546
WOENSDAG 6 DECEMBER 1922.
belang van de werkverschaffing zouden kunnen gebeuren.
Ik zal aanstonds éenige werken noemen, welke inderdaad
niet van buitengewonen omvang zijn en beslist niet voorzien
in de voortdurende behoefte aan werk, maar het zou toch
een goeden indruk naar buiten maken wanneer het college
uit eigen beweging met dergelijk plan kwam. Maar als wij
van Wethouder Pera, als voorzittter van de Commissie voor
Werkverschaffing, in antwoord op de vraag waarom sedert
30 Mei geen vergadering dier commissie heeft plaats gehad,
de uitlating te hooren krijgen: waar moet ik beginnen? ik
weet niets; ik heb geen plan; komt gij daarmede; dan
concludeer ik daaruit, dat niet de noodige ernst voorzit om
inderdaad aan te pakken zooveel als mogelijk is.
Ook de heer Mulder, van wien wij eigenlijk in deze richting
iets nieuws hadden moeten verwachten, omdat hij de Wet
houder van Publieke Werken is, heeft geen nieuw licht ont
stoken. Hij heeft gesproken over werken, die maar uitgedacht
worden, noodig of niet. Daarvan is geen kwestie. Als wij het
hebben over werkverschaffing, dan bedoelen wij niet werken,
welke heelemaal niet noodig zijn. Het is reeds voldoende be
toogd, wij bedoelen werken, die van algemeen nut zijn, die
ancfers nog niet voor uitvoering in aanmerking zouden komen
doch nu vroeger worden uitgevoerd omdat er thans behoefte
is aan werkgelegenheid. Ik bedoel bijvoorbeeld werken als
het dempen van de sloot langs de Medusastraat, van de
sloot aan 'het Zwarte Laantje, het dempen en rioleeren van
beide slooten langs den Rijnsburgerweg; het aanleggen van
trottoirs en fietspaden; het verbreden van den Zoeterwoudschen-
weg een alleszins gewenschte en noodzakelijke verbetering;
de verbreeding van den Warmonderweg, die op bepaalde
punten zeer smal is en noodzakelijk verbreed moet worden
nu die weg voor het autoverkeer is opengesteld.
Ik meen, dat, als het college ernstig wil. verscheidene
zaken zijn aan te vatten, en zijn die eenmaal in uitvoering,
dan kan allicht worden uitgezien naar meer werk van dien aard.
Mijnheer de Voorzitter. Ik heb gezegd, dat het om deze
reden toch wel gewenscht is dat de Raad ook blijk geeft aan
het college dat het hoogst noodzakelijk is dat de werk
verschaffing onmiddellijk ter hand wordt genomen. Het is
niet mogelijk daarvoor een bepaalden post op de begrooting
uit te trekken, maar als men voor deze zaak een memorie-
post op de begrooting brengt, dan wordt daarmede uitge
sproken dat de Raad het wenschelijk acht dat in die richting
wat gebeurt. Dan zullen Burgemeester en Wethouders, gehoor
gevende aan die opwekking van de zijde van den Raad, wel
met voorstellen komen en dan komt er van zelf een vaste
begrootingspost voor werkverschaffing.
Mijnheer de Voorzitter. Nog een enkel woord over het
georganiseerd overleg, waarover de heeren Pera, Wilmer en
Wilbrink het hebben gehad. De heer Pera heeft zich doen
kennen als een absoluut tegenstander van de medezeggenschap
van den arbeider. Ik weet wel, dat, als het aan den lieei
Pera lag, het voor hem de blijdste dag van zijn leven zou
zijn, waarop het georganiseerd overleg geheel werd kapot
gemaakt, maar ik ben met den heer Wilmer van meening,
dat uit de wijze, waarop de heer Pera zich heeft uitgelaten
over het optreden van en de manier van werken in het
georganiseerd overleg, ten duidelijkste blijkt, dat de heer
Pera een ongeschikt persoon is om in die commissie de ge
wenschte leiding te geven. Hij heeft gezegd: hij zit er alleen
en allen zijn tegen hemDat is niet juist, want allerlei bedrijfs-
hoofden zitten er ook. Ik begrijp dus niet waarom de heer
Pera daar alleen zou zitten, tenzij de bedrijfshoofden van
meening zijn, dat het gewenscht is om hetgeen de organisatie's
vragen in te willigen.
Ik zal over deze zaak niets meer zeggen, omdat wij er op
zullen terugkomen, als Burgemeester en Wethouders praead vies
uitbrengen over het betrokken voorstel, maar ik meen in het
algemeen te mogen opmerken, dat het niet meer dan een
billijke eisch is, als het gemeentepersoneel medezeggenschap
wil hebben over de arbeidsvoorwaarden, over de wijze, waarop
men zijn arbeidskrachten gaat verkoopen. Die eisch is overal
doorgedrongen en is in de particuliere bedrijven als billijk
erkend. Moet datzelfde nu niet gelden voor de gemeente
arbeiders? Moeten dezen dat recht missen en moeten zij
afwachten wat de gemeentebesturen en de gemeenteraden,
die wisselen in hun samenstelling, daarover beslissen Naai
mijn meening hebben de arbeiders recht om over hun eigen
zaken mede te spreken en de wijze, waarop het georganiseerd
overleg tot dusverre hier is opgevat, is met dien billijken
eisch der organisatie's in strijd. De vertegenwoordigers der
organisatie's kunnen alleen hun wenschen ter sprake brengen
en dan het is inderdaad waar, dat de heer Pera zich als
de boodschappenjongen van het College gedraagt zegt de
Wethouder, dat hij die wenschen wel in de vergadering van
Burgemeester en Wethouders zal overbrengen.
