203
De heer Dercksen. Ik meen den Voorzitter te mogen doen opmerken,
dat ik niet van het "vermoorden" der werklieden door den directeur gespro
ken hebtoen ik van het recht over "leven en dood" gewaagde. Bij eene
dergelijke opvatting mijner woorden zou ik dan immers even goed geacht
kunnen worden de hoop te hebben uitgedrukt dat een directeur het leven
kon geven aan werklieden. Ik bedoelde natuurlijk geen van beiden. Com
missarissen zullen dus wel niet behoeven tusschen beiden te komen in pogin
gen tot moord van de zijde des Directeurs, maar dit laat mijne overtuiging
ongewijzigd, dat eene gemeente niet aan een enkel persoon, zij het dan ook
een hoofdambtenaar, zooveel macht moet in handen gevenals hier aan den
directeur wordt verleend, over personen, die toch ook in dienst der ge
meente (niet in dien des directeurs) zijn.
Het tweede gedeelte, gewijzigd naar het voorstel van den heer Goudsmit,
wordt aangenomen met 15 tegen 6 stemmen.
Tegen stemden: de heeren Van Hettinga Tromp, Krantz, De Fremery,
Juta, Librecht Lezwijn en Dercksen.
Art. 7 (gewijzigde redactie) wordt goedgekeurd.
Art. 8.
De heer Eigeman. Wat verstaat men eigenlijk onder bedrijf kapitaal?
Ik geloof dat dit woord hier niet goed gebezigd is. Ik zou eerder willen
gelezen hebbenonkostrekening van het werkjaar.
De heer De Fremeby. Met bedrijfkapitaal wordt niets anders bedoeld
dan het kapitaal, dat de gemeente aan de stedelijke gasfabriek verstrekt
heeft om de zaken te drijven.
De heer Van Heukelom. Dan ware het veel beter eenvoudig te lezen:
»uil de fondsendie door de gemeente verstrekt zijn."
De heer De Fremery. Ik heb daartegen volstrekt geen bezwaar. Het
komt naar mijne meening op hetzelfde neder. De gasfabriek heeft over
geene andere kapitalen te beschikken dan die zij van de stad heeft bekomen.
De heer Eigeman. Ik moet vragen: wat verstaan Commissarissen onder
"bedrijfkapitaal Ik versta er onder zoodanig kapitaal, dat bij de oprich
ting aan de zaak verstrekt wordt, om de zaak, zooals het woord reeds uit
drukt, te drijven. Dat kapitaal dient nergens anders voor, dan om uit
schotten te doendie terugkomen: Dat kapitaal moet weer geheel verant
woord kunnen wordendes noods bij tijden aanwezig kunnen zijn. En nu
willen Commissarissen nog steeds dat uit dit kapitaal kome het onder
houd van al die zaken in dit artikel genoemd. De kosten van dit onder
houd moeten m. i. komen op de onkostrekening, waarop de dagelijksche en
jaarlijksche uitgaven gebracht worden.
De heer De Fremery. Ik begrijp niet dat de voorgestelde verandering
eene verbetering zijn zal. Als de zaak toch dezelfde blijft, dan zullen ja
de woorden worden gewijzigd, maar de zin en de strekking van deze de
zelfde blijven.
De heer Du Rieu. Ik wil de redactie, door den heer Eigem an voor-
gesteldnog wel eens nader vernemen. Het komt mij voor dat de redactie
door den heer Van Heukelom voorgedragen, te algemeen is, en de redactie,
door den beer Eigeman voorgesteld, wel de voorkeur verdient.
De heer Eigeman. De heer Du Rieu heeft zoo duidelijk mijne bedoe
ling begrepen en teruggegeven, dat ik het niet noodig acht er nog meer
bij te voegen. Nu ik zie dat mijn voorstel ondersteuning ondervindt, wil
ik het nader formuleeren. Ik stel daarom voor art. 8 dus te lezen: »De
straatlantaarns met palen en armenalsmede de gasbuizen door de straten
zullen, evenals de fabrieksgebouwen, behoorlijk onderhouden worden, (en
dan te laten volgen) en zal dat onderhoud gebracht worden op de onkost
rekening van het werkjaar."
Dat voorstel wordt voldoende ondersteund.
De heer Van Heukelom. Dan vereenig ik mij met dat voorstel en
trek het mijne in.
