18
der stad wonen, en 266 in het Oostelijk deel of Hoogeland.
Aan den Noordelijken rand van het Zuidelijk deel vindt
men eene breede strook, gevormd door straten, waarin de
meer gegoede ingezetenen der stad wonen. Dit zijn: het
Noordeinde, de Breestraat en de Hoogewoerd en daaraan
evenwijdig gelegen de Boom-, Bloem-en Aalmarkt, Apothekers-
dijk, Visch- en Botermarkt, Nieuwe Rijn en Utrechtsche veer.
Zoo is dan voor de bevolking der scholen 3e klasse van het
Noordelijk en het Zuidelijk deel eene natuurlijke grensscheiding
aangewezen; de eene ten Noorden van de beschreven strook,
de andere ten Zuiden daarvan; ouders van schoolgaande
kinderen haasten zich dan ook, volgens mededeeling der
schoolhoofden, wanneer zij van het eene deel naar het andere
verhuizen, overplaatsing der kinderen te verzoeken naar de
school in de wijk, waarin zij wonen.
Het Oostelijk deel of Hoogeland" neemt in vergelijking met
de twee andere deelen eene eigenaardige plaats in. Vooreerst
behoort de bevolking van de Hoogstraat tot de Hooigracht
bijna geheel tot de meergegoedenten tweede staat in het
deel van de Hooigracht tot de Heerengracht eene bijzondere
school; eindelijk sluit het derde deel Oostelijk van de tl eeren
gracht zich even gemakkelijk aan het Noordelijk als aan het
Zuidelijk deel aan. Thans gaan al de leerlingen uit dit
Oostelijk deel op de scholen in het Zuideneen gedeelte
zoude evengoed op de scholen in het Noorden kunnen
geplaatst worden.
De wijkverdeeling alzoo, die in 1889 tot stand is gekomen,
heeft de bezwaren, die het schoolgaan bemoeielijken kunnen,
zooveel mogelijk weggenomen.
II. Wat het tweede punt betreft, wij gaan van de beschou
wing uit, dat op niet veel meer dan 530 leerlingen in eene
school mag gerekend worden. Immers laat de wet op het
L. O. geene grootere scholen toe dan van 000 kinderen, dus
600 plaatsen. Daar echter de hoogere klassen zwakker bezet
zijn dan de lagere, kunnen geen 600 kinderen aanwezig zijn,
tenzij de lagere klassen sterker bezet zijn dan de voorschriften
op den bouw der scholen of de onderwijsregelen toelaten.
III. Wat de vermeerdering van de schoolbevolking betreft,
die is wel het meest aan de Noordzijde te verwachten. Het
is een in het oog vallend feit, dat de Zuidzijde bij voorkeur
in beslag genomen wordt voor de woningen der meergegoeden
(langs den Zoeterwoudschen Singel, de trekvliet, Vreewijk
met uitzondering van de Laatste straat, den Witten Singel,
Rijn- en Schiekade), en dat deszelfs ligging minder geschikt
is voor woonplaats der werklieden, dewijl die ver van hunne
werkplaats verwijderd is.
Daarentegen is het Noordelijk deel der stad bij voorkeur
de woonplaats der werklieden. Langs de geheele Noordelijke
lijn neemt de arbeidsbevolking voortdurend toe.
Op grond van bovenstaande beschouwingen meenen wij nu
de volgende bezwaren tegen het door Uw College voorgestelde
plan te mogen ontwikkelen.
In dat plan is de plaats voor de nieuwe schoei in het Zui
delijk deel gekozen, en wel aan den Zuidelijken rand daarvan
(de Heerenstraat). Zoo zullen dan drie scholen komen in het
Zuidelijk deel met 1075 leerlingen; slechts twee scholen in
liet Noordelijk deel met 1327 kinderen Deze verhouding
is al zeer ongunstigte meer omdat zooals wij boven aan
merkten, de vermeerdering van leerlingen juist het meestin
het Noorden te verwachten is.
Er zal bij herhaling eene verschikking en verschuiving van
leerlingen van het N. naar het Z. noodig zijn.
Ook is niet te bepalen, hoeveel leerlingen uit de tegen
woordige bevolking van het Noordelijk geannexeerde deel zich
weldra bij de reeds opgenomenen zullen voegen. Leiderdorp
en Oegstgeest hebben niet voorzien in de behoefte aan onder
wijs in het Stadsdeel. Langs verschillende wegen hebben vele
ouders gelegenheid tot onderwijs voor hunne kinderen gezocht,
maar het laat zich verwachtendat zij weldra plaats op de
Gemeentescholen zullen aanvragen, en zoodoende het aantal
iu het Noordelijke gedeelte wonende leerlingen, die naar de
scholen in het Zuiden moeten verwezen worden, vergrooten.
De grootste bezwaren brengt het door Uw College voorge
stelde plan met zich, wat betreft de nieuwe indeeling der
schoolwijken zooals die op de ons toegezonden kaart zijn
aangegeven. De natuurlijke grenzen van Rijn, Ouden en
Nieuwen Rijn tusschen Noordelijk deel, Zuidelijk deel en
Hoogeland, waarvan wij de werkelijk onmisbare voordeelen
boven hebben uiteengezet, gaan daarbij grootendeels te loor.
Immers wordt daarbij het te veel van ruim 200 leerlingen
voor de twee scholen in het Noordelijk deel vereffend door
300 leerlingen van de school n°. 3 naar n°. 4 over te plaatsen
en 100 leerlingen van n°. 1 naar n°. 2. Er zullen dus 300
leerlingen van het Noordelijk naar het Zuidelijk deel gezonden
worden en omgekeerd 100 leerlingen van het Zuidelijk naar
het Noordelijk deel.
