BINNENLAND.
Uit Stad en Omgeving.
Ie Jaargang.
No. 55.
Bureau OUDE SINGEL, S4, LEIDEN.
Interc. Telefoon 935. Postbus 6.
DIT BLAD VERSCHIJNT ELKEN DAG, UITGEZONDERD ZON- EN FEESTDAGEN.
DE ABONNEMENTSPRIJS bedraagt voor Leiden 9 cent per week, ƒ1.10 per
kwartaal; bij onze agenten 10 cent per week, 1.30 per kwartaal.
Franco per post 1.50 per kwartaal. Afzonderlijke nummers 2Vs cent.
Zaterdag
December
1909.
De ADVERTENTIEPRIJS bedraagt van 15 regels 0.75, elke regel meer 15 cent;
ingezonden mededeelingen van 1—5 regels 1.50, elke regel meer 30 cent, met gratis
bewijsnummer. Bij contract aanzienlijke korting. Groote letters naar plaatsruimte.
Kleine Advertentiëngevraagde betrekkingen, huur en verhuur, koop en verkoop
(geen handels-advertentiën) 15 regels 25 cent, iedere regel meer 5 cent; aangeboden
betrekkingen 15 regels 50 cent, iedere regel meer 10 cent.
Dit nummer bestaat uit
DRIE bladen.
Men zij op zijn hoede!
J [Wie hebben aan de ouders een waar
schuwing te richten.
Er Zijn zgn. neutrale bladen, die de
kinderen hunner lezers in de gelegenheid
Stellen prijsvragen op te lossen.
De prijs voor de goede oplossing b'e-
Staat gewoonlijk in een boek.
Nu is het lang niet onverschillig,- ja
;/,t is van het allerhoogst belang, dat de
(ouders toezien welk soort boeken hun
kinderen lezen.
De „neutrale" pers kan verre van neu-
iEtraal, integendeel zeer partijdig zijn bij
"het geven van prijsboeken.
Zoo kregen wij dezer dagen een' boek
je in handen, door een neutraal dagblad
'.-(aan een ongeveer 10-jarig Katholiek meis-
!je als prijs uitgereikt.
Dat boekje was verre van onschul
dig.
Het bevatte een verhaal y,uit den
(Spaanschen tijd," waarin de voorstelling
Wordt gegeven, dat de priesters erger
lijke gastronomen zijn en bloeddorstige
i kettervervplgers, en waarin tevens de in-
1 quisitie in een totaal valsch licht wordt
gesteld.
Een enkele passage, waarin de schrij
ver een R. K. geestelijke laat spreken
drukken we af:
„Ja, ik begrijp het niet, zeide de
geestelijke. Wanneer ik soms met
vrouwe Westerhout den maaltijd ge
bruik, dan verwonder ik mij', hoe
weinig zij eet; bijna niets anders
dan brood, en tochscriptum est
non solo pane vivet homo, hetgeen
zeggen wil: de Schrift zegt: de
Imensch zal bij brood alleen niet le
ven, maar hij moet er eieren, worst,
ham, boter, kaas en
De kok opende de mond wijd)
van verwondering."
En zulke dingen laat men aan kin
deren lezen
W-e zullen er verder niet veel van zeg
gen, maar het is onze plicht dé ouders
te waarschuwen tegen een blad, dat hun
ne kinderen anti-Katholieke boeken in
de handen stopt.
Het is het Leidsch Dagblad
Sint Nicolaas.
Hoe verheugen wij ons reeds bij de ge
dachte aan de vreugde onzer kinderen
op Sint-Nioolaasdag
Heerlijk, zoo te kunnen genieten van
het geluk onzer kleinen.
Maar denken we dan ook, dat er ou
ders zijn die zulk geluk hunnen kinderen
niet kunnen brengen.
En toch, een kinderhand is zoo spoe
dig gevuld.
Ziet om u, in uwe omgeving, en gij
Zult wellicht ouders vinden, die gij zoo
gelukkig kunt maken, door te zorgen,
dat zij hunne kinderen iets kunnen geven
op het feest van den liefdadigen Heilige.
