No. 19.
BUITENLAND.
De Erfgenamen van Judas.
BINNENLAND.
Ie Jaargang.
Bureau OUDE SINGEL 54, LEIDEN.
latere. Telefoon 935. Postbus 6.
DIT BLAD VERSCHIJNT ELKEN DAG, UITGEZONDERD ZON- EN FEESTDAGEN.
DE ABONNEMENTSPRIJS bedraagt voor Leiden 9 cent per week, 1.10 per
kwartaal; bij onze agenten 10 cent per week, 1.30 per kwartaal.
Franco per post 1.50 per kwartaal. Afzonderlijke nummers 21/, cent.
De ADVERTENTIEPRIJS bedraagt van 1—5 regels 0.75, elke regel meer 15 centj
ingezonden mededeelingen van 15 regels 1.50, elke regel meer 30 cent, met gratis
bewijsnummer. Bij contract aanzienlijke korting. Groote letters naar plaatsruimte.
Kleine Advertentiëngevraagde betrekkingen, huur en verhuur, koop en verkoop
(geen handels-advertentiën) 1—5 regels 25 cent, iedere regel meer 5 cent; aangeboden
betrekkingen 15 regels 50 cent, iedere regel meer 10 cent.
V ..Gezag en Recht".
Onder dit opschrift bevat „Land en
Volk" van gisteravond volgende driestar:
„Men houdt maar stijf en strak vol,
dat wie aanmerking maakt op de
handelingen der Spaansche regeering
tegenover Ferrer kiest vóór de revo
lutie, tegen het gezag.
Zoo is het niet. De verdedigers
van de regeering prijzen vermeende
versterking van het gezag ten koste
van het recht. Hiertegen nu komt
alwat vrijzinnig is in opstand."
We meenen, dat de zaak een weinig
anders staat, en dat meer gelezen moet
worden als volgt:
Men houdt maar stijf en strak vol, dat
Ferrer gevallen is als slachtoffer van het
„clericalisme", van de „zwartjassen", van
den clerus.
Zoo is het niet.
De Spaansche regeering kan mogelijk
in haar „handelingen" hebben gedwaald.
Maar wie het „clericalisme" aan deze
terechtstelling schuldig of medeplichtig
verklaart, kiest voor de waarheid de
leugen.
Versterking van gezag ten koste
van het recht, doet macht gaan boven
recht, en heiligt het recht van den sterkste.
Hiertegen nu komt al wat vrijzinnig
is vertrouwen we maar zeker al
wat niet „vrijzinning" is, in opstand.
België.
Uitverkoop bij Leopold II.
De meubels en de kunstschatten van
het Koninklijk Slot te Ostende zijn naar
Brussel vervoerd om te worden verkocht.
Frankrijk.
We hebben melding gemaakt van een
artikel jn den „Univers", waarin sprake
was, dat de Fransche regeering het hei
ligdom van Lourdes tot staatseigendom
zou willen maken.
De Parijsche correspondent van „De
Tijd" geeft dienaangaande een beschou
wing, waarvan het slot luidt:
„Tot een bepaalde sluiting zal het niet
licht komen. En zelfs een zoogenaamde
overdracht van de eigendomsrechten zou
bezwaarlijk wettelijk kunnen geschieden,
daar het grondgebied der grot immers
in particuliere katholieke handen is. De
genen, die ooit een pelgrimsbezoek aan
het bevoorrechte stadje tusschen de Py-
reneën brachten, of het voornemens zijn
te brengen, doen dus wel, zich niet voor
barig te verontrusten."
Voorbarige verontrusting is altijd ver
keerd. Maar het fanatiek-anti-clericale
Fransche bewind is tot veel dingen In
staat.
De strijd tegen de Katholieken.
In de jongste zitting der Fransche Ka
mer is een voorstel aangenomen om di-
FEUILLETON.
19)
Versterkt door dit onderhoud, ging
Lavergne naar huis en zette zich met
imoed aan zijn werk, beginnend met eene
brochure over het „Kapitaal", door den
manufacturer ten spoedigste geëischt.
Na acht dagen zwaren arbeid, gevoel
de Lucien behoefte om zich te verpoo-
zen en hij ging naar abbé de Civry, die
hem met grooten goedheid on tving, hem
deed vertellen hoe hij zijn tijd besteed
had en hem ondervroeg wat hij dacht
te doen.
Carolus Lambert heeft mij belast
.aanteekeningen voor hem te n aken in
de bibliotheek, ik zal morgen beginnen.
