GEMEENTERAAD VAN LEIDEN.
13
OOEKOIIEir STUKKEN.
N°. 32. Leiden, 7 Februari 1916.
Zooals U bekend is, zijn reeds geruimen tijd plannen, aan
hangig, om tot algeheele bebouwing van het aan de Ver-
eeriiging tot bevordering van den bouw van Werkmans
woningen toebehoorende Kooiterrein te geraken. De redenen,
waarom het ons eerst thans mogelijk is de desbetreffende
voorstellen bij Uwe Vergadering in te dienen, zullen U uit
het navolgende duidelijk worden.
Bij schrijven van 28 Februari 1914 deed het bestuur der
zooevengenoemde vereeniging ons een tot Uwe Vergadering
gericht verzoek toekomen, om een voorschot in de kosten van
de algeheele bebouwing van het aan zijne vereeniging behoo-
rende Kooiterrein en eene bijdrage in het tekort op de
exploitatie-rekening.
Blijkens dit verzoek, hetwelk op 12 Maart d. a. v. door U
in handen van ons College ten fine van praeadvies werd ge
steld,'had de vereeniging het voornemen op het Kooiterrein
85 huizen, waaronder 2 winkelhuizen, te bouwen van een
type en een huurprijs, waaraan h. i. in de gemeente drin
gend behoefte bestond. De huizen zouden zijn woningen met
één verdieping, elk voor één gezin berekend en zoo eenvoudig
mogelijk ingericht. De bouwkosten dezer woningen, elk be
vattende één kamer met bedstede en stookplaats en een werk
plaats, tevens keuken, beneden en twee afgeschoten kamertjes
voor de kinderen boven, werden geschat op 1950 en, met
inbegrip van de kosten van den grond en het aandeel in die
van bestrating en rioleering, gemiddeld op 2550; de huur
prijs zou in de eerste jaren 1.80 per week bedragen, welke
prijs later tweemaal met 0.10 per week zou kunnen wor
den verhoogd en derhalve tot 2 per week zou kunnen
stijgen. Voor de uitvoering van het plan werd een voorschot
van 216.970 noodig geacht, terwijl het tekort op de exploi
tatie in de eerste jaren werd geraamd op ƒ4400, welk bedrag het
Rijk en de gemeente, ieder voor de helft, voor hunne rekening
zouden moeten nemen.
Ofschoon wij zeer veel sympathie gevoelden voor het denk
beeld der vereeniging, om door bebouwing van het Kooiterrein
met goedkoope arbeiderswoningen in den dringenden woning
nood te voorzien, bestonden toch tegen het overgelegde plan
dezerzijds zoo gewichtige bedenkingen, dat wij geen vrijheid
konden vinden over het plan, zooals het door de vereeniging
was ingediend, een gunstig praeadvies uit te brengen, wes
halve de vereeniging door den Wethouder van Fabricage
met de gerezen bedenkingen werd in kennis gesteld en haar
verzocht werd een nieuw plan in te dienen, waarbij met onze
wenschen zooveel mogelijk zou zijn rekening gehouden.
In October 1914 bereikte U dientengevolge een adres van
de vereeniging, ten geleide van een nieuw plan tot bebou
wing van het Kooiterrein, strekkende ter vervanging van het
op 28 Februari t. v. ingezonden plan. In Uwe Vergadering
van 22 October 1914 werd dit 2de plan in handen van ons
College gesteld tot het uitbrengen van praeadvies.
Bij onderzoek bleken ook tegen het gewijzigde plan nog
vele bezwaren te bestaan, terwijl de Inspecteur der Volks
gezondheid ons, na gepleegd overleg, verklaarde, zich evenmin
met het plan te kunnen vereenigen. In onze missive van
1 December 1914 brachten wij een en ander ter kennis van
de vereeniging, met verzoek de ingediende plannen ander
maal te wijzigen. Tevens gaven wij daarbij het bestuur in
overweging, alvorens de plannen weder bij ons College in te
dienen, niet alleen met het gemeentelijk toezicht, doch ook
met den Inspecteur der Volksgezondheid in overleg te treden.
Op die wijze toch zou veel onnut werk worden voorkomen en
de tot stand koming der plannen worden bespoedigd.
Naar aanleiding van de gevoerde briefwisseling en gehouden
besprekingen diende de Vereeniging tot bevordering van den
bouw van Werkmanswoningen bij haar hierachter afgedrukt
adres, hetwelk op 19 Juli 1915 bij ons College inkwam,
andermaal een gewijzigd plan in ter vervanging van de vroeger
ingezonden plannen.
Ingevolge een door den Inspecteur der Volksgezondheid
geopperd denkbeeld, was dit nieuwe plan zoodanig ontworpen,
dat het plan tot bebouwing van het Kooiterrein zich aan
sloot bij het van gemeentewege opgemaakte plan voor den
aanleg van een volkspark op den nabij gelegen en voor dat
doel aangekochten grond. In verband hiermede deed de ver
eeniging ons tevens een, in overleg met den Wethouder van
Fabricage ontworpen, plan tot aankoop en bebouwing van
eenige perceelen van dien grond, welke dezerzijds niet voor
den aanleg van het volkspark, doch voor bebouwing waren
bestemd, toekomen.
