20
voor zeer vroege bestellingen het vleeseh den vorigen avond
uit het slachthuis te halen. Bovendien gaat het niet aan ter
wille van een enkelen slager, ten behoeve van zijn elders uit
geoefend bedrijf, een overigens doeltreffend bevonden regeling-
ter zijde te stellen, of die regeling te wijzigen omdat elders
geldende bepalingen hem in de uitoefening van zijn bedrijf
aldaar belemmeren. En evenmin bleek bij onderzoek het aan
de leveranties voor ziekenhuizen en andere inrichtingen ontleen'I
bezwaar van gewicht te zijn. Ook bij de tegenwoordige rege
ling kunnen deze tijdig genoeg worden bediend, wat trouwens
niet te verwonderen is, wanneer men bedenkt dat ook in
Groningen en Utrecht beiden universiteitssteden en grooter
dan Leiden het slachthuis en koelhuis in den winter eerst
om 7 uur opengaan en daarvan toch nimmer bezwaren werden
ondervonden.
Blijken dus de bij de slagers tegen de tegenwoordige rege
ling bestaande bezwaren niet zeer gewichtig, daarentegen zou
inwilliging van hun verzoek voor de gemeente onoverkomelijke
bezwaren medebrengen.
In een slachthuis behooren te heerschen orde en regel,
reinheid en netheid, terwijl bij de exploitatie zuinigheid be
hoort te worden betracht. Wordt het slachthuis overeenkomstig
den wensch der slagers van 5 of 6 uur des morgens tot 7 uur
des avonds, d. i. 14 of 13 uur aan een stuk opengesteld, dan
kan aan deze eischen niet worden voldaan. Een behoorlijke
verdeeling der werkzaamheden is slechts mogelijk, wanneer
arbeids- en rusttijden van het personeel elkander regelmatig
afwisselen; reinheid en netheid kunnen slechts heerschen,
wanneer voldoende tijd voor de reiniging wordt overgelaten.
Het tegenwoordig personeel is niet toereikend om de werk
zaamheden onafgebroken van het openings- tot het sluitings
uur te doen voortduren. Een goede exploitatie eischt, dat den
ambtenaren en den werklieden niet te veel werk wordt opge
dragen en dat hun behoorlijk de gelegenheid wordt gegeven om
hun middagmaal te gebruiken. Alleen dus door de aanstel
ling van meer personeel zou aan het verlangen der slagers
kunnen worden voldaan, maar dan ook alleen ten koste van
zeer belangrijke offers van de gemeentekas. En daarvoor
bestaat geenerlei reden. Wij toonden dit boven reeds aan.
Door de volgende mededeelingen zal dit nog duidelijker
worden.
De Directeur van het slachthuis merkt in zijn rapport van
9 December zeer terecht op, »dat een slachthuis zoo lang ge
opend moet zijn, dat op den druksten dag en bij maximalen
aanvoer alle dieren gemakkelijk geslacht kunnen wordenen
dat bovendien, ter vergemakkelijking van het bedrijf van den
slager, de openingstijd zich niet moet bepalen tot den voor het
slachten van vee noodigen tijdmaar zoodanig moet geregeld
zijn, dat op den dag (niet gedurende den nacht) de slager
in verband met het bedrijf eenige keuze heeft omtrent het
uur, waarop hij wenscht te slachten." Welnu, aan dezen
eisch voldoet het Leidsche slachthuis zonder eenig voorbe
houd. De ervaring heeft geleerd dat zelfs in den winter op
gewone werkdagenwaarop het slachthuis gedurende 10 uren
geopend is, nog viermaal meer dieren kunnen worden geslacht,
dan het maximum dat daar tot dusver op een dag geslacht
werd. En wat nog sterker is, het grootste aantal dieren, dat
tot heden op een Vrijdag ter slachting werd aangevoerd, dat
is 42, zou indien dit noodig bleek, nog des middags na 3 uur,
dat is na afloop van het sluitingsuur behoorlijk kunnen
worden geslacht. Dan echter, het is waar, zou men opeenhoo-
ping krijgen, en daarom juist is de rusttijd niet alleen in het
belang van de gemeente maar ook in dat van de slagers.