Mag ik als vriend spreker., vroeg
de priester.
Als vriend, als leider, als meester
ia;ntwoordde Lucien.
Welnu, weiger dien arbeid.
Om welke reden
Die arbeid zal u ongeluk aanbren
gen, niet in dien zin dat gij u Ver, aagt
door te helpen aan de werken van een
litterator, die een benijd en waardige a puo-
rect na de discussies over de herziening
van de kieswet, een interpellatie te mogen
houden over den jongsten brief van het
Fransche episcopaat. Dit voorstel met een
groote meerderheid aangenomen... de vre
delievende Briand stemde voor!
Dat beteekent dus een nieuwe vervol
ging, die, zoo meenen velen, op een wet
zal uitloopen, waarbij het onderwijs tot
monopolie van den staat gemaakt wordt.
Behalve op de erg liberale opvatting
van vrijheid der geloofshaters, wijzen ve
len bladen op de groote verhooging van
uitgaven, die daaruit zou voortvloeien.
Zoo'n monopolie zal Frankrijk ieder jaar
440 millioen kosten.
Arme belastingbetalers. (Msb.)
Spanje.
De „hetze" tegen Spanje en de Kerk.
De uitgever van het liberale
Spaansche tijdschrift A.B.C. heeft een
brief gericht aan het „Berliner Tage-
blatt", dat zich bijzonder verdienstelijk
had gemaakt met geschreeuw over de
„moordenaars" van den bommen- en
giftprofessor Ferrer.
Daarin heet het:
„Ferrer is door een wettige en acht
bare rechtb anktveroordeeld, onder al
de waarborgen, die de rechtspraak der
beschaafde naties biedt. Men vervolgde
niet de ideeën van Ferrer, maar zijne
handelingen als hoofd der revolutionai
ren, die in Barcelona hun werk maakten
van brandstichting, plundering, graf
schennis en moord op vrouwen en kin
deren.
Het onderzoek bewijst de medeplich
tigheid van Ferrer aan deze zaken. De
zitting van den krijgsraad was open
baar. Ferrer had zelf zijn verdediger
gekozen en deze verdedigde hem met
volkomen vrij"heid. Het bewijs, dat Fer
rer niet om zijn ideeën veroordeeld is,
is het feit, dat hij vele jaren lang vol
komen vrijheid had zijn boeken uit te
geven, in de moderne school onderwijs
te geven en propaganda te maken voor
het anarchisme, waarbij hij als strijd
middel brand en moord aanbeval. Zijn
inhechtenisneming en zijn proces hadden
eerst na de gebeurtenissen in Barcelona
plaats. Wegens moord en brandstich
ting in Barcelona is hij veroordeeld en
niet om eenig politieke idee. Zij, die
Spanje willen lasteren, hebben aan Eu
ropa deze waarheden verheimelijkt.
Ten slotte verklaart de briefschrijver
deze mededeelingen gedaan te hebben,
opdat de wereld de waarheid omtrent
de oorzaken en feiten van het proces-
Ferrer zoude kennen, die door het in
ternationale anarchisme zijn vervalscht.
Het kabinet Maura heeft dan toch ont
slag genomen. Maura, de minister-presi
dent, heeft bij het indieneii van het ontslag
van het ministerie gezegd, dat de kennis
geving van liberalen en democraten, dat
zij alle betrekkingen met de regeering
verbreken, en weigeren over de ingedien
de wetsontwerpen te beraadslagen, er de
reden van was. Maura drukte de hoop
sitie heeft verworven en wiens naam
goede klank heeft op de redactie bu
reaux en bij de uitgevers van romans
maar omdat deze man een slecht werk
beoogt, en dat ik niet wil dat gij «daar
aan medewerkt. Het schijnt mij toe, dat
hij op u zal terug werpen een moreel
vuil, waarin zich de geest van Caro
lus Lambert openbaart; en dat het ver
gif, waarvan zijn ziel vol is, zich zou
uitstorten in uw hart en de duisternis
sen varr zijn geest, uw verstand zullen
overvallenO, ik weet het, zeer vele
lieden, die mij dezelfde woorden hoor
den zeggen, zouden er den zin niet van
gissen gij, mijn vriend, moet ze aan
nemen als een mail van geloof. Wat
zoekt deze Carolus Lambert, die u
vraagt aan zijne boeken te werken, in
zijn boeken te verheerlijken. De triomph
van de afgoden van het vleesch en het
goud. Ieder van zijne werken verkon
digt een gevaarlijke stelling; ieder boek,
met zijn naam geteekend zoekt te verla
gen, een troostend geloof te verwoesten,
het enthousiasme uit te doovqn
eerzuchtig van natuur, meent hij zich
groot te maken door rondom zich ruï
nen te verzamelen, waarop hij niets laat
bloeien. Hij vindt zijn vreugde in de ver
standelijke wanorde en zijn rol, als die
van satan, bestaat hierin om den men-
schen zonder ophouden de vrucht ygjii
uit, dat de meerderheid het nieuwe mi
nisterie zou steunen.
