28
DONDERDAG 2 MAART 1916.
De heer Botermans. M. d. V. Het gras is mij eigenlijk voor
de voeten weggemaaid, want veel van hetgeen ik te zeggen
had, is reeds door anderen in het midden gebracht.
In de eerste plaats wil ik er mijn verwondering en spijt
over uitdrukken, dat in de Leeskamer voor de Raadsleden geen
teekening, waaruit de grootte en de vorm van de woning
waren te zien, ter inzage heeft gelegen. Ik heb, toen ik er
naar vroeg, ten antwoord gekregen, dat er geen teekening
bestond, maar ik vraag mij toch af, hoe het mogelijk is een
begrooting der kosten voor het huis te maken, als men niet
tevoren een plan heeft ontworpen.
Ik zal hierover niets meer zeggen. De hoofdzaak voor mij
is, dat de woning veel te duur is. Het gaat dunkt mij niet
aan om voor een geneesheer, die een salaris van ten hoogste
3500.kan krijgen, een woning te bouwen van 16000.
waarbij dan nog de grondwaarde en de kosten voor den
architect en den opzichter komen, zoodat die woning jaarlijks
aan de gemeente 1000.a 1100.— aan rente zal kosten.
Ik zou daarom wenschen dat Burgemeester en Wethouders
dit voorstel introkken en met een goedkooper plan bij den
Raad kwamen, temeer omdat de Raadsleden geen teekening
hebben te zien gekregen.
De heer Pera. M. d. V. Nu er toch over gesproken wordt,
wil ik over dat huis en het trouwen van dien tweeden ge
neesheer aan Endegeest wel een enkel woord zeggen. Ik meen
te moeten constateeren, dat wij in dit opzicht van den beginne
af aan, wat Endegeest betreft, wel een beetje verwend zijn.
Tot hiertoe was van de geneesheeren van die Stichting slechts
de Directeur getrouwd, terwijl de tweede geneesheer zich tot
op dit oogenblik buiten het huwelijksbootje heeft gehouden.
Het is zelfs zoo geloopen, dat wij, zoolang Endegeest bestaat,
nog nooit* in de noodzakelijkheid zijn gekomen om ook voor
een tweeden geneesheer een woning aan te schaffen.
Bij de beoordeeling van deze zaak mogen wij wel eens
rekening houden met de toestanden elders, en dan geloof ik
niet, dat het in andere plaatsen ooit is voorgekomen, dat
men zoo langen tijd aan een dergelijke inrichting slechts één
geneesheer had, die getrouwd was. Als regel zijn de genees
heeren aan zulke gestichten getrouwd en dat kan haast wel
niet anders. De heer Sijtsma mag zeggen dat het eigenlijk
wat te duur wordt en de gemeente genoodzaakt zou kunnen
zijn om den heer Janssens aan te raden te trachten elders
een betrekking te vinden teneinde dan in zijn plaats een
ongetrouwde te kunnen aanstellen, maar men moet in aan
merking nemen, dat het krankzinnigenwezen en de psychiatrie
een afzonderlijke wetenschap is, waarvan studie moet worden
gemaakt en waarvoor heel wat voorbereiding en oefening
noodig is om de noodige geschiktheid te verkrijgen. En zelfs
met alle studie, zal de een voor dit vak meer aanleg hebben
dan de ander.
En waar wij nu in den tweeden geneesheer iemand be
zitten, die op uitnemende wijze zijn plaats vervult, is het
zeker in het belang van het gesticht en van de gemeente,
dat wij hem verder den weg openen om ook hier zijn plaats
te behouden. Juist .omdat de psychiatrie zulk een uitgebreid
veld van studie is, wordt in het algemeen gezien, dat de
geneesheeren die zich op dit gebied begeven, daarbij ook
blijven. Daarvan is het gevolg, dat wij op den duur er toe
moeten komen om die heeren de gelegenheid te geven te huwen
en een woning te krijgen, ten einde hier te kunnen blijven.
In aanmerking nemende, dat wij langen tijd onder de
gunstige omstandigheid geleefd hebben, dat er geen nood
zakelijkheid of aanleiding bestond om een tweede woning te
bouwen, mogen wij daarvoor wel dankbaar zijn, maar het
neemt toch niet weg, dat, nu wij eenmaal moeten besluiten
om een woning te bouwen, die woning dan ook moet worden
geplaatst op Endegeest, omdat de geneesheer in de nabijheid
van de paviljoens zijn verblijf dient te hebben.
Wat de kosten van het bouwen betreft, ik heb van meer
dan een zijde gehoord, dat de deskundigen van oordeel zijn,
dat die kosten vrij hoog zijn, al houdt men daarbij rekening
met de duurdere bouwmaterialen. Ik heb vernomen dat
15000.— nu gelijk zou staan met ƒ12000.a ƒ13000.—
vóór den oorlog. Dat geeft wel een anderen kijk op de som,
die aangevraagd wordt. In hoeverre het nog goedkooper kan,
durf ik niet te zeggen. Wanneer men zoo het een en ander
hoort wat betreft het bouwen door particulieren, -en wat er
van gemeentewege moet worden betaald, dan geloof ik wel,
dat het zeer goed zou zijn, wanneer de gemeente eens in de
leer ging bij particulieren, om te zien voor welk bedrag voor
een particulier een woning wordt gemaakt. In dat opzicht
zou het wel aanbeveling verdienen om nog eens na te gaan,
of het niet zuiniger kan worden gedaan.
