64
DONDERDAG 9 MEI 1901.
De heer Dekuuyzen. Wat punt 21 aangaat moet ik opmer
ken, dat er maar een paar fabrieken in het buitenland zijn,
die de daarin genoemde bedrijfs-en transportinrichtingen kunnen
vervaardigen, nl. Beek Henkei en Kaiser, beiden teCassel.
In Nederland zijn geen dergelijke fabrieken.
De heer van Kempen. Maar er zijn wel fabrikanten die
ventilatie- en verwarmingstoestellen leveren. Het is altijd
jammer als het geld dat hier wordt opgebracht, naar het
buitenland gaat.
De heer de Lange. Ik meen, dat de vereeniging tot Chris
telijke verzorging van krankzinnigen herhaaldelijk beproefd
heeft in Nederland verwarmingsinrichtingen te verkrijgen,
maar dat zij daarin nog nooit is geslaagd en die dan ook
steeds heeft besteld bij de firma Bacon. Deze firma heeft ook
geleverd de verwarmingstoestellen voor Endegeest. De firma
Arendt Mildner en Evers is volgens de referentiën even goed,
doch was iets billijker en daarom is voorgesteld de levering
aan genoemde lirma te gunnen.
De heer van Kempen. Ik moet dit bepaald tegenspreken.
Ik weet dat een verwarmingstoestel in een philantropische
inrichting, niet ver hier van daan, door een Nederlandsche
firma is vervaardigd voor billijken prijs.
De Voorzitter. Ik herinner mij, dat toen Endegeest ge
bouwd werd, wij hier hetzelfde debat hebben gevoerd. Toen
bleek dat men die toestellen hier niet kon krijgen. De lirma
Bacon heeft ons toen uitstekend bediend, maar vroeg nu
helaas een wat hoogeren prijs.
De heer Drucker. Ik zou het, evenals de heer van Kempen,
zeer toejuichen, als de levering aan een Nederlandsche firma
kon worden opgedragen. Maar ik heb ook altijd gehoord, dat
men voor deze zaken in Nederland niet goed terecht kan.
Nu zegt de heer van Kempen, dat hem bekend is eene
degelijke Nederlandsche firma, die een toestel voor verwar
ming en ventileering geleverd heeft of zal leveren dat
heb ik niet goed verstaan. Maar nu is de vraag, of dat toe
stel in het bedoelde geval al beproefd is? Het geldt hier een
artikel, waarvan men de deugdelijkheid eerst leert kennen
door ervaring, en wel gedurende een geruimen tijd. Ik zou
daarom willen vragen, of men van die inrichting reeds eene
dergelijke ervaring heeft?
De heer van Kempen. Ik kan daarop dadelijk antwoorden
met te zeggen, dat, die firma bezig is die zaken op dit oogen-
blik op te stellen. Zij zijn dus nog niet beproefd, maar de
levering is niet aan die firma opgedragenvoordat geïnfor
meerd is, dat diezelfde firma in eene andere plaats eene
inrichting, van eenigszins anderen aard, maar grootendeels
hetzelfde systeem, met succes geleverd heeft.
De heer de Lange. Zou de heer van Kempen dan niet zoo
vriendelijk willen zijn den naam van die firma mede te deelen
De heer van Kempen. Ik ben niet genegen den naam dier
firma thans mede te deelen, om de eenvoudige reden, dat wij
hier staan voor een fait accompli.
De Voorzitter. Neen, er is geen fait accompli; de Raad
heeft het voorstel (contract) nog niet aangenomen en de levering
is nog niet besteld. Ik meendat alle mogelijke pogingen over
eenkomstig de bedoeling van den heer van Kempen zijn aan
gewend; maar Burg. en Wetli. en de Commissie van Fabri
cage waren unaniem van oordeel, dat deze leveranciers de
beste zijn. En nu zou ik niet gaarne, al was het dan aan een
Nederlander, die opdracht verleenen, wanneer ik niet precies
weet hoe de geleverde installatie gewerkt heeft.
De heer Fockema Andreae. Ik vind toch de houding van
den heer van Kempen allerzonderlingst. Hij zegt, det wij staan
voor een fait accompli, en wij beraadslagen juist over de vraag
of wij dit contract zullen sluiten. Wanneer de heer van Kempen
wenscht, dat het contract niet met deze firma wordt gesloten
maar met eene Nederlandsche, die hij op het oog heeft, dan
moet hij toch deze andere firma noemen, anders begrijp
ik hem niet.
De heer van Kempen. Mag ik dan daarop dit antwoorden.
Deze Raadszitting is bijzonder rijk aan discussie, waarom,
indien ik op dit oogenblik heb gesproken van een fait accompli,
mij dat uit den mond is gevallenwant zooals de Voorzitter
terecht zegt, dan zou het contract door den Raad aangeno
men moeten zijn.
Indien men dan wil, zal ik den naam zeggen het is de
firma Stokvis, die heeft aangenomen de verwarmingstoestellen
en -inrichting te leveren voor het Diaconessenhuis. En die
levering is niet aangenomen dan nadat eerst geïnformeerd is
in welke andere plaatsen die firma ook inrichtingen heeft
gemaakt, die uitstekend hebben voldaan.