Van het oogenbiik af aan, dat de deuren
der Kamer waren geopend, namen de re
publikeinen huil zitplaatsen in en riepen:
Leve de vrijheid! Dood aan Maura! Nog
andere heftige kreten lieten zich hooren.
De ministerieelen antwoordden met
kracht.
De voorzitter opende toen de verga
ring. De solidarist Caballe vroeg het
woord. Maar het rumoer duurde voort.
De republikeinen hielden niet op met
schreeuwen. Enkelen vroegen om lijkba
ren en kaarsen te brengen (voor de minis
ters).
De voorzitter deelde mede, dat het mi
nisterie is afgetreden en sluit de verga
dering.
In den Senaat deelde de voorzitter het
ontslag van het kabinet mede, waarna de
ritting werd opgeheven.
De koning heeft twee leden van de
democratische partij geraadpleegd, n.l. ge
neraal Lopez Domingua, oud minister
president, en Conalejas, oud-minister van
onderwijs. Zij rieden den koning aan een
beroep op de liberalen te doen.
Engeland.
Het middel van kunstmatige voeding
toegepast op Engelsche kiesrechtvrouwen,
die weigeren in de gevangenis voedsel
tot zich te nemen, blijkt niet afdoende. Te
Liverpool althans, moest een suffragette,
die weigerde te eten, uit de gevangen^
ontslagen worden, omdat de staat van
haar keel geen kunstmatige voeding toe
liet. Dit is reeds de tweede suffragette,
die op deze wijze vrijkomt.
Amerika.
De revolutie in Nicaragua.
Telegrammen melden, dat Rivas, Co-
rinto, Leon en S. Juan del Sur, onge
veer de halve republiek van Nicaragua
in de macht is der opstandelingen.
Turldje.
In Sandschak Suleimanje, niet ver van
de Perzische grens heeft een gevecht
plaats gevonden van de Turksche regee-
ringstroepen mei de Koerdenstammen.
Met achterlating van 400 dooden vluchtten
de Koerden Perzië in.
ïn antwoord op de communicaties der
verschillende gezantschappen over de
troebelen te Adana, verklaart de Porte
officieel dat zij niet verantwoordelijk is.
Men zegt dat de regeering hun vorderin
gen aan de uitspraak van het Haagsche
scheidsgerecht zal onderwerpen.
De invoering van de boterwet.
In de gisteren te Amsterdam gehouden
algemeene vergadering van cie vereeni-
ging tot bestrijding van knoeierijen in den
boter- en kaashandel, deed de voorzitter,
de heer F. Middelbeek, mededeeling, dat
blijkens een telegram van Minister Talma
het in werking treden van de gewijzigde
den boom van het kwaad voor te hou
den.
Dat den mensch geloof, hoop en lief
de ontbreekt, is een ongelukmaar de
Geest blaast waar hij wil en het geloof
is een kostelooze gave. Wij hebben niet
het recht te wanhopen aan een mensch,
omdat wij hem tegen den godsdienst
zien opstaande wind, die over het
Coenaculum ging, kan ook plotseling
de duisternissen van zijn geest wegva
gen, en dan zullen op zijn voorhoofd
verterende vlammen komen. Maar wat
een priester met schrik vervult, is een
schrijver, begaafd met een groot ver
stand, die schatten te zien besteden
voor het gelddat is te weten, dat
hij niet alleen God niet kent, maar Hem
haat en "dat hij wenscht aan allen
wenscht mede te deelen dien verschrik-
kelijken haat, de straf van Satan in de
hel. Neen, neen! gij zult niets gemeen
hebben met dezen manGod, die de
eenvoudigen van geest bemint, omdat
het rijk der hemelen hun toebehoort,
moet met heiligen toorn de menschen
van zich afwerpen, die hij bezielde met
een levendige adem van verheffing en
poësie en die nu tegen hem keeren de
kostbare gaven, die hij hun geschon
ken heeft.