En kent gij persoonlijk zulke ouders
Vliet, denkt dan aan onze scholen, waar
men den kinderen zoo gaarne een feest
dag bereidt.
Laat in deze dagen de liefde tot het
arme kind luide spreken.
Gij doet er zoo'n mooi werk van naas
tenliefde mede, en uw geluk zal des te
grooter zijn, als ge weet, dat ook andere
ouders zich verlustigen kunnen in het
geluk hunner kinderen, die hun niet min
der lief zijn, dan aan u de uwe!
N. K.
Provinciale Staten van Zuid-Holland.
Ged. Staten der provincie Zuid-Hol
land stellen aan Provinciale Staten voor:
lo. aan het Hoofdbestuur der Algemeene
Vereeniging voor Bloembollencul
tuur ten behoeve van een in het voor
jaar van 1910 te Haarlem te houden
bloembollententoonstelling een subsi
die toe te kennen van i/4 van het tekort
overblijvend na de aanwending van het
door belanghebbenden en de vereeni
ging bijeengebrachte kapitaal van ten
minste f 20.000, tot een maximum van
f 2500, onder verplichting, een verslag
Irnet rekening en verantwoording over
Jfce leggenj 2o. aan de, ^.eieeniging
„Proeftuin voor Zwijndrecht en omstre
ken,"t e beginnen met 1910, tot Wed'er-
opzeggens toe een jaarlijksch subsidie
van f 500 toe te kennen3e het jbij-
zonder reglement van den polder Els-
geest te wijzigen 4o. het bijzonder re
glement voor den Oud- en NieuwWate-
ringsveldschen polder, waaronder begre
pen is de, droogmaking, te wijzigen.
Het Kamerlid Middelberg.
De heer G. A. A. Middel berg. vertrekt,
volgens de „Z. A. P.", op het einde
van dit jaar op kort bezoek naar Zuid-
Afrika.
Een opzienbarende arrestatie.
Op last van den officier van justitie te
Groningen is gistereii gearresteerd H. J.
Dieters, tot voor kort lid van Gedep. Sta
ten. Hij wordt verdacht van verduistering
en oplichting op groote schaal.
Naar uit Groningen aan het „Hbl."
wordt medegedeeld, is de arrestatie van
den heer H. Dieters Jr. geschied op
vermoeden van verduistering en oplich
ting gepleegd als gedelegeerd commis
saris van de N. V. Neerlands Grondbezit.
De..gearresteerde was lid van Ged. Sta
ten en moet als lid van de Provinciale
Staten voor Winschoten aftreden in 1913
maar hij nam 22 October als zoodanig zijn
ontslag, nadat hij tien dagen te voren
door de Groningsche rechtbank was'fail
liet verklaard. Hoe groot de omvang van
dit faillissement 1 s staat nog niet vast
de curator, mr. H. Schrap, heeft de lijst
van crediteuren en debiteuren nog niet
kunnen indienen, men spreekt echter van
een bedrag van f 700.000.
Dit moet echter vaststaan, dat de aan
houding door den officier van justitie is
gelast naar aanleiding van gepleegde ver
duisteringen vóór dat het faillissemet was
uitgesproken. Het bedrag der gepleegde
verduisteringen moet enkele tonnen be
dragen; het juiste bedrag kan ook hier
van niet worden opgegeven, omdat dit
pas uit de instructie, die heden begint,
zal kunnen blijken
Onzen berichtgever werd medegedeeld
dat door den verdachte, die groot-grond
bezitter en landontginner was, ettelijke
landerijen, voor veel hooger bedrag dan
de werkelijke waarde, ill schijnkoop van
de hand werden gedaan en daarna weder
op dezelfde wijze werden teruggenomen
en voor een veel te hoog bedrag aan de
vennootschap weder verkocht.
De arrestatie heeft te Bussum plaats
gehad door eenige Groningsche inspec
teurs. Met den trein van 5.12 is de gear
resteerde gistermiddag te Groningen aan
gebracht en per celwagen naar het huis
van bewaring getransporteerd.
