n
75
1883.
91
7i
a
o
Het eerste kan geen grond zijn om de overgelegde becijfering te weer
spreken. Immers, hoedanig eene fabriek werkt, hangt, behalve van haar
beheer, geheel af van hare min of meer doelmatige inrichting en uitge
breidheid, van de gemakkelijkste wijze, waarop zij deze of gene hoeda
nigheid der te gebruiken grondstof meent te kunnen aanwenden, en van
het product dat zij levert, en den omvang harer schuld.
Wil men de resultaten der exploitatie van verschillende gasfabrieken
eenigszins vergelijken, dan dient men te vragen:
Hoeveel gas wordt uit de gebruikte kolensoort aldus per retort per
etmaal gefabriceerd, en welke lichtsterkte heeft dit?
Past men dezen maatstaf op de gegevens, aan andere gemeenten ont
leend, toe, dan bespeurt men weldra, dat Leiden en den Haag de hoogste
cijfers bereiken.
Afwijking dezer factoren in onze fabriek geschiedt evenzeer»; doch niet
in die mate, dat een gemiddeld cijfer, genomen over de laatste jaren,
nu in de behoorlijk ingerichte fabriek door ervaring is uitgemaakt, welke
wijze van exploitatie het voordeeligst is, eenen onzekeren maatstaf zou
opleveren, ter becijfering van resultaten in volgende jaren te verkrijgen.
Gaat de minderheid nu na, in hoeverre de geraamde vermeerdering van
debiet juist is, zoowel voor lichtgas alleen, als voor gas aangewend tot
andere doeleinden, dan blijkt, uit den door de meerderheid aangehaalden
staat, dat in 4876, bij de prijsverlaging van 12% op 10 ets per M3.,
het verbruik 9.4% is toegenomen, en in 1877, toen 1 Juli de prijs
daalde van 10 op 8 ets, met 15.74%; terwijl de vermeerdering van
18771883 totaal bedroeg 63% of gemiddeld 9% per jaar. In 1883
was dit 6%. Zeer veilig mag dus aangenomen worden, dat bij eene
reductie van 2 ets per M5., dit verbruik in 1884, dat volgens de erva
ring van het eerste halfjaar 2474331 M3. zal bedragen, minstens 10
zal stijgen, en dus 2721764 M3. zal worden.
De ervaring van plaatsen als Enkhuizen en Doesburg, waar men sedert
twee jaar, naast, lichtgas voor 10 of 11 ets per M3., kookgas voor 6 ets
per M3. verkoopt, heeft nu, wat Enkhuizen betreft, geleerd, dat in die
twee jaar het lichtgas verbruik, dat op denzelfden prijs bleef, 11.8 is
gestegen, terwijl het kookgasverbruik van 1883/4, alzoo het 2^ jaar,
30% bedroeg van het. lichtgasverbruik. In het geheel werd, sedert 1882,
het gasdebiet 46% hooger.
In Doesburg overtrof het kookgasverbruik het geheele jaar door het
lichtgasverbruik, des zomers natuurlijk in meerdere mate dan 's winters.
Hier vermeerderde het debiet dus met meer dan 100
De minderheid meent dus op volkomen veiligen bodem te staan, wan
neer zij aanneemt, dat alhier in 1885, het verbruik van gas voor andere
doeleinden minstens 10% van het totale lichtgasverbruik zal bedragen.
Voorts is gezegd, dat het lichtgasverbruik de grens van verzadiging
nadert.
Hiertegen mag worden aangevoerd, dat nu nog slechts 26 der be
lastingschuldigen lichtgas verbruiken. Het debiet breidt zich natuurlijk uit,
naarmate de prijs lager wordt. Dit was tot 1876 zeer beperkt, zoodat
het gasgebruik in Leiden, in vergelijking met Utrecht, betrekkelijk zeer
weinig tot particulieren is doorgedrongen, ja! zelfs tot medio 1877 was
de prijs te hoog, en bleef gasverbruik, voor allen, die het niet absoluut
noodig hadden, luxe.