Ik wilde, ik b'en gedwongen
d,o$r mijn plicht eeii éer. feoeJi^n y^n
boterwet uiterlijk 1 Januari 1910 kan wor
den tegemoet gezien.
De zaak Ferrer.
Met 70 tegen 8 stemmen (de soc.-dem.
Kamerleden en de heer Thomson) be
sloot de Kamer gisteren een voorstel
Troelstra om een adres van rouwbeklag
aan de dochters van Ferrer te zenden
niet in behandeling te nemen.
Bij de behandeling van dit voorstel
ging het af en toe zeer rumoerig toe.
Gemeenteraad van Leiden.
Vergadering van gistermiddag.
Aan de orde komt vervolgens:
13o. Voorstel om Commit: :..'.ssen der
Stedelijke fabrieken van gas en electri-
citeit te machtigen tot aansluiting van de
fabrieken van de N. V. „Wernink's Be-
tonfabriek" aan den .Morschweg, onder
jstgeest, aan het kabelnet der electri-
citeitslabriek.
De Voorzitter brengt eene redactie
wijziging in het voorstel van B. en W.
aan, teneinde het in overeenstemming
met het voorstel van Commissarissen der
Electriciteitsfabriek te brengen en opdat
een „scherpzinnig raadslid" geene reden
tot opmerking hebbe.
Het voorstel wordt daarna goedgekeurd.
14o. Voorstel tot verliooging van eenige
posten der begrooting, dienst 1909, waar
van de raming te laag is gebleken.
Goedgekeurdzonderdiscussieof hoofde
lijke stemming.
15o. Voorstel tot wijziging van de ver
ordening van 20 Maart 1902 (Gemeente-
Bi. no. 6), regelende het verleenen van
pensioen- en wachtgeld aan gemeente
ambtenaren.
B. en W. stellen voor aan de pensioens
verordening eene bepaling toe te voegen
waardoor voor ambtenaren die gedurende
een of meer jaren, onmiddellijk aan hunne
aanstelling in dienst van de gemeente
voorafgaande, in particulieren dienst uit
sluitend met werk voor de gemeente be
last waren, bij de berekening van hun
pensioen de aldus in particulieren dienst
doorgebrachte jaren worden meegeteld,
onder voorwaarde, dat zij in de gemeen
tekas een bedrag zullen storten, gelijk aan
het totaal der premiebijdragen, die zij
aan de gemeente zouden hebben moeten
betalen, indien zij gedurende die jaren
in vasten dienst van de gemeente waren
geweest.
De heer Fokker wenscht eene bepa-
liug aan de verordening toe te voegen,
waarbij aan de betrokkenen eene pensioen
toelage wordt toegekend, evenredig aan
het bedrag, dat door hem is bijgestort.
Het zou immers kunnen-gebeuren, dat
de betrokkene kwam te sterven, alvorens
hij de bij te betalen premie had voldaan
in dat geval zou hem toch vol pensioen-
moeten worden toegekend en nu meent
spr., dat zulks indruischt tegen het be
ginsel der verordening.
De Voorzitter acht het niet geraden
te veel in details te treden, 't geldt slechts
een zéér enkel persoon, waarvoor de
Lambert te openenik heb die vergif
tigde of hoogst beleedigende bladzijden
doorgebladerden iedere maal als ik
het boek sloot, gevoelde ik mijn ziel
bevangen door een verschrikkelijke
droefheid. Ik dacht aan de zuivere zie
len, bezoedeld, voor altijd verloren door
zuljfe slechte lectuuraan de misstap
pen, die er het gevolg van zouden kun
nen zijn, aan de misdaden, die een zoo
danige litteratuur te voorschijn roept
misdaden, waarvoor hij verantwoorde
lijk blijft, die zijn talent en geweten
verlaagt.
Geloof mij, mijn vriend, de straf
van zulke menschen zal groot zijnzij
gaat in zwaarte de straf te boven van
den ongelukkige, die, op den weg een
reiziger ontmoetend, hem een mes in
het hart ploft omjiem van zijn goud
te berooven. De zedelooze schrijver
doodt de ziel na haar onteerd te heb
ben.
Gij hebt gelijk, zeide Lavergne
maar ongelukkig is het publiek, dat ge
vaarlijke boeken koopt en verslindt, tal
rijker dan dat een eerzame afleiding
zoekt in een treffend boek.
Zonder twijfel, hernam abbé Civry,
sommige onzedelijke romanschrijvers
zijn zeer rijk en zien het getal van
hunne uitgaven op eene schandelijke
ma,nie(r vermenigvuldigen... Het is altijd
aanvulling wordt voorgesteld en het door
den heer Fokker bedoelde geval zal zich
misschien nooit voordoen.
De heer CarpentierAltingstelt ook
eene redactie-wijziging voor. Op een of
ander manier zal moeten uitkomen, dat
de betrokkene uitsluitend voor de ge
meente werkzaam was.
De Voorzitter is het met den heer
Alting niet eens. Te eischen, dat de be
doelde ambtenaars uitsluitend in dienst
zijn geweest, acht de spr. niet wensche-
lijk. Spr. heeft geen bezwaar het woord
„voortdurend" ter redactie verduidelijking
toe te voegen. In dien geest wordt het
artikel gewijzigd.
Daarna wordt de verordening goedge
keurd.
16o. Voorstel tot beschikbaarstelling
van f 2600 ten behoeve van den bouw van
een keukengebouwtje bij het sanatorium
„Rhijngeest".
Goedgekeurd zonder discussie of hoof
delijke stemming.
17o. Voorstel- tot beschikbaarstelling van
f 9000, te verdeelen over vijf jaren, ten
behoeve van den aanleg van eene elec-
trische installatie in hal landhuis.
De heer Roem motiveert zijn stem
tegen het voorstel, omdat er zooveel
andere zaken nog te verbeteren zijn. De
Singels zien er b.v. zéér slecht uit. Spr.
critiseert dat over deze zaak niet gehoord
is de commissie van fabricage en vreest
ontsiering van het gebouw door den
electrischen aanleg.
De heer Fokker zegt, dat voor hem
de groote aanlegkosten het overwegend
bezwaar zijn om voor te stemmen. Spr.
acht zich niet verantwoord f 9000 te
voteeren, die uit de belastingpenningen
moeten worden opgebracht. Het eenig
argument van B. en W. is, omdat wij een
electrische centrale hebben, moet er
zoodanig licht op het Raadhuis zijn.
Wanneer zal het licht branden? Slechts
enkele keeren. 't Is slechts een luxe-
uitgave en de electriciteitsfabriek is niet
gemaakt voor de verlichting van het
Stadhuis. Welk gedeelte der kosten zal
kunnen worden bespaard wegens feest
verlichting
Wethouder Korevaar zegt dat vele
bezwaren zijn te berde gebracht. De
commissie van fabricage zal zeer zeker
niet worden gepasseerd, als de plannen
ontworpen zijn. B. en W. hebben op
den voorgrond gesteld, het voordeel dat
op den duur behaald zal worden. De
electrische aanleg op 't stadhuis komt
toch, is het nu niet, dan later. Er is nog
geen stem opgegaan tegen de extra-uit
gave voor feestverlichting, die telkens
noodig zijn en die kosten sparen wij in
de toekomst uit.
De heer M e u 1 e m a n verklaart zich
zeer sterk vóór het voorstel van B. en W.;
is er evenwel aan betere ventilatie van
de raadszaal gedacht? Dit is hoog noodig.
Weth. Korevaar zegt, dat dit alleen
door electrische ventilatoren kan geschie
den; als de kabel is aangelegd, kan dit
vraagstuk ook worden opgelost.
De heer Pera sluit zich bij deheeren
Roem en Fokker aan.
de geschiedenis van het jonge R'omein-
sche meisje, haar vaderland verradend
voor eenige gouden halssnoerenvan
Judas zijn meester verkoopend voor der
tig zilverlingenGeloof mij, Lavergne,
door te werken aan den toren van Ba-
bel, sticht men slechts verwarring. Wei
deze gevaarlijke medewerkingen ver
bind u aan werken over belasting kapi
taal door eene onschuldige manie te
dienen, zult gij u niets te verwijten heb
ben.
Ik beloof het u, zeide Lucien, en ik
dank u, gij ziet dat ik u noodig heb.
Dat onken ik niet, mijn vriend,
maar, indien, vóór een jongen man de
vriendschap van een priester een kracht
is, zoo troost ook het vertrouwen van
den jongen man, den dienaar van God.
Elke overwinning, die gij behaalt, dank
zij onze raadgevingen, wordt ons een
weinig aangerekenden later, als gij
den eindpaal zult bereikt hebben, want
dat zult gij op uw beurt, dan zult gij
nog dankbaar zijn mijn raad opgevolgd
te hebben toen gij op ce gevaarlijke!
paden gingt.
Ik reken op u, mij naar den aal
moezenier van het Lycéum te brengen.
Kom mij Donderdag halen.
(Wordt vervolgd)*