II
Sociale wetgeving.
BINNENLAND.
BUITENLAND.
Uit Stad en Omgeving.
Ie Jaargang.
No. 61.
Bureau OUDE SINGEL. 54, LEIDEN.
latere. Telefooa 935. Postbus 6.
DIT BLAD VERSCHIJNT ELKEN DAO, UITGEZONDERD ZON- EN FEESTDAGEN.
DE ABONNEMENTSPRIJS bedraagt voor Leiden 9 cent per week, ƒ1.10 per
kwartaal; bij onze agenten 10 cent per week, f 1.30 per kwartaal.
Franco per post 1.50 per kwartaal. Afzonderlijke nummers 2*/, cent.
Zaterdag
December
1909.
De ADVERTENTIEPRIJS bedraagt van 1—5 regels 0.75, elke regel meer 15 cent;
ingezonden mededeelingen van 1—5 regels 1.50, elke regel meer 30 cent, met gratis
bewijsnummer. Bij contract aanzienlijke korting. Groote letters naar plaatsruimte.
Kleine Advertentiën: gevraagde betrekkingen, huur en verhuur, koop en verkoop
(geen handels-advertentiën) 1—5 regels 25 cent, iedere regel meer 5 cent; aangeboden
betrekkingen 15 regels 50 cent, iedere regel meer 10 cent.
Dit nummer bestaat uit
DRIE bladen.
Met de sociale wetgeving ten pn'zent
&yil het niet vlotten.
Het Ministerie-Kuyper had een heel
fetel sociale wetten gereed, waaronder
look een ontwerp voor de inv^liditeit-
ien ouderdomsverzekering.
Vóór dit Kabinet al zijn ontwerpen
in het Staatsblad brengen kon, moest
bet aftreden.
Het opvolgend vrijzinnige ministerie
(ofschoon gebruik kunnende maken van
de gegevens o nder het vorig Kabinet
iVerzameld, bracht de sociale wetgeving
geen pas verderintegendeel zou het
die wetgeving in het verkeerde spoor ge
leid hebben door o. a. de eerstnoodigei
invaliditeit-verzekering los te maken van
de verzekering tegen ouderdom.
Het volk had de onmacht fvan het
ministerie-De "Meester ingezien, en het
sprak zich uit in overgroote meerder
heid tegen het vrijzinnig slappe bewind
en koos voor een Rechtsche regeering,
vaii welke verwacht mocht worden dat
zij eindelijk ook de sociale wetgeving
langs goede banen ,tot stand brengen
zou.
Toen trad ons derde Rechtsche Mi
nisterie op.
Vóór de herziening van het kiesrecht
stelde het, terecht, de totstandkoming]
der sociale wetten.
Ongetwijfeld heeft minister Talma
leen veelomvattend werk van voorberei
denden arbeid verricht, en het is zeer
wel mogelijk, dat binnen korten tijd een
der sociale wetten bij de Kamer aanhan
gig wordt gemaakt, intusschen hebben
we nog niets van de sociale wetgeving
gehoord.
Het volk ziet reikhalzend uit naar de
wetten, die zijn lot zullen komen ver
zachten.
En het heeft er recht op, dat spoe
dig worde ingegrepen, want het ge
vleugelde woord van Dr. Kuyper is nog
immer van ontzettende waarheid: „Zij
kunnen niet wachten, geen dag en geen
(nacht."
Een niet geringe vèrantwoordelijkheid
rust dan ook op de Regeering en op
de rechtsche meerderheid.
Mr. Aalberse drukte dit dezer da
gen in de Tweede Kamer zoo juist uit,
;toen hij ervan gewaagde, dat de chris
telijke arbeiders, ondanks verlokkingen,
vertrouwen hebben gesteld in de Chris-
(telijke partijen en speciaal in den Mi-
mister, belast met de verzorging der so
ciale wetgeving.
Dat vertrouwen mogen wij niet be-
(schamen, zei Mr. Aalberse.
En hij voegde er aan toe, dat, mocht
Wat vertrouwen beschaamd worden,
zulks tot groote gevolgen zou kunnen
leiden: niet slechts tot verzwakking der
[Rechterzijde, maar wat veel erger
ïs de Christelijke arbeiders zouden
bet vertrouwen in hun leiders verliej-
zen en den weg opgaan naar de sociaal-
|democratie.
1 Inderdaad, het is niet anders.
Men wil nu eindelijk in daden zien
iomgezet, hetgeen van Rechts inzake de
feodale wetgeving is beloofd.