De grenslijn tusschen het Noordelijk en Zuidelijk deel ver-
krijgt daardoor een grilligen vorm en loopt door den Stations
weg, de Steenstraat en de Oude Vest tot aan de Mare, langs
de Mare tot aan de Hoogstraat, langs den Ouden Rijn tot aan
de Heerengracht, langs de Heerengracht tot aan de Groene-
steeg, door de 4e, 5e en 6e Groenesteeg tot aan de begraaf
plaats, vanwaar zij voortgaaude in den Nieuwen Rijn te
recht komt.
Kinderen uit de Haverzaklaan met aangrenzende straten, te
zamen 127, uit de Morschstraat en omgeving 84, aan den
Morschweg 24 (dus te zamen 235) zullen langs de Beesten
markt over de Blauwpoortsbrug met het drukke scheepvaart
en havenverkeer door de Paardensteeg over de Borstelbrug
en langs het Kort Rapenburg naar het Zuideinde van de Lan-
gebrug moeten gaan, en dus op dezen langen weg in sterke
mate de bezwaren ondervinden die wij boven beschreven, en
die bovendien het schoolverzuim zeer in de hand zullen
werken. Deze kinderen bereiken thans langs de Aagtenstraat
of Binnenvestgracht over de Lammermarkt in weinige mi
nuten de school n°. 3. Ook de kinderen van de 4e, 5e en 6e
Groenesteeg, die volgens dat nieuwe plan naar de school
n°. 2, de kinderen van den hoek Ouden Rijn en Heeren
gracht, die naar de school n°. 4 zouden verhuizen, moeten
een langeren weg gaan dan thans.
Op al deze gronden moeten wij de uitvoering van het voor
gestelde plan ontraden. Daarentegen komt het ons overwegend
wenschelijk voor, dat de nieuwe school in het Noordelijk
deel gebouwd worde. Wij vestigen daarvoor het oog op het
terrein van de kleerenklopperij aan de Verwerstraat, dat aan
de Gemeente behoort en groot genoeg is, dat op een deel
daarvan de nieuwe school kan verrijzen. In het Noordelijk
deel komen dan drie scholenen de Rijn (met Ouden en
Nieuwen Rijn) blijft de grensscheiding tusschen de Noordelijke
en de Zuidelijke schoolwijken.
De voorgestelde plaats is gemakkelijk te bereiken voor
kinderen uit den Heerensingel, Oostelijk deel Langegraclit,
de omgeving van de Haven en den Zijlsingel, de straten bij
de Heerengracht. Zij ligt in het stadsgedeelte, waar de meeste
uitbreiding der arbeiderswoningen is te verwachten.
Zij kan opnemen het »te veel" van de leerlingen der
school n°. 2 en verder de kinderen uit het Oostelijk deel
(Hoogeland), waarvan thans 147 op school n°. 1 en 122 op
school n°. 4 gaan. (zie bijliggenden staat). Wij verkrijgen
alzoo voor de 3 scholen in het Noordelijk deel een getal van
ongeveer 1600 leerlingen; dus op elke 532:
van n°. 3 592 leerl.
no. 2 735
n°. 1 147
n°. 4 122
1596 leerl. van de drie scholen
Dit laat eene vermeerdering van meer dan 100 leerlingen
toe, want het cijfer van 532 kan tot 570 opgevoerd worden.
De school n°. 3 behoudt hare wijk; school n°. 2 wordt van
de overbevolking verlost; doelmatige grenzen tusschen n°. 4
en n°. 5 zijn gemakkelijk te vinden. De kinderen uit het
Oostelijk deel (Hoogeland), die, zooals boven gezegd, meest
allen Oostelijk van de Hooigracht wonen, kunnen de school
n°. 5 of n°. 2 langs een veiligen weg bereiken, die korter is
dan wanneer zij naar n°. 4 of 5 moeten gaan.
Wat vervolgens het Zuidelijk deel betreft, de scholen n°. 1
en n°. 4 kunnen daarvoor voldoende geacht worden, als de
kinderen uit het Oostelijk deel afgetrokken worden.
n<>. 1 563 - 147 416
n°. 4 553 122 431
School Heerenstraat 225
1072 leerlingen voor
de twee scholen, dus op elke school 536, hetgeen nog eene
uitbreiding met 2 x 35 leerlingen toelaat
Immers, zooals wij boven opmerkten, is eene belangrijke
vermeerdering van schoolbevolking in het Zuiden niet te
verwachten. In het stadsdeel, waaruit de kinderen van de
school Heerenstraat komen is in tegenoverstelling met
de stadsgedeelten van Oegstgeest en Leiderdorp de toe
stand reeds sedert eenige jaren goed geregeld, zoodat het
cijfer van 225 vertrouwbaar is. Ook kan de school n°. 1,
waar thans nog het gymnastieklokaal in gebruik is genomen,
nog iets vergroot worden zoo dit noodig mocht blijken. Wat
de grens tusschen de beide schoolwijken betreft, ook deze is
gemakkelijk te vinden.
Ten slotte vergunnen wij ons nog deze opmerking, al willen
wij daaraan geen bizonder gewicht hechten, dat tijdens den
bouw eener nieuwe school op het door ons voorgestelde terrein
de school in de Heerenstraat zoolang in werking kan blijven.
Vatten wij bovenstaande beschouwingen samen, dan is,
naar onze overtuiging, thans maar ééne goede regeling voor
de scholen 3e kl. mogelijk: de verdeeling der stad in een
noordelijk gedeelte met drie, en een Zuidelijk gedeelte met
1 De kinderên uit het Oostelijk deel moeten verdeeld worden.