De verdachte, die onvermogend was
en als conducteur dienst heeft gedaan
op de tram Zuidbroek-Terapel, heeft, na
den ommekeer in zijn fortuin, ongelukkig
gespeculeerd.
Vleeschkeuring.
De Minister van Landbouw, Nijverheid
en Handel heeft goedgevonden te be
palen, dat de met de keuring belaste
ambtenaren hunne goedkeuring met be
trekking tot het voor uitvoer haar Groot-
Brittanië en Ierland bestemd vleesch zul
len onthouden, wanneer dit afkomstig
is van kalveren, welke, van kop, huid en
en buikingewanden ontdaan, minder we
gen dan 21.5 K.G.
Blinden-Instituut „St. Henricus"
Te Grave.
Voor eenigen tijd werd in de Neder-
landsche Pers eene circulaire geplaatst,
om hulp en steun te verzoeken voor bo
vengenoemd Blinden-Instituut en wel ter
gelegenheid van het 50-jarig bestaan dier
inrichting. Doordrongen van het vele
goede daar aan de arme blinde medemen-
schen gedaan, doch tevens bekend met
den finantieelen nood van het Insti
tuut, waardoor het den Bestuurders daar
van bezwaarlij'k is het heerlijke werk ten
nutte der blinden te bestendigen en
steeds meer tot volmaaktheid te brengen,
vormden zich ondergeteekenden tot eene
Commissie, ten doel hebbende het inza
melen van gelden door het geheele Rijk.
Als eerste bestemming der ingekomen
gelden zouden in aanmerking komen ver
betering en verzachting van het lot der
verpleegden door het aanschaffen van
hulpmiddelen, die voor hun opleiding
en onderricht dienstig zijn, of die hun
toch reeds zoo treurig bestaan kunnen
veraangenamen, en tot welke aanschaf
fing de kas van het Instituut ten eenen-
ttiaïe PjO^o^ieikeud, jsj terwijl e,enst
op de tweede plaats zou kunnen worden
gedacht aan aflossing van de bestaande
schuldenlast.
De Commissie dankbaar voor de reeds
ingekomen giften, voelt zich echter ge
noopt, andermaal de hulp in te roepen
van de Vaderlandsche Pers, die zoo wel
willend haar eersten oproep plaatste.
De reeds ingekomen giften zijn in gee-
nen deele toereikend om zelfs het eerste
deel van het doel; waarnaar de Commis
sie streeft--,te kunnen bereiken. Hoeveel
immers is er noodig voor de opvoeding
en het onderwijs van arme blinden en
wat kan er al niet worden gedaan om
hun lot te verzachten.
De Commissie vermeent voorts nog
op het volgende de aandacht te moeten
vestigen. Bedoeld is door de Commis
sie eene gift iti-ééns, dus geenszins eene
jaarlijksche bijdrage. Niet dat deze on-
noodig zijn zouDaarvoor bestaat te
Grave een Fonds, beheerd door een Be
stuur daartoe aangewezen door Z. D. H.
de Bisschop van 's-Bosch. Met dit Fonds
gesteund door Zélateurs en Zélatricen
door het geheele Rijk verspreidwordt
zoowel aan het Instituut voor jongens
als aan dat voor meisjes jaarlijks een
bedrag tot onderhoud der arme blinden
uitgekeerd.
Deze jaarlijksche uitkeering is beslist
noodzakelijk tot het voortbestaan der
Instituten en niet genoeg kan dan ook
de Commissie dit Fonds aan de mild
dadigheid van het Nederlandsche pu
bliek aanbevelen.
Mogelijk is echter dat men beide zake
heeft verward!
Wat de Commissie beoogt is om spe
ciaal aan het Instituut „St. Henricus",
ter gelegenheid van zijn 50-jarig bestaan,
als dank voor de "vele goede zorgen en
opofferingen door de Eerw. Fraters van
O. L. V. Moeder van Barmhartigheid
gedurende dat tijdvak bewezen, de ge
legenheid te geven nog meer dan voor
heen in het belang der blinden te kunnen
doen, en het blinden-onderwijs tot steeds
hoogeren bloei te kunnen opvoeren.
Moge door dezen tweeden oproep dit
doel worden bereikt!
Gij die het licht uwer oogen niet mist,
denkt U in den toestand uwer arme
natuurgenooten, die verstoken van het
genot, het geluk, dat het zien U ver
schaft, in voortdurende duisternis hun
leven moeten slijten en nimmer de groot
heid en schoonheid der natuur kunnen
aanschouwenDenkt U in dien toestand
in, en de Commissie houdt zich over
tuigd, dat Gij Uwe gave, hoe klein
ook onverwijld aan haar zult doen
toekomen
Ook gij, Zélateurs en Zélatricen van
gemeld Fonds, kunt de Commissie zoo
veel te hulp komen. Zamelt ook gij
afgescheiden van uwen jaarlijkschen ar
beid voor de Commissie gelden in en
zendt die extra-gave voor ditmaal aan
dien Penningmeester der Commissie, den
heer J. Lamers te Grave.
De Redactie dezer Courant zal even
eens gaarne giften tot bovenstaand doel
in ontvangst nemen en in hare kolommen
vermelden.
De Comtnissie
G. H. L. FRIESEN, Wethouder,
Voorzitter.
Dr. H. J. L. R. SCHOEPP, Apothe
ker, Secretaris.
J. LAMERS, Bouwkundige, Pennin-
meester.
P. v. d. WIELEN, Directeur Blin
den-Instituut.
IGN. G. MULLER, Gemeenteraads
lid.
A. J. M. KANTERS, Arts.
J. S. S. P, v. OPPENRAAIJ, Not.
Notaris.
Th. A. JANSSEN-SNIJDERS, In
dustrieel.
J. D. P. J. v. DIEREN, Uitgever.
De accijns verhooging.
Onze Haagsche correspondent meldt
ons:
De spoedige aanneming zonder debat
en zonder hoofdelijke stemming van het
ontwerp tot verhooging van den accijns
op het gedistilleerd, door de Eerste Ka
mer, heeft in parlementaire kringen vrij
veel verrassing gebaard.
Naar ik verneem, hebben de vrijzinnige
leden dier Kamer eerst het voornemen ge
had het ontwerp niet te aanvaarden, maar
in een bijeenkomst zijn ze daarop terug
gekomen. Het zou trouwens toch niets
gekaft ligbljen. i.1,"
Mr. C. van Tienhoven.
Naar uit Den Haag wordt gemeld,
moet bij mr. G. van Tienhoven, commis
saris der Koningin in Noord-Holland het
voornemen bestaan, binnenkort voor'zijn
functie te bedanken. Als zijn eventuee-
len opvolger wordt geijoemd Jhr. Mr.
J. W. G. Boreel van Hoogelanden, burge
meester van Haarlem.
Accijns op het gedistilleerd.
Met het oog op de nu door de beide
Kamers aangenomen verhooging van den
accijns op het gedistilleerd van f 63 tot
f 90, per hectoliter, welke verhooging
op 1 Januari a.s. in werking treedt,(
mag er nog even aan herinnerd worden,
dat die accijns niet alleen moet worden
betaald voor gedistilleerd, dat na dien
datum wordt ingevoerd, maar tevens
ook
ten eerstevoor alle voorraden ge
distilleerd boven de 25 liter, die de le
veranciers op 1 Januari a.s. bezitten; en
ten tweede: voor het gedistilleerd, dat
vóór 1 Januari a.s. is verzonden, doch
eerst daarna wordt ingeslagen.
