32
vorm geheel overeenstemt met het advies der commissie van finan
ciën, dat thans ook aan de orde is,
De heer Dn Goeje. M. d. V.! Gen enkel woord slechts.
Wat hel tweede gedeelte van de motie betreft: verlaging van de
som voor aankoop van meubilair en gymnastickwerktuigenwanneer
B. en W. zich kunnen vereenigen met het gevoelen der commissie
van financiën, dat met 400 kan volstaan worden, hen ik daar
zonder voorbehoud voor.
Wat evenwel hel eerste gedeelte der motie betreft, mij dunkt dat
de voordeelen van het hebben van cene conciërgewoning zoo groot zijn
dat zij meer dan opwegen legen de nadeelen. Men hoort voortdurend
klachten dat er ruilen in de school worden ingeworpen, dat er al
lerlei vuil voor op de straat geworpen wordt enz. De politie kan
men hiervan geen grief maken; ter voorkoming daarvan is een meer
aanhoudend toezicht noodig, en dit juist zal, hoop ik, verkregen
worden door hel wonen van een concierge aldaar. Op dien grond
zal ik mij tegen de motie verklajen.
De Voorzitter. Mijne heeren! Ik zal zeker niet behoeven te zeg
gen dat ik mij eveneens zal verklaren legen de motie. Wanneer in
derdaad bij B. en W. de overtuiging bestond dat voor cene som van
400 voldoende kon worden voorzien in de behoefte aan meubilair
en gymnastickwerktuigen, dan zou zeer zeker geen grooler bedrag
zijn aangevraagd. Ook de berekening van de commissie van financiën
betrekkelijk de kosten van de bouwwerken is niet juist. De heer
Foekema Andrcac heeft op eene "drukfout" gewezen: die fout was
mij niet ontgaan; maar het is geene drukfout, het is en dit zag de
lieer Andrcac over het hoofd, eene fout. waardoor de geheele redc-
necring aangaande de kosten, die op dal cijfer van 450 was ge
grond, geheel hare waarde verliest. Met die som als basis, rekent
zij ons voor dal ons voorstel finanlicel nadeelig is; door het juiste
cijfer van f 250 blijkt daarentegen dat, ook finanlicel, de ge
meente eenig voordeel geniet, door ons voorstel in zijn geheel
aan te nemen.
Want er is eene veel belangiijker zaak waaraan de com
missie van financiën blijkbaar niet heeft gedacht. Zij neemt voor
hare berekening de geheele som van 1300. Zij adviseert echter
alleen de conciërgewoning uil het plan te lichten, doch de bergplaats
te behouden; de daarvoor geraamde uilgaaf ad f 550 zal dus toch
moeten geschieden en alleen die van f 750, noodig voor den bouw
der bovenwoning zou worden uilgespaard. Uil een en ander blijkt
dat de berekening van de commissie van financiën volgende
met een rcnteslandaard van 4 pCt.ons voorstel eerder in het
finanlicel voordcel der gemeente is.
Vervolgens heeft de commissie van financiën over het hoofd
gezien, dat onder de 1000 voor gymnasliekwerktuigcn ook be
grepen zijn de kosten voor het ameublement der gymnastiekzaal,
die in elk geval noodig zijn: zooals een kachel, een tafel, stoelen,
gordijnen enz., en hel arbeidsloon; deze kosten bedragen ongeveer
200. Er zou alzoo, volgens hel voorstel van de commissie van
financiënsleehls een 200 voor de eigenlijke werktuigen over
blijven.
De commissie van financiën beweert dat bet plan zou bestaan om
het onderwijs in de gymnastiek aan de school van den heer Brouwer
op een »mecr bescheiden voel" in te richten. Ik heb alle stukken
betrekkelijk deze zaak nog eens nauwkeurig nagelezen, maar heb
nergens iets gevonden, waaruit het bestaan van een dergelijk plan
zou blijken.
De gymnastiek is in de verordening onder de verplichte leervakken
opgenomen; als men dus dat onderwijs wil geven, dient men er de
hulpmiddelen ook toe te verstrekken. Ik heb hier vóór mij een lijst
van de zaken, die daarvoor noodig zijn; met inbegrip van de meu
belen die ik daareven genoemd heb, is het totaal bedrag der kosten
ongeveer t 850.
