32
MAANDAG 10 FEBRUARI 19.36.
Groente-distributie.
(van Stralen e.a.)
sedert het einde van het jaar 1934 buitengewoon sterk be
vorderd. Waarom bestrijden dan nu de sprekers van de
rechterzijde, wier geestverwanten de Regeering samen
stellen, dit voorstel van het College in zoo sterke mate?
Sinds het einde van het jaar 1934 hebben besprekingen
plaats gehad met gemeentebesturen en vakcentrales, waarna
in acht gemeenten een proef genomen is, die zoozeer heeft
voldaan, dat men daarna van Regeeringszijde aan de be
sturen van andere gemeenten heeft gevraagd, ook in hun
gemeenten zonder verwijl deze distributie ter hand te nemen.
De gemeente Leiden heeft 120 gemeenten in dezen laten
voorgaan.
Ook de vorige Wethouder van Sociale Zaken heeft aan
deze zaak zijn aandacht gewijd en met vertegenwoordigers
van bepaalde groepen van ingezetenen overleg gepleegd
omtrent de wenschelijkheid van het nemen van den thans
voorgestelden maatregel. Volgens den heer Romijn zou
daarbij gebleken zijn, dat gezien het verschil tusschen de
prijzen van de groenten, die gedistribueerd worden en van
de groenten, welke in den vrijen handel worden verkocht,
in Leiden geen aanleiding bestaat tot het nemen van dezen
maatregel.
Spreker heeft niet aan dit overleg deelgenomen en weet
ook niet, hoe het gevoerd is.
Een van de redenen, waarom men verleden jaar dezen
distributiemaatregel niet heeft genomen, is waarschijnlijk,
dat de vorige Wethouder van Sociale Zaken maar al te
gaarne het oor heeft geleend aan de bezwaren, die van
zekere zijde tegen deze distributie werden geuit.
De heer llomijn zegt, dat daar absoluut geen sprake van is.
De diensten zelf hebben spreker ontraden, dezen maatregel
te nemen.
De heer van Stralen onderstelt het slechts. Wanneer spreker
let op het verzet van den groentenhandel en de middenstands
organisaties tegen het voorstel van het College, kan hij zich
voorstellen, dat zij bij een vorige gelegenheid geen ander
advies hebben uitgebracht en dat in dit advies de reden
gelegen is, waarom het College aan deze zaak geen verderen
voortgang gegeven heeft. Er zijn echter nog andere groepen
der bevolking, die hiervan iets af weten en een standpunt
ten aanzien daarvan hebben. Door een zeer belangrijke
arbeidersorganisatie is in Juli 1935 aan het College verzocht
deze distributie ter hand te nemen; als vertegenwoordigers
van een zeer groote groep arbeiders, waaronder duizenden
werkloozen, het noodzakelijk achten de werkloozen op
goedkoope wijze van een nuttig volksvoedsel als groenten te
voorzien, dan moet men daaraan ook waarde hechten. Spreker
heeft in een schrijven gezien, -dat de vorige Wethouder ge
meend heeft na het inkomen van dit adres deze zaak niet
te moeten ter hand nemen, maar dit over te moeten laten aan
zijn opvolger; zoodra deze zich had ingewerkt, heeft hij zich
ook met deze zaak bezig gehouden en is hij ook op grond
van persoonlijke ervaring en van vroegere connecties uit
drukkelijk voorstander hiervan geworden. Door de Regeering
wordt deze distributie van groenten sterk bevorderd. In
Leiden moet volgens spreker deze distributie ook worden
ingevoerd. Het College wilde echter niet over één nacht ijs
gaan en heeft een onderzoek ingesteld in verschillende
plaatsen naar het verloop van deze distributie van goedkoope
groenten; dat heeft eenigen tijd gekost. Dit onderzoek heeft
het College tot de conclusie gebracht, dat er alles voor te
zeggen was, dezen maatregel ook hier toe te passen. De
gemeenten, waar de verstrekking van goedkoope groenten
plaats vindt, liggen verspreid over het geheele land. De heer
de Vries ziet in dit voorstel een socialistisch experiment; de
heer Bergers beschouwt het als een middel om den sociaal
democraten een succesje te bezorgen. Verre van dat echter.
De lijst der gemeenten, waarin deze distributie plaats heeft,
bewijst zeer uitdrukkelijk, dat het hier niet betreft een socialis
tisch experiment. Deze zaak is ter hand genomen niet alleen
in gemeenten met sterke sociaal-democratische raadsfracties
of overwegend sociaal-democratische gemeentebesturen, maar
ook in gemeenten met een christelijke raadsmeerderheid.
Spreker noemt Eindhoven en Breda, in welke gemeenten
deze distributie uitstekend gaat. In het orgaan „Steun-
verleening en Werkverschaffing" leest spreker omtrent deze
distributie in Eindhoven, dat de gemeente die in eigen hand
heeft gehouden; de verkoop geschiedt daar dus niet door
bemiddeling van de winkeliers, maar op 3 plaatsen in de stad
zijn distributielokalen ingericht. De Eindhovensche Courant
geeft verder een zeer gunstige beschrijving van deze distributie.
Uit eenige passages van dit artikel blijkt wel, dat de thans voor
gestelde maatregel in verschillende plaatsen zijn nuttig effect
heeft gehad en door de betrokkenen op prijs gesteld wordt.
Groente-distributie.
(van Stralen.)