Wie dus op 1 Januari a.s. minder dan,
precies 25 liter gedistilleerd in voor
raad heeft, behoeft niet te betalenwie
meer dan 25 liter bezit, betaalt den ver
hoogden accijns bij. Hij, die op 1 Janu
ari meer dan 25 liter bezit, moet daar
van uiterlijk 3 Januari kennis geven ten
kantore van den ontvanger en moet bin
nen twee maanden het hoogere accijnsbe
drag bijbetalen. Ook hij die na 1 Janu
ari gedistilleerd inslaat, dat vóór dien
datum was verzonden, moet daarvan di-
recht kennis geven en binnen 2 maanden
bijbetalen. Men ontlioude dit goed, want
wie niet uit eigen beweging aangifte
doet, of wie verkeerd aangeeft, krijgt-een
cadeau, in den vorm van een boete van
ten hoogste f 400. En dat is minder wet
tig! Omdat men echter niet altijd pre
cies den aanwezigen voorraad zal kunnen
bepalen, heeft de minister van Financiën
deze leveranders een speling gëlaten van
5 pCt.d.w.z. de aanwezige voorraad
mag 5 pCt. hooger zijn dan de aange
geven voorraad, zonder dat dit als over
treding zal worden beschouwd. Wij her
inneren er ten slotte aan, dat overal
waar hier van gedistilleerd sprake is,
bedoeld wordt drank van 50 pCt. sterkte.
LEIDEN, 4 December.
Maatschappij van Nederl.-Letter-
kunde.
Voorgezeten door Prof. Dr. C. H. Th.
Bussemaker had Vrijdagavond in een der
lokalen van het Nutsgebouw de maand
vergadering plaats van de Maatschappij
van Nederl. Letterkunde. Als spr. trad
op Prof. Dr. P. J. Blok, met het onder
werp „Eenige gegevens over Willem den
Zwijger en het Wilhelmuslied".
Spreker deelde mede dat hij zijne nieu
we gegevens had geput uit twee brieven:
de eerstdaags verschijnende Kroniek van
den Groninger landbouwer Abel Eppens
(Uitg. Hist. Genootschap door Brugmans
en Feith) en de nagelaten aanteekenin-
gen van Fruin (Manuscr. Mij. Letterk.)
Wat den naam „de Zwijger" aangaat
vond hij bij Eppens (I, blz. 578) het be
richt, dat Alva, sprekende over de gebeur
tenissen van 1567, gezegd zou hebben
„men solden zich huyden vor den swigen-
den Willem". Dit bericht, in verband met
wat Fruins' uitgegeven aanteekeningen
(Verspr. Geschr. dl. VIII, blz. 404
vgg.) opleveren, bewijst dat omstreeks
1600 er eene overlevering bestond
beurtelings op naam van Alva, Granvelle
en Titelman omtrent het karakter van
Prins Willem, overeenkomende met wat
de tegenwoordig dikwijls gegeven bij
naam „de Zwijger" zeggen wil. Spr.
meende in dezen zin de uitspraak van
Fruin uit 1864 te moeten wijzigen, ook
op grond wat deze later over dit on
derwerp aanteekende.
Mét Fruin kwam spr. nog eens ten
krachtigste op tegen het toenemend ge
bruik ven dezen bijnaam, die het werke
lijk karakter van den Prins miskent. Het
is in diens tijd nooit een werkelij
ke bijnaam' geworden.
Over het Wilhelmus bracht hij uit Ep
pens (blz. 579) het bericht, dat het in
1582 „uifch alle munden ende handen
weder verswonden ende ondergegaan''
was wegens de daarin ver. '.e onderda-
BfsMsfA m u<lm m* üisEAa-
gen" waarvan men sedert de afzwering
van 1581 niet meer wilde weten. Die
aanwijzing scheen te herinnen aan 's- prin,
sen veelszins afgekeurde staatkunde van
verzoening der partijen verder vestigde
spr., mede uit Fruin's aanteekeningen
puttend, de aandacht op een pamflet
van 21 Sept. 1568 van de hand van 's
Prinsen veldprediker Saravia (pamflet
Meuleman no. 190), waarin zeer duide
lijk dezelfde geest heerscht als in het
Wilhelmus, zelfs nu en dan dezelfde woor
denkeus valt op te merken. Spr. wees
nog eens op de waarschijnlijkheid van
het auteurschap van Marnix en Coorn-
hert maar achtte ook de aanwijzingen!
omtrent Savaria nog te zwak voor een'
beslissende uitspraak ten voordeele van
dezen, van wiens auteurschap tijdens zijn
lang leven of daarna nooit gerept is.