Dat deze belofte bereids nog niet zijh
In vervulling gegaan, is wel niet aan
de Rechterzijde te wijten, maar aan
|de vrijzinnigen en socialisten, die in
(1905 het ministerie-Kuyper deden val
len.
Toch zou er gevaar schuilen in het
ivHertragen der sociale wetgeving door
het ministerie-Heemskerk.
Ook De Standaard" heeft in een ar-
jtikel, waarin men de hand van den
(meester herkent, op dit gevaar gewezen.
Telkens vraagt men, schrijft dit blad:
^Wachter wat is er van den naclit?" en
pis dan steeds het antwoord luidt: Het
is nog nacht! maakt zich zoo licht ze
kere twijfelmoedigheid van de geesten
imeester".
We hopen dan ook van harte dat bin-
Inen korten Jijd een sociale wet in de
Tweede Kamer aan de orde komt.
iWe vertrouwen, dat dit gebeuren zal.
Want zijn onze Inlichtingen juist dan
kan met grond verwacht, dat in de
W ge» sociaaj efllffierp,
door Minister Talma zal worden inge
diend.
De arbeiders kunnen gerustelijk op
deze Regeering vertrouwenmaar de
Regeering heeft er voor te waken, dat
zij het vertrouwen van het volk dat
haar mede aan het bewind bracht, niet
verlieze door de arbeiders te lang doen
wachten op wettelijke voorschriften, die
hen in beter conditie brengen.
Caveant consoles: de Regeering zij
waakzaam en b'renge spoedig de socia
le wetgeving aan de orde, opdat nóch
Staat, nóch Maatschappij schade lijden.
V Wijk-bij-Duurstede.
iWe beginnen hoop te krijgen, dat de
anti-revolutionairen in deze Tweede Ka
mer-vacature geen candidaat zullen stel
len.
Eerstens heeft het moderamen het stel
len van een a.-r. candidaat ernstig afge
raden.
En wat nog zwaarder weegt: j,De Stan
daard" van gisteravond schrijft met even-
zooveel woorden
Zelfs gelooven we niet, dat men
één degelijk anti-revolutionair bereid
zou vinden, ora bij dezen stand van
zaken de candidature voor Wijk te
aanvaarden."
Het doet goed aan, te vernemen, dat de
leidende anti-rev. pers en een leidende
corporatie als het moderamen het recht
der Katholieken op den Wijkschen Kamer
zetel erkennen, en ook dien zetel aan den
Katholieken candidaat willen zien toege
wezen.
Indien de meening van ;,De Standaard"
de juiste is, dan bestaat er een kans te
meer, dat de Katholieke candidaat zal ge
kozen worden.
R.K. Vacantiekolonies
In ons nummer van Woensdag hebben
we gemeldy dat er hier ter stede is opge
richt een plaatselijke Vereeniging tot uit
zending van kinderen naar een Roomsch-
Katholieke vacantiekolonie.
Deze vereeniging beoogt een zeer
schoon doel.
Zij wil n.l. arme zwakke en zieke
schoolkinderen d,e gelegenheid verschaf
fen zich in zon en lucht te baden aan het
frissche, warme zeestrand.
Zij wil den blos doen herleven op de
bleeke wangen ;van schrale, behoeftige
schoolkinderen.
Zij wil een mooi werk verrichten van
naastenliefde.
Dit werk dient gesteund.
En het zal ongetwijfeld aller warme
sympathie ondervinden.
Want niemand onzer, die zoo hard van
hart zou zijn, dat hij de arme zwakke klei
nen, die licht en lucht en zon noodig heb
ben tot versterking hunner lichaampejs,
niet in de gelegenheid zou willen gesteld
zien om aan den voet onzer duinen, bij de
zee, gezondheid en kracht te herwinnen.
Ter bereiking van dit mooie doel is gel
delijke steun noodig.
Wij hopen ,dat wanneer binnenkort de
ze steun wordt gevraagd, de giften voor
het R. K. Koloniehuis van Pastoor Suid-
geest te Egmond, ruim zullen vloeien.
baarste vrienden zijn geweest. Hij be
schouwde dit presidium als „une des
plus précieuses prérogatives" van zijn
ambt, het was hem een zeer groote eer
hun aller chef te zijn, hij bewonderde
den moed, ja de heldhaftigheid, die ze
,altijd toonden, enz. enz.
„De Humanité" brengt onder deze
omstandigheden met groot leedvermaak
een paar vroegare uitlatingen van den
tegenwoordigen premier in herinnering
waaruit blijkt, dat hij heel anders over
deze „brave lieden" dacht toen hij er
nog zelf door afgeranseld werd. Voor
al amusant is de volgende aanhaling
uit minister Briand's verzamelde jour-
nalistische werken, in verband met de
passage in zijn toespraak van Zondag,
waarin hij op het nut van de „orde"
in een beschaafde maatschappij wees.