In omvraag gebracht, wordt het amendement van den heer Eigeman aan
genomen met 20 stemmen tegen I, die van den heer Scheltema.
Het alzoo gewijzigde art. wordt goedgekeurd.
Art. 9.
De heer Eigeman. Welke gaten worden hier bedoeld? Mij dunkt,
die mogen wel omschreven wordenwant men bedoelt toch niet alle gaten
in de straten, onverschillig of ze al dan niet door de gasleidingen ont
staan zijn?
De heer Bijleveld. Aan het bezwaar, dat ook mij gegrond voorkomt,
kan, geloof ik, worden tegemoet gekomen door de volgende redactiedie ik
wensch voor te stellen»Alle (althans indien men dat woord wil behouden)
"gaten in de straten of verdere schade daaraan berokkend, door werken van
wege de fabriek veroorzaakt, zullen voor hare rekening worden hersteld."
Dat amendement wordt aangenomen met algemeene stemmen.
Art. 9 wordt, alzoo gewijzigd, goedgekeurd.
Artt. 10 en 11 worden zonder discussie goedgekeurd.
Art. 12.
De beer Le Poole. Daar het, mijns inziens, eene aanbeveling voor
eene verordening is, als zij zoo weinig mogelijk artikelen bevat, wensch
ik voor te^ stellen het nieuw artikel 17, over het verslagwaarvan de toe
zegging mij zeer verblijdt, als tweede alinea aan dit artikel toe te voegen,
en dan de redactie te wijzigen als volgt: "Binnen drie maanden na dé
goedkeuring der rekening en verantwoording zal door de Commissie een
gedrukt verslag aan den Gemeenteraad worden aangeboden." Wanneer dit
bij dit artikel kon worden gevoegd, zou dit de eenvoudigheid der veror
dening bevorderen en daarvoor geen nieuw art. behoeven vastgesteld te
worden, terwijl bovendien, naar mijne meening, deze redactie de voorkeur
verdient, omdat daarin van eene tijdsbepaling en van drukken gesproken wordt.
De heer De Fremery. Ik heb er geen bezwaar tegen, dat deze bijvoe
ging m het art. worde overgenomen.
De heer Bijleveld. De Commissie spreekt in het door haar ontworpen
artikel van een "beredeneerd" verslag. Mag ik weten of de Commissie niet
meer aan dat denkbeeld vasthoudt?
De beer De Fremery. liet is toch de bedoeling, dat door de Com-
missie een "beredeneerd" verslag zal worden ingezonden.
HAKDD. OEM. 1876.
De beer Le Poole. De bescheidenheid verbood mij aan de Commissie
wenken over vorm en inhoud te geven, maar aangezien nu toch de inhoud
ter sprake komt, hoop ik dat uit dat verslag duidelijk zal blijken hoe de
rekening staat tusschen de gemeente en de gasfabrieken welke de produc
tie-prijzen zijn van het gas voor de straatverlichting en van het gas dat aan
de ingezetenen geleverd wordt.
De heer Bijleveld. Ik heb op deze plaats niet kunnen verstaanmijn
heer de Voorzitterof de Commissie het woord "beredeneerd" al of niet
loslaat.
De Voorzitter. Het is uit deze discussie duidelijk geblekendat de
Commissie bet niet noodig acht dit in het artikel op te nemen.
De lieer Van Iterson. De bedoeling is, dat bet verslag den Raad zal
worden aangeboden en dat het dan zal worden gedrukt. Zooals het art.
nu luidt, is het verkeerd; want daaruit moet men opmaken dat een ge
drukt verslag aan den Raad zal worden aangeboden.
De beer Le Poole. Ter vereenvoudiging had ik gedacht art. 17 hier
als tweede lid te plaatsenen tevens op het drukken gedrukt opdat het
verslag niet, evenals de rekening en verantwoording, eenvoudig ter visie iu
de leeskamer gedeponeerd zou worden, maar tevens onder de burgerij zou
kunnen worden verspreid.
De heer Van Iterson. Ik heb uwe bedoeling zeer goed begrepenmaar
ik heb bezwaar tegen de redactie, welke zegt, dat er een gedrukt verslag
moet worden ingediend. Ik wensch te lezen: dat er een verslag zal worden
aangebodenhetwelk dan zal worden gedrukt en rondgedeeld.