Spr. voor zich hield het voorloopig met
Fruin's laatste uitspraak, dat het ge
dicht van een onbekende is geweest uit
's prinsen omgeving in den winter
1568/9, dadelijk na het mislukken van
zijn eersten veldtocht, toen hij „oor-i
lof" toeriep aan zijn „arme schapen" in
het verdrukte Nederland.
Met woorden van dank door den Voor
zitter aan den spr. voor zijne belang
rijke voordracht werd de vergadering ge
sloten.
Maatschappij van Landbouw.
Gisteravond hield in hotel „Rijnland"-
de afdeeling Leiden en Omstreken van
de Hollandsche Maatschappij van Landb.
eene geanimeerde vergadering.
Na opening door den Voorzitter, den
heer J. W. Nieuwenhuizen Segaar, wer
den de notulen gelezen van de vorige
vergadering en onveranderd goedgekeurd*
Naar aanleiding van de ingekomen
stukken, werd i n den breede van gedach
ten gewisseld over dezen winter te hou
den lezingen vanwege de afd. op land
bouwkundig gebied. Besloten werd spre
kers uit te noodigen, die de werking
van de Rijksseruminrichting te Rotter
dam en het Veevoeder zullen behandelen;
een lezing over kunstmeststoffen achtte
de vergadering voorloopig nog niet ge-
wenscht
Bij punt 2 „De Landbouw-Onderlinge"
werden door mr. Fokker verschillende
inlichtingen gegeven omtrent deze nuttige
instelling, gepaard met een krachtige aan
beveling er aan deel te nemen. Spr. deed
vooral uitkomen, dat door de provinciale
en landelijke verzekering en herverzeke
ring de premie daalt en de particulieren
veel goedkooper werken dan de Staat,-
die later toch de verplichte ongevallenver
zekering voor het landbouwbedrijf zal in
voeren. In verband hiermede werd nog
ter sprake gebracht het plaatselijk verze
keringsfonds te Leiderdorp. Getracht zal
worden in het belang der aangeslotenen
zelf deze tot aansluiting aan de Centrale
te bewegen, welke- ongetwijfeld bij de
vaststelling der tarieven rekening met de
omstandigheden zal willen houden.
Ook over het volgende punt „Zoetwa-
tervisscherij" werd door verscheidene le
den het woord gevoerd over het stichten
eener afdeeling. De contributie hiervoor
bedraagt fl per jaar; men ontvangt het
weekblad der Maatschappij, in het voor
jaar pootvisch, terwijl behalve andere
voordeden aan het lidmaatschap verbon
den, door samenwerking veel tegen de
stroopers gedaan kan worden, vooral nu
de nieuwe Visscherijwet op 1 Juli a.s.
in werking zal treden. Meende de heer
Dorsten daarom dat tot dien datum ge
wacht moest worden met de oprichting
dezer onderafdeeling, de heeren v. Oos
terhout en Fokker wezen er op, dat wil
de wet behoorlijk tot haar recht komen
de particulieren moeten medewerken en
men ons dus gereed moet vinden. Waar
het financieel 't zelfde blijft, oordeelde
men beter zoo mogelijk thans tot constitu
eering eener onderafdeeling over te gaan.
Buitengewoon veel wordt er gestroopt
in de omstreken van Leiden en op de
rechterlijke macht ware invloed uit te
oefenen om de stroopers zwaarder te
straffen dan thans geschiedt. Ongetwij
feld zal de kantonrechter naar deze klach
ten luisteren, hetgeen met een voorbeeld
uit Zutfen geillustreerd werd. De verdien
sten van de nieuwe wet werden daarbij
helder in het licht gesteld. Van Rijnland
en Leiden hoopte men in deze pogingen
ook steun te ontvangen.
Voorts zou het op den weg der afdee
ling leggen zelve wateren te pachten ora
daarin visch te pooten.
Ep y,o(doend ^ntal aanwezigen gaveg
