25
gezondheid van dezen of genen vriend of nabestaande? Stel, er wa9sprake
van het al of niet gevaarlijke van het vervoeren van een ons dierbaren
ziekeen de geraadpleegde medicus van beroep raadde dat vervoer bepaald
af, terwijl een ander persoondie hoegenaamd geen medicus van beroep
was, maar die uit liefhebberij wat aan de medicijnen had gedaan, dit ver
voer aanraadde. Zouden wij twijfelen? Maar al ware de zaak thans in
behandeling, twijfelachtigdan zie ik er nog het nut niet van indat de
stad maar altijd afstand doe van wat zij bezit en dat aan een wild vreemde.
Kwamen wij waarborgen te kort, de firma Crans C°. zoude ze ons onver
plicht niet komen aanbieden, en zeer terecht; ieder boude het zijne. Bij
de aanvaarding van mijn lidmaatschap van den Raad heb ik den eed afge
legd, dat ik de belangen der gemeente met al mijn vermogen zou voor
staan. Ik begrijp, dat daaronder ook moet verstaan worden het niet prijs
geven der waarborgen, die de gemeente beeft. Het geval zoude natuurlijk
geheel anders zijnindien ik hier zat om de belangen van deze of gene
firma met al mijn vermogen voor te staan. Nu is dit bet geval niet en
houd ik mij aan bet advies van onzen consulent, den beer Neeb. Ten
slotte nog een woord over den zakelijken waarborgdie ons in ruil voor
den personeelen wordt aangeboden. Deze zal daarin bestaan dat de onroe
rende goederen der maatschappij, gelegen binnen de gemeente Zoeterwoude
Oegstgeest en Leidenvoor de richtige uitvoering der concessie enz. enz.
aan de gemeente Leiden verbonden worden. Zal dit iets bettekenen dan
zullen die goederen hypothecair moeten verbonden worden. Doch waarin
bestaan die onroerende goederen? Uit rails, die in den grond liggen, en
uit een planken loods en wellicht nog een schuurtje, staande op terrein,
dat de maatschappij tijdelijk in recognitie of in opstal heeft, welk terrein
niet eens aan de stad Leiden alleen toebehoort, maar als onverdeeld eigen
dom aan de steden Leiden, Woerden en Utrecht. Stel nu eens, dat de
rails, liggende in de openbare straatvoor hypothecair verband vatbaar zijn
wat minstens twijfelachtig is dan zou in geval van executie ons gebeele
verbaal neerkomen op wat oud ijzer en eenigc planken. Doch reeds genoeg.
Ik zal tegen het voorstel stemmen.
De heer Verster. Ik zal ook tegen het gedane voorstel stemmen. Wij
moeten ons, dunkt mij, houden aan het advies van onzen stads-consulent.
Wanneer de heer Cock, die rechtsgeleerde is. meent dit te moeten doen,
dan is dit voor mij, als leek, cene dubbele reden om evenzoo te handelen.
In zaken van fabricage zoude een advies van den heer Neeb voor mij minder
waarde hebben dan een door de Commissie ad hoe uitgebracht rapport;
maar waar sprake is van eene rechtsquaestie hecht ik daarentegen meer aan
de meening van onzen consulent, dan aan die der Commissie van Fabricage.
De heer Van der Zweep. Als het waar is, wat de heer Cock beweert,
dat de goederen of gebouwenwaarop hypotheek zal worden gevestigdniets
waard zijn, dan bestaat er ook volstrekt geen bezwaar tegen de inwilliging
van het verzoek. De stad risqueert daardoor niets.
De heer Cock. Wat men ons als waarborg geven wil, heeft naar mijne
overtuiging weinig waardeen daarom wil ik behouden wat wij hebben.
Het doet mij leeddat het advies van den heer Neebtwee jaren geleden
ingezonden, en waarop men zich thans beroept, niet onder de overgelegde
stukken is medegedeeld. Toen gold het de overdracht aan de firma
niet aan de Daamlooze vennootschap Philips C#. te Londen. Bij
gebreke van dat advies moet ik mij wel behelpen met betgeen ik daarom
trent in zijn advies van dit jaar vind. Daaruit meen ik te mogen opmaken
dat de heer Neeb in 1878 de overdracht aan Philips C'. slechts heeft
aangeraden onder uitdrukkelijke voorwaarde, dat de firma Crans C°. zich
verbond aansprakelijk te blijven voor alle verplichtingen en gevolgen uit
concessie of exploitatie voortvloeiende.
De heer Van der Lith. Ook ik ben van gevoelen dat wij niets uit
handen moeten geven. Ik zal volstrekt niet in twijfel trekken de
soliditeit van de maatschappijwaaraan de concessie volgens de voordracht
nu zou overgaan ik ken haar niet maar wij hadden vroeger op
verlangen van de heereo Crans C°. toegestemd, dat de concessie zou
overgaan op den heer Philips. Ik weet nu niet, waarom wij dien heer weder
zouden verlaten en weder tot een ander moeten komen. Ik zal dus tegen
het gedane voorstel stemmen.