Dan toch zou er veel meer kans bestaan, dat alle slagers tege
lijk kwamen, terwijl thans vele slagers zorgen, dat zij vóór
2 uur klaar zijn, terwijl vele anderen na 3 uur beginnen.
Trouwens opmerkelijk is, dat juist des Vrijdags de slagers
het meest op tijd klaar zijn en de werklieden van het slacht
huis het meest op tijd naar huis gaan.
Maar ook een vergelijking met andere steden kan Leiden
glansrijk doorstaan. Terwijl het maximum aantal uren waarop
het slachthuis geopend is, te Leiden 13 bedraagt, is dat aan
tal voor Utrecht en Groningen, waar nagenoeg tweemaal
zooveel geslacht wordt als in Leiden, resp. 42 en 14; terwijl
in Nijmegen en Maastricht, waar ook meer slachtdieren zijn
dan in Leiden, eveneens 12 uur het maximum is. En wat de
namiddagsluiting betreft, Utrecht, Maastricht en Nijmegen
sluiten ook des middags gedurende 2 uren; Roermond en
Groningen doen dit niet, maar daar wordt het slachthuis des
avonds vroeger gesloten, wat met het oog op Leidsche toe
standen ongewenscht is. Rest eindelijk de sluiting des Zater
dagsmiddags. In Utrecht wordt als in Leiden het abattoir
om 1 uur 's middags gesloten; in Groningen, Maastricht en
Roermond zelfs reeds te 12 uren. Alleen in Nijmegen is de
sluiting om 7 uur 's avonds, maar van de gelegenheid om des
Zaterdagsmiddags te slachten wordt ook daar bijna geen gebruik
gemaakt. Een behoorlijke reiniging van het slachthuis eischt,
dat hier de sluiting om 1 uur regel blijvereeds nu is de dan
nog restende tijd voor een behoorlijke reiniging dikwijls te
kort gebleken. Trouwens ook hier wordt op Zaterdag bijna
niet geslacht.
Blijkt uit al het bovenstaande dat de behoeften van het
slagersbedrijf, afgescheiden dan van de in het adres genoemde
^kleinigheden"inwilliging van hun sub 14 genoemde wenschen
niet noodig maken, dit neemt niet weg, dat ons college gaarne
bereid is hun zooveel mogelijk ter wille te zijn, zoolang geen
zeer overwegende bezwaren zich daartegen verzetten. En dan
zouden wij ons desnoods kunnen vereenigen met een regeling,
waarbij bij uitzondering het slachten op de in het adres
genoemde uren werd toegestaan, mits de daaruit voor de
gemeente voortvloeiende meerdere kosten door de vordering
van een hooger recht althans eenigszins werden vergoed, en
niet dan met goedkeuring van den Directeur. Zoo zou onder
het laatstbedoeld voorbehoud van l April tot '1 October van
5—6 uur des morgens en van 1 October tot 1 April van
67 uur des morgens, voorts in de middaguren en des
Zaterdags tusschen 1 en 4 uur kunnen worden geslacht tegen
betaling van het volgende slachtloon
a. voor een paard, muildier, stier, os vaars of pink f 5.
b. voor een vet kalf, ezel, muilezel of veulen 3.
c. voor een graskalf2.75
d. voor een varken3.50
e. voor een schaap of lam1.50
f. voor een bok, geit, nuchter kalf of speenvarken 0.75
Men bedenke echter wel, dat de meerdere kosten, voor de
gemeente uit dit slachten op buitengewone tijden voorvloeiende,
door dit verhoogde recht niet zouden worden gedekt.
Ook zouden wij er geen bezwaar tegen hebben om op den
2den Kerstdag de gelegenheid tot slachten, enz. te geven van
7| tot 10 uur, 's morgens.
Zoo komen wij dan tot den in de 5e plaats door adressanten
uitgesproken wenschopenstelling van het koelhuis des morgens
van 6 tot 7 uur in plaats van van 7 tot 8 uur, en des avonds
van 10 tot 10£ uur,
Het spreekt vanzelf, dat inwilliging van het eerste gedeelte
van dit verzoek, des zomers, wanneer het slachthuis zelf ge
opend is, geen bezwaar kan ontmoeten. En even duidelijk is
het dat daarvan des winters, wanneer het slachthuis eerst
om 7 uur geopend wordt, geen sprake kan zijn. Trouwens de
opening van het koelhuis des winters kan voorloopig buiten
beschouwing blijven, waar door ons bij onze voordracht, op
genomen onder No. 38 der ingekomen stukken wordt voorge
steld het koelhuis gedurende de maanden November, December,
Januari en Februari gesloten te houden.
Daarentegen bestaat overwegend bezwaar tegen de opening
van het koelhuis des avonds van 10 tot 101/a uur. Dit wordt
ten duidelijkste aangetoond in het rapport van den Directeur
van het slachthuis op pag. 14—16, aan wiens betoog wij
niets hebben toe te voegen of af te doen. Wij halen hier uit
dat rapport slechts aandat hoe minder het koelhuis geopend
wordt, des te minder er de temperatuur wordt verhoogd, des
te zuiverder er de atmosfeer en des te beter het vleeseh blijft,
en dat dus de goede werking van het koelhuis wordt ver
zwakt naarmate het meer geopend wordt. En wanneer men
nu bedenkt dat des avonds om 7 uur door het uithalen en
inbrengen van vleeseh in het koelhuis en door het inbrengen
van een groot aantal versch geslachte dieren in het voor
koelhuis een zeer belangrijke temperatuursverhooging is inge
treden, dan moet het ieder duidelijk zijn, dat des avonds na
7 uur het koelhuis niet meer mag geopend worden. Wel weed
in den afgeloopen zomer bij wijze van proef op verzoek dei-
slagers het koelhuis des Zaterdagsavonds van 10 tot 101/* uur
opengesteld, maar wat des Zaterdags mogelijk is, is dit niet
op andere dagenomdat des Zaterdags na 1 uur geen versch
vleeseh meer wordt ingebracht. Evenmin als in Leiden, wordt
dan ook in Utrecht, Groningen, Nijmegen, Roermond en
Maastricht het koelhuis des avonds nog opengesteld.
Alvorens thans van de sub 1° tot 5° genoemde punten af
te stappen, willen wij nog een o. i. alles afdoend bezwaar
tegen de inwilliging van de daarin geformuleerde wenschen
te berde brengen. Een door den Directeur ons voorgelegde
berekening, voorkomende op pag. 22 en 23 van zijn rapport
en door de commissie voor het slachthuis volkomen onder
schreven, toont aan, dat algeheele inwilliging van het verzoek
der slagersvereenigingen der gemeente zou te staan komen op
een jaarlijksche uitgave van f 5760.althans indien men
zou willen voorkomen, dat inwilliging van dat verzoek een
storenden invloed zou uitoefenen op den geregelden gang der
werkzaamheden, op een behoorlijke uitoefening der vee- en
vleeseh keuring en op een goede administratie. Dan toch zou
een belangrijke uitbreiding van personeel niet kunnen uit
blijven en het verbruik van steenkolen voor verlichting, stoom
en meerdere koeling zou zeer beduidend toenemen. Inwilliging
van het verzoek der slagersvereenigingen zou dan ook o. i.
slechts mogelijk zijn, indien een belangrijke verhooging van
de aan het slachthuis geheven rechten de daaraan verbonden