De heer Fokker. Ik heb met veel belangstelling de lange
rede van den heer Pera aangehoord, maar wat het hart van
de quaestie betreft, den prijs, daaromtrent heeft hij gezegd,
dat hij hoopte, dat het gemeentebestuur nog eens in de leer
zou gaan bij particulieren om te zien, of het niet goedkooper
kon. Van dat in de leer gaan door het college van Burge
meester en Wethouders verwacht ik al heel weinig heil.
Maar ik geloof dat het meer zou uitwerken, wanneer de Raad
zeide: voor een ambtenaar, die een traktement heeft van
ƒ3500.behoort niet een woning te worden gezet, waarvan
onder gewone omstandigheden de bouwkosten zouden zijn
ongeveer 15000.De huur van zulk een huis staat niet in
evenredigheid tot het traktement van dengene, die het huis
moet bewonen. Wanneer al degenen die een traktement heb
ben van ƒ3500.moesten wonen in dergelijke woningen,
dan zou het een goede, neen een gouden tijd zijn voor de
bouwondernemers. En dien maatstaf mogen wij, meen ik, wel
aanleggen. Dan en daarom mogen wij er wel bij Burgemeester
en Wethouders op aandringen om er wat af te doen. Dan
moet het maar een kleiner en eenvoudiger huis worden. Het
heeft mij ook getroffen, dat er in het huis beneden moeten
komen: een flinke eet-, een flinke zitkamer, verder nog een
flinke kamer en een wachtkamer. Maar, mijnheer de Voor
zitter, moet men nu in het huis van den tweeden geneesheer,
die nog eenige praktijk mag uitoefenen, dan nog een groote
wachtkamer voor die praktijk gaan bouwen? Dat lijkt mij
toch geheel overbodig.
Aan dit voorstel, mijnheer de Voorzitter, kan ik tot mijn
leedwezen mijne stem niet geven.
Laat ik in eens in herinnering brengen, wat is gebeurd, toen
wij in '1911 een directeurswoning moesten zetten. Toen is
eerst bij de Commissie voor Endegeest een plan van ƒ20000.
ingediend, dat werd afgekeurd, daarna een van 19000.—,
dat eveneens werd afgekeurd, terwijl de Commissie ten slotte,
nadat een plan van ƒ14500.— was geweest, bij den Raad met
een plan van ƒ15000.is gekomen.
De Commissie heeft toen aanmerkelijk bezuinigd op de
plannen, welke haar door de deskundigen, die haar hadden
voorgelicht, waren voorgelegd en waarom zou er thans niet
evengoed door den Raad kunnen bezuinigd worden, nu de
Commissie het niet heeft gedaan?
Waar een voorstel zal worden ingediend het is in cir
culatie onder de leden om het voorgestelde bedrag te
verlagen, zal ik daaraan van harte mijn stem geven.
De ,heer Vergouwen. M. d. V. Ik wensch even terug te ko
men op hetgeen de heeren Botermans en Mulder in het midden
hebben gebracht. De heer Mulder zeide, dat wij over de ƒ5000
voor de uitbreiding van de bevloeiingsvelden en over de ƒ8000
voor de verbetering der rioleering niet konden spreken, maar
hij bedoelde waarschijnlijk te zeggen, dat wij daarover minder
goed konden oordeelen. Wij kunnen wel degelijk vaststellen
wat voor die beide doeleinden noodig is.
Wat de woning voor den tweeden geneesheer betreft, ben
ik het met de heeren, die de daarvoor uitgetrokken som te
hoog hebben genoemd, volkomen eens. Ik heb een kleine
berekening gemaakt. De heer Botermans sprak reeds van
architects- en opzichterskosten, die onder de ƒ16000.— niet
waren begrependaarvoor wordt ongeveer 5 berekend
zoodat er /800.bijkomt.
Mijnheer de Voorzitter! Als dat niet het geval is, dan ver
valt in mijn berekening dat bedrag, maar dan doet dat aan
mijn betoog toch niets af.
Het gebouw komt op grond van de gemeente te staan en
als wij nagaan, hoeveel het zal kosten, dienen wij ook dien
grond in rekening te brengen. De prijs van dien grond mo
gen wij wel op ƒ5.a f 6.per M2. bepalen.
Verder zal voor de entourage van de woning een zeker
bedrag noodig zijn. Daarmede mag wel worden gerekend,
vooral als wij zien, dat de directeurswoning te midden van
een heel netjes aangelegden tuin staat.
Ik kom alzoo tot een totaal bedrag de grond daarbij inbe
grepen van ƒ19000.en als ik daarvan 472 reken, dan
wordt het ongeveer 850.aan rente per jaar. Neem ik
daarbij in aanmerking dat de gemeente van die som jaarlijks
740 gedeelte moet aflossen, omdat de leening voor 40 jaren
wordt aangegaan, dan kom ik aan een jaarlijksche uitgave
van 1300.aan rente en aflossing.
Wat het onderhoud betreft, kunnen wij aannemen, dat dit
vrij duur zal zijn. Met de kosten voor de waterleiding, de
assurantie enz. kan men het ramen op ƒ300.— a ƒ400.
per jaar, zoodat ik tot een eindcijfer kom van ƒ1600.a
ƒ1700.per jaar.
Ik kom tot de conclusie, dat het voor een huis, dat in
Endegeest komt te staan, wel wat minder kan. Als ik zie,
welke mooie villa's op den Rijnsburgerweg staan, die veel
minder gekost hebben en toch ook wel gezien mogen worden,
dan vraag ik of het niet mogelijk is, dat de gemeente een
knap gebouw zet overeenkomstig de positie van een genees
heer, waarin dr. Janssens kan wonen, zonder zich te behoeven
te schamen en dat goedkooper is dan ƒ16000.—.
Indien voorgesteld mocht worden dezen post met ƒ3000.
te verlagen, dan zal ik van harte daaraan mijn stem geven.