„Hoe men het best een barricade be
gint.
„Er komt een omnibus aan. Men laat
den koetsier naar beneden komen, be
leefd als hij tot een syndicaat be-
hport.... minder beleefd als dat niet het
geval is. Dan rukt men de rem los en
gebruikt die als hefboommen steekt
ze onder den voorkant van het voer
tuig en slaagt er zoo gemakkelijk in
het om te doen kantelen.
„Nu predikt diezelfde Briand orde...
„Tempora mutantur!
Een blanco-Kamercandidaat.
„Monsieur Anatole Durand, revolutio
nair, socialist, radicaal, progressist, con
servatief."
Dit is het visitekaartje van een aan
staand Kamercandidaat bij de eerst
volgende verkiezingen.
Bij zijn aanbeveling voegt de candidaat
er zeer heusch aan toe, dat de kiezers
slechts hebben door te schrappen, wat
zij niet in hem verkiezen.
Het volledig programma van monsieur
Durand luidt als volgt:
lo. Ik heb geen politieke openie.
2o. Ik zal er een hebben na de ver
kiezingen en deze zal die mijner kiezers zijn.
3o. Ik zal de wenschen mijner kiezers
respecteeren.
Frankrijk.
Voorheen en thans.
In het „Hbl." lezen we, „onder de
streep", naar aanleiding van Briand's
optreden voor de politieagenten het
volgende beschouwinkje blijkbaar
van den Parijschen correspondent van
genoemd blad: „Onze premier Briand
verbaast dagelijks zijn vroegere mee-
en tegenstanders door de volmaaktheid
van zijn bekeering. We wisten al, dat
er van het kokende, bruisende socialis
me uit de dagen zijner jeugd niet veel
meer was overgebleven, maar dat hij
nog. eens een lofrede zou gaan houden
op de agenten dat had wel niemand1
kunnen denken.
„Toch heeft onze Aristide, die blijk
baar voor niets staat, dat gedaan. Zon
dag heeft hij een déjeuner gepresideerd
dat gehouden werd door de „Amicale"
giezelligheidsvereeniging van de „gar-
diens de la paix" en heeft hen b'ij ge(-
legenheid hiervan toegesproken alsof
«Sy&vt avaaasa'' 4tik ai» slier-
de productie eer daalt dan stijgt, wanneer
de arbeidstijd overmatig lang is.
Wij deelen de hoop van den heer Aal
berse, dat de Minister het besluit der
Kamer zal uitvoeren.
Hofbericht.
H. M. de Koningin-Moeder heeft gis
teren audiëntie verleend aan baron Sweerts
de Landas Wijborgh, gezant te St. Peters
burg, met verlof, en aan baron Van
Weideren Rengers, nieuw benoemd ge
zant te Stockholm, beide welke heeren
H. M. daarna te dejeuneeren hield.
Tien-uren-dag.
Met instemming lezen we in het ^Cen
trum"
De quaestie van den tien uren-dag is
weer in de Tweede Kamer ter sprake ge
komen.
Men zal zich herinneren, dat voor eeni-
gen tijd in de Tweede Kamer een motie
van den heer Aalberse werd aange
nomen en met flinke meerderheid
waarin de wenschelijkheid van een wet
telijke regeling in dien zin is uitgespro
ken.
Dat onder het tegenwoordig ministe
rie voorstellen .daartoe te wachten zijn,
mag op goede gronden worden veronder
steld.
.Het sociaal besef leeft krachtig in den
boezem der meerderheid, en dat ook van
Links medewerking voor een zoodanige
hervorming zou te verkrijgen zijn, staat
vrijwel vast
Bovendien sprak de minister het nog
eens rondweg uit, dat de beweging voor
den tien-urendag zijn volle sympathie
heeft, en is met het voorbereidend onder
zoek reeds begoonnen.
Het spreekt vanzelf hierover zijn al
len het eens dat een regeling als de ge-
wenschte geen dwangbuis mag worden.
Uitzonderingen zullen moeten worden
toegelaten. De eischen van het bedrijf,
om slechts deze te noemen,- zijn nu een
maal niet weg te cijferen.
;Maar zullen die, en andere eischen,
soms «en langeren werktijd noodig ma
ken, evenzeer is het mogelijk, dat de
werkdag ook tot beneden de 10 uur
kan worden verkort.
De tien-uren-eisch geeft dan de norm
aan,' de .basis, waarvan nu en dan zal
moeten worden afgeweken, maar die dui
delijk te kennen geeft,- dat ook bij de be
paling van den arbeidsduur recht en re
delijkheid zal zijn te .betrachten.