De lieer De Gocje heeft reeds op het grootc voordeel gewezen
om in die school een concierge te hebben. De commissie van finan
ciën daarentegen is van oordeel, dat het toezicht aldaar best aan de
politic kan overgelaten worden. Ik geloof dat de commissie zich
geen behoorlijke rekenschap heeft gegeven van hetgenc hier in bil
lijkheid van de politic kan worden gevergd.
Wij hebben in onze stad slechts 40 politieagenten derde klasse
wien de eigenaardigheid aankleeft, dat zij, evenals gewone menschen,
behoefte hebben aan nachtrust. Zij moeten elkaar dus in dag- en
nachtdienst afwisselen; zij kunnen natuurlijk niet allen tegelijk dienst
doen; wij hebben dus voor dag- en nachtdienst 20 man: van deze
moet uit den aard der zaak een gedeelte rusten; de slotsom is dat
in het geheel slechts 13 of 14 politieagenten gelijktijdig dienst
kunnen doen in de stralen.
Wanneer men zich nu de platte grond van Leiden voor den geest
haalt en men ziet dan dat in al de stralen en grachten van deze
groote gemeente de orde moet gehandhaafd worden door hoogstens
14 man, dan blijkt daaruit voldoende dat men niet kan verwachten
dat de school van den heer Brouwer op afdoende wijze door de
politie wordt bewaakt. Wanneer er een politieagent in de buurt is
wordt er in den regel niets onbehoorlijks gedaan; doch zoodra hij
zijne hielen heeft gedraaid nemen de straatjongens hunne kans waar
om hun kattekwaad uit te voeren.
Zelfs indien de aanstelling van een vast persoon ecnige meerdere
kosten ten gevolge had, heigeen het geval niet is, zoude zelis dit
bezwaar onbeduidend zijn in vergelijking met het nut dat hij sticht,
zoodat de uitgave volkomen verantwoord zou wezen.
Men behoeft in geen geval te vrcczen dat dit een eerste slap zou
zijn op den weg die ons zou leiden tot de aanstelling van een con
cierge bij elke school, want de aanleiding tot dit voorstel is uitslui
tend gelegen in de toevallige omstandigheid dat dit gebouw ruimte
voor cene woning van den concierge aanbiedt en dat de school door
hare ligging, meer dan de andere, van de baldadigheid der straat
jeugd heelt te lijden Wanneer men eene afzonderlijke woning daar
voor moest bouwen, dan zouden hoogst waarschijnlijk de kosten de
voordcelen overtreffen en zouden wij het voorstel niet hebben ge
daan. Nu echter doet zich hier cene bijzondere gelegenheid voor,
waarvan wij, geloof ik, verstandig zullen doen gebruik te maken.
Ik kan derhalve niets anders doen dan de aanneming van de motie
ontraden en hoop dat de Baad zich met het voorstel van B. en W.
zal kunnen vereenigen.
De lieer Fockema Amireae. M. d. V.! Ik moet erkennen dat uwe
argumenten tegen de denkbeelden in de inolic opgesloten mij niet
volkomen overtuigd hebben.
In de eerste plaats zegt u dal de besparing door de commissie van
financiën beoogd zeer luttel zal zijn, omdat zij wel de bewaarplaats
doch alleen niet de conciërgewoning wil bouwen. Na bezichtiging
van de locaiiteit komt hel mij evenwel voor dat de kosten van het
gymnastieklokaal met veel meer dan 1300 zullen verminderen
wanneer er geen conciërgewoning bij wordt gebouwd. Immers! zie
ik wel dan behoeft, laat men die woning achterwege, de geheele
middenmuur niet te worden afgebrokenik kan de kracht van dien
muur wel niet juist bcoordcclen, maar hij ziet er nog soliede genoeg
uit. Dan behoeft de pul aan de rechterzijde van den muur niet te
worden weggeruimd en hel reehlsehe gedeelte van liet gebouw ver
moedelijk niet te worden veranderd; er moet dan alleen in het
overige gedeelte voldoende lucht en licht worden aangebracht, eene
stookplaats en wellicht enkele vloeren gemaakt. In elk geval kan
dan de verbouwing op veel bescheidener voet plaats hebben dan
wanneer men een gebouw moet hebben voor de eene helft boven
woning en voor de andere helft gymnastieklokaal. Op die gronden
geloof ik dat de kosten van verbouwing volgens het plan der com
missie stellig met meer dan 1300 zullen verminderen, en zou ik in
elk geval gaarne een soortgelijk plan door het Dagelijkseh Bestuur
uitgewerkt in handen van den Raad zien.
En nu wal de gymnastickwerktuigen aangaat. U zegt, dat men
volgens uwe berekening slechts J 850 noodig heeft voor het geheele
meubilair en dat de commissie van financiën vermoedelijk alleen op
de werktuigen gelet heeft. Dit is echter niet liet geval geweest,
want de commissie heeft wel degelijk in 'l oog gehouden, dat er
ecnige meubels in het lokaal moesten wezen, o. a. een kachel en
een paar zangborden.
En nu kwam het haar voor, dat voor die werktuigen niet meer
dan omstreeks f 200 zou noodig zijn. Ik had eenige gegevens voor
die berekening. Enkele jaren geleden heb ik niet bij aanneming
maar door mijn timmerman ecnige gymnastickwerktuigen in orde
laten brengen, die in overeenstemming moesten zijn met die, welke
in elk behoorlijk gymnastieklokaal gebruikt worden.
Ik heb, om ze te doen opstellen, drie verschillende stellingen laten
maken, wat natuurlijk de kosten zeer verhoogde. Ik bestelde toen
één rekstok met stalen veer, drie klimslokkcn 2 paar ringen en 1
ladder. En dit alles beeft mij, uitstekend en behoorlijk in orde,
met de drie stellingente samen ik gclooi slechts f 170,85
gekost.
Wanneer men er nu de drie stellingen afrekent, en er enkele
werktuigen bij doet, dan kan men toch niet veel hooger, dan lot
een som van 200 komenhiervoor bad incn alzoo een matig aan
tal goede werktuigen, zooals wij meenden, dat in de bedoeling lag
aan te schaffen.
Tot nu toe was het bezwaar geweest, dat de werktuigen in de
open lueiit stonden, dus licht bedierven, en bovendien, dat de kin
deren een gcdruisch maakten, dat hinderlijk was in de lokalen waar
onderwijs gegeven werd. Toen ik het lokaal bezichtigdeheb ik ook
aan het hoofd der school gevraagd of hij meende, dat men veel
werktuigen zou noodig hebbenen hij verzekerde inijdat men het
met een matig aantal af zou kunnen. Ik meende dus, dat men b. v.
geen paard of een bok noodig haddie door jonge kinderen niet
gebruikt kunnen worden en geen molendie tot niet veel anders
dan een spelletje dient; en wij zijn dus in de commissie tot de con
clusie gekomen wij kunnen ons natuurlijk eenige guldens hebben
vergist dat voor de som van f 200 het noodige te krijgen zou
zijnzoodat er voor het meubilair ook nog een 200 zou overblijven.
Ik herhaal, dat als men den bouw van de woning achterwege
laat, er niet minder maar méér dan f 1300 bespaard zal worden,
terwijl men dan nog geld genoeg zal overhouden om het lokaal op
een bescheiden voet in te richten.
Verder licht u gewaagd van het groote [nut en de groote bespa
ring die de benoeming van een concierge voor de gemeente ten ge
volge zou hebben. Ook in dat opzicht kan de commissie van finan
ciën de meening van het Dagelijkseh Bestuur niet geheel deelen; zij
gelooft niet dat aan dal inwerpen van ruiten en neerwerpen van vuil
op eens een einde zal gemaakt worden als op de bovenwoning eenige
meters van de school gelegen enkele uren op den dag de concierge
of een zijner huisgenootcn voor het raam zit. De baldadighedén
zullen daardoor allicht iets verminderen maar toch in geringe mate
en de voordeden voor de gemeente zullen in dat opzicht inderdaad
zeer gering zijn. Wij laten de zaak verder aan het oordeel van den
Raad over.
De Voorzitter. Ik stel al dadelijk op den voorgrond dat het
voorstel van B. en W. niet is aanbevolen met het oog op liet finan-
cieele voordeel voor de gemeente; ik heb zelfs straks gezegd dat dit
niet veel te beduiden zou hebben; alleen heb ik aangetoond dat de
bewering van de commissie van financiën dat het een financieel na
deel was, onjuist is. Dit punt laat ik dus rusten. Nu beweert de
heer Fockema Andreae dat op de verbouwing veel meer dan 1300
zal worden bespaard wanneer men afziet van de conciërgewoning.
Waarop die bewering evenwel steunt is mij niet duidelijk. De ge
achte spreker heeft eenige zaken opgenoemd die dan niet behoeven
te worden veranderd, maar hij houdt volstrekt geene rekening met
het project. Van het gebouw, zooals het is gekocht is afgezonderd
dat gedeelte hetwelk voor gymnastieklokaal moet worden ingericht;
