MAANDAG 10 FEBRUARI 1936.
33
Groente-distributie.
(van Stralen e.a.)
Maatschappelijk Hulpbetoon personen met een kar de straat
opstuurt, waarmede de bona fide handel concurrentie wordt
aangedaan.
Spreker heeft in deze raadsvergadering niet hooren spreken
over het verschil tusschen de prijzen van de groenten, die
in den vrijen handel gekocht kunnen worden er van die,
welke zullen worden gedistribueerd en acht zich er daarom
van ontslagen, om met de cijfers aan te toonen, welke buiten
gewoon groote verschillen daartusschen somtijds bestaan.
Zal de Raad nu bereid zijn mede te werken aan het nemen
van maatregelen, waardoor gesteunde werkloozen en arm
lastigen, die thans door gebrek aan middelen geen groenten
kunnen koopen, dit straks wel zullen kunnen doen?
Men heeft gevraagd: is deze distributie in Leiden nood
zakelijk?
Indien verleden jaar sprekers voorstel tot het doen instellen
van een onderzoek naar de toestanden van de gezinnen der
werkloozen door den toenmaligen Wethouder van Sociale
Zaken niet zoo sterk was bestreden, maar door den Raad
was aangenomen, zou men nu misschien een inzicht hebben
in die toestanden en zich ook een oordeel kunnen vormen
over de wijze, waarop de karige steun wordt besteed. Daar
door zou men ook te weten gekomen zijn, welke uitgaven aan
groenten worden besteed.
Dr. Horst, directeur van den Gemeentelijken Genees
kundigen en Gezondheidsdienst, heeft spreker het recht
gegeven namens hem te verklaren, dat in de gezinnen der
werkloozen een groote behoefte aan groenten bestaat, terwijl
gebleken is, dat in de meeste gevallen die gezinnen geen
geld hebben om de groenten te koopen. De directeur brengt
hiermede in verband de steeds toenemende vermindering
van de consumptie van aardappelen in deze gezinnen. Men
voedt zich in den laatsten tijd hoe langer hoe meer alleen
met brood, hetgeen geschieden moet ten koste van de gezond
heid der bevolking. Ook de voor de werkloozen te hooge
prijzen van groenten werken in de hand, dat men geen warme
maaltijden meer bereidt.
De directeur acht den voorgestelden maatregel dan ook van
buitengewoon belang, omdat daardoor bevorderd kan worden,
dat de ondersteunde werkloozen en armlastigen een zeer
noodzakelijk en nuttig voedingsmiddel tegen een matigen
prijs kunnen koopen.
Wat betreft het bezwaar van den middenstand, het
groentenverbruik in ons land is nog lang niet groot genoeg,
vooral onder de arbeiders; nu is deze distributie tevens éen
middel om het verbruik van groenten te bevorderen, om
ook de arbeiders te leeren, groenten te eten. In plaats van
een nadeel ziet spreker hier een voordeel voor den handel
door de propaganda aldus voor het gebruik van groenten
in de arbeidersgezinnen zal in normaler tijd de handel het
voordeel hebben, dat door de arbeidersgezinnen meer groenten
worden gekocht.
Er is gezegd, dat door de sociaal-democraten wel mooie
woorden worden geschreven over de belangen van den
middenstand, maar dat zij toch voor den middenstand
nadeelige maatregelen nemen.
De Voorzitter zegt, dat de heer van Stralen namens Burge
meester en Wethouders spreekt; hij doet echter alsof hij de
S. D. A. P. verdedigt.
De heer van Stralen zegt, dat dit voorstel door hem wordt
verdedigd namens Burgemeester en Wethouders, al kan het
voorkomen, dat spreker wel eens een persoonlijke meening
daar doorheen vlecht.
Hierbij gaat men uit van een geheel onjuiste gedachte;
hier heeft niet voorgezeten de bedoeling om welbewust den
middenstand te schaden; met diens belangen is door het
College wel degelijk rekening gehouden. Wanneer er een weg
zou zijn om den middenstand hierbij in te schakelen, dan zou
het College zeker wel volkomen bereid daartoe zijn.Inschake-
ling van den groentenhandel op de een of andere wijze is
zelfs nog niet uitgesloten. De heer Bergers zegt nu: dan zijn
wij er." Spreker zegt: men zou er geweest zijn, als de heeren
niet zoo overijld dit voorstel hadden gedaan. Waar deze zaak
3 weken geleden in den Raad besproken is, had dit voorstel
wel even eerder kunnen komen dan vandaag; spreker kreeg
het vanmorgen toevalüg onder oogen. Dit voorstel tot in
schakeling van den handel kan echter niet worden aanvaard
door het College, omdat het onuitvoerbaar is. Men wil zoo'n
beetje hier ter plaatse een eigen distributiestelseltje, dat zich
zou bepalen tot Leiden.
De voor de distributie benoodigde groenten moeten er
kunnen komen en dat is onmogelijk bij aanneming van het
voorstel-Beekenkamp c.s. De partijen groenten, welke op de
300 veilingen in Nederland dagelijks worden doorgedraaid,
Groente-distributie.
(van Stralen e.a.)
zijn bestemd voor de distributie in de verschillende gemeenten.
