MAANDAG 13 JULI 1936.
213
Verordening op de Winkelsluiting.
(Coster e.a.)
XV. Voorstel tot wijziging van de Verordeninq op de Winkel
sluiting. (122)
De heer Coster kent geen onsympathieker wet dan de
Winkelsluitingswet, die dieper dan eenige andere wet ingrijpt
in het vrije initiatief en een dwangbuis is voor de winkeliers
in consumptie-artikelen. Spreker stelt het daarom zeer op
prijs, dat het College den winkeliers wil tegemoet komen.
In de maand Augustus is echter de verkoop van aard
beien, kersen, frambozen en aalbessen afgeloopen en worden
appelen en peren aan de markt gebracht. Welke winkelier
zal nu tot den klant, die op een avond in die maand in zijn
winkel aardbeien of aalbessen wil koopen, zeggen: „Ik heb
alleen peren en appelen, maar die kunt u morgen pas komen
halen."?
Spreker verzoekt de woorden „aardbeien, kersen, fram
bozen, bessen en pruimen" te vervangen door het woord
„fruit"; dan is de verkoop vrij en zal geen ontduiking plaats
hebben.
De heer Groeneveld heeft er bezwaar tegen, dat voor alle
groenten-, fruit- en comestibleszaken het sluitingsuur met
één uur wordt verlaat; dit geschiedt alleen ten behoeve van
eenige gemakzuchtige klanten; het is in het geheel niet
noodig den toch al langen arbeidsdag van de winkeliers nog
meer te verlengen. Niet alle winkeliers zullen het daarmee
ook eens zijn; sommigen van hen willen toch ook wel eens
vrij zijn. Inderdaad is het voor den winkeliersstand een
slechte tijd, maar sommige winkeliers maken zich zelf wijs,
dat het wel heter zal worden, wanneer de verkoopuren maar
verlengd worden. Dit helpt natuurlijk niets, omdat het den
winkeliers niet slecht gaat, omdat hun klanten geen tijd
hebben om geld uit te geven, maar omdat zij geen koop
kracht hebben en dus niet koopen kunnen. Er is dus geen
enkele aanleiding de winkeliers nog langer te laten werken;
er zou integendeel in dezen tijd reden zijn het aantal ver
koopuren te beperken. Spreker ziet ook niet in, dat door de
voorgestelde verlating van het sluitingsuur deze winkeliers
gered zullen worden; op de veilingen wordt het fruit het
allerlaatst geveild, van 18 tot 19 uur, soms tot 20 uur. Wan
neer het fruit daarna nog naar de winkels moet worden ver
voerd en dan nog verkocht, dan vreest spreker dat de winke
lier zelfs de kosten van verlichting van den winkel er niet
uit haalt.
Spreker ziet niet in, dat dit noodzakelijk is. Het fruit,
dat den avond van den eenen dag geveild wordt, zal wel
altijd pas den volgenden dag verkocht kunnen worden.
Bovendien vergt men niet te veel van het publiek, wanneer
men verlangt, dat het zijn benoodigdheden vóór des avonds
8 uur haalt, omdat ook de winkelier zijn vrijen tijd mag hebben.
Met het aannemen van de voorgestelde verordening voedt
men het publiek in de verkeerde richting op. Het voorstel
van het College is een stap achteruit en spreker gevoelt er
weinig voor, daaraan zijn stem te geven.
De heer Bcekenkamp is van oordeel, dat de Voorzitter
ook bij dit voorstel de opmerking had kunnen maken, „dat
men geen strafbepalingen in het leven moet roepen, welke
gemakkelijk te overtreden zijn." Spreker is er echter niet
zoo zeker van, dat de Voorzitter dezelfde opmerking in dit
verband zou willen maken.
De thans voorgestelde verordening is zeer gemakkelijk te
ontduiken en men kan er alleen zeker van zijn, dat zij wordt
nageleefd, indien men voor iederen fruitwinkel een agent
van politie plaatst.
Spreker gaat niet zoover als de heer Groeneveld, die de
winkeliers wil beschermen, terwijl zij zelf de voorgestelde
verruiming van de bepalingen hebben gevraagd. Wanneer
door den middenstand het verlangen wordt geuit, zich iets
gemakkelijker te kunnen bewegen ten aanzien van den
verkoop van zacht fruit, bestaat er bij spreker geen bezwaar
tegen het geven van de gelegenheid daartoe. Willen de
winkeliers de gelegenheid gebruiken om ander fruit dan
zacht fruit te verkoopen, dan zal spreker hun dit niet euvel
duiden. Wel heeft het spreker verbaasd, dat de Minister
van Handel, Nijverheid en Scheepvaart accoord zal kunnen
gaan met de voorgestelde verruiming van de wet en de
plaatselijke verordening, terwijl er volgens spreker geen
„omstandigheid van plaatselijken aard" is, die aanleiding
geeft tot het toepassen van art. 9 der Winkelsluitingswet.
De heer van Eek zegt, dat de Commissie voor de Straf
verordeningen deze zaak, waarbij inderdaad groote haast
was, bij spoedeischend schrijven heeft afgedaan. Alvorens
zijn handteekening onder het schrijven te plaatsen, heeft
spreker de argumenten, die de heer Groeneveld thans heeft
Verordening op de Winkelsluiting.
(van Eek e.a.)
aangevoerd en die spreker in het algemeen ook deelt, over
wogen.
Spreker is een sterk tegenstander van een algemeene uit
breiding van de vrijheid om te verkoopen. Het gaat in dezen
echter uitsluitend om den verkoop van waren, die spoedig
aan bederf onderhevig zijn en na korten tijd sterk in waarde
dalen. Nu bovendien de verruiming van de verkoopgelegenheid
tot enkele maanden is beperkt, heeft spreker geen bezwaar
tegen het voorstel.
Het College gaat in zijn voorstel terecht verder dan de
Leidsche Vereeniging van Handelaren in Aardappelen,
Groenten en Fruit in haar adres heeft gevraagd en staat de
verruiming ook toe aan de venters. Het groote voordeel
hiervan is, dat het fruit gemakkelijker onder het publiek
wordt gebracht. Het is van groot belang het publiek te
wennen aan het koopen van veel fruit. Men moet trachten
de gedachte, dat fruit een genotmiddel is, terug te dringen.
In het belang voor de gezondheid van de bevolking ligt een
argument voor het geven van de gelegenheid om nog des
avonds laat op straat fruit te koopen. Daartegenover staan
natuurlijk de sterke argumenten van den heer Groeneveld,
maar spreker heeft voor dit voorstel gestemd, omdat het
hier een bijzondere waar geldt, en omdat het van groot
belang is, dat de menschen gewend worden zich gezond te
voeden, al is het te betreuren, dat de economische omstandig
heden dit menigmaal verhinderen.
De Voorzitter bestrijdt de gedachte van den heer Coster
om voor den verkoop van alle fruit het sluitingsuur te ver
laten. Die maatregel zou erger zijn dan de kwaalde Minister
zou dan zeker geen bijzondere omstandigheden in den zin
der Winkelsluitingswet aanwezig achten en zou dan den
geheelen maatregel niet goedkeuren. De Minister beschouwt
juist het zoo laat veilen van het zachte fruit voor Leiden
als een bijzondere omstandigheid. Het is dus in het belang
van den middenstand en van de winkeliers om dit zoo te
beperken, dat de Minister het kan goedkeuren.
De heer Groeneveld behoeft niet bevreesd te zijn, dat men
hiermede den verkeerden weg opgaat. De Minister staat zeer
critisch ten aanzien van de aanwezigheid van bijzondere
omstandigheden. Het is inderdaad een belang voor de winke
liers, dat dit fruit nog kan worden verkocht.
De heer Groeneveld zegt: men haalt de kosten van ver
lichting er niet eens uit. Waar dit fruit voornamelijk verkocht
wordt in de maanden Juni en Juli, zullen in verband met
den zomertijd, de kosten van verlichting niet groot zijn.
Spreker beveelt het voorstel dus bij den Baad aan.
Den heer Beekenkamp antwoordt spreker, dat het mogelijk
is, dat moeilijk te controleeren is of ook nog ander fruit
verkocht zal worden ha 20 uur; de politie zal echter strenge
contröle uitoefenen; blijkt misbruik te worden gemaakt,
dan kan alsnog ingegrepen worden.
De heer Coster is bereid om, wanneer de Voorzitter meent
dat door den verkoop van alle fruit na 20 uur toe te staan
aan de winkeliers schade zal worden toegebracht, dit dan
te laten rusten.
Den heer Groeneveld antwoordt spreker, dat het hoofd
zakelijk gaat om het fruit, dat de winkeliers den vorigen
dag gekocht hebben, waarvan op het oogenblik veel bederft
en des ochtends met den vuilnisman meegegeven moet worden.
De heer Groeneveld gunt den winkeliers rust. Dat heeft de
Minister destijds ook gezegd, toen de Winkelsluitingswet
behandeld werd, maar die zitten niet om rust verlegen,
maar om winst, om aan hun verplichtingen te kunnen voldoen.
De heer Groeneveld zegt, dat de heer Beekenkamp met dit
voorstel meegaat, omdat de winkeliers er zelf om vragen
en hij hen daarin wil vrijlaten. Zoo is het echter niet precies.
Er zijn ook winkeliers, die dit niet willen, die vrij willen zijn om
20 uur, maar die, zoodra hun concurrent na 20 uur open heeft,
gedwongen worden, tegen hun zin, ook na 20 uur open te
blijven. Wat de vrijheid is voor den een, is dwang voor den
ander.
Dit is het noodzakelijke gevolg van dergelijke voorstellen.
De heer Coster zegt, dat de winkeliers niet om vrijen tijd,
maar wel om geld verlegen zitten en meent dus blijkbaar
dat de klanten rijker worden en meer geld kunnen uitgeven,
wanneer de winkels langer geopend blijven. De klanten hebben
echter voldoenden tijd; zij bezitten evenwel geen geld. De
meeste klanten hebben reeds op Maandag hun weekgeld
uitgegeven en dan valt er op de volgende dagen niet veel
meer te koopen.
In geen enkele andere plaats is de behoefte aan deze be
paling gebleken, terwijl toch overal zacht fruit verkocht
wordt.
