52
«overtuiging, dat de hoofdelooze school die wij gezien
«hebben, voor ons was het remedie tegen alle denkbeelden
«in die richting."
In de zitting van den Leidschen Gemeenteraad van 30 Oct.
1916 werd door den len onderteekenaar der motie, gewezen
op de uitspraken der laatste algemeene vergadering van het
Mederlandsch onderwijzers-Genootschap, in Augustus 1916 te
's Gravenhage gehouden. Om te kunnen beoordeelen, welk
gezag aan die uitspraak mag worden toegekend, is noodig de
geschiedenis van het Ned. Ond. Gen. gedurende de laatste
jaren te kennen, en te weten, hoe deze uitspraak is uitgelokt.
Wie die geschiedenis kent, zal weten, dat het Ned. Ond.
Gen. hoe langer hoe meer van zijn zelfstandigheid heeft inge
boet, dat het zoozeer is afgegleden naar de richting van den
Bond van Nederlandsche onderwijzers, dat de hoofden van
scholen hun zaak in het Ned. Ond. Gen. niet langer veilig
achtten, maar een eigen Vereeniging hebben opgericht; dat
het Ned. Ond. Gen., gevoelende te staan en voorgevoelende
te bezwijken tusschen den Bond en de Hoofden-vereeniging,
thans tracht een fusie tusschen de drie Vereenigingen te
bewerkstelligen, waardoor misschien zijn naam behouden
blijft, maar zijn verleden zeer zeker verloochend zal moeten
worden. En nu de veroordeeling van het ambulantisme.
Vooreerst is dit strijdpunt een kwestie, waarover zeker 3U
van het aantal leden niet kan oordeelen. omdat zij het niet
kennen. Hoofden en onderwijzers aan één-, twee- of drie-
mansscholen kennen het slechts bij naam. Nadat op de
algemeene vergadering van het vorig jaar was besloten tot
behandeling van dit punt, niet op de eerstvolgende, maar op
één volgende algemeene vergadering, heeft het Hoofdbestuur
zich aan die opzettelijk voorgestelde en aangenomen wijziging
niet gestoord. Het heeft aan de afdeelingen een onbegrijpelijk
en door velen dan ook niet begrepen stel vragen ter beant
woording gezonden en uit de ingekomen antwoorden een
rapport samengesteld. Van de 235 afdeelingen hebben er
slechts 83 geantwoord, waarvan sommige zich tot oordeelen
onbevoegd verklaarden, andere door de «verwarrende" vragen
niet tot een resultaat konden of wilden komen, zoodat 75
afdeelingen haar meening over het gevraagde (niet over het
ambulantisme) hebben kenbaar gemaakt. Deze resultaten
hebben meer bezadigde bezoekers der vergadering, zelfs een
lid van het Hoofdbestuur, het doen uitspreken, dat onmogelijk
aan het uitgebrachte rapport eenige waarde kan gehecht wor
den; er is voorgesteld een nieuw onderzoek aan de hand van
een beter geformuleerde vragenreeks; er is geklaagd over de
overijling, waarmee deze zaak door het Hoofdbestuur is be
handeld, zoodat groote afdeelingen, b. v. Rotterdam en Utrecht
zich van een degelijke beantwoording hebben moeten ont
houden. Niets mocht baten. Met groote woorden als «de kern
van het ambulantisme is: de zelfstandigheid van den onder
wijzer komt in gevaar en wel in zeer ernstig gevaar." «Door
Wet, Traditie en Bureaucratie is aan't hoofd eener school een
man geplaatst, die daar alléén recht van bevelen heeft, onder
hem staat een kleinere of grootere groep van met hem gelijk
bevoegden als totaal onmondigen", zijn de debatten gesloten
en is het ambulantisme door de vergadering veroordeeld.
Wanneer het. Ned. Ond. Gen. besluiten van zooveel betee-
kenis neemt op een zoo onwaardige manier, dan is de Ver
eeniging op weg haar goeden naam van ernst en degelijkheid
te verliezen; en wie niet met den schijn tevreden is, mag geen
beroep doen op de beslissing, door haar laatste algemeene
vergadering.
De Plaatselijke Schoolcommissie
J. Hoogenraad, V.-Voorzitter.
H. C. van der Heyde, Secretaris.
Aan Heeren Burgemeester en Wethouders van Leiden.
Te Leiden, ter Boekdrukkerij van J. J. GROEN ZOON.
