MAANDAG 19 MEI 1930.
165
altijd geld bij moeten voor bewaking enz. Het College heeft
dit werk dan ook niet als een productieve uitgave beschouwd,
maar als een werk, dat bijzonder geschikt was, om in werk
verschaffing te worden uitgevoerd. Nu is die uitgave niet
productief, maar wordt gedaan als bijzondere verfraaiing van
de omgeving van de stad, die niet uit leeningsgeld mag
worden betaald en dus, als het eenigszins kan, uit de gewone
middelen moet worden bestreden, waarbij het dan niet uit
gesloten is, dat men de keuze heeft tusschen de gewone uit
gaven en het brengen ten laste van het Fonds. Nu zegt de
Commissie van Financiën, dat men de begrooting, die toch al
zoo ingewikkeld is, niet nog ingewikkelder moet maken door
dezen post ten laste van het Fonds te brengen. Toen spreker
dat las heeft hij even geglimlacht; dat is voor de Commissie
van Financiën toch geen ernstig motief. Inderdaad, de be
grooting en het geheele administratieve systeem zijn inge
wikkeld en er behoort eenige studie toe om wegwijs te worden,
maar spreker moet het toch bestrijden, dat speciaal dit be
sluit deze zou maken tot een doolhof, waar men niet meer uit
zou komen. Dat de uitgaven voor werkverschaffingsloonen uit
het Fonds betaald zullen worden, is heel goed door den Raad
te overzien. De quaestie is niet van zoo verschrikkelijk veel,
maar toch wel van eenig belang. Hierin ligt de oplossing van de
vraag, hoe de Raad stemmen moet: meent men, dat loon voor
arbeid precies hetzelfde is als ondersteuning, zonder contra
prestatie, dan moet men stemmen vóór het voorstel van de
Commissie van Financiënmeent men met Burgemeester en
Wethouders, dat daartusschen een intrinsiek onderscheid is,
dan moet men stemmen vóór het voorstel van Burgemeester
en Wethouders.
De heer de Reede staat lichtelijk perplex van de bestrijding
door den Wethouder van Financiën. Deze vroeg toch aan
het begin van zijn betoog, of het belang van deze zaak nu
zoo buitengewoon groot is om daarover een bespreking te
houden. Yoor spreker is dat belang zoo groot, dat hij er een
principe in ziet; daarom heeft hij de zaak aanhangig gemaakt
en wanneer de Wethouder werkelijk die zaak niet van groot
belang acht, dan begrijpt spreker niet, waarom Burgemeester
en YVethouders, toen spreker zijn voorstel indiende, hebben
voorgesteld om dat in praeadvies te nemen; dan hadden zij
moeten zeggen, dat aan die zaak geen belang vastzit en dat
zij zich er verder niet mee bemoeien; de zaak was dan ineens
van de baan geweest. Spreker heeft ern.stige bezwaren tegen
het betoog van den Wethouder betreffende het sociale karakter
van deze uitgave; spreker heeft dat vergeleken met andere
sociale uitgaven, zooals steunverleening en burgerlijke armen
zorg, en daaruit trekt de Wethouder de conclusie, dat degene,
die meent dat er geen verschil is tusschen verdiend geld en
steun, vóór sprekers voorstel moet stemmen. Dat is toch al
te dwaas. Die uitgaven hebben ook een sociaal karakter,
maar daarom zijn zij nog niet hetzelfde. Natuurlijk is er
groot verschil tusschen het geld, dat men verdient, en de
uitkeering, die men in den een of anderen vorm krijgt, maar
toch hebben die beide uitgaven van het standpunt van de
gemeente gezien een sociaal karakter, want die uitgaven
dienen uitsluitend, om de steunverleening zooveel mogelijk
te beperkendaarin zit in het bijzonder het sociale karakter.
Evenmin als den Wethouder is het spreker bekend, of de
uitgaven voor de werkverschaffing permanent zullen zijn.
In elk geval staat vast, dat, zoolang de gemeente de taak
heeft, de werkloosheid te bestrijden, zij de kosten daarvan zal
dienen te brengen ten laste van den gewonen dienst. Zoolang
de oplossing van dit vraagstuk nog niet is gevonden door
middel van een Rijkswet, zal de gemeente, desnoods pro
memorie, een post op de begrooting hebben te plaatsen
voor steunverleening of werkverschaffing. Daarom heeft spreker
zoo'n groot bezwaar tegen het voorstel om de uitgave uit
andere middelen te bestrijden.
Spreker dankt den heer van Eek voor den geboden steun.
De Wethouder heeft gèwezen op den volgenden post, die
straks in behandeling komt. Natuurlijk heeft de Commissie
van Financiën er geen bezwaar tegen gemaakt die uitgave
uit het fonds te bestrijden, omdat de Leidsche Hout daarvoor
geld in handen krijgt, waardoor zij kan werken en een beroep
kan doen op de gemepnte voor de uitkeering van 25% vaD
het loon.
Die post heeft dan ook een zeer bijzonder karakter.
Het beroep van den Wethouder op de uitgave voor het
Utrechtsche Jaagpad is ten eenen male onjuist. Oorspron
kelijk was daarvoor geen geld beschikbaar, maar later bleek,
dat er uit de overschotten wel geld beschikbaar was, en toen
heeft men aldus geredeneerd: de groote achterstand is ontstaan
door het niet-besteden van het geld, dat nu in het fonds zit,
en nu men dat geld onder meer gaat besteden om dien
achterstand in te halen, is het logisch ook de uitgave voor
het Utrechtsche Jaagpad uit dit fonds te bestrijden.
De heer van Eck is evenmin overtuigd door het betoog
van den Wethouder, al geeft hij dezen toe, dat de zaak niet
van zoo'n buitengemeen belang is. Men moet echter altijd
trachten juist te handelen en op grond daarvan zal spreker
niet stemmen voor het voorstel van Burgemeester en Wet
houders.
Een van de motieven van den Wethouder was: de na-
oorlogsche crisis en de invloed van den wereldoorlog hebben
de werkloosheid doen ontstaan en wij hebben niet geweten,
dat het zoo lang zou duren.
Spreker noemt dit: de zaak bezien van den kleinen kant.
De werkloosheid bestond reeds, voor er sprake was van den
laatsten wereldoorlog. Zoo heerschte b.v. in den winter van
1890 een ontzaglijke werkloosheid. Zij zal zoolang blijven
bestaan, als het kapitalisme bestaat. Vroeger bekommerde
men zich er niet zoo om; thans schenkt men er meer aan
dacht aan.
In den laatsten tijd is een groot technisch verschil ontstaan
in de bestrijding van de werkloosheid. Er is n.l. sprake van
werkverschaffing en werkverruiming. Sprekers fractie heeft
de werkzaamheden aan den Leidschen Hout beschouwd als
werkverruiming. Het scheppen van een bosch is het scheppen
van een groot ideëel goed, dat in zekeren zin economische
waarde heeft. Ook het droogleggen van de Zuiderzee is een
productief werk, al worden daarop ook honderden millioenen
guldens verloren. De Wethouder leze daarop Pierson maar
eens na.
De heer Goslinga zegt, dat de heer van Eck dan eens
van Gijn er op nalezen moet.
De heer van Eck. verkiest Pierson boven van Gijn.
Wanneer voor dergelijke zaken van blijvende waarde voor
de menschheid groote sommen worden besteed, is het vol
komen logisch, dat deze niet alleen drukken op het tegen
woordige geslacht, maar ook gedragen worden door het
nageslacht.
Het onderhavige geval is echter van anderen aard. Het is
een uitgave, die jaar in jaar uit terugkomt. Nu wordt ze
gedaan ten behoeve van den Leidschen Hout, een anderen
keer geschiedt ze voor een anderen vorm van werkverschaf
fing, indien althans niet wordt gezorgd voor productieven
arbeid.
Burgemeester en Wethouders dienen de consequentie van
hun standpunt te aanvaarden.
Of het is werkverruiming, of het is werkverschaffing?
Bij werkverruiming kan men zeggener wordt iets nuttigs
geproduceerd en men kan daarbij de uigaven laten drukken
op latere diensten.
Door deze werkverschaffing bewerkt men niet, dat de
menschen het het volgend jaar beter hebben, en daarom is
het volkomen logisch, dat deze uitgave wordt gedaan uit
den gewonen dienst.
De volgende post is voor algemeene subsidie aan den
Leidschen Hout, hoewel het geld misschien ook grootendeels
aan arbeidsloonen zal worden uitgegeven. Er zou dan ook
wel eenige reden zijn om te zeggen als men het kon
betalen: wij geven dit bedrag uit den gewonen dienst,
maar intusschen is het verantwoord om te zeggendien post
betalen wij uit het fonds.
Spreker zal zijn stem niet aan het voorstel van Burgemeester
en Wethouders kunnen geven.
De heer Wilbrink vraagt niet het woord, omdat de heel
de Reede de zaak niet uitnemend zou hebben verdedigd, maar
wel, omdat spreker wil opkomen tegen de wijze, waarop de
Wethouder in laatste instantie de zaak heeft gesteld, waarbij
hij het voorstelde, alsof de Raad met het stemmen voor
het advies van de Commissie van Financiën te kennen zou
geven, dat het arbeidsloon, verdiend in de werkverschaffing,
een gift is, die toch eigenlijk gelijk staat met hetgeen de
werkloozen krijgen als uitkeering van het Burgerlijk Arm
bestuur of van de Sociale Commissie.
Het gaat hier uitsluitend om een principe in het financiëele
beleid van de gemeente. Het gaat niet aan, dat men, om den
Raad tot een zekere houding te brengen, in zekeren zin dat
principe verdoezelt en er andere pricipes voor in de plaats stelt.
Spreker beschouwt het arbeidsloon, verdiend in de werk
verschaffing, van den Leidschen Hout, veel hooger dan de
uitkeering, die de werkloozen ontvangen zonder daarvoor
arbeid te verrichten. Maar dat sluit niet in, dat de uitgaven
voor de werkverschaffing uit het fonds moeten worden betaald.
Spreker is het volkomen eens met de heeren de Reede en
van Eck, dat deze uitgaven op den loopenden dienst moeten
worden gebracht, omdat zij in belangrijke mate hebben bij
gedragen in de besparing op de uitgaven van het Burgerlijk
Armbestuur en de Sociale Commissie.
Het is van belang, niet speciaal in dit bijzondere geval,
maar voor het gemeentelijke financieele beleid in bet algemeen,
dat deze uitgaven uit den gewonen dienst worden bestreden.
