voor,
Jongens, alhier.
Verpachti ng gras ge was
B. en W. stellen voor de pacht varf
het grasgewas van het Plantsoen, het
Park, de kleine Plantsoentjes ,de Jan
van Houtkade en de Singelkanten we
derom voor den tijd van drie jaar te
verpachten aan J. Belt, alhier voor f 70
's jaars.
Termen om overeenkomstig den door
den pachter te kennen gegeven wensch'
de pacht thans voor 4 jaren te verleg
gen, ziju, meenen B. en W„ niet aan
wezig.
AARLANDERVEEN. De bouwvereeni-
ging „Volksbelang" zal op Donderdag 23
December 's morgens 11 uur vaksgewijze
aanbesteden het bouwen van twee arbei
derswoningen ten huize vau N. L. Korte-
kaas.
HILLEGOM. Een irisch bad.
Toen gisteravond een werkman van zijn
arbeid huiswaarts keerde, had hij het on
geluk bij het uitwijken voor een rijtuig
nabij de Zandsteenfabriek in het water
terecht te komen. Mét behulp van be
reidwillige handen werd hij weer spoedig
op het droge gehaald, en kon hij, na zich
bij hulpvaardige menschen van droge klee
deren voorzien te hebben, zijn reis ver
volgen.
Vondel. De tooneëlvereeniging
„Vondel" heeft het voornemen in de eer
ste helft van Januari een uitvoering te
geven in het café „Flora."
Door uitbreiding van zaken is de
heer Alleman genoodzaakt zijn manufac-
turenmagazijn weder te vergrooten. Het
geen dus weer eenig werk zal geven<
Op het landgoed „Rustenburg", het
geen door verkoop in andere handen is
overgegaan, is men reeds druk bezig met
het kappen van boomen enz. Als het nu
eenig goed weer blijft met den winter„:
zal dit weer aan menige handen arbeid
bezorgen.
R. K. Kring. Naar wij vernemen^
zal a.s. Dinsdag in de Kiesvereeniging an
dermaal als spreker optreden de heer
Oostdam van Den Haag. Als vervolg opj
zijn vorige rede.
HOOGMADE. Den 5den Januari a.s.
zal in de nabijheid van ons dorp op
last van den Minister van Oorlog een
oefening van de Artillerie plaats hebben
op groote schaal. Het gevechtsterrein
loopt over de gemeenten Leiderdorp,
Koudekerk, Oudshoorn en langs Hoog-
made en Woubrugge.
Woensdagmorgen werden daaromtrent
reeds vooroefeningen gehouden door het
uitzetten van veiligheidsposten enz. enz.
Het terrein waarover de oefening zal
loopen heeft een uitgestrektheid van p. m.
twee uur in de lengte bij een breedte
van ruim een half uur en verspreid over
verschillende polders.
LISSE. Reeds lang was in onsBonds-
gebouw de behoefte gevoeld om een
leestafel op te richten, welke aan de
eischen des tijds voldoet. Eenigen tijd
geleden heeft het actieve bestuur het
initiatief genomen iets dergelijks tot stand
te brengen. Thans is zij hiermede ge
reed, zoodat in een groote behoefte is
voorzien.
Inzake het onlangs plaats gehad
hebbende ongeluk, hetwelk de kinderen
van het Vincentiushuis is overkomen met
de tram, zijn gisteren enkele personen
aan een verhoor onderworpen.
Met het graven van een vaarsloot
op het land van M. v. d. Zon is een
begin gemaakt.
NIEUWKOOP. De verpachting van het
grasgewas langs dijken en wegen in den
Nieuwkoopschen Polder heeft in 37 per-
ceelen opgebracht f 5252 per jaarde
opbrengst van hakhout in 3 perceelen
bracht op f 36,85.
OUDEWETERING. De Dinsdagavond
j. 1. gehouden vergadering van de af-
deeling Oudewetering e. o. van „Het
Groene Kruis", was hoofdzakelijk belegd
om tot een oplossing te komen aangaande
oprichting van een eigen gebouwtje.
Met intrekking van het besluit van de
vorige vergadering tot het verplaatsen
van het schuurtje, thans in gebruik bij
den timmerman van der Tong, werd thans
besloten tot het verwijderen van de sc!_ ur
en het oprichten van een steeneu ge
bouw ije.