De heer de Lange. Mag ik even vragen aan den heer van
Kempen, of de firma Stokvis die levering doet als agent of
als fabrikant? Is dat de Rotterdamsche firma?
De heer van Kempen. Neen, het is de Arnhemsche firma
en die is zelf fabrikant. Ik ben zelf lid van het bestuur der
inrichting, waarvoor de levering plaats heeft. De lirma heeft
het bewijs gegeven, dat zij goede inrichtingen maakt.
De heer üekiiuyzen. Voor zoover wij weten, heeft de firma
Stokvis niet een eigen fabriek in Nederland, maar laat zij alles
komen uit het buitenland voor zoover wij hebben gehoord.
De heer van Kempen. Voor zoover ik heb geïnformeerd,
heeft de firma wel een eigen fabriek; maar ik heb de fabriek
zelf niet gezien.
De Voorzitter. Ik kan alleen zeggen, dat de firma Stok
vis niet uitgenoodigd is om een project te leveren.
De heer van Kempen. Zijn er Nederlanders uitgenoodigd?
De Voorzitter. Zeker, maar hiervoor niet, omdat wij aller-
wege hoorden dat hiervoor geen Nederlandsche fabrikanten zijn.
De heer de Lange. Nu de heer van Kempen ons heeft
verrijkt met deze kennis zou ik willen vragenkunnen wij
dit contract niet aanhouden en eerst informeeren? Want het
is zeer zeker een zaak van groot belang; wanneer er eene
Nederlandsche firma is, bij welke wij even goed, en goedkoop
terecht kunnen, moeten wij niet naar het buitenland gaan.
De Voorzitter. Er is wel eenig bezwaar tegen; het project
is gemaakt in verband met de onderdeelen. Mij dunkt, ik zou
het gevaarlijk vinden.
De heer van Kempen. Het is niet te doen om kapsie te
maken in deze zaak, maar het is in het algemeen van groot
gewicht, dat bij voorkomende gelegenheden overal wordt
gepubliceerd, opdat de Nederlandsche firma's in de allereerste
plaats weten wat aan de orde is. Zij kunnen zich dan wapenen,
om dat in voorkomende gevallen zelf te leveren. Kan die
firma het toestel niet leveren, dan vervalt het vanzelf.
De Voorzitter. In het algemeen kan geen Nederlandsche
firma dergelijke toestellen maken. Ook bij ons bestaat het
streven om als wij iets hier in de stad kunnen krijgen het
niet buiten de stad te bestellen en liever een levering te gunnen
aan een Nederlander dan aan een buitenlander.
De heer Pera. De zaak is in de Commissie besproken en
gemis van bekendheid met een persoon hier in het land, die
de toestellen zou kunnen leveren, is oorzaak geweest van dit
voorstel. U maakt bezwaar M d. V. om nu nog te informeeren
bij den heer Stokvis. Maar als het dezen fabrikant mogelijk
is, hetzelfde werk te leveren als de buitenlandsche firma's,
dan zie ik niet in welk bezwaar er dan kan zijn.
De Voorzitter. Wij zullen dan eerst onderzoek moeten doen
naar de capaciteit van de fabriek, die wel te klein kan zijn
om installaties te leveren voor een gebouw als het Sanatorium.
Wij komen op deze wijze niet aan een eind. Een volgende
keer kan men weer met iemand anders komen, die toevallig
ontdekt is, en dan zou men ook aan dezen moeten schrijven.
De heer Drucker. 'Ik zou, nu deze zaak met zekeren nadruk
door den heer van Kempen is ter sprake gebracht, niet gaarne
ziendat op den Raad de blaam kwam te rustendat het
werk aan een buitenlander werd gegund, terwijl dat niet
behoefde. Daarom zou ik ook omtrent de heer Stokvis wenschen
te informeeren. Het behoeft niet lang te duren om te weten
te komenof deze tot het vervaardigen van de vereischte
toestellen in staat is. De vraag is, of de heer Stokvis werke
lijk zelf fabrikant is en goede toestellen kan leveren voor
groote gebouwen. Als wij dit aan deskundigen, aan twee of
drie ingenieurs vragen, kan deze zaak wellicht de volgende
week nog worden afgedaan.
De Voorzitter. De volgende week is het Hemelvaartsdag.
De heer Drucker. Dan moeten wij op een extra dag bij
eenkomen.
De A7oorzitter. Dan wordt dus dit punt aangehouden.
Wil men nu datzelfde doen met het volgende punt? Maar
ik geloof dat men te vergeefs zal zoeken naar fabrikanten in
dit land, die de daarin genoemde machineriën vervaardigen.
De heer van Kempen. Ook ik geloof dat die in Holland
niet worden vervaardigd en moet dus tot mijn leedwezen
constateeren, dat die machineriën hier niet te verkrijgen zijn.
De Voorzitter. Aan de orde is dus:
XXI. Voorstel tot opdracht van de levering van de bedrijfs-
en transportinrichtingen ten behoeve van het openbaar slacht-