De heer Goudsmit. Ik kan mij met het gedane voorstel wel vereenigen.
Ik vind er geen bezwsar inen men kan des noods den concessionatis op
de bezwaren wijzendie de stads-consulent heeft gemaakt. Wil men den
heer Crans tegenover de stad aansprakelijk blijven stellendan zal dit
naar ik meen, bij den heer Crans geen bezwaar oudervinden en dan kunnen
alle moeielijkheden uit den weg geruimd worden.
De heer Van der Lith. Als dat zou kunnen geschieden, dat de heer
Crans zich aansprakelijk bleef stellen, ja, dan waren wij allen het
volkomen eens. Maar ik twijfel er aan, of die heer dat zou willen doen.
De heer Goudsmit. Ik geloof niet dat de heer Crans dit zal weigeren.
In allen gevalle kan deze overdracht geen schade aan de gemeente berok
kenen. Men moet de bezwaren ook niet overdrijven.
De heer Cock. Welnu, als de heer Crans zich bereid mocht verklaren
de verantwoordelijkheid tegenover de 9tad op zich te nemendan zou ik
het met den vorigen spreker volkomen eens zijn; maar ik geloof niet, dat
de heer Cran9 daartoe zal te bewegen zijn, want het i9 blijkbaar, dat hij
zich van de verantwoordelijkheid bet ft willen ontslaan.
De heer Van der Zweep. Ik heb tegen de voorgestelde overdracht
volstrekt geen bezwaar. Immers, mocht de nieuwe concessionaris niet aan
al de gestelde voorwaarden voldoen dan vervalt de concessie tn gaat alles
aan de stad over, die dan zelve de Tramway in exploitatie kan brengen.
De heer Cock. Wij zijn nu reeds exploiteur9 van eene gas-onderneming
daar heb ik al meer dan genoeg van. En nu zouden wij het ook nog
kunnen worden van de middelen van vervoer, van den tramway!
De heer De Laat de Kanter. Ik kan niet ontveinzen dat de redevoering
van den heer Cock mij zeer teleurgesteld heeft. Ik heb wel eenige schimp
scheuten tegen de Commissie van Fabricage gehoordover haar gemis aan
rechtskennis, die trouwens geheel misplaatst waren, want de Commissie
beeft zelve in haar rapport dat gemis op den voorgrond gesteldmaar
datgene waar het eigenlijk op aankomt, nl. argumenten, die ons kunnen
overtuigen dat de gemeente eenig gevaar loopt, wanneer de concessie op
de Tramway Trust Company wordt overgeschrevenheb ik van den geach-
ten spreker evenmin gehoordals ik ze in het advies van den stads consulent
heb aangetroffen. En nu is een bloot advies om het verzoek af te wijzen
voor ons niet voldoende. Zeer terecht is door den heer Goudsmit aangemerkt
dat wij hier niet zitten als automaten en ofschoon de Commissie van Eabricage
geen aanspraak maakt op het bezit van rechtskennis, neemt zij toch de
vrijheid baar gezond verstand te raadplegen en argumenten te verlangen
die iets meer inhouden dan het gezegde dat men nooit weten kan wat er
gebeuren zal. Wij zijn zeker met geen profetischen geest bezield, wij
kunnen evenmin als iemand anders vooraf zeggen wat er gebeuren zal
maar evenmin kunnen-wij on9 eenige schsde voorstellen, welke de ge
meente door de overdracht der concessie zoude kunnen lijtien. En de
stads consulentmet wien ik de zaak nog persoonlijk besproken heb,
wist mij dat evenmin door een voorbeeld op te helderen. De heer Cock
bracht als voorbeeld bij een huisdat door een tramwagen werd aangereden
en dientengevolge instortte. Behalve nu dat voor dergelijke schade geen
waarborg geëischt is, moet ik zeggen dat ik het voorbeeld niet gelukkig
gekozen acht; want ik geloof noch aan tramwagens, die zoo sterk zijn dat
men er huizen mede omver kan rijden, noch aan huizen die zoo bouw
vallig zijn, in deze gemeente, dat zij niet tegen den schok van een tram
wagen bestand zouden zijn. Wat nu den waarborg voor de gemeente betreft
in het onwaarschijnlijke geval dat de Tramway Trust Company niet aan
hare verplichtingen kan voldoenuit hetgeen de heer Cock dienaangaande
heeft gezegd blijkt dat hij tegen zijne gewoonte de stukken niet goed gele
zen heeft. Hij sprak toch san de afbraak van de houten loods die thans
voor remise dient, terwijl wij hebben voorgesteld dat de overdracht niet
zoude geschiedenvóórdat de stallen en remisen volgens de overgelegde
en goedgekeurde plannen gebouwd waren. Onze waarborg bestaat derhalve
in 2000 aan gedeponeerde fondsen, en in de te verbinden waarde der
eigendommen, die wij opzettelijk zoo laag mogelijk, voor afbraak, geraamd
