20
MAANDAG 23 JANUABI 1939.
Schoeiseldienst.
(Braggaar.)
beste, dat een gezin het repareeren van de schoenen en het
verrichten van het naaiwerk aan anderen overlaat. Zoodra
men echter met werkloosheid te kampen krijgt, is de vrouw
niet meer in staat haar kleeren door een naaister te laten her
stellen en moet de man dikwijls trachten zelf de schoenen te
repareeren.
Wanneer men de cijfers van de enquête in dit licht be
schouwt, moet men erkennen, dat zij er anders uitzien.
Men behoeft in dezen niet bevreesd te zijn voor de bemoei
ingen van de overheid. Spreekster heeft geen bezwaar tegen
inmenging van de overheid en bevindt zich daarbij in goed ge
zelschap, want de Begeering zelf gaat hierbij voor met de
levering van busgroenten, boter, gehakt en brandstoffen.
Aan het voorstel van het College zijn inderdaad nadeelen
verbonden, maar men zal moeilijk iets kunnen voorstellen,
dat alleen voordeelen heeft. Men dient echter na te gaan, wat
het zwaarste weegt en in tegenstelling met den heer Knibbe
meent spreekster, dat in dit geval de voordeelen voor de be
trokkenen grooter dan de nadeelen zijn.
Men moet het zelf aan den lijve hebben ondervonden om te
weten, wat het zeggen wil met stukgeloopen schoenen langs
den weg te gaan, terwijl men financieel niet in staat is, ze op
doelmatige wijze te laten repareeren.
Tot hen die van den dienst gebruik maken, behooren zeer
vele ondersteunden, die voorheen zelf hun schoenen repareer
den. Dit zelf-repareeren bezorgde den schoenmakers ook geen
voordeel, en op het oogenblik wordt het leder door een inge
zetene van Leiden geleverd. Het is dus zeer goed materiaal.
Voorheen werden de schoenen gerepareerd met rubber, oud
leer, zadeldekken, dus minder doelmatig materiaal, ook tot
schade van de gezondheid. Als gevolg van deze deugdelijker
reparatie zal het aantal aan deze menschen te verstrekken
nieuwe schoenen dalen. Bovendien hebben thans ruim 20
menschen kunnen werken voor hun steunbedrag. Spreekster
erkent, dat hun extra-verdienste, 10 van het steunbedrag,
niet zoo groot waszij zou dezen menschen gaarne meer geven,
maar hun verdienste is toch in geen geval gedaald beneden
het loon en bovendien is het van zeer groot belang, dat die
menschen in staat waren hun arbeidsvaardigheid te behouden.
In den Haag wordt ook met zeer veel waardeering over den
schoeiseldienst daar gesprokendie dienst daar is werkelijk de
moeite waardwat in den Haag mogelijk is, is dat nu in Leiden
niet mogelijk? Zijn er in den Haag geen menschen van dezelfde
richting als de heeren Wilmer en Knibbe? Zijn deze menschen
dan minder fatsoenlijk? Spreekster gelooft toch van niet. In
den Haag wordt de schoeiseldienst toch ook niet als onbe
hoorlijk beschouwd!
Laat de heer Knibbe zich niet de illusie maken, dat de
sociaal-democraten niet den moed zouden hebben voor dit
voorstel te stemmen! Verleden jaar is bij het voorstel tot in
stelling van dezen schoeiseldienst door verschillende raads
leden, onder anderen door den heer Beekenkamp gezegd,
dat deze dienst niet zal slagen, omdat de arbeiders van dezen
dienst geen gebruik zullen maken. Thans zegt echter de heer
Knibbe: het is zeer goed te begrijpen, dat de menschen van
dezen dienst gebruik maken. Deze twee uitspraken zijn met
elkaar lijnrecht in strijd. Spreekster constateert met genoegen,
dat door de gesteunden een ruim gebruik van dezen dienst is
gemaakt, al had Maatschappelijk Hulpbetoon gaarne nog
meer gedaan, maar daartoe was het niet in staat. Wanneer er
echter één sociale maatregel is, waarvan men plezier beleeft
en waarop men met genoegen kan terugzien, dan is het de
Leidsche schoeiseldienst.
Men overdrijft wellicht de schade, die den niet-gesteunden
schoenmakers wordt berokkend. Even goed als de sociaal
democratische raadsfractie verleden jaar heeft erkend, dat
de maatregel schade voor de niet-gesteunde schoenmakers
ten gevolge zou kunnen hebben, erkent zij thans, dat hun
inderdaad schade is toegebracht. De meerderheid van het
College heeft daarom voorgesteld het subsidie met 1.000.
te verhoogen, opdat men de geleden schade zal kunnen ver
goeden. In plaats van dit voorstel steun te verleenen, keuren
sommigen het af.
Volgens den heer Wilmer verleent men met de instelling
van den schoeiseldienst geen daadkrachtigen steun, maar
noch de sociaal-democratische raadsfractie, noch het College
of de Wethouder van Sociale Zaken hebben gezegd, dat de
werkloozen en de door Maatschappelijk Hulpbetoon onder
steunden op deze manier wel daadkrachtig worden gesteund.
Het is van de onderteekenaren van het adres van de Leid
sche Middenstands-Centrale naïef om te beweren, dat op het
College aandrang is uitgeoefend om de proef met den schoeisel
dienst te verlengen. Er is geen aandrang op het College uit
geoefend. Het heeft wel zelf een verzoek om advies aan de
Gemeentelijke Commissie voor Maatschappelijk Hulpbetoon
gericht. Toen geen sociaal-democraat lid van het College was,
Schoeiseldienst.
(Braggaar e.a.)
is het verzoek nooit gedaan, maar werd wel in den Baad over
de instelling van een schoeiseldienst gesproken. Spreekster
kan zich dan ook zeer goed voorstellen, dat in dit geval de
aandrang van den tegenwoordigen Wethouder van Sociale
Zaken is uitgegaan.
Men zou thans kunnen zeggen: drie zielen, één gedachte.
Verleden week stond n.l. in het Leidsch Dagblad een inge
zonden stuk, waarin de schrijver betoogde, dat men even goed
als men nu een schoeiseldienst heeft ingesteld, een bakkerijtje
zou kunnen huren om daarin gesteunden te laten werken, dat
men gesteunde kleermakers de kleeren voor de Vereeniging
voor Schoolkinderkleeding en Schoolkindervoeding zou kunnen
laten maken en dat men zelfs het haar van de vrouwen van
werkloozen zou kunnen laten permanenten. Uit de laatste op
merking blijkt duidelijk, uit welken hoek dit ingezonden
stuk kwam. Bij lezing er van herinnerde spreekster zich het
zelfde geluid meer gehoord te hebben, waarom zij vermoedde
onder het stuk de handteekening van den heer Knibbe te
zullen vinden; zij las echter den naam van een schoenmaker
en dacht toentwee zielen, één gedachte. In het adres van de
Leidsche Middenstands-Centrale staat echter: ,,Even onge
motiveerd als het zou zijn om een schilders- en behangersdienst
en brooddienst, een timmer- en een kleermakersdienst in te
richten, even onjuist moet het geacht worden een schoeisel
dienst te organiseeren." Ook dit zijn weer de bekende klanken,
die men ook in het betoog van den heer Knibbe heeft kunnen
hooren. Dit zijn dus de drie zielen met één gedachte, de heer
Knibbe, de Leidsche Middenstands Centrale en de schrijver
van het ingezonden stuk.
Ook wordt als bezwaar aangevoerd, dat men het leed onder
de schoenmakers nog zou vergrooten, omdat voor hen de
spoeling dunner zou worden. Wanneer het betrof herscholing
van werkloozen tot schoenmaker, dan zou dit zin hebben,
maar deze menschen zijn werkloos geworden en kunnen in
hun vak geen werk vinden; men kweekt dus geen nieuwe
schoenmakers, maar helpt deze menschen alleen aan werk.
Voorts zegt men: het voordeel voor de werkloozen bedraagt
nog geen dubbeltje per week. Wanneer men adresseert, moet
men juist adresseeren. De werkloozen kunnen elke drie maan
den voor elk gezinslid één paar schoenen laten repareeren;
volgens den heer Knibbe bedragen de kosten van reparatie
per paar 0.75 minder; voor een gezin bestaande uit drie
personen scheelt het dus ƒ2.25 per drie maanden,.
De heer Wilmer zegt, dat men practisch niet voor elk ge
zinslid elke drie maanden de schoenen laat repareeren.
Mevrouw Braggaar zegt, dat het practisch zoo is, dat men
na aanmelding bij den schoeiseldienst nog dezelfde week zijn
schoenen gerepareerd kan krijgen. Op het oogenblik kunnen
niet alle daarvoor in aanmerking komende personen van dezen
dienst gebruik maken, omdat het toegestane bedrag niet toe
reikend was; wanneer men het daarmede niet eens is, moet
men voorstellen het subsidie te verhoogen. Hoe komt men er
aan, dat het per werklooze nog geen dubbeltje scheelt? In
het ingezonden stuk wordt ook gezegdwanneer men er geld
voor moet hebben, dan de belasting maar verhoogen. Toen
het de minst bedeelden betrof, waren deze leden angstig
voor verhooging van de belasting, maar toen het de hooge
inkomens betrof, dachten zij daarover anders. De schade
wordt sterk overdreven; er zijn in Leiden ruim 200 schoen
makers; door dezen dienst worden elke week 180 paar schoep
nen gerepareerd. De bewering van den heer Knibbe, dat men,
om den een één boterham te geven, aan den ander zes boter
hammen ontneemt, acht spreekster dan ook sterk overdreven.
Hoe langer de crisis duurt, des te hooger wordt de nood en
des te moeilijker wordt het voor de gezinnen om rond te
komen.
Het komt spreekster voor, dat deze bestrijding op niets
lijktzij moet er dan ook tegen opkomen, want de heer Knibbe
heeft niet één keer, maar wel zesmaal gezegd, dat er nog altijd
werkloozen zijn, die zoo fatsoenlijk zijn om geen gebruik van
den schoeiseldienst te maken en bij hun eigen schoenmaker
te blijven, welken werkloozen hij een eeresaluut bracht.
De heer Knibbe gelieve den Baad evenwel voor te rekenen,
waarvan deze menschen de schoenreparaties moeten betalen,
want dit is voor hen werkelijk onmogelijk, of zij moeten het
doen ten koste van de gezondheid van zich zelf en hun ge
zinsleden.
De heer Knibbe gaf blijk niet goed van de zaak op de hoogte
te zijn, toen hij zeide, dat de kosten van andere reparaties
dan die aan zolen en hakken extra betaald moeten worden.
Voor de reparatie van de schoenen der ondersteunden is een
bedrag vastgesteld, waaruit alles wordt bestreden, zoodat
geen extra kosten voorkomen.
Spreekster geeft den heer Knibbe dan ook in overweging