Volgens de nieuwe plannen wenscht de vereeniging, na
aankoop of onteigening van een haar nog niet in eigendom
toebehoorend perceel van het Kooiterrein, op dit terrein, ter
plaatse en op de wijze, als op de teekeningen nader is aan
gegeven, thans 149 huizen te doen bouwen, en wel 35 enkele
woningen, 3 poorten met 3 bovenwoningen, 3 winkel- en
woonhuizen met 6 bovenwoningen, 50 beneden- en 50 boven-*
woningen en 2 pakhuizen. Van deze huizen wil zij volgens de
exploitatierekening 33 woningen verhuren tegen ƒ2 per week,
34 tegen 2.10, 18 tegen 2.20, 36 tegen 2.30, 18 tegen
2.40 en 5 tegen 2.50 per week, terwijl de huurprijs van
één der winkels is bepaald op 4, die van de beide overige
winkels elk op 4.50 en die van de beide pakhuizen elk op
1 per week.
De kosten, aan de uitvoering van dit bouwplan verbonden,
worden blijkens de bij het adres gevoegde bijlagen geraamd
op 379.245, onder welk bedrag begrepen zijn de kosten van
ophooging, demping, bestrating, rioleering enz., alsook die
van aankoop of onteigening van het bij de vereeniging nog
niet in eigendom zijnde perceel Sectie K No. 548. Dit bedrag
nu wordt aan de gemeente bij wijze van voorschot, overeen
komstig art. 30 der Woningwet, gevraagd, terwijl tevens, ter
bestrijding van het tekort, hetwelk de exploitatie volgens de
raming jaarlijks zal opleveren, toekenning van een bijdrage
van 5092.90 per jaar verzocht wordt, van welke bijdrage
het Rijk, naar adressante vertrouwt, wel bereid zal worden
bevonden, de helft voor zijn rekening te nemen, aangezien de
ontworpen woningen bestemd zijn voor een categorie van
personen, die een huur, welke de lasten geheel dekt, niet
kunnen betalen.
Voor de uitvoering van haar tweede plan, het bouwen van
een 30-tal huizen op den van de gemeente aan te koopen
grond ten Noorden en ten Zuiden van het aan te leggen
volkspark, wordt volgens de bij het adres overgelegde ra
mingen een bedrag van 88.480 vereischt en wel voor den
aankoop van den grond 12.600 (3150 M2. a 4) en voor
bouwkosten en verdere uitgaven 75.860. De huur van deze
huizen is uitgetrokken op 3.50 per week, terwijl de exploi
tatie-rekening sluit met een klein voordeelig saldo.
Blijkens hunne adviezen van 30 October en 30 November
1915 kunnen zoowel de Commissie van Fabricage als de
Gezondheidscommissie zich uit technisch oogpunt iri het alge
meen zeer goed vereenigen met de thans door de vereeniging
ingediende plannen, welke h. i. in menig opzicht verre de
voorkeur verdienen boven de aanvankelijk gemaakte ont
werpen. Ook het aan de nieuwe plannen ten grondslag
liggende denkbeeld, om de bebouwing van het Kooiterrein
in nauw verband te brengen met den aanleg van het volks
park juichen beide commissies ten zeerste toe.
De globale raming der kosten en de geheele opzet van de
plannen acht de Commissie van Fabricage in het algemeen
juist, al erkent zij, dat in verband met de tijdsomstandig
heden verrassingen mogelijk zijn. Vrees hiervoor mag echter,
naar het oordeel der Commissie, geen reden zijn, om de
huurprijzen op te drijven. Er wordt hier, zoo schrijft zij,
gebouwd op het vrije veld en opruiming van wantoestanden
heeft niet plaats. Een huurnorm van ƒ2.kan daarom niet
worden overschreden, zonder het belang, dat het Rijk en de
gemeente bij het bouwen der huizen hebben, te schaden en
in het bijzonder het toekennen van de Rijksbijdrage, waarop
gerekend is, onzeker te maken.
Een prijs van 4per M2. voor den van de gemeente
aan te koopen 3150 M2. grond benoorden en bezuiden het
volksparkterrein vindt de Commissie niet te laag, waarbij h. i.
ook niet uit het oog mag worden verloren, dat de vereeniging
indertijd zich bereid heeft verklaard een strook gronds benoorden
het volksparkterrein ten behoeve van dat park kosteloos af
te staan, van welke strook thans een gedeelte weder deel uit
maakt van den tegen een prijs van 4per M2. door de
vereeniging aan te koopen grond.
Ook de Commissie van Financiën is in beginsel voor de
uitvoering van de nieuwe plannen. Al ontveinst zij zich niet,
dat ten behoeve van de bebouwing van het Kooiterrein een
belangrijk offer van de gemeente zal worden gevergd, toch
meent zij, dat dit offer moet worden gebracht met het oog
op het belangrijk tekort, dat hier ter stede bestaat aan arbeiders
woningen van een huurprijs van 2 tot 2.40 per week en
in het bijzonder aan woningen, die een huur doen van 2
tot 2.25. Bovendien, zoo merkt zij in dit verband nog op,
sluit het plan zich met het oog op de genoemde huurprijzen
gelukkig aan bij de uitgevoerde of nog in uitvoering zijnde
plannen van de drie vereenigingen, waaraan door de gemeente
een rentedragend voorschot is verleend. In aanmerking nemende,
dat het bouwen van woningen met een huurprijs beneden
2 bij de tegenwoordige loonen en materiaalprijzen te be
zwaarlijk wordt, zal naar het oordeel der Commissie de
gemeentelijke bemoei'ing op het punt van woningvoorziening
door de ondersteuning van het onderhavige plan een zekere
afronding verkrijgen, die moet worden toegejuicht.