WOENSDAG 31 OCTOBER 1906.
De heer Sijtsma. M. d. V. Naar aanleiding van de vraag
door mij in de sectie gedaan over de invoering van het drie-
ploegenstelsel bij de gasfabriekwensch ik hier nog iets te
vragen. Tot op zekere hoogte kan ik tevreden zijn met het
antwoord, dat ik nu ontvangen heb. Waar ik vroeger
telkens wanneer ik eene dergelijke vraag deed, van den heer
Juta ten antwoord ontving, dat Burg. en Weth. aan mijn
verzoek geen gevolg konden of wilden geven, of dat het niet
in het belang der werklieden was en dat deze het zelf niet
wilden, wordt nu gezegd dat een grondig onderzoek zal wor
den ingesteld. Het komt mij voor, dat echter dit onderzoek
al eerder had behooren ingesteld tQ zijn. Thans zou ik nog
willen vragen, of het nog lang zal duren voor de resultaten
van het onderzoek ons bekend worden. Ik ben het verder niet
eens met hetgeen verder wordt gezegd in de memorie van
antwoordnl. dat de werktijden bij het drieploegenstelsel zich
minder goed aansluiten aan den gewonen gang van het huis
houden der werklieden, de schooltijden, enz. Verschillende
werklieden, die ik heb gesproken, beweren, dat het veel beter
zou aansluiten aan de huishouding. Dan toch werkt men van
6—2 uur, men komt dan tehuis en kan tehuis het middageten
gebruiken en gaat dan weder naar de fabriek.
De werktijden zullen afwisselend zijn van 6—12 uur, van
2-10 uur en van 10—6 uur. Moet de man nacht werken,
dat is van 106 uur, dan kan hij den geheelen dag mee
leven met zijn huisgezin. Werkt hij van 210 uur, dan
eet hij met zijn gezin mee en werkt hij van 62, dan kan
hij ook thuis het middagmaal gebruiken. Die regeling sluit
zich dus in alles beter bij het huisgezin aan, dunkt mij.
Burg. en Weth. zeggen ook, dat de menschen dan meer intens
moeten werken; maar het komt mij voor, dat dit juist een
voordeel is, waar de arbeidstijd wordt verkort. En eindelijk
wordt nog gezegd, dat in de laatste vijf jaren zeker geen
enkele gasfabriek is overgegaan om het drieploegenstelsel toe te
passen. Nu heb ik dezer dagen nog juist gelezen, dat Nijmegen
het heeft ingevoerd of zal invoeren. En wat betreft dat het
niet zou meevallen in een niet al te groote fabriek, in een
plaats, waar ik heb geïnformeerd, Leeuwarden, die kleiner
is dan Leiden, bevalt de regeling uitnemend.
Omdat nu de stokers de invoering gaarne willen en Burg.
en Weth. niet opzien tegen de kostenzou ik gaarne willen
vernemen, of inderdaad spoedig een onderzoek worde inge
steld en het resulaat daarvan ons spoedig zal bereiken. Ik
zeg dit ook, omdat mij bekend is, dat het Bestuur van
den Bond, waarbij [de Leidsche gasbewerkers aangesloten
zijn, voornemens is een agitatie voor 't drieploegenstelsel op
het getouw te zettenhetgeen ik heb afgeraden. Hoe spoediger
dus daarmede voortgang wordt gemaakt, hoe meer zal wor
den gehandeld in den geest der werklieden en met hoe min
der aandrang van buiten uit het zal geschieden.
De heer Juta. Het is moeilijk eene bepaalde toezegging
te geven, wanneer iemand vraagt, of een onderzoek spoedig
zal zijn afgeloopen. Ik hoop van ja, en waar ik mijnerzijds
iets daarvoor kan doen, zal ik het onderzoek bespoedigen en
het resultaat daarvan meedeelen. Een beslist antwoord geven
is echter wat moeilijk, dus zal men zich met deze toezegging
tevreden moeten stellen.
Wat de zaak zelf aangaat, zal men mij ten goede houden,
dat ik daarop niet inga; zoolang de zaak in onderzoek is,
waarin de Directeur van de gasfabriek een zeer werkzaam
aandeel zal nemen, kan ik daarop niet vooruit loopen. Men
zal dus wat geduld moeten oefenen en vertrouwen stellen
in de Commissie voor de gasfabriek. Wanneer blijkt, dat
die zaak wenschelijk is en met goed gevolg zal kunnen wor
den toegepast, daar geloof ik, dat de Commissie er niet tegen
op zal zien, wanneer die zaak geldelijke offers zal eischen.
Maar meer kunnen wij niet zeggen.
De heer Aalberse. Tot geruststelling van den heer Sytsma
kan ik bij wat door den heer Juta is gezegd nog meedeelen,
dat een gedeelte van het onderzoek reeds is afgeloopen. Ik heb
namelijk persoonlijk, niet in kwaliteit van lid der Commissie
voor de gasfabriekbij andere gasfabriekenwaar het drie
ploegenstelsel bestaat en het twee-ploegenstelsel bestaan heeft,
bij de werklieden geïnformeerd, wat de resultaten waren en
hoe zij zelf over de zaak dachtenof die verandering al dan
niet in hun belang was. Den uitslag van dat onderzoek heb
ik eenigen tijd geleden in handen gesteld van den Directeur
van de gasfabriek, die daarmede rekening zou houden bij
zijn verder onderzoek. Het onderzoek bij de werklieden zelf
is dus al ingesteldzoodat de zaak van beide kanten bekeken
zal worden.