Daarvoor heeft men een geheel systeem ontworpen, waarbij
het mogelijk is op de kortst mogelijke wijze door gebruikma
king van allerlei vervoermiddelen op een bepaalde plaats de
groenten, desnoods van. de verst afgelegen veiling te brengen.
Wat de groentenhandel in dezen wil, is om verschillende
redenen niet mogelijk.
Verleden jaar moesten de gemeentebesturen evenals de
werkloozen een week van te voren opgeven, welke groenten
zij wilden ontvangen. Dit systeem, waartegen vele bezwaren
bestonden, is niet geslaagd.
Daarna heeft men het systeem toegepast, waarbij de groen
ten in consignatie worden gegeven. De gemeenten ontvangen
ter distributie niet een bestelde, maar een noodig geachte
hoeveelheid, waarbij uitdrukkelijk is bepaald, dat het over
geblevene moet worden vernietigd, aangezien het nergens
meer kan worden gebruikt.
Dit systeem vormt op zich zelf reeds een beletsel om de
Leidsche groentenhandelaren te belasten met de distributie,
aangezien daarbij elke controle onmogelijk zou zijn.
Hoe zal men uitmaken, welk quantum een winkelier heeft
verkocht en aan wie hij de groenten heeft geleverd; men
weet niet, wat hij met de overgeschoten groenten doet of
aan wie hij ze alsnog verkoopt.
Een tweede bezwaar is, dat de Leidsche groentenhande
laren niet op de Leidsche veiling de doorgedraaide groenten
kunnen koopen, want deze groenten worden opgekocht door
de Regeering, die ze ter beschikking stelt van de Nederlandsche
Groenten- en Fruit-Centrale, welke ze voor de distributie
naar b.v. Groningen stuurt.
Leidsche groentenhandelaren hebben spreker schriftelijk
medegedeeld, dat er op de Leidsche veiling weinig doorge
draaide groenten zijn. Indien dit juist is en daaraan mag
spreker niet twijfelen zou bij inschakeling van den groenten
handel van de geheele zaak niets terechtkomen, omdat de
Leidsche handel alleen kan distribueeren, wat doorgedraaid
is en kwalijk groenten tegen 3 cent het kilo kan verkoopen,
als de inkoopsprijs hooger is.
Uit opmerkingen, die spreker thans sommige Raadsleden
hoort maken, leidt hij af, dat men blijkbaar van meening
is, dat het gemeentebestuur wel een quantum groenten bij de
Nederlandsche Groenten- en Fruit-Centrale kan bestellen
en ze dan ter beschikking van den groentenhandel moet
stellen. Op grond van talrijke door spreker verkregen inlich
tingen terzake maakt hij er ernstig bezwaar tegen het aldus te
doen. De Groenten-Centrale schrijft daaromtrent:
„Aangeraden wórdt den kleinhandel niet in te schakelen,
omdat in meerdere gemeenten is gebleken, dat de le kwaliteit
te distribueeren groenten niet aan de werkloozen ten goede
kwam, maar in de winkels werd verkocht en het minder
waardige werd bewaard voor de distributie;
dat sommige winkeliers voorraden te kort hadden en andere
met een restant bleven zitten;
dat de opslagruimte in de groentenwinkeltjes over het
algemeen te klein was, enz. enz."
Nu heeft de gemeente geen ervaring met deze distributie;
zij moet er nog aan beginnen. Kunnen nu de raadsleden, die
het voorstel hebben bestreden er voor in staan dat, wanneer
men overeenkomstig het voorstel-Beekenkamp den tusschen-
handel inschakelt, die bezwaren zullen worden overwonnen?
Dan zou spreker zich daartoe bijna bereid verklaren.
De heer Wilbrink zegt, dat de Wethouder een garantie
wil hebben dat het goed gaat en waarom is hij dan bijna
bereid?
De heer van Stralen wijst deze insinuatie van den heer
Wilbrink, dat spreker welbewust den groentenhandel wil
uitschakelen, terug. De groentenhandel kan toch op andere
wijze ingeschakeld worden, al krijgt hij niet de groenten in
de winkels. Er zijn toch gevallen bekend, waarin een distri
butie op die wijze is mislukt; men moet voorzichtig zijn en
hiermee de distributie niet in de waagschaal stellen.
De heer Wilbrink beriep zich op het feit, dat ook in de
vleeschbons handel gedreven wordt, maar het is den slagers
uitdrukkelijk verboden dat vleesch af te geven zonder bon.
Het College is in het geheel niet ongenegen den handel
m te schakelen. Dit kan geschieden op verschillende manieren.
De heer van der Kwaak wees op sommige gemeenten, waar
de handel is ingeschakeld, maar dat is daar niet geschied op de
wijze als hier wordt voorgesteld. In Rotterdam heeft men ook
gemeentelijke distributielokalen, maar daarin geschiedt de
verkoop door de groentenhandelaren, tegen een zekere ver
goeding per ochtend. Misschien werkt dat systeem daar zoo
danig, dat men het hier ook kan overwegen. Het zal echter
nog moeten blijken, of de Leidsche groentenhandelaren die
