52
MAANDAG 12
MAART 1923.
acht een dienstwoning volkomen overbodig, maar zijn grootste
bezwaar is, dat in plan B terwille van de dienstwoning het
politiebureau veel minder is geworden dan in plan A.
Plan A is verre te verkiezen boven plan B. De hal, een
gewichtige factor in een openbaar gebouw, is volgens plan A
veel grooter en veel beter verlicht; in plan A heeft de hoofd
gang langs de plaats een overvloed van licht, terwijl de
hoofdgang in plan B geheel donker is; de agentenwacht in
plan A bekomt van 2 kanten licht; in plan B zal het zijn
een zeer somber lokaal; plan A bevat een ruime openplaats,
plan B in het geheel geenvolgens plan A liggen de bijge
bouwen als: lijkenhuis, brancard, bewaarplaats voor in beslag
genomen goederen, veel gunstiger.
Wat de dienstwoning betreft kan men spreken van een
pijpenla; de keuken zal 20 M. verwijderd komen te liggen
van de voordeur; verder zal het achtergedeelte der woning
steeds verstoken zijn van zon.
Verder bevat plan A een forschen, monumentalen gevel van
22 M. breedte, die beter tot zijn recht zal komen dan de gevel
van plan B ter breedte van 15,50 M.
Spreker doet dan ook met den heer Sanders het voorstel
om zich uit te spreken voor plan A, waarmede men zal
krijgen een politiebureau, waarop Leiden trotsch kan zijn.
De Voorzitter deelt mede van de heeren Splinter en Sanders
het volgende voorstel ontvangen te hebben:
»Ondergeteekenden hebben de eer den Raad voor te stellen
te besluiten tot het bouwen van een politiebureau volgens
plan A en daarvoor aan Burgemeester en Wethouders een
bedrag van 250.000.ter beschikking te stellen."
Het voorstel van de heeren Splinter en Sanders wordt vol
doende ondersteund en maakt mitsdien een onderwerp van
beraadslaging uit.
De heer Knuttel had eerst den indruk dat hij zich over
dit voorstel niet had druk te maken, want wel is hij prin
cipieel er tegen om eenige uitgaaf te doen ten behoeve van
de politie, maar daartegenover staat dat de arbeiders van de
politie niet meer last zullen krijgen als er een nieuw politie
bureau is, dat in dit plan zekere werkverschaffing zit en dat
de arrestantenlokalen en de lokalen voor nachtverblijf daar
door verbetering zullen ondergaan. Echter hebben de toelich
ting en de kennisneming van de ontwerpen spreker aanlei
ding gegeven daartegenover een andere houding aan te nemen
en zich nu volstrekt uit allerlei oogpunt tegen dit plan te
verklaren.
In .het voorbijgaan wil spreker opmerken, dat de kosten
berekening, welke Burgemeester en Wethouders maken en
volgens welke dit plan aan de gemeente eigenlijk niets zou
kosten, een eigenaardige manier is om cijfers te groepeeren
en voor hem geen waarde heeft. Er wordt in de stukken
gezegd, dat de gemeente voortaan aan huren van de in de
Zonneveldstraat en omgeving staande perceelen jaarlijks een
bedrag van 2417.zal derven, maar daarbij is geen reke
ning gehouden met het feit, dat de gemeente met sommige
bewoners overeenkomsten heeft aangegaan, volgens welke die
menschen geen huur of zeer weinig huur betalen. Men zal
dus als bedrag, dat de gemeente zal derven, moeten nemen
de rente van het geld, dat die woningen hebben gekost.
Verder wordt een on verbreek lijk verband gelegd tusschen
dezen bouw en een vermindering van het aantal politie
agenten met 10; maar spreker betoogt aan de hand van ver
schillende voorbeelden, onder andere, dat in vergaderingen,
waar geen enkele politieagent noodig is, er 8 of 10 staan, en
dat men altijd 2 agenten op rijwielen tegelijk tegenkomt,
terwijl één voldoende zou zijn, dat in alle opzichten, ook
afgezien van elk politiek standpunt, die vermindering met
10 agenten toch wel kon doorgaan, al werd dit nieuwe politie
bureau niet gebouwd.
Van niet minder beteekenis is het bezwaar, dat door de
uitvoering van dit plan niet minder dan 10 perceelen aan de
woonruimte zullen worden onttrokken. Zoolang het niet mogelijk
is krotten af te breken en de termijn van ontruiming der
onbewoonbaar verklaarde woningen op deze agenda komt
nog een dergelijk voorstel voor telkens met 6 maanden
moet worden verlengd, gaat het niet aan 10 huizen af te
breken.
Een volgend punt van zeer ernstigen aard is, dat blijkens
dit voorstel de cultuurbelangen bij Burgemeester en Wet
houders absoluut niet in veilige handen zijn.
Het ontwerpen van den gevel van dit bureau en de geheele
indeeling ervan zijn opgedragen aan een ondergeschikt amb
tenaar, die voor dergelijk soort werk absoluut niet berekend
is, een bewijs, dat men in het geheel niet begrijpt, dat de
bouwkunst tot de schoone kunsten behoort en dat men een
architect van naam in den arm had moeten nemen. Spreker
vraagt welk slecht voorbeeld aan particulieren wordt gegeven,
als de gemeente voor een van de enkele groote gebouwen,
welke zij zet, dergelijk prutswerk laat verrichten. Spreker
neemt het den persoon, die met deze opdracht is belast, niet
kwalijk, maar iedereen, die eenigszins met de werkelijkheid
bekend is, weet dat iemand, die een monumentaal gebouw
kan stichten, niet voor een salaris van 4000.op een
bureau gaat zitten, tenzij het een jongmaatje is, die zijn
carrière nog moet maken, maar dat is hier het geval niet.
Spreker sluit zich aan bij den heer Splinter, waar deze den
gevel van plan B beter vindt dan dien van plan A, maar hij
acht ook laatstgenoemde niet van architectonische waarde en
daar niet op zijn plaats. Het ontwerp A is een slappe imitatie
van de richting van den Amerikaanschen architect Wight,
die in horizontale lijnen zijn kracht zoekt en tegenwoordig
veel wordt nagevolgd, en plan B is een kruising van de
denkbeelden van Wight met de Amsterdamsche school, bij
voorbeeld van van der Mey en dergelijken. Voor op zichzelf
staande gebouwen en bouwblokken kan men de richting-Wight
wel volgen, maar die horizontale lijnen tusschen het verticale
type van de stadshuizen staan bespottelijk en als men een
gebouw zet, half verticaal en half horizontaal van lijnen, dan
wordt het geheel een warboel.
Spreker meent hier min of meer te mogen spreken van een
schandaal. De gemeente heeft in die dingen vóór te gaan en
heeft te zorgen, dat een geweldige stadsontsiering, als die
door het prutsen van alle mogelijke winkeliers en anderen
aan de hoofdstraten plaats heeft, niet ook van de gemeente
uitgaat; de gemeente dient zich voor het ontwerpen van
dergelijk gebouw te wenden tot een van de weinige alleszins
bevoegde personen op dit gebied in ons land."
Ook uit dit oogpunt zal spreker zich tegen het voorstel van
Burgemeester en Wethouders moeten verklaren.
De heer Wilmer acht den bouw van een nieuw politie
bureau zeer gewenscht, maar verschilt met Burgemeester en
Wethouders omtrent de vraag, of die bouw al dan niet
financieele offers van de gemeente zal vragen. Burgemeester
en Wethouders becijferen, dat deze bouw eerder een finan
cieel voordeel dan een financieel nadeel voor de gemeente
zal opleveren, maar voor spreker staat het vast, dat aan aan
neming van het voorstel van Burgemeester en Wethouders
verbonden is een jaarlijksche uitgaaf voor de eerste jaren
van ongeveer f 25090.—.
Medegedeeld wordt, dat de rijwielbrigade kan uitgebreid
worden, doch dat men daarvoor een nieuw bureau noodig
heeft; in het oude gebouw gaat het niet. Spreker is overtuigd,
dat op het oogenblik ook al het aantal agenten beperkt zou
kunnen worden, ten gevolge waarvan de uitgaven met
f 20000 zouden kunnen worden verminderd, zonder dat
men een ander gebouw gaat stichten. Dat zou kunnen, wan
neer in het tegenwoordig bureau een tiental fietsen meer
ondergebracht werden, en dat is mogelijk, al zou men mis
schien aan 10 agenten, die nu hun eigen rijwiel daar stallen,
die gelegenheid moeten ontnemen. Men zou dan 10 dienst-
fietsen meer kunnen stallen en men zou met 10 agenten
minder kunnen volstaan.
Men zou daarnaast aan de agenten een gelegenheid elders
kunnen geven om hun eigen fietsen te stallen, maar dat zou
veel minder kosten dan 20000.die men uit andere hoofde
zou besparen.
De Raad moet dus weten wat hij doet. Als men het voor
stel van Burgemeester en Wethouders aanneemt, dan stelt
men de gemeente voor een zeer zware jaarlij ksche uitgaaf.
Dat bedrag van 20000.kan op dit oogenblik even goed
worden uitgespaard en spreker drukt er zijn bevreemding
over uit, dat dat jaren lang niet is geschied, dat men nooit
aan een tiental politieagenten heeft gevraagd hun particuliere
fietsen niet mede te brengen of ze ergens anders te stallen,
desnoods met een vergoeding van gemeentewege, omdat het
opbergen van die tien fietsen aan de gemeente 20000.
kostte.
Spreker heeft dit naar voren gebracht om te laten uitko
men welke uitgaven uit dit plan zullen voortvloeien.
Burgemeester en Wethouders zeggen verder, dat deze ver
bouwing een niet onbelangrijke verbetering in de huisvesting
en daarmede in den dienst van de Bank van Leening zal
medebrengen. Wanneer die verbetering kan plaats hebben
zonder groote financieele uitgaven, dan zal het bestuur der
Bank, waartoe spreker behoort, dat zeer op prijs stellen, maar,
zoo niet, dan kan spreker wel verklaren, dat het bestuur die
verbetering niet noodig acht en zich, vooral in dezen tijd,
met een zeer primitieve inrichting tevreden stelt.
De heer Dubbeldeman deelt het bezwaar van den beer Knuttel,
dat tien woningen aan de woonruimte zullen worden ont
trokken. Dit plan was spreker sympathieker geweest, als het
vergezeld was gegaan van een plan om van gemeentewege
tien woningen te bouwen, te meer omdat hedenmiddag de
Raad woningen, die maanden geleden zijn afgekeurd, weer voor
6 maanden bewoonbaar heeft moeten verklaren.