De heer Le Poole. Dan neem ik uwe wijziging zeer gaarné over.
Het voorstel van den heer Le Poole, gewijzigd door den heer Van Iter
son, wordt met algemeene stemmen aangenomen.
Artt. 12 en 13 worden goedgekeurd.
Art, 14.
De heer De Fremery. Ik stel in dit art. eene kleine wijziging voor.
Ik zou wenschen dat de woorden »2j pCt." werden weggelaten en er alleen
gelezen werd "Nat. Werk. Schuld." Het zou toch kunnen voorkomen dat
men in het belang van de gemeente van een der andere Grootboeken ge
bruik meende te moeten maken.
De beer Du Rieu. Ik geloof dat er in het artikel zou moeten staan:
»in een der Grootboeken."
De heer Van Iterson. Nog beter ware het wellicht te lezen: »in de
Grootboeken."
De heer Goudsmit. Dan ware het nog beter te lezen: bet grootboek."
Daaronder zijn toch alle bestanddeelen begrepen, die het zoogenaamde
grootboek uitmaken.
Deze wijziging wordt goedgekeurd.
De heer Juta. Op het einde der eerste alinea van dit artikel staal:
"waarvan de renten jaarlijks bij het kapitaal zullen worden gevoegd," en
nu wensebte ik nog gaarne te vernemen, welk kapitaal hier wordt bedoeld.
De heer De Fremery. Het spreekt van zelf dat hier de ingeschrevene
kapitalen worden bedoeld. Ik heb er geen bezwaar tegen dat dit er worde
bijgevoegd.
Die bijvoeging wordt in het artikel opgenomen.
De heer Bijleveld. Ik geloof dat het woord "eventueel" hier over
tollig is.
De heer De Fremery. Ik heb tegen de weglating geen bezwaar.
Art. 15 wordt, alzoo gewijzigd, goedgekeurd.
Art. 16.
De Voorzitter. Dit art. is nu vervallen.
Overgangsbepaling.
De heer Hartevelt. Voor dat deze overgangsbepaling wordt vastge
steld zou ik gaarne willen wetenhoe de gascommissie denkt over het voor
stel van de Commissie van Financiëndat er jaarlijks eene begrooting
zou worden aangeboden, die door den Raad vóór de gemeente-begrooting
zou behandeld en goedgekenrd moeten worden. De Commissie van Finan
ciën gelooft dat dit het eenig ware middel is, om volkomen licht over de
gasfabriek te doen schijnen
De heer De Fremery, De Commissie acht dat dergelijke begrooting
weinig zou te beduiden hebben. Immers, zoodanige begrooting zou vijf
maanden vóór het einde van het jaar moeten worden opgemaakt. Zoodanige
begrooting zou slechts zijn een weerklank van de laatst goedgekeurde
rekening, terwijl het eene jaar met het andere grootelijks verschillen kan.
Men heeft in de laatste jaren gezien hoezeer het resultaat afhankelijk is
van den prijs der steenkolen. Dergelijke begrooting kan dus weinig nut
opleveren en slechts belemmering veroorzaken. Bovendien meen ik te
moeten opmerkendat alle beambten en werkliedentot de gasfabriek be-
hoorende, aan bet pensioenfonds kunnen deel nemen. Dat is eene uitge
maakte zaak, volgens art. 1 van de pensioens-verordening, en zeker zal de
Raad op het eenmaal verleende recht niet willen terugkomen.
De heer Hartevelt. Ik kan volstrekt niet toegeven, dat dit reeds is
eene uitgemaakte zaak. De Commissie voor de verordeningen heeft de zaak
nog onder banden. Zoolang haar ontwerp nog niet gereed en door den Raad
goedgekeurd is, is het geen besliste zaak. In allen gevalle zie ik volstrekt
geen bezwaar om eene begrooting op te maken en aan te bieden. Mocht
de prijs van de steenkolen groote verandering ondergaandan kan dit aan
den Raad worden medegedeeld en de begrooting, zoo noodig, worden ge
wijzigd. Ik voorzie van de vaststelling eener begrooting volstrekt die be
zwaren nietdie de vorige spreker daarvan vreesten veroorloof mij de
vraag, hoe Commissarissen tot de raming van bet overschot komen, als zij
geene begrooting opmaken. Het is toch geen uit de lucht gegