MAANDAG 14 APRIL 1930.
149
»Gij hebt ia het leven geroepen een instituut van bezoek-
dames; een halfslachtig soort organisatie. Die dames hebben
een diploma gekregen en komen in een familie en geven
raad en die raad geeft weinig bij de tegenwoordige sociale
toestanden; geeft practisch niets".
Men zegt wel eens, dat er geen twee dokters te vinden
zijn, die het met elkaar eens zijn. Dit is wellicht te kras
gezegd, maar wat blijft er dan over van »de lijnen aange
geven door de meest gezaghebbende wetenschappelijke werkers
op dit gebied"?
De Directeur van den Geneeskundigen Dienst verwacht
veel van een districts-consultatiebureau met een arts, die
zich geheel aan dit werk wijdt. Deze wijziging heeft ook hier
en daar reeds plaats gevonden, maar ook daarmede komt men
er niet; daardoor wordt een consultatiebureau niets meer
populair.
Spreker kan begrijpen, dat Dr. Horst niet het geheele
betoog van Dr. Blöte gaat weerleggen, maar hetgeen hij
verder zegt, n.l.
»zulk een discussie behoort in de betrokken vakbladen en
de Heer P>löte heeft meer dan eens gelegenheid gehad zijn
standpunt daar uiteen te zetten, zonder nochtans zijn tegen
standers te overtuigen",
is absoluut onjuist. Dr. Horst weet ook wel, dat de vrijheid
van drukpers in de medische wereld niet zóó groot is, als
leeken met recht zouden verwachten. Dr. Blöte is vaak in
zijn verlangen om zijn standpunt uiteen te zetten bemoeilijkt
door de redacties van het Nederlandsch Tijdschrift voor
Geneeskunde en van het orgaan der Nederlandsche Centrale
Vereeniging. Voor het eene tijdschrift waren zijn beweringen
niet wetenschappelijk genoeg en voor het andere te weten
schappelijk. Rara, wat is dat?
Hetgeen Dr. Blöte zegt over de verhouding tusschen het
aantal aan tuberculose gestorvenen en het aantal, dat onder
controle van de consultatiebureaux was, is juist.
Van de 68 in 1924 in Leiden aan tuberculose gestorvenen
waren 15 onder controle van het consultatiebureau hier.
De getallen waren
voor 1925 67 en 14,
1926 88 en 11,
1927 70 en 10,
1928 110 en 14.
De welstand der patiënten heeft hiermede niets te maken.
Het bewijst alleen, dat het consultatiebureau niet populair is.
Het is spreker bekend en het wordt ook door den Directeur
van den Geneeskundigen Dienst toegegeven, dat zeer weinig
artsen er een patiënt heen zenden.
Spreker komt thans tot de huisbezoeksters van het consul
tatiebureau. Het oorspronkelijke plan der tuberculosebestrij
ding bestond in het uitroeien der ziekte door middel van het
voorkomen der infectie. Het bestuur der afdeeling Leiden
zegt nu in het tijdschrift tegen de tuberculose, dat de ver
eeniging geen kans ziet de infectie overal te voorkomen. Zij
tracht de kans op infectie te beperken, doch bovenal de
herhaalde massale infectie, die jaarlijks aan tal van kinderen
het leven kost. Zij legt zich vooral in de laatste jaren ook
toe op het voorkomen der ziekte bij reeds geïnfecteerde kinderen
door middel van het verhoogen van het weerstandsvermogen.
Hieraan moeten dus ook de huisbezoeksters meewerken.
Dat het oorspronkelijke plan gewijzigd is, blijkt ook uit de
posten, die onder de uitgaven der Leidsche vereeniging in
1928 voorkomen voor verpleging in sanatoria, hulp in de
huishouding en het verschaffen van betere woningen.
Spreker zal niet tegen het praeadvies stemmen, omdat hij
niet den schijn op zich wil laden onverschillig te staan tegen
over deze ernstige ziekte, of geen medegevoel te hebben voor
degenen, die aan die ziekte lijden of er door worden bedreigd.
Maar toch stelt hij zich de vraag: is de werkwijze van het
consultatiebureau te Leiden juist?
Laat de vereeniging trachten haar inkomsten uit particuliere
bron te verhoogen. Laat zij desnoods overgaan tot het ontslaan
van een der huisbezoeksters, die toch niet bij de patiënten
populairzijn.Hetgeld.dat daardoor vrijkomt, kan aangewend
worden voor sociaal-philantropisch wrerk.
Spreker kan zich vereenigen met de voorwaarden, die door
Burgemeester en Wethouders worden gesteld, en vooral met
de bepaling, dat de rekening en verantwoording, alsmede de
begrooting ter goedkeuring aan Burgemeester en Wethouders
moeten worden overgelegd. Burgemeester en Wethouders
kunnen er dan op toezien, dat de verhooging van de gemeente
lijke subsidie voor de vereeniging geen aanleiding wordt om de
salarissen van den geneesheer van het bureau of van de bezoek-
dames te verhoogen.
Ten slotte acht spreker het gewenscht, dat de aandacht
van het bestuur der vereeniging er op wordt gevestigd, dat
het rekening dient te houden met de voorkeur, welke patiënten,
die sanatoriumverpleging zullen ontvangen, voor een bepaald
sanatorium hebben, opdat geen vrijzinnig denkend patiënt
worde gedrongen naar een Roomsch-Katholiek of Protestantsch-
Christelijk sanatorium te gaan, doch natuurlijk ook niet
omgekeerd iemand van Christelijke levensopvatting naar
een sanatorium, dat z.g. neutraal is.
