242
MAANDAG 4 OCTOBER 1937.
Radio-distributie.
(van Eek e.a.)
vooruitgang zou boeken. De oorzaak ligt natuurlijk in de
zeer slechte economische omstandigheden, maar dan moet
men ook rekening houden met die slechte economische om
standigheden. De gemeente zal dit niet alleen moeten doen
ten bate van de ingezetenen, maar ook ten bate van een
sluitende begrooting van het Radio-distributiebedrijf. Op
dezen grondslag is een sluitende begrooting ontworpen en
het spreekt vanzelf, dat men voorzichtig moet zijn, om die
begrooting niet in de war te brengen. De sociaal-democraten
zijn groote voorstanders van het gemeentebedrijf, maar men
moet natuurlijk voorzichtig zijn om in deze omstandigheden
een gemeentebedrijf zoo in te richten, dat de gemeente er
geld op zou toeleggen. De sociaal-democratische fractie kan
deze zaak niet anders zien dan in het licht van de algemeene
financieele omstandigheden van de gemeente; deze zaak
kan daarvan niet afgescheiden worden, even goed als men
bij de bespreking over de begrooting van de Electriciteits-
fabriek en de Gasfabriek altijd moet rekening houden met
de vraag, welken invloed die begrooting zal uitoefenen op
de gemeentefinanciën. In het belang van de ingezetenen en
van het bedrijf moet het abonnementsgeld verlaagd
worden en dan heeft men na te gaan, welken invloed dit
uitoefent op de gemeentebegrooting. Sprekers fractie gaat
dus mede met dit voorstel, maar daarmede kan men niet
bereiken wat zij gaarne zou wenschen, n.l. verlaging van de
lasten voor de ingezetenen en anderzijds uitbreiding van
het aantal abonné's. Spreker zou wenschen, dat de abonne
mentsprijs werd verlaagd en dat anders aan werkloozen
een reductie daarop werd toegestaan. Dit kan alleen bezien
worden in het licht van de geheele gemeentebegrooting;
dit is dus alleen mogelijk wanneer men op goede overwegingen
tot het resultaat komt, dat dit financieel te dragen is; slechts
dan mag het aanvaard worden. Sprekers fractie legt zich
dus neer bij dit voorstel, maar behoudt zich het recht voor
bij de begrooting hierop terug te komen; zij hoopt dat dan,
zoo mogelijk, de abonnementsprijs verlaagd zal kunnen
worden tot het bedrag, dat ook in andere gemeenten geheven
wordt, maar dat, indien dit niet mogelijk blijkt, althans
voor de werkloozen maatregelen getroffen zullen worden,
waardoor dezen niet verstoken zullen worden van aan
sluiting op de gemeentelijke radio-distributie.
De heer van der Kwaak meent, dat bij den achteruitgang
van de aansluitingen op het radio-distributie-bedrijf naast de
huidige economische omstandigheden een andere factor in het
spel is, n.l. de gemakkelijke afbetalingsvoorwaarden voor
eigen radio-toestellen; op bijna dezelfde voorwaarden als
bij de radio-distributie gelden, n.l. 2.afbetaling per maand,
kan men een eigen radio-toestel krijgen, zij het met een jaren
lange afbetaling. Om den financieel zwakkeren tegemoet te
komen, wordt voorgesteld betaling in wekelijksche termijnen
mogelijk te maken, doch dan wordt de prijs ƒ2.per jaar
hooger. Bij werkloosheid is termijnbetaling inderdaad noodig,
maar dan moet men de menschen ook niet meer laten be
talen.
Het is spreker voorts opgevallen, dat wanneer abonné's
bedanken, niet de reden van het bedanken wordt gevraagd.
Waar men in de toekomst meer met deze instelling te maken
zal krijgen, is het van belang te weten, waarom de abonné's
bedanken. Dit zou misschien een richtsnoer zijn voor verdere
regeling.
De heer Snel zou moeten herhalen de door hem in 1935
gemaakte opmerkingen, toen hier aan de orde was een voor
stel van Commissarissen van de Lichtfabrieken, dat eveneens
strekte tot verlaging der aansluitingskosten. Evenals toen is
ook dit voorstel in strijd met de toelichting er op. Het is geen
zakelijke politiek, de tegenwoordige abonné's zoo heel ge
makkelijk te laten weggaan en dan weer moeite te doen voor
vergrooting van het aantal aansluitingen door verlaging van
de aansluitingskosten. Het allereerst noodzakelijke was het
behouden van de oude abonné's. Spreker heeft er in 1935
(Handelingen 1935 bl. 300) ook op gewezen, dat men inder
daad door deze verlaging van de aansluitingskosten ook meer
abonné's zal krijgen, maar dat vrijwel zeker nog meer van de
tegenwoordige abonné's hun abonnement zouden opzeggen
wegens de steeds moeilijker wordende economische omstan
digheden.
Spreker heeft toen ernstig aangedrongen op tegemoet
koming aan hen, die in deze moeilijke omstandigheden ver-
keeren.
Het resultaat van de verlaging der aansluitingskosten
is nog slechter dan spreker het zich had voorgesteld, want de
verwachting omtrent de toeneming van het aantal aansluitin
gen is niet in vervulling gegaan, terwijl het vertrek van vele
abonné's wel heeft plaats gehad. Indien men wenscht, dat
Radio-distrihutic.
(Snel e.a.)
het radio-distributiebedrijf het kwijnende bestaantje blijft
leiden, dat het de laatste jaren geleid heeft, moet men op
dezen weg blijven voortgaan.
Ondanks de les en de opgedane ervaringen stelt men
wederom voor, de aansluitingskosten te verlagen, maar stelt
men zich niet de vraag, of het mogelijk is, het bedrijf op de
een of andere manier beter rendabel te maken. Men moet
hierbij niet uit het oog verliezen, dat de radio-toestellen
tegenwoordig op gemakkelijke betalingsvoorwaarden zijn te
verkrijgen.
Indien een zakenman bemerkt, dat zijn bedrijf niet floreert,
tracht hij de oorzaken te vinden en zoodra hij deze kent,
neemt hij zijn maatregelen daartegen. Ten aanzien van het
radio-distributiebedrijf gebruikt men lapmiddelen. Men tracht
door verlaging van de kosten der aansluiting nieuwe abonné's
te winnen, die echter, zoodra zij den drukkenden last van de
wekelijks of maandelijks weerkeerende uitgaven gevoelen,
hun aansluiting weer opzeggen.
Ook spreker acht het van groot belang, dat men bij het
bedanken van een abonné naar de redenen van het bedanken
vTaagt. Thans deelt men een werklooze bij diens bedanken
niet mede, dat hij als werklooze gedurende drie maanden vrij
stelling van de betaling van den abonnementsprijs kan krijgen,
maar laat men hem vertrekken, waardoor hij voor het bedrijf
verloren is, want als hij na eenige maanden weer aan den
arbeid gaat, vraagt hij niet opnieuw aansluiting bij het radio
distributie-net. In andere gemeenten neemt men zoowel ten
aanzien vam den abonnementsprijs als ten opzichte van de
werkloozen een royalere houding aan. In de gemeente Hilver
sum, die het best met de gemeente Leiden vergeleken kan
worden, bedraagt de abonnementsprijs 1,50 per maand en
betalen de werkloozen den halven prijs.
Indien spreker zich niet vergist, heeft het College indertijd
gezegd, dat het in Leiden niet mogelijk was, maa'r die ver
klaring moet, gezien de omstandigheden in Hilversum, onjuist
zijn geweest, tenzij men in Hilversum voorrechten geniet,
welke de gemeente Leiden niet kan bekomen.
Spreker dringt er ten slotte bij het College op aan, ernstig
aandacht te wijden aan de mogelijkheid van verlaging der
abonnementsprijzen.
De Voorzitter zegt, dat enkele leden schampere opmerkingen
hebben gemaakt, waarbij zij het deden voorkomen, alsof de
leiding van het gemeentelijke radio-distributiebedrijf naar
lapmiddeltjes had gezocht, zonder de mogelijkheid van een
andere oplossing te onderzoeken. Men heeft dit grif gezegd,
zonder dat, voor zpover spreker bekend, men er een juist
oordeel over kan hebben.
Het is natuurlijk de wensch van de leiding van het be
drijf, van Commissarissen der Lichtfabrieken en ook van
Burgemeester en Wethouders om het radio-distributie-bedrijf
zooveel mogelijk te doen floreeren, niet alleen omdat het
dan veel geld in het laatje brengt, maar ook omdat de radio
naar hun oordeel een goede zijde heeft, waarom zij het
luisteren er naar willen aanmoedigen. Wanneer men er dan
ook maar eenigermate kans toe had gezien, door middel
van een verlaging van de abonnementsprijzen het nemen
van een abonnement voor het publiek gemakkelijker en
aantrekkelijker te maken, zou men er geen oogenblik aan
gedacht hebben den thans gekozen weg in te slaan. Spreker
hoopt, dat ook de heer Snel wel zooveel vernuft aan de
leiding van het bedrijf zal toeschrijven. Commissarissen der
Lichtfabrieken en het College hebben inderdaad overwogen,
of het mogelijk zou zijn tot verlaging van de abonnements
prijzen over te gaan, doch zij hebben die vraag ontkennend
moeten beantwoorden.
De leiding van het bedrijf heeft weieens laten nagaan,
waarom sommige abonné's hadden bedankt. Het zou niet
juist zijn, indien men in een geval als dat, waarover de heer
Snel sprak, verzuimde de aandacht van den werklooze op
diens eigen voordeel te vestigen, vooral indien dit er toe
zou kunnen leiden, dat hij als abonné behouden bleef.
Men moet bij deze zaak de geheele positie van de ge
meente en ook den toestand van het bedrijf in acht nemen.
Men heeft een aanzienlijk kapitaal in dit bedrijf gestoken,
wellicht met de gedachte, dat het bedrijf gemakkelijk de
rente en aflossing zou kunnen opbrengen. Allerlei omstandig
heden werken er echter toe mede, dat dit niet zoo vlot
gaat en men zeer scherp moet toezien, dat men het aantal
abonné's op peil houdt en de noodige maatregelen neemt
om het kapitaal te beschermen.
De verlaging van den abonnementsprijs tot 1.50 per
maand zou een vermindering van de inkomsten tot een
bedrag van 21.000.per jaar ten gevolge hebben, hetgeen
inderdaad op de exploitatie-rekening van een bedrijf als de
radio-distributie van zeer groote beteekenis is. In de laatste