100
DONDERDAG
21 JUNI 1906.
De Voorzitter. Dit verzoek heeft reeds in de dagbladen
gestaan, terwijl de leden, meen ik, een afdruk daarvan hebben
ontvangen; indien geen voorlezing wordt verlangd, zou ik
willen voorstellen dit achterwege te laten. Wij stellen voor,
het stuk te stellen in handen van Burg. en Weth.
De heer Fockema Andrew. M. d. V. De zaak, die in dit
request wordt te berde gebracht, is van zeer groot belang;
de vrijheidsbeperking, die eventueel door aanneming van
eene dergelijke verordening aan het bedrijf zou worden
opgelegd, zou zeer groot zijn, en ieder zal het wel met mi]
eens zijn, dat wij niet zonder noodzakelijkheid en vooral niet
zonder degelijk onderzoek tot eene dergelijke vrijheidsbeperking
moeten besluiten. Ik ben daarom zoo vrij aan Burg. en Weth.
in overweging te geven met het uitbrengen van hun advies
over deze zaak geen gioote haast te maken, ten einde de
onmiddellijk belanghebbenden, de winkeliers, die dit verzoek
uit de courant zullen vernemen, in de gelegenheid te stellen
hun oordeel daarover aan den Raad kenbaar te maken.
De Voorzitter. Ik kan daarop antwoorden, dat Burg. en
Weth. alreeds met het oog op den naderenden zomer en de
daarmede gepaard gaande incompleetheid van het College
hebben besloten te wachten met de behandeling van deze
zaak in het Dagelijksch Bestuur tot den aanstaanden herfst,
zoodat wel eenige tijd zal verloopen, voordat deze zaak in den
Raad aan de orde komt.
Overeenkomstig het voorstel van den Voorzitter wordt beslo
ten het verzoek in handen van Burg. en Weth. te stellen
5°. Verzoek van de gecombineerde werkliedenvereenigingen
in de metaalindustrie om toevoeging van eenige nieuwe be
palingen aan de «Bepalingen omtrent minimum loon en maxi
mum-arbeidsduur in bestekken van gemeentewerken" en om
bij eventueele aanbestedingen zooveel mogelijk vakbesteding
toe te passen.
Dit stuk luidt als volgt:
Aan den Raad der Gemeente Leiden.
Edel Achtbare Heeren!
De ondergeteekenden, C. Roos en H. A. Goddijn, respectieve
lijk Voorzitter en Secretaris der gecombineerde Werklieden
Vereenigingen in de Metaalindustrie te Leiden, welke com
binatie bestaat uit: de Smeden en Koperslagers Vereeniging,
«Nut en Vriendschap", het Metaalbewerkersgilde «St. Eloij",
onderafdeeling der Ned. R. C Volksbond, en de Protestantsch
Christelijke Metaalbewerkersvereeniging
Geven met verschuldigden eerbied te kennen:
dat zij kennis genomen hebben van het aan Uw Geacht
College gericht adres van den Bond van Smedenpatroons in
Nederland, afdeeling Leiden;
dat zij in verband met dit adres nader de volgende verzoeken
onder Uw aandacht wenschen te brengen
1° Om bij Art. 3 der bepalingen omtrent minimum loon
en maximum arbeidsduur een alinea te voegen, waarin bepaald
wordt, dat bij de uitbetaling van het loon, door den werkman
en den werkgever een formulier wordt geteekend, waarin de
eerste verklaard het loon te hebben ontvangen en behouden,
en de tweede dat hij van bedoeld loon geen gedeelte heeft
teruggeeischt. Deze formulieren moeten met de loonlijsten bij
de Directie worden ingeleverd.
2° Om voor de werken waarop volgens oordeel van Burge
meester en Wethouders, de bepalingen omtrent minimum loon
en maximum arbeidsduur niet van toepassing kunnen zijn, toch
toe te passen wat thans voor onderdeelen bepaald wordt onder
1°. 2° en 3° van Art 11 der bepalingen.
3° Om bij eventueel aan te besteden werken zooveel moge
lijk de Vakbesteding toe te passen.
dat het doen van deze verzoeken in verband staat meteen
ten gunste der smidsgezellen in het burgerbedrijf gevoerde
actie tot het verkrijgen van een minimum loon van 19
cents per uur;
dat de patroons in dit bedrijf erkennen dat de vraag der
gezellen alleszins billijk is, en zelfs zeer gaarne aan het ver
zoek zouden voldoen; dat zij evenwel hier nog niet toe over
kunnen gaan zoolang er in het smidsbedrijf toestanden be
staan waarvan bovengenoemde verzoeken het uitvloeisel zijn;
dat de werklieden erkennen, de ongezonden toestand in het
bedrijf, en het voor hen finantieel nadeelig gevolg daarvan;
erkennende dat ook door de Gemeente, deze toestand be
stendigd wordt bij door haar uitbesteede werken, meenden
zij dit onder Uw aandacht te brengen, en de volgende toe
lichting op haar verzoeken, U de gegrondheid er van zal
aantoonen.
Toelichting.
Het onder 1° gedane verzoek diend om een euvel tegen te
gaan waarvan de werklieden de dupe worden. Bet komt toch
meermalen voor, dat een patroon aan alle bepalingen voldoet,
ook wat betreft de uitbetaling van het loon, maar later een
gedeelte van het loon terugeischt, en door den werkman in
den regel niet geweigerd kan worden, dan ten koste van ver
lies van werk. Zeker zult gij met ons erkennen, dat al worden
de bepalingen nagekomen, hier toch een ontduiking plaats
vindt, waarop geen der Artikelen dezer bepalingen van toe
passing zijn. Redenen waarom wij aandringen Art. 3 in den
geest door ons bedoeld aan te vullen.
Voor het doen van het 2° verzoek kwam in overweging,
dat thans werk, en met name smidswerk, door de Gemeente
aanbesteed wordt, gegund aan buiten de Gemeente gevestigden
inschrijvers, ook wel aan ingezetenen, geen smedenpatroons,
die dan op hunne beurt het werk buiten de Gemeente doen
vervaardigen. Moge het misschien waar zijn dat de Gemeente
hierdoor een klein geldelijk voordeel heeft, zeker is het dat
de belastingbetalende ingezetenen, zoowel patroons als werk
lieden, ten zeerste in hun belangen worden geschaadt. Mogten
den door ons gevraagde bepalingen worden vastgesteld, zoo
zouden daardoor verkregen zijn, dat het werk in de Gemeente
gemaakt wordt, wat op zijn beurt weer bijdraagt tot beteuge
ling der werkeloosheid, en ten tweede woidt den werkman
voor alle gemeentewerk een minimum loon toegekend, waar
door de concurentie der patroons onderling zal verminderen, wat
zeer te wenschen is, te meer waar men ziet, dat juist het loon van
den werkman datgene is waarover de concurentie loopt, want
waar materiaal en grondstoffen voor allen toch aan denzelfden
prijs onderhevig zijn, is het lage loon juist het voetstuk
waarop de concurentie is geplaatst. Door aan ons verzoek te
voldoen, zou ons inziens deze misstand uit den weg zijn ge
ruimd.
Bij wat wij onder 3° vragen, om bij aanbestedingen gebruik
te maken van vakbesteding, moet worden opgemerkt dat bij
het thans heerschende stelsel van aanbesteden in massa, den
smid meestal de dupe wordt van den hoofdaannemer. Het ge
beurd toch meesten tijd, dat wanneer een werk aanbesteed
wordt, de aannemer voor het benoodigde smeedwerk prijs
opgaaf vraagt bij den smid, en met dien prijsopgaaf de anderen
smeden afloopt, om het op deze wijze nog goedkooper ge
maakt te krijgen.
Het gevolg hiervan is dat het werk gemaakt wordt voor
eene prijs, die eenvoudig bespottelijk te noemen is. Nu kan
opgemerkt worden, maar men behoeft toch voor zoo'n lage
prijs niet te leveren. Daartoe kan als antwoord dienen, dat
men bij gebrek aan werk, al zijn best doet om werk te krijgen.
Wanneer daar nog bijkomt, dat dengene die het werk geeft
zegt: Als je het daarvoor maakt heb ik nog rneer werk voor
je, of, Wil je het er niet voor maken, ik ga naar een ander,
en je behoeft nooit meer op werk van mij te rekenen.
Deze uitbuiting vindt voor den smid en zeker ook voor
anderen een welig veld om te bloeien in de aanbesteding in
massa. Dat hier het loon van den werkman het eerst in het
gedrang komt zal zeker niemand betwisten.
Wordt nu de vakbesteding ingevoerd, dan is de smid en
anderen niet meer afhankelijk van den hoofdaannemer en kan
deze op hem geen pressie uitoefenen als bovengeschetst, maar
kan een ieder naar het werk mededingen voor eene prijs waarop
hij meent het werk te kunnen maken, en dan ook een rede
lijk loon kunnen en moeten betalen, zonder dat dit schade
doet voor de Gemeente, omdat bij de aanbesteding in massa
blijkt, dat door de inschrijver, voor het smidswerk niet de
laagste, maar de hoogste prijs wordt berekend.
Overtuigd van het redelijke en billijke van onze verzoeken,
verwachten wij van Uw Geacht College een gunstige beslissing,
welke zeker voor de finantieele belangen van den smidsgezel
van groote invloed zal zijn.
Het welk doende
Namens de gecombineerde Werklieden Vereenigingen
in de Metaalindustrie te Leiden.
UEds Dw Dr
Cs. Roos, Voorzitter.
H. A. Goddijn, Secretaris.
Leiden, 13 Juni 1906.
Wordt gesteld in handen van Burg. en Weth.
6°. Memorie van toelichting op het verzoek van het Bestuur
der afdeeling Leiden en omstreken van de Vereeniging «Ver
gunning" om een Commissie te benoemen ten einde van advies
te dienen bij de behandeling van bezwaarschriften tegen
aanslagen in het vergunningsrecht.
Zal worden behandeld bij punt 9
7°. Verzoek van Dr. P. C. T. van der Hoeven, om conti
nuatie in de betrekking van stads-vroedmeester.
8°. Verzoek van Mej. B. Alter-de Jong, om continuatie in
de betrekking van stads-vroedvrouw.