In het Christelijk blad, het orgaan van de A. R. K. A.,
heb ik gelezen: »dat men in het algemeen van oordeel is,
dat het georganiseerd overleg niet goed werkt en meer
het karakter heeft van boodschappen overbrengen en dat,
wanneer deze kwestie in den Gemeenteraad ter sprake komt,
duidelijk moet worden uitgesproken, hoe het gemeentebestuur
in den vervolge zal handelen."
Dat zegt een Christelijke vakvereeniging, waarin misschien
andere arbeiders zitten dan wij vertegenwoordigen, maar die
arbeiders blijken het op dergelijke punten toch roerend met
ons eens te zijn. Het is zoo sterk, dat ik in een blaadje van
den Roomsch-Katholieken Bond van Overheidspersoneel Sint
Paulus „Onze Strijders" het volgende heb gelezen:
»Door de kleermakerspatroons wordt een hevige strijd
gestreden om de loonen te drukken.
De macht van het winstzieke kapitalisme is bezig zich
te ontwikkelen en de arbeiders terug te trappen in hun
sloppen en stegen en allen opnieuw te brengen in den toestand
van ellende waarin zij verkeerden voor den oorlog."
Daaruit blijkt, dat niet alleen in onze kringen ontevreden
heid is uitgesproken met den toestand, maar dat ook de
Christelijke arbeiders het met ons eens zijn.
De Voorzitter Slaat dat speciaal op Leiden of is het een
algemeene beschouwing?
De heer van Stralen. M. d. V. Het is een algemeene
beschouwing.
Ik wensch alleen nog aan het adres van den heer Wilbrink
op te merken, dat hij mij ten onrechte heeft verweten, dat
ik zou hebben goed gepraat, dat de heer van Hinte zijn mede
arbeiders farizeeërs had genoemd. Ik heb alleen gereageerd
op de woorden van den heer Wilbrink, dat de heer van Hinte
onbillijk was opgetreden tegenover den heer Pera als voorzitter
van het georganiseerd overleg.
De heer Sijtsma. M.d.V. Met het oog op het late uur zou
ik willen vragen, of het de bedoeling is dat Burgemeester
en Wethouders nog hedenavond de verschillende sprekers in
tweedentermijn beantwoorden.
De Voorzitter. Ik zal de heeren eerst laten uitspreken;
dan kunnen wij verder zien.
De heer Sijtsma. M. d. V. Als zelfbeperking van de sprekers
er toe kan leiden, dat Burgemeester en Wethouders nog
hedenavond de sprekers, die in tweeden termijn gesproken
hebben, beantwoorden, dan zie ik veel liever van het woord
af, want ik zou gaarne zien dat er eens een eind kwam aan
de algemeene beschouwingen.
De Voorzitter. Ik ook.
De heer Sijtsma. Dan zie ik van het woord af, in de hoop
dat anderen mijn voorbeeld zullen volgen en dat wij heden
avond met de algemeene beschouwingen gereed zullen komen.
De heer Elkerbout. M. d. V. Ik heb tot mijn genoegen
bemerkt, dat de heeren sociaal-democraten en ook de communist
ongeveer op hetzelfde stramien geborduurd hebben als ik.
Er is gezegd, dat de toestand wat betreft den woningbouw
in ons land zoo slecht was. De heer Knuttel zal wel verder
geweest zijn dan ons land en zal ook wel bemerkt hebben,
dat in andere landen de toestand ook nog niet schitterend
is te noemen. Men sla maar eens den blik naar Oostenrijk,
waar men aantreft éénkamerwoningen met keuken voor een
geheel gezin in de woningen, die als pakhuizen daarvoor
ingericht zijn.
Wanneer nu de heeren Knuttel en Dubbeldeman pleiten
voor een kleiner soort woningen voor de menschen, die uit
de krotten verwijderd moeten worden, dan willen zij hetzelfde
als ik, want ik heb ook gezegd, dat de particulieren of de
bouwvereenigingen moeten medewerken om woningen te
bouwen waar de bewoners van krotten ondergebracht zouden
kunnen worden.
Op welke wijze die zaak geregeld zal moeten worden, is
natuurlijk op dit oogenblik niet uit te maken.
Ik wil echter wel reeds bij voorbaat zeggen, dat ik het een
ramp zou vinden wanneer de gemeente als zoodanig ging
bouwen en dat ik er veel meer prijs op zou stellen, wanneer
zij het aan particuliere woningbouwverenigingen overliet om
in die richting te werken.
De heer Dubbeldeman. U snapt er niets van.
De heer Elkerbout. U snapt de zaak zoo, dat u, wanneer
u niet in een vergadering aanwezig zijt geweest, toch een
conclusie kunt trekken uit hetgeen daar gezegd is. Zelfs
eergisteren, toen ik aan het woord was, is u niet aanwezig
geweest en u hebt nu een conclusie uit het door mij gezegde
getrokken, die er precies naast was. Ik heb gezegd, dat het
noodig was dat de woningbouwverenigingen woningen moesten
