DONDERDAG 21 DECEMBER 1911.
227
zullen verkoopen enz. Daarvoor zal men een theoretisch ont
wikkeld man moeten hebben, maar dan zal het heel wat meer
geld moeten kosten en dan komen wij niet met een traktement
van ƒ1800.tot ƒ2400.klaar, want van den anderen kant
moet hij niet alleen een theoretisch ontwikkeld, maar ook een
practisch man zijn, die tevens de geheele zaak in de stad in han
den heelt. Wanneer wij een adjunct-directeur aanstellen, die los.
van Gemeentewerken blijft, dan zal deze een apart bureau
moeten hebben en dan zal er een staf ambtenaren bij moeten
komen, en dan zullen wij, alleen voor den eenvoudigen ophaal
dienst, een heel dure inrichting krijgen.
Nu weten wij nog niet, wat ons het nieuwe vuil verwijderings
systeem kosten zal. Omtrent de nieuwe wijze van gemeentereini-
ging hangt nog veel in de lucht, zoo bijv. hoe de verbranding
zal gaan en wat het kosten zal. Daarom zou ik willen voor
stellen, de zaak zoo eenvoudig mogelijk in te richten. Men
kan later altijd nog verdere uitbreiding er aan geven. Laten
wij beginnen met als opzichter een practisch man te nemen,
die de zaken regelt, en mocht het onverhoopt blijken, dat het
zoo ingericht niet gaat, dan bestaat altijd nog de gelegenheid,
om er verandering in te brengen.
Er is hier wel eens gezegd, dat men op de conclusie van
Burgemeester en Wethouders aan het einde van een prae-
advies geen amendement mag indienen, maar als dit hier
wel geoorloofd is, dan zou ik willen voorstellen, in a. van de
conclusie van Burgemeester en Wethouders te lezen achter
de woorden: »zal belast zijn", de woorden: »een opzichter
der gemeentereiniging, te benoemen op een traktement van
1100.met twee tweejaarlijksche verhoogingen van 100.
tot 1300.—."
De heer Korevaar. M. d. V. Ik zou willen beginnen met
den heer Vergouwen te antwoorden, dat er bij Burgemeester
en Wethouders en bij mij in het bijzonder niet de minste
twijfel heeft bestaan omtrent onze gedragslijn in deze, toen
wij tot dit voorstel kwamen. Het is het uitvloeisel ge
weest van een logischen gedachtengang en ik ben overtuigd,
dat er geen andere weg mogelijk is, om tot een oeconomisch
bedrijf te geraken. Er is dan ook geen oogeriblik geaarzeld.
Ik wist niet, dat ik nog moest uiteenzetten, waarom het
noodig was, het bedrijf te splitsen in een verbrandings- en een
ophaaldienst. In de meeste plaatsen, waar een verbrandings
inrichting is gesticht, is het nog niet gelukt een aansluiting
te krijgen aan den dienst van de Centrale of van de Gasfabriek.
Nu hebben wij hier het voorrecht, dat wij tot overeenstemming
zijn gekomen, en nu spreekt het van zelf, als wij zoo nauw
aansluiten aan een bedrijf als de Centrale en de Gasfabriek,
dat het dan noodzakelijk is, dat dat gedeelte ook onder haar
beheer komt. De quantiteit stoom toch, die op verschillende
tijden geleverd moet worden, hangt af van de afname en de
vraag naar electriciteit. Dat kan alleen beoordeeld worden
door den Directeur van de Gasfabriek, die de geheele stokerij
daarnaar regelt en dus het bedrijf geheel in handen moet
hebben. Anders zou het electriciteitsbedrijf geheel in de war
worden gestuurd.
De combinatie is goedkooper, omdat wij dan ook gebruik
kunnen maken van Me schoorsteenen, die daar al staan, en
dat zouden we niet kunnen doen, wanneer wij gaan splitsen,
want de directie der lichtfabrieken moet ten allen tijde de volle
beschikking hebben over al haar hulpmiddelen zonder van
anderen af te hangen. In de tweede plaats zouden wij dan
moeten hebben reserve-personeel en -materieel. Wanneer wij
op een zoo klein bedrijf, als het verbrandingsbedrijf is, nog
moeten hebben reserves van personeel voor ziekte en aflossing,
want het bedrijf moet somtijds achtereen doorwerken, en
reserve-materiaal, dan drukt dat daarop onevenredig en dan
spreekt het vanzelf dat, gebruik makende van de reserve van
het groote stookbedrijf dat de Centrale reeds heeft, die kosten
daarvan veel worden verminderd. Maar bovendien, het vuil
verbrandt maar niet door natuurlijken schoorsteentrekdat
moet kunstmatig bevorderd worden; daarom moet men de
beschikking hebben over een kracht om den oven behoorlijk
aan te blazen, en die heeft men aan de Centrale, terwijl bij
een gesplitst bedrijf de stoom zou moeten worden omgezet.
Het is dus alleszins duidelijk, dat het een groot voorrecht is,
dat wij overeenstemming hebben gekregen met de Centrale,
maar dat bet vanzelf spreekt, dat het verbrandingsbedrijf
geheel moet zijn onder het beheer van de lichtfabrieken. Wij
hebben gezien in het buitenland, dat men die overeenstemming
niet had verkregen en dat het verbrandingsbedrijf apart zijn
centrale had, die somtijds leverde in concurrentie met de
hoofd-centrale van de gemeente. In dit geval is het dus on
noemelijk veel voordeeliger voor de gemeente, dat het beheer
van het verbrandingsbedrijf daar onder wordt gebracht.
Nu blijft over het ophaalbedrijf, en dit tot den heer van
Gruting, en o, zooveel meer. Nu hebben Burgemeester en
Wethouders gevraagd, eer zij er toe overgingen een besluit te
nemen, hoedanig de leiding moest zijn; van welken aard is
het bedrijf, dat hier ingesteld wordt, en hoe groot is het?
En toen bleek ten duidelijkste, dat dit bedrijf zal zijn van
een geheel anderen aard en van een geheel anderen omvang,
dan de tegenwoordige bemoeiingen van de gemeente met de
reiniging zijn, dus de vergelijkingen, die de heeren daarom
trent gemaakt hebben, gaan mank, ook wat het personeel
betreft, omdat de aard van het bedrijf geheel anders wordt.
Op het oogenblik is de bezigheid van Gemeentewerken toe
zien, of er vuil ligt, en na eenigen tijd, gaan kijken, of het
weg is, en wij hebben een pachter, die zorgt dat het vuil weg
komt. In het vervolg gaan wij beide zaken zelf beheeren; wij
gaan zelf zorgen, dat het vuil weg komt, wij gaan zelf men-
schen in het werk stellen, materieel en paarden aanschaffen;
wij gaan zorgen, dat het materieel economisch gebruikt wordt,
dat het niet half ledig rijdt, dat niet de paarden half werk
doen; wij gaan zorgen, dat niet de mannen, die het bedienen,
half werk doen. dat dus alles een harmonisch geheel uitmaakt,
ook wanneer die dienst plotselinge wijzigingen moet onder
gaan ten gevolge van veranderde weersgesteldheid of van
eenzijdigen en ondoelmatigen toevoer van het vuil, want de
vuilverbranding is een heel teer plantje, zij is zeer afhankelijk
van de wijze, waarop het vuil wordt aangevoerd; niet alleen
of het op regelmatige wijze wordt aangevoerd, maar ook in
doelmatige menging, zoodat de karakteristieke vuilmengels,
die men in bepaalde gedeelten van de stad heeft, behoorlijk
worden vermengd met die van anderen aard en alles niet zoo
maar onoordeelkundig naar den verbrandingsoven gevoerd
wordt, want dan stuurt men de verbrandingsinrichting in de war.
Met dit alles moet behoorlijk rekening worden gehouden en
aan het hoofd van een dergelijk bedrijf moet dus een man
staan, die personeel, materieel en alles beheerscht en ten
allen tijde in de hand heeft, om dat te bewegen binnen de
lijn van zijn bevoegdheid, om te dienen als het ware de
verbrandingsinrichting, het publiek en Gemeentewerken. Dan
voelt men vanzelf, dat de leider moet zijn iemand, die kennis
en ervaring heeft van het uitvoeren van dat bedrijf, iemand
die niet vreemd staat voor de eischen, aan een goede vuil
verbranding te stellen, en niet een man, die controleert of er
vuil ligt en later komt kijken of het weg is, maar iemand
die werkelijk het geheele bedrijft leidt.
Nu ben ik overtuigd, en de beeren kunnen dat ook weten,
als zij maar bij particulieren gaan informeeren, dat de leiding
van een bedrijf alleen dan oeconomisch kan geschieden, als er
een bekwame leider aan het hoofd staat, die theoretisch
goed opgeleid, ook het praktische verstand en ervaring heelt,
om die kennis te kunnen toepassen. Ik blijf dus op het stand
punt staan, dat het beheer van het geheele bedrijf in handen
van één man moet zijn. Nu ken ik maar één man bij de
gemeente, die hier op het oogenblik nagaat, waar het vuil is
en daarna controleert, of het is weggenomen, maar wij heb
ben hier niemand, zelfs niet de Directeur van Gemeentewer
ken, die praktisch ten allen tijde het toekomstig bedrijf zou
kunnen leiden en de teugels altijd in handen zou kunnen
houden.
Wat den omvang van het bedrijf betreft, merk ik op, dat
van den geheelen dienst van de gemeentereiniging afgaat
het beltwerk, n.l. het sorteeren en verkoopen van lorren en
beenen enz., terwijl het baggerbedrijf waarschijnlijk slechts
voor een gedeelte onder onze bemoeiingen valt, want gelukt
eene verpachting, dan hebben wij toch het toezicht daarop,
en anders het geheele bedrijf. Verder komt er nog bij het
schoonhouden van riolen en kolken. Hoe meer de verschillende
bedrijven onder één beheer worden gebracht, hoe oeconomi-
scher men kan werken. Verder het uitdiepen van de grach
ten, sneeuwopruimen, zandstrooien, het verzamelen van fae-
caliën, de desinfectiedienst en eindelijk de zorg, dat gewerkt
wordt in den geest van en in aansluiting met de verbranding.
Nu ken ik in den gemeentedienst geen enkel man, die dat
zou kunnen beheeren.
Toen nu eenmaal vaststond, dat hier een aparte leiding
moest komen onder een deskundig man, bleef nog de tweede
kwestie over, n.l. het aansluiten aan den bestaanden toestand,
en dit is speciaal in antwoord aan den heer Roem, zonder
het stelsel zelf aan te tasten toen hebben wij gemeend, waar
hier zoo aanhoudend aansluiting moest zijn met Gemeente
werken en ook met het oog op de bezuiniging, dat de Direc
teur van Gemeentewerken, die met zijn ambtgenoot van de
lichtfabrieken de leiding van de oprichting heeft, belast kon
worden met die aansluiting en het hoofdtoezicht, maar dat
onder hem een man moest worden aangesteld, die geheel
verantwoordelijk was voor de praktische regeling en uitvoe
ring van het verdere bedrijf. Dat kan niet anders zijn dan
een adjunct-directeur. De heeren hebben gesproken over op
zichters, maar als bij een bediijf in eigen beheer de eerste
en allernoodigste eisch veronachtzaamd wordt om een bekwaam
leider aan te stellen, dan zou men beter doen met terug te
komen op het besluit van eigen beheer, want dan zal dat
schandelijk veel geld kosten. Als men het systeem van den
heer Sijtsma ging toepassen, om het eerst voor een koopje te
probeeren en, als dan het personeel is gedemoraliseerd door
