18
Voorts een afzonderlijk schoolgebouwtje met tuin. Daarbij werd
met de mogelijkheid tot uitbreiding van al deze inrichtingen
door bijbouw rekening gehouden.
Het is echter duidelijk dat door tegemoetkoming aan al
deze wenschen van de Inspecteurs ook de stichtingskosten
belangrijk moesten stijgen. Terwijl deze aanvankelijk waren
geraamd (voor 80 patiënten) op 130.000 stegen zij thans
(voor 100 patiënten) tot 195 000.
Dit bedrag is aldus samengesteld:
Kosten van één paviljoen met inbegrip van
den aanleg van centrale verwarming, gas-, water
en brandleiding 71000.
dus van twee paviljoens142000.—
schoolgebouwtje8200.
aanleg tuin of wandelpark5800
kosten van inrichting17000.
vergrooting waschhuis Endegeest16000
Onvoorzien6000.
Totaal. 105000
Daarbij dient rekening te worden gehoudendat de kosten
nog vrij belangrijk hooger zouden zijn, indien niet ten behoeve
der idioten-afdeeling kon worden gebruik gemaakt van de
keuken van »Endegeest", van waaruit behalve de bevolking
van het krankzinnigengesticht nog wel een 100 personen
kunnen worden bediend.
Hetzelfde geldt ten aanzien van de exploitatie-rekening.
Indien de commissie van beheer meent, dat wat de behoefte aan
nieuw personeel betreft, met de aanstelling van één genees
heer, een 12-tal verpleegsters, één klerk, één keukenmeid, één
werkmeid, één stoker enz. behalve den onderwijzer, kan
worden volslaan, dan is dit alleen omdat Leiden in Endegeest
al reeds over een geheel personeel beschikt, dat voor een
deel ook aan de nieuwe inrichting zal kunnen worden dienst
baar gemaakt.
Wij zullen thans niet in een breedvoerige bespreking treden
van de verschillende middelen, die door de commissie van
beheer zijn voorgesteld, en de onderhandelingen, welke met
Gedep. Staten zijn gevoerd, om de exploitatie-rekening van de
nieuwe inrichting sluitende te maken. Voor diegenen uwer,
die er prijs op stellen die onderhandelingen in al hare details
te volgen, biedt de raadpleging van de in de Leeskamer lig
gende stukken alle gelegenheid. Hier kan het, dunkt ons,
alleen van belang zijn u het resultaat dier onderhandelingen
mede te deelen en meenen wij ons dus te mogen bepalen
tot het aangeven van den firiancieelen grondslag waarop ten
slotte overeenstemming werd verkregen.
Slechts een enkele algemeene opmerking ga hier nog vooraf.
Pogingen door ons aangewend om Gedep. Staten te bewegen,
behalve de thans reeds door Rijk en Provincie verleende
bijdragen in de verpleegkosten van armlastige krankzinnigen
nog een extra-bijdrage van wege de Provincie te verleenen in
de verpleegkosten der armlastige idioten op Endegeest, ook
dan nog wanneer die afdeeling eenmaal tot hare normale
bezetting zou zijn gekomen, hebben ten eenenmale schipbreuk
geleden. Het categorisch antwoord van Gedep. Staten in hun
schrijven aan ons college van 10/14 September 1907 laat in
deze niets aan duidelijkheid te wenschen over. »Noch van het
Rijk, noch van de Provincie," zeggen Gedep. Staten, »valt
ons inziens een bijzondere subsidie voor de verpleging van
krankzinnigen in een bepaald gesticht te verwachten.
Al achten wij eene algemeene verhooging van het bedrag
van het subsidie dat Rijk en Provincie aan de gemeenten in
de verplegingskosten geven, geenszins uitgesloten, dat door
het verleenen van subsidie het eene gesticht boven het andere
bevoordeeld zal worden, achten wij onaannemelijk."
Omgekeerd was ons college niet bereid in te gaan op het
voorstel van Gedep. Staten om, met beschouwing van het
gesticht »Endegeest" en de idioten-afdeeling als één geheel,
door een algemeene verhooging van het verpleeggeld ook voor
de krankzinnigen, de kosten van de idioten-afdeeling goed te
maken. Immers wanneer dan, gelijk spoedig te verwachten
schijnt, ook door de andere krankzinnigengestichten, wegens
de steeds hoogere eischen aan de krankzinnigenverpleging
gesteld, en het voortdurend stijgen van de prijzen der eerste
levensbehoeften, tot eene algemeene verhooging van de ver-
pleeggelden zou worden overgegaan, dan zou Leiden aan die
verhooging niet mee kunnen doen en zou toch ten slotte het
nadeelig deficit van de idioten-afdeeling weer door de gemeente
moeten worden gedragen. Bovendien zou een verhooging van
het verpleeggeld voor de krankzinnigen, nu de gemeente
Rotterdam in 1909 haar nieuw gesticht zal openen, en dien
tengevolge 90 Rotterdamsche patiënten »Endegeest" zullen
verlaten, reeds daarom alleen zeer gewaagd zijn.
Hoe ziet dan nu onze exploitatie-rekening voor de nieuwe
afdeeling er uit?
De commissie van beheer heeft geen bezwaar, overeenkom
stig den nader door Gedep. Staten uitgesproken wensch, de
normale bezetting van de afdeeling te bepalen op 88 patiënten.