De heer Goslinga verheugt er zich over dat de heer van Es
zijn stem aan het praeadvies zal geven.
Het is voor spreker uitermate moeilijk zich partij te stellen
of van een bepaalde voorkeur te doen blijken in de kwestie,
die de medici verdeeld houdt ten opzichte van de bestrijding
der tuberculose. In zijn funtie van voorzitter van den Raad van
Arbeid heeft spreker ervaren, dat op dit gebied de denkbeelden
zich voortdurend wijzigen en dat zij, die zich op het oogenblik
nog vastklemmen aan de denkbeelden, die 20 a 25 jaar geleden
door mannen als prof. Nolen werden verkondigd, eigenlijk niet
meer meetellen.
De afdeeling Leiden van de Vereeniging tot Bestrijding
der Tubercelose zal ook niet aan dat ontwikkelingsproces
kunnen ontkomen en zich wel met de nieuwe denkbeelden
moeten vereenigen.
Nu uit de jaarverslagen der vereeniging over de laatste
jaren blijkt, dat zij meer en meer gaat gevoelen voor de ver
hooging van het weerstandsvermogen der kinderen en dus
voor de tuberculosebestrijding bij kinderen steeds meer geld
uitgeeft, kan men zeggen, dat in vergelijking met het doel,
dat bij de oprichting der vereeniging werd gesteld, een koers
verandering heeft plaats gehad, hetgeen niet anders dan toe
gejuicht kan worden.
Daarmede geeft men, zonder dat men het wil, Dr. Blöte
in hoofdzaak gelijk.
Het is op dien grond, dat het College zooveel gevoelt voor
de subsidieverleening en spreker con amore de verhooging
wenscht te verdedigen.
Ook de leiders der verzekeringsfondsen zijn van oordeel,
dat de tuberculosebestrijding bij kinderen het doeltreffendst
is, terwijl de resultaten, die bereikt worden bij de tuberculose
bestrijding bij volwassenen, niet opwegen tegen de sommen,
welke er voor worden uitgegeven.
Aangezien deze vereeniging zich steeds meer toelegt op
het uitzenden van kinderen naar het Zeehospitium, de kinder
sanatoria te Blaricum en Laren, de Kat wij ksche Buitenschool
en dergelijke inrichtingen, dient de gemeente er voor te waken,
dat de vereeniging niet door gebrek aan geld in haar werk
wordt belemmerd.
Het bedrag van ƒ6000.beteekent voor een stad als Leiden
met zooveel tuberculose-patiënten, niet heel veel.
Spreker is het met den heer van Es eens, dat nu de
6000.worden opgeheveld naar de vereeniging, er geen
nieuw beroep mag worden gedaan op den dienst van Maat
schappelijk Hulpbetoon. Daar is ook geen sprake van: sinds
1 Januari 1929 heeft Maatschappelijk Hulpbetoon zich onthouden
van het geven van toeslagen op sanatoriumverpleging. De
commissie adviseert wel een enkele maal, maar dat doet zij
meer, omdat zij over zeer veel gegevens beschikt ten aanzien
van den weistand van de personen, die een beroep op de
vereeniging doen. Op de begrooting van Maatschappelijk
Hulpbetoon vindt men geen post voor dit doel uitgetrokken.
De vereeniging had oorspronkelijk bezwaar tegen de bepa
ling, dat haar begrooting de goedkeuring van Burgemeester
en Wethouders behoeft; zij heeft zich echter voorloopig bij
deze bepaling neergelegd. De strekking van deze bepaling is
Burgemeester en Wethouders in de gelegenheid te stellen er
nauwlettend op toe te zien, dat het geld dat de gemeente
geeft, werkelijk wordt besteed voor het doel, waarvoor het
gegeven is.
De patiënten moeten geplaatst worden in de sanatoria,
waaraan zij de voorkeur geven. Het bestuur der vereeniging
is ook bereid daaraan gevolg te geven en het gemeentebestuur
zal op de naleving van die bepaling toezien.
Spreker kan zich niet anders dan aansluiten bij de opmer
king van den heer van Es, dat de vereeniging zelf wat meer
moet doen om haar inkomsten te vergrooten; spreker hoopt,
dat dit haar gelukken zal. De toewijding van een zoo groot
aantal menschen, in den vorm van werkkracht, energie en
belangstelling om dit sociale euvel te bestiijden, is van groot
belang; ook het geld, dat de ziel van de negotie is, is van
groot belang, maar men mag toch niet de belangstelling van
het bestuur afmeten naar het geld, dat men bij elkaar brengt;
men moet ook de toewijding en de zorg en de opoffering
van vrijen tijd waardeeren, de Overheid kan niet zoo'n toe
wijding aan een dergelijk belang geven; wanneer echter deze
vereeniging de geheele burgerij in die belangstelling zou be
trekken, dan zou dat voor de plaatselijke overheid dubbel
aangenaam zijnhet standpunt dat tot nu toe altijd ingenomen
is, moet zij dan eenigermate laten varen.
Het doet spreker genoegen, dat tegen dit voorstel bij den
Raad verder geen bezwaren zijn gerezen.
Wordt zonder hoofdelijke stemming overeenkomstig het
praeadvies van Burgemeester en Wethouders besloten.