Een niet te lange arbeidsdag behoort
gelijk mr. Aalberse terecht in her
innering bracht sinds lang tot de her
vormingen; waarop door arbeiders van a-
le richtingen is aangedrongen.
Ook de encycliek ;,Rerum Novarüm"
maakt daarvan uitdrukkelijk gewag.
LEIDEN, 11 December.
Bij Besluit van Zijne Majesteit de
Koning van België is aan den sergeant
majoor-schrijver L. J. H. Haanen van het
4e Regiment Infanterie het Militaire Kruis
'e klasse (Ia décoration militaire de lère
classe) verleend.
De heer A. J. Schreuder, directeur
van het Medisch-paedagogisch instituut
Klein Warnsborn bij Arnhem zal Maan
dag 13 December a.s. te half acht in het
Klein-Auditorium van het Universiteits
gebouw een lezing houden voor de
Leidsche Studentenvereeniging voorPae-
dagogiek. Deze voor alle belangstellenden
toegankelijke voordracht zal handelen
over: Gemengde opvoeding (Coëducatie)
De bekende declamator Albert Vogel
trad gisterenavond in den Schouwburg
op in Corolianus.
Op meesterlijke wijze vertolkte de heer
Vogel de verschillene rollen. De zeggings
kracht en de uitbeeldingskunst van deze
declamator zijn buitengewoon.
Het gehoor was dan ook geheel onder
den indruk van het meesterlijke spel en
bracht den heer Vogel een welverdiend
applaus.
Onder bevel van den Majoor W. L.
Overduijn werd heden, Zaterdag, een
militaire marsch gehouden door de troepen
van het 2e en 4e Bataljon, 4 Regiment
Infanterie, alhier.
De troep maakte de volgende route:
Leiden, langs Rijnsburgerweg, Postbrug,
Puinweg. Noordwijksche hoek, Leidsche
vaart, Piet Gijzenbrug. 's Gravendamsche
weg, Teijiingerlaan. Sassenheim, langs
tramweg naar Leiden terug.
De troep, die te 9 ure afmarcheerde,
keerde ongeveer 3 ure in de kazerne
terug.
BOSKOOP. Tot dijkgraaf van den
Vereenigden Polder te Boskoop en Reeu-
wijk is door de ingelanden gekozen de
heer J. Nieuwesteeg, in plaats van wijlen
den heer J. v. d. Werf.
HILLEGOM. B. en W. zullen op Za
terdag 18 December, 's morgens 11 uur
ten gemeentehuize in het openbaar aan-
besteedn: le. het ophalen van haard-
asch en vuilnis; 2e. het rijden van grint,
puin en geklopte steen en 3e het uitdiepen
van de einden der vakslooten een en ander
voor den tijd van drie jaar.
KATWIJK AAN DEN RIJN. Door de
vereeniging ter bevordering van de bloem
bollencultuur voor Katwijk en omstreken
wordt een vergadering gehouden op
Dinsdag 14 Dec. a.s. in het logement
„De Roskam". Punten van behandeling
zijnverkiezing van 3 leden voof het
bestuur; opgave voor het lidmaatschap
vragenbus; verloting.
KATWIjK. Het na onderzoek voor de
landweerplichtigen(zeevisschers)dezer ge
meente zal op 22 December a.s. plaats
hebben te 9 ure, aan de bewaarschool
te Katwijk-Binnen.
Heden is per sleepboot Zwaluw I
alhier gebracht de logger „America",
Katwijk 37 der Reederij N. Parlevliet.
NIEUWKOOP. Door het Rijk zijn van
den Landbouwer A. Rijlaarsdam, vier
aan tuberculose lijdende koeien overge
nomen. De prijs varieerde van f 160 tot
f 130.
Heden overleed alhier een geacht
R.-K. ingezetene den Heer H. v. Niekerk.
De overledene was bijna veertig jaar
lid van de Gemeenteraad, Kerkmeester
en Poldermeester van den Polder Nieuw
koop en Noorden.
NOORDWIJK. Tot tellers bij de aan
staande Volkstelling zijn benoemd: voor
Noord wij k-Binnen de heeren M. M. F,
Fornara, S. Hiep, C. E. van Weel en
Th. de Uncel; voor Noordwijk aan Zee
de heeren A. Verloop, L. A. de Rochefort
Dijk en C. Verweij. De leiding der telling
berust bij den heer E. de Groot, secre
taris onzer Gemeente.
OEGSTGEEST. Vergadering van den
gemeenteraad op Dinsdag 14 December
a.s. voormiddags te 10uren. Onderwer
pen ter behandeling: Mededeeling inge
komen stukken. Adres W. v. d. Kraan
om vaste aanstelling. Voorstel tot huren
bergplaats voor aschwagen. Benoeming
Lid commissie Bewaarschool Morsch.
Comptabiliteit. Verzoek Lisse inzake elec-
trische tramverbinding. Wijziging tarief
duinwaterleiding. Suppletoir Kohier
Hoofdelijke omslag 1909. Rioleering
Leidsche Buurt.
VChOUT. Aan het in Januari af
te nemen examen voor lichamelijke ge
oefendheid en militaire bekwaamheid zal
worden deelgenomen door de lotelingen
der lichting 1910: J. P. Vester, A. Th.
van Werkhoven, J. Noordermeer én Th.
Boekei.
Gisteravond vergaderde in het café
van den heer H. F. Heuzen alhier, de le
den van het ziekenfonds der R. K. BI.-,-
L., en Tninb. Werklieden Vereeniging
.Plicht en Recht". De voorzitter, de heer
W. van den Burg Wz.,- opende de verga
dering met de aanwezigen een hartelijk
welkom toe te roepen, waarna hij den
secr.-penningm.y de heer Chr. Does, ver
zocht de notulen van de vorige vergade
ring voor te lezen, die door de vergade
ring onveranderd .werden goedgekeurd.
Alsnu volgde het verslag over den stand
der kas loopende van Maart tot en met
October. Hieruit bleek, dat er einde Febr.
in kas was f-213.64. Ontvangen van de
leden aan contributie f208.88, aan col
lecte, donatiën, enz., f 17.29, te samen
f439.81.
Uitgegeven is aan zieke leden f 147.20,-
aan bodeloon en andere uitgaven van
verschillenden aard f 14.96 te samen
f 162.16, alzoo is de stand der kas f 277.65,
Nadat de rekening door de leden C,
Angevare en P. van den Berg Cz. na;
gezien en in orde bevonden was, bracht
eerstgenoemde C. Angevare, namens de
geheele vergadering zijn dank over aan 't
bestuur voor het nauwkeurig beheer.
Nog werd aan de vergadering bekend
gemaakt dat op de Raffeisenbank alhier
f232.66 geplaatst is, waarvan het bewijs
tevens ter vergadering aanwezig was.
Hierna werd besloten om jaarlijks in
de Par. kerk alhier een H. Mis op te
laten dragen en zulks, indien mogelijk op
den Zondag volgende op den 11 en Maart,
Alsnu werd art. 8 van het reglement van
het Ziekenfonds in dier voege gewijzigd;
dat, bij aanneming van nieuwe leden y
wier leeftijd boven de 50 jaren is, de
zen niet meer voor dubbele verzekering
worden aangenomen. Dit besluit treedt
1 Jan. 1910 in werking. Nog werd voor
gesteld eens per jaar een vergadering
te houden te Noordwijkerhout, welk voor
stel wordt aangehouden tot een volgende
vergadering. Vervolgens deelde de voor-I
zitter mede, dat het ledental op heden'
bestond uit 67 en dat der donateurs opj'
17. De gewone collecte met de bus bracht
f 0.70 op.
7. Niets meer aan de orde zijnde, sluit
de voorzitter onder dankzegging voor de
flinke opkomst, de vergadering.
WASSENAAR. Gisteravond werden de
kinderen der verschillende scholen een
paar uur gezellig bezig gehouden in 't
Café van den heer Schrama. Het ver-
toonen van lichtbeelden werd afgewisseld
met eenige aardige goocheltoeren. Zeer
voldaan trok de jeugd huiswaarts. De
gelden benoodigd voor deze festiviteit
werden door de voornaamste ingezetenen
bijeengebracht.
WOERDEN. In ons Patronaatsgebouw
hield Donderdag de heer Dr. A. C. A,
Hoffmann, uit Gouda, een rede over de
beteekenis van de Katholieke figuur Jo
seph von Görres, ook voor onzen tijd, ten
opzichte van de macht der Kath. pers en'
van het bovenzinnelijk leven. In boeien
de beelden werd het leven en streven
van den grooten mysticus geteekend. Vele
Eerw. geestelijken waren tegenwoordig
en de ZeerEerwaarde pastoor Looijaard!
dankte het zeer talrijk opgekomen publier-
van dames en heeren voor hunne stille
aandacht, en ook den redenaar than*
voor de vierde maal te LWoerden spre
kende dankte hij jn alleriiaijelijkste
hewoftrdjpgcn^ 2 -