Verder stelt zij, met inbegrip van 30.kleedgeld, het ver
pleeggeld op 360.— 'sjaars. Gedeputeerde Staten hebben,
(onder zeker voorbehoud, waarop wij nader terugkomen), tegen
dit bedrag geen bezwaar en rekening houdende met de be
hoefte welke aan de verpleging van jeugdige idioten bestaat,
mag veilig worden aangenomen, dat de afdeeling ook met dit
verhoogde tarief steeds voldoende bezet zal zijn. De ontvangsten
bedragen dan 31680.— Daartegenover worden de gezamen
lijke uitgaven berekend op 22255.zoodat de eigenlijke
exploitatie een overschot laat van 9425
Stelt men dan verder de oprichtingskosten op een ronde
som van ƒ200.000.—, de te betalen rente op 4°/0 en den af
lossingstermijn van de te sluiten leening op 60 jaar, tegen
welken langeren termijn Gedep. Staten in dit bijzonder geval
geen bezwaar hebben, dan is jaarlijks voor rente en aflossing
noodig 11333.—, welk bedrag intusschen ieder jaar met
de rente van 3333.of 133vermindert. Zoo zou dus
ook nog bij normale bezetting in het eerste jaar der exploi
tatie door de gemeente in een ongedekt saldo van even ƒ1900.
moeten worden voorzien. Het komt echter der commissie voor
en wij kunnen ons met dit gevoelen wel vereenigen, dat
dit betrekkelijk gering bedrag wel door de gemeente in het
belang van het onderwijs mag worden bijgepast, te meer
wanneer men bedenkt dat het gesticht «Endegeest" toch
jaarlijks een batig saldo voor de gemeentekas afwerpt.
Maar hoe nu zal het gaan in de eerste moeilijkere jaren
der exploitatie, wanneer het gesticht nog niet op zijn normale
bezetting zal zijn gekomen? In die jaren dus, waarvoor de
Provincie zich bereid verklaard heeft de gemeente in de kus
ten der exploitatie tegemoet te komen. Daarvoor werd de vol
gende regeling getroffen De tijd, vóór dat het aantal patiënten
tot 88 gestegen is, wordt verdeeld in 8 perioden al naar het
aantal patiënten 11 of minder, van 12 tot 22, 23 tot 33, 34
tot 44, 45 tot 55, 56 tot 66, 67 tot 77 en 78 tot 88 bedraagt.
Nu zal de Provincie gedurende de eerste 6 perioden dus tot
het aantal patiënten tot 67 zal zijn gestegen, aan de ge
meente de rente van de stichtingskosten vergoeden in dier
voege, dat de Provincie gedurende de eerste periode °/s van
die rente, gedurende de 2e 5/s, gedurende de 3e 4/s, gedu
rende de 4e 3/s, gedurende de 5e 2/s en gedurende de 6e
1I» van het rentebedrag zal betalen, zoodat de gemeente alleen
gedurende de beide laatste perioden het nadeel der onvoldoende
bezetting alleen draagt. Daarbij werd dan nog later overeen
gekomen (zie het laatste schrijven van Gedep. Staten van den
17en dezer maand) dat de rentevergoeding eerst geheel zal
ophouden, wanneer het aantal patiënten gedurende een vol
jaar boven de 66 is gebleven, zoodat, wanneer het aantal na
eenmaal 67 of meer te zijn geweest, binnen het jaar weer
beneden dat getal mocht dalen, de rentevergoeding blijft
doorloopen. Eveneens zal in de andere perioden het bedrag
der rentevergoeding weer kunnen stijgen, wanneer het aantal
patiënten, na eenmaal een zekere periode te hebben bereikt,
onverhoopt weder naar een vroegere periode mocht terug-
loopen. In dit opzicht is dus, naar het ons voorkomt, met de
belangen der gemeente zeer voldoende rekening gehouden.
En wat nu het tarief van de verpleeggelden betreft, het
voorbehoud van Gedep. Staten, waarop boven gedoeld werd,
komt op bet volgende neer. Gedep. Staten kunnen thans in het
verhoogde tarief voor de idioten-afdeeling berusten, maar
doen dit alleen onder het uitdrukkelijk beding, dat wan
neer de gemeente later het verpleeggeld voor de krank
zinnigen op «Endegeest" mocht verhoogenniet omdat de
resultaten van de exploitatie dit zouden noodig maken, maar
eenig en alleen omdat het verpleeggeld in andere gestichten
verhoogd wordt, het tarief voor de idioten aan dat voor de
overige verpleegden op Endegeest zal worden gelijk gemaakt
(dus c q. tot dat tarief zal worden verlaagd) tenzij weer het
verpleeggeld in andere idiotengestichten 360.of hooger
mocht zijn, in welk geval ook dat van onze idioten-afdeeling
360.zal kunnen blijven of tot dat hoogere bedrag zal
kunnen worden opgevoerd. Gedeputeerde Staten willen dus
blijkbaar niet dat de gemeente van een voor de idioten vast
gesteld verhoogd tarief zal blijven profiteeren, wanneer de
gemeenteniet omdat de exploitatie van «Endegeest" dit
noodig maakt, maar alleen om meer winst te maken, later
de tarieven ook voor de krankzinnigen mocht verhoogen.
Wij meenen dat er geen reden kan zijn om zich tegen dit
beding te verzetten.
Eindelijk wenschen Gedeputeerde Staten aan een eventueel
door de Provincie aan de gemeente te verleenen tegemoet
koming in de rente der oprichtingskosten nog de volgende
bepalingen verbonden te zien
«Tot de oprichtingskosten behoort 4 rente van de vóór
de opening betaalde sommen ten behoeve van den bouw en
de inrichting der afdeeling. De bouwrekening wordt met de
noodige bescheiden aan Gedep. Staten overgelegd; bet bedrag
wordt door hen vastgesteld.
De rente welke door de Provincie vergoed wordt, wordt
berekend naar den interest, tegen welken de leening of lee-