Daardoor is de Gascommissie van Utrecht, waar de fabriek 14 jaar
jonger is dan te Leiden, in staat geweest den Gemeenteraad voor te
stellen, p°. 1885 den gasprijs op 6 ets per M3. te stellen. Zij vreest geen
grens in het debiet, niettegenstaande het gasverbruik per inwoner in 1883
te Utrecht was 65.5 M3., terwijl het te Leiden dit jaar nog slechts
55.2 M3. was; hare ervaring heeft geleerd, dat hoe meer men het gas
brengt onder het bereik van alle inwoners, des te grooter wordt het
debiet. In zijne vergadering van 28 October jl. besloot die Gemeenteraad
den prijs met 1 Januari 1885 op 6 ets. per M3. te stellen, en verzocht
Burg. en Weth., de noodige voorstellen te doen, om de capaciteit der
fabriek zoodanig uit de breiden, dat in 1886 de prijs op 5 ets. per M3.
kan worden vastgesteld.
Vermeerdering der aflossing acht de minderheid niet noodig. Het kapi
taal der fabriek zal p°. 1885 gedaald zijn tot f 405376.40%, waarvan
wordt afgeschreven f 10315 -f- f 5000 15315; behalve de ƒ13984.73
welke jaarlijks uit de bruto winst wordt teruggelegd, om de waarde van
de gasfabriek te verhoogen.
Aflossing te bevorderen, omdat bij eventueele opt reding van het elec-
trischlicht, het nadeel, hierdoor te berokkenen, geringer zal blijken, acht
de minderheid een verkeerden maatregel, daar men den concurrent zeker
veel krachtiger het hoofd zal kunnen bieden, wanneer de gasprijs zoo laag
gesteld wordt, dat gas het voordeeligste lichtmatriaal blijft.
Vermindering van den gasprijs voor zooveel zij gerechtvaardigd wordt,
dpor de hoogere opbrengst van sommige bijproducten, en de mindere
kolentransportkosten, doet het doel niet bereiken, om het gas te brengen
onder het bereik van iederen belastingschuldige, evenmin als daardoor het
gebruik van gas voor andere doeleinden, met voordeel mogelijk gemaakt
wordt.
Vermindering van kolentransportkosten kan daartoe geen zuivere aan
leiding zijn immers, onder de bij de raming gebruikte kolenprijscijfers,
schuilt juist gedeeltelijk het voordeel der lagere kosten.
Tegen die rekening der kolenprijzen nu, heeft de meerderheid het grootste
bezwaar.
Ten slotte zal, wanneer Uwe Vergadering zich met het advies der min
derheid vereenigt, noodzakelijk blijken dat de korting geheel afgeschaft
wordt, hetgeen ons, als de gasprijs met 2 ets. per M3. daalt, het raad
zaamst voorkomt.
Heeft Uwe Vergadering daartegen bezwaar, zoo zal eene beperking tot
5% boven een verbruik in geldswaarde van f 1000 noodzakelijk zijn.
Geschiedt dit, dan zal het saldo der exploitatierekening, naar de raming,
gebaseerd op de hierboven aangegeven grondcijfers, door den verkoop van
gas ad 6 ets. per M3. dalen tot f 57000
Dit cijfer acht de minderheid, met het oog op de begrooting van 1885,
in geheel juiste verhouding tot de overige baten dier begrooting.
Zij adviseert dus tot gunstige beschikking op het adres, en stelt voor
den gasprijs, met 1 Januari 1885, te bepalen op 6 ets. per M3. voorgas,
van niet minder dan 16 Eng. kaarsen lichtsterkte.
Commissarissen meenen, nu hunne beschouwingen over de prijsverlaging
zoo sterk uit een loopen, Uwe Vergadering deze in haar geheel te moeten
mededeelen, om zoodoende alle gegevens tot Uwe beschikking te stellen.
Commissarissen voornoemd,
De Fremery.
E. F. Van Dissel.
J. Groll.
Bijlage I.
Cents.
f3
12
II
fOi
10
9
7i
7
OVERZICHT der verkoopprijzen van het gas, bij onder
staande Gemeente-Gasfabrieken, in
Aastal.
Cents.
Geene
0
13
1
12
Gorinchem, Helmond
2
11
Almelo
1
101
Assen, Bergen op Zoom.Bode-
10
grave, Bolsward, Breda, Doe
tinchem, Enschede, Kampen,
Lochem, Maastricht, Mep
pel, Middelburg, Roermond,
Schiedam, Sneek, Tiel, Zie
rikzee, Zutfen
18
Rotterdam (Linker Maasoever)
1
Delft, Deventer, Dordrecht,
9
Den Haag, Leeuwarden,
Nijmegen
6
Arnhem, Deventer, Tilburg,
8
Zwolle
4
1
Utrecht
1
7
NB. Lichtgas wordt thans
verkocht te:
Apeldoorn voor 12 ets
Delft 8
Helmond 9
Hoorn 11
Kampen 8
Leeuwarden 8
Schiedam 9
Zwolle 7
1883.
Krommenie, Zalt-Bommel
Hoorn
Gorinchem, Helmond
Geene
Assen, Bergen op Zoom, Bode-
grave, Bolsward, Doetin-
cbem, Enschede, Kampen,
Lochem, Maastricht, Meppel,
Roermond, Schiedam, Tiel
Zierikzee, Zutfen
Geene
Alkmaar, Almelo, Breda,Delft,
Deventer, Dordrecht, Den
Haag, Leeuwarden, Middel
burg, Rotterdam (Linker
Maasoever)
Arnhem, Deventer, Nijmegen,
Sneek, Tilburg, Zwolle
Groningen
Utrecht
NB. Kookgas wordt ver
kocht te:
Doetinchem voor 7 ets
Dordrecht 6
Apeldoorn 7
Tiel 6*
terwijl de algemeene prijs te
Rotterdam, thans is 7 ets, en
met 1 Jannari 1885 wordt te
Den Haag 8 ets
Utrecht 6
Aantal
2
1
16
10
6
1
1
N°. 174. Leiden, 13 November 1884.
Wij hebben de eer U hierbij over te leggen het adres van Mejuffrouw
Peijster geb. Berk, houdende verzoek om in hare betrekking van
J. F.
*-» i "miv u&ticiviviiig van
Assistente-Stadsvroedvrouw te worden gecontinueerd met het daaromtrent
ingewonnen advies van den heer Praelector in de verloskunde.
Onder mededeeling dat er ook bij ons tegen de inwilliging van het
verzoek geene bedenkingen bestaan, geven wij Uwe Vergadering in over
weging de adressante wederom voor den tijd van drie jaren in hare ge
noemde betrekking te bestendigen.
Aan den Gemeenteraad. Burg. en Weth. van Leiden.
Aan den Edel Achtb. Gemeenteraad te Leiden.
Geeft met verschuldigden eerbied te kennen Johanna Frederika Berk,
huisvrouw van Dirk Hendrik Peijster; dat zij bij besluit van Uwen Raad,
Januari 1879 is benoemd tot Assistente-Stadsvroedvrouw voor den tijd
van drie jaren, waarom zij bij deze eerbiedig de vrijheid neemt te verzoe
ken, opnieuw tot die betrekking te worden benoemd.
Leiden, 7 November 1884. 't Welk doende,
J. F. Peijster geb. Berk.
Leiden, 11 November 1884.
Edel Achtbare Heeren!
Onder terugzending van het adres van Mej. Peijster geb. Berk verzoe
kende om bij het eindigen van haren diensttijd als Assistente-Stadsvroed
vrouw in Januari 1885 tot die betrekking herbenoemd te worden, heb ik
de eer UEd. Achtb. te berichten dat de Adressante, voor zooverre mij
gebleken is, steeds getrouw de plichten aan hare betrekking verbonden,
heeft vervuld, weshalve ik niet aarzel voor hare herbenoeming te adviseeren.
Ik heb de eer te zijn
UEDAchtb. Dw. Dienaar,
Aan Edel Achtb. Heeren A. E. Simon Thomas,
Burg. en Weth. van Leiden. Praelector in de Verloskunde.
N°. 175. Leiden, 13 November 1884.
Onder overlegging van nevensgaande stukken geven wij Uwe Vergade
ring in overweging aan C. Van der Krogt vergunning te verleenen om
een brug te leggen over de sloot langs het Delftsche Jaagpad en twee
a drie wilgenboomen en eenige graszoden weg te nemen, onder de door
de Commissie van Fabricage voorgestelde voorwaarden.
Aan den Gemeenteraad. Burg. en Weth. van Leiden.
Aan Burgemeester en Wethouders der gemeente Leiden.
De ondergeteekende Cornelis Van der Krogt, bouwman aan den Vliet,
gemeente Soeterwoude, geeft met verschuldigden eerbied te kennen
dat hij requestrant zich, tot Uwe EdelAchtbare Vergadering wendt, met
het beleefde verzoek te mogen daarstellen: eene brug, van het Jaagpad nabij
het Leidsche en Delftsche Schouw, naar het perceel land bekend bij het