De beraadslaging wordt gesloten.
Het geheele volgn. wordt zonder hoofdelijke stemming goed
gekeurd.
De volgnrs. 1113 worden achtereenvolgens zonder ber. en
zonder hoofdelijke stemming goedgekeurd.
Beraadslaging over volgn. 14, luidende: y>Leges ter Secretarie
gehevenƒ2500.
De heer Fokker. M. d V. Ik wensch hierbij even te wijzen
op de vele drukfouten in de kiezerslijst. Mij is gebleken, dat
het origineel van de lijst niet wordt bewaardmaar dat het
gedrukte exemplaar het origineele is. En nu is mij in mijne
hoedanigheid als lid van een stembureau gebleken, dat in de
kiezerslijst zoodanige fouten voorkomen, dat iemand gevaar
zou loopen daardoor, door een simpele drukfout dus, zijn
kiesrecht te verliezen. Ik zou daarom Burg. en Weth. be
leefd willen verzoeken het volgende jaar bij de samenstelling
van de kiezerslijst, den daarmede belasten ambtenaar op het
hart te drukken, vooral te zorgen, dat dergelijke drukfouten
zooveel mogelijk worden vermeden. Het zou toch al te erg
zijn wanneer iemand zijn kiesrecht verloor door eene fout
van een ambtenaar of van den drukker. En ik zou nog
willen vragen, of het geen overweging zou verdienen het
origineele exemplaar, den legger, na het afdrukken te bewaren.
De Voorzitter. De gewone correctie op het Stadhuis zou
in dit euvel niet hebben voorzien; het is toch gebleken, dat
er daarna eenige letters zijn uitgevallen op de drukkerij,
nadat de laatste proef reeds was gezien. Toen de laatste
proef was gecorrigeerd, was de Secretarie daarmede gede
chargeerd, zoodat de fout geheel bij den drukker lag. Het
bezwaar kan echter worden ondervangen, door de exemplaren
nogmaals, wanneer zij van de drukkerij terugkomen, op de
Secretarie aan eene revisie te onderwerpen. Overigens moet
ik doen opmerken, dat een gebrek in de kiezerslijst eigenlijk
door de kiezers zeiven moet worden gecontroleerd. Ieder
kiezer kan en behoort ook zelf op de lijst na te zien, ook of
een kolom achter zijn naam niet is ingevuld.
De heer Fokker. Jawel, mijnheer de Voorzitter, maar
hoeveel van de zesduizend en zooveel kiezers doen dat? Aan
het bezwaar ware wellicht nog beter tegemoet te komen,
door den legger volgens welken wordt gedrukt, te corrigeeren
en als kiezerslijst te beschouwen. Ik vertrouw echter op uwe
toezegging, dat voortaan dergelijke fouten zooveel mogelijk
zullen worden voorkomen.
De heer de Goeje. M. d. V. Het is niet de eerste maal, dat
er klachten komen over fouten in de kiezerslijsten. Ik heb
die zelf ook meermalen opgemerkt en zelfs eens of tweemaal
een lijstje op het Stadhuis gegeven van de fouten, die ik erin
had opgemerkt. Het ware wellicht wenschelijk den leden van
de stembureaux te verzoeken om al de fouten, die zij in de
lijsten opmerkente noteeren en die op het Stadhuis in te
leveren.
De Voorzitter. Uwe opmerking zal gaarne ter harte
worden genomen. Overigens geloof ik, dat de eenig zekere
weg is, om wanneer de stukken van de drukkerij terugkomen,
deze nog eens wat de hoofdpunten betreft aan eene herzie
ning te onderwerpen.
Volgnr. 14 wordt zonder hoofdelijke stemming goedgekeurd.
De volgnrs. 15—24 worden achtereenvolgens zonder beraad
slaging en zonder hoofdelijke stemming goedgekeurd.
Volgn. 25 wordt, verhoogd met 1648, zonder hoofdelijke
stemming goedgekeurd.
De volgnrs. 25—31 worden achtereenvolgens zonder beraad
slaging en zonder hoofdelijke stemming goedgekeurd.
Volgnr. 32 wordt, verminderd met ƒ3000.zonder hoofde
lijke stemming goedgekeurd.
Volgnrs. 33—35 worden achtereenvolgens zonder beraad
slaging en zonder hoofdelijke stemming goedgekeurd.
Volgn. 36 wordt aangehouden.
Volgnrs 37—38 worden achtereenvolgens zonder beraadsla
ging zonder hoofdelijke stemming goedgekeurd.
Volgn. 39, verhoogd met 474.—, wordt zonder beraad
slaging en zonder hoofdelijke stemming goedgekeurd.
Volgnrs. 40—44 worden achtereenvolgens zonder beraadsla
ging en zonder hoofdelijke stemming goedgekeurd.
Volgn. 45 wordt, verminderd met ƒ222zonder beraad
slaging en zonder hoofdelijke stemming goedgekeurd.
Volgnrs. 46—54 worden achtereenvolgens zonder beraadsla
ging en zonder hoofdelijke stemming goedgekeurd.
Beraadslaging over volgn. 55, luidende: Andere ontvang
sten ƒ11200
'De heer Fockema Andrew. M. d. V. A.an dit volgnummer zou
ik even willen vasthaken eene vraag, die er misschien niet
bij behoort. Om ze bij dit artikel ter sprake te kunnen