Uit de lijst van gemeenten, waarin de gemeentelijke
distributie plaats heeft, blijkt, dat zij ook bestaat in Zuid-
Hollandsche gemeenten, die door Christelijke colleges van
Burgemeester en Wethouders worden bestuurd n.l. Alphen,
Noordwijk en ook zelfs in Rijnsburg, het centrum van de
groententeelt, terwijl de heer Romijn meende, dat de distri
butie alleen zin heeft in b.v. Drentsche gemeenten, in de
omgeving waarvan niet zooveel groenten worden geteeld
als in Zuid-Holland.
Men heeft hierbij niet te maken met een socialistisch
experiment, maar uitsluitend met een crisismaatregel, dien
het College voorstelt te nemen in het belang van de nood
lijdende bevolking.
Spreker heeft niet goed kunnen begrijpen en heeft er zich
ook eenigszins over verwonderd, dat verschillende Raads
leden, vooral aan de rechterzijde, waarschijnlijk alleen voor
gelicht door de hierbij betrokken belanghebbende midden
standers, dadelijk hebben gemeend, dat met den op het
allerlaatste oogenblik, vlak voor deze raadsvergadering,
voorgestelden maatregel zal kunnen worden bereikt, dat
goedkoope groenten aan de ondersteunde werkloozen en
armlastigen worden verstrekt, terwijl ook met de belangen
van den middenstand rekening wordt gehouden.
Spreker vindt dit een bewijs van naïveteit, waaruit blijkt,
dat deze Raadsleden de zaak niet zelfstandig hebben onder
zocht, maar zijn afgegaan op de inlichtingen, die zij hebben
gekregen.
In bijna alle plaatsen, waar deze distributiemaatregel
werd voorgesteld, is daartegen verzet gerezen. Overal
hebben de groentenhandelaren bezwaar gemaakt tegen deze
distributie van goedkoope groenten en overal moest de
handel worden ingeschakeld. Men had er echter bezwaar tegen
genoegen te nemen met de vastgestelde winst van een halven
cent per KG.daarvoor konden zij het niet doen. Zoo heeft
in een aantal gemeenten de handel zelf geweigerd aan deze
distributie mee te werken, omdat de door de Groenten-
Centrale vastgestelde winst van een halven cent te gering was.
Dit verzet is echter na invoering van dezen maatregel even
snel geluwd. Uit het feit, dat de handel zich tenslotte daarbij
heeft neergelegd en in sommige plaatsen zelfs loyaal mede
werkt aan de uitvoering van dezen maatregel, concludeert
spreker, dat het belang van den handel niet zoodanig ge
schaad wordt als men het hier voorstelt. Trouwens, de
argumenten in het adres van de Vereeniging van Groenten-
handelaren te Leiden zijn niet zeer doorslaggevend. Men
had toch mogen verwachten, dat een organisatie, zoo nauw
bij dit vraagstuk verbonden, de beschikking zou hebben
over eigen argumenten, maar zij beroept zich uitsluitend
op mededeelingen van een spreker op een vergadering
daaraan wordt dan toegevoegd de beschuldiging, als zouden
de verstrekte groenten minderwaardig zijn. Spreker acht
het echter zeer tegenstrijdig, dat de handel in datzelfde
adres vraagt, met de distributie van groenten, die minder
waardig zijn, te worden belast. Hoe kan een bona-fide hande
laar zich daartoe leenen?
Men betoogt ook, dat men zoo'n buitengewone schade heeft
van dezen maatregel. Dit is voor spreker niet zeer duidelijk.
Men zegt van die zijde: ,,wat hebben de werkloozen er aan,
als zij groenten voor 3 cent kunnen koopen en zij hebben
geen ingrediënten om ze klaar te maken; bovendien zal
deze maatregel geen effect hebben omdat de werkloozen
zelfs 3 cent niet kunnen besteden". Door de sterke concurrentie
zal dit bezwaar echter voor een groot deel opgeheven worden.
Spreker geeft toe, dat eenige schade voor den handel van deze
distributie van gemeentewege het gevolg zal kunnen zijn;
de Groenten-Centrale schat deze schade op 1 a 2 van het
debiet van den groentenhandel. Dit is een zeer gering percen
tage; men kan dus niet zeggen, dat de groentenhandel zoo'n
groote schade van dezen maatregel zal hebben, hoewel mis
schien sommigen, maar dan niet de bona-fide groenten-
handelaren, er schade van hebben.
De heer de Vries vraagt, hoeveel groentenhandelaren
gesteund worden door Maatschappelijk Hulpbetoon. Er
zijn geen ondersteunde bona fide groentenhandelaren, wat
niet wil zeggen, dat deze groep van ingezetenen een best
bestaan heeft. Wel wordt steun verleend aan venters en
degenen, die zich als zoodanig hebben opgeworpen. Zij
ontvangen van den dienst van Maatschappebjk Hulpbetoon
een bedrag van 10.a 25.als handelsgeld. Het is
begrijpelijk, dat zij eenig bezwaar tegen de voorgestelde
distributie hebben. Spreker vindt dit niet zoo erg, want
hij heeft er juist bezwaar tegen, dat personen door Maat
schappebjk Hulpbetoon als kooplieden de straat worden
opgestuurd. Wanneer men spreekt over het toebrengen van
schade aan den bona fide handel, bedenke men, dat deze
schade vooral wordt toegebracht, wanneer de dienst van