hebben, en daarmede komen wij nog tot ongeveer het dubbele der som,
welke wij noodig zouden hebben, indien de straten in haren vorigen toe
stand teruggebracht moesten worden. Men vergt-te ook niet dat, toen wij
de concessie aan de firma Crans C. verleenden, wij zeer goed wisten
dat zij de zaak niet met haar eigen kapitaal tot stand zoude brengen aan
haar werd de voorkeur gegevenomdat wij zekerheid hadden dat zij over
de noodige kapitalen konde beschikkenen na de herhaalde teleurstellin
gen, als gevolg van de vroeger verleende concessiën, gaf die zekerheid
den doorslag. En wanneer wij nu vragenof die firma beantwoord heeft
aan de verwachtingen, welke wij er van koesterden, dan kan het antwoord
niet anders dan bevestigend zijn. De onderneming werkt uitstekend en
ieder is tevreden, terwijl de directie zich beijvert alles te doen, wat in het
belang van het publiek is. In het voile vertrouwen dat de concessie op
hun naam zoude worden overgeschreven, wanneer zij redenen van tevre
denheid gaven, hebben de geldschieters dan ook met ruime hand de noodige
middelen verstrekt, en het is mijne persoonlijke meening dat het in strijd
met do goede trouw is, die overschrijving thans te weigeren, zonder eenig
ander motief dan dat men nooit weten kan wat er zal gebeuren. Verwerpt
de Raad echter ons voorsteldan zal men wellicht moeielijkheden in het
leven roepen, die bij goedkeuring zeker niet kunnen voorkomen. Met htt
oog op de uitvoering der concessie tot nu toedoor de firma Crans C#.
als gemachtigden van de Tramway Trust Company, bestaat er onzes inziens
geene enkele reden om deze te wantrouwen.
De heer Cock. Ik had toenmaals volstrekt de voorwetenschap niet, dat
de firma Crans C°. de haar verleende concessie zou overdragen. Er i9
hier geen quaestie van goede of kwade trouw. Wij hebbeu met de firma
Crans C°. een contract gesloten, en wel een schriftelijk contract, waarin
geen woord voorkomt van eene verplichting om in de voorgestelde overdracht
toe te 9teramen. Laten beiden, zoowel wij als de firma Crans C°.elk
zijne verplichtingen nauwlettend nakomendaarin bestaat de goede trouw.
Met al wat buiten het contract ligt, heeft noch goede noch kwade trouw iets
te maken.
De heer De Laat de Kanter. Ik meen als reker te kunnen stellen,
dat de Raad de concessie aan de firma Crans O. verleendeomdat men
overtuigd wa9dat zij de noodige kapitalen tot uitvoering van de onder
neming zoude verkrijgen, terwijl zij, die vroeger concessie erlangden, bij
ondervinding bleken daartoe niet in staat te zijn. De ondervinding heeft
doen zien dat die overtuiging op goede gronden steunde.
De heer Van der Lith. Ik zou gaarne wenschen te weten waarom de
heeren Crans C°. de overdracht niet willen doen aan de heeren Philips,
zooals oorspronkelijk het plan was.
De heer De Laat de Kanter. De heeren Philips C°. zijn ook leden
van de Tramway Trust Company te Londen.
De heer De Goeje. Ik betreur het dat de hh. Crans Co. het ver
zoek tot vermindering der waarborgsom aan het tegenwoordige hebben
laten voorafgaan. Want, zoo ik mij niet vergis, heeft de Gemeenteraad
het eerstgenoemde verzoek vooral daarom toegestaanomdat hunne firma
alle bewijzen van soliditeit heeft gegeven. Bij omgekeerde volgorde zou de
Raad vermoedelijk besloten hebben, om indien de overdracht op eene
andere firma of maatschappij was goedgekeurdde vermindering der waar
borgsom uit te stellentot evenzeer de soliditeit der nieuwe contractanten
zou gebleken zijn. Maar de vraag, waar m. i. thans alles op aankomt, is
deze: het «as aan de hh. Crans Co. vergund de concessie en exploitatie
van den paardenspoorweg over te dragen op de firma Philips St Co. Zal
nu, indien in plaats van deze firma de Tramway Trust Company gesteld
wordt, de aansprakelijheid der hh. Crans Co. tegenover de gemeente
dezelfde blijven? Van het antwoord op deze vraag liangt het af, of ik
voor of tegen het voorstel van Burg. en Weth. zal stemmen.
De heer Cock. Naar het mij toeschijnt is het niet twijfelachtig of de
firma Crans C°. zalwordt het voorstel aangenomengeheel huiten
verantwoordelijkheid zijn. Alles gaat op de Tramway Trust Company over,
alle rechten en niet minder alle verplichtingen. En het is daartegen dat
ik mij moet verklaren.
l)e Voorzitter. De Raad heeft reeds in het laatst van het jaar 187$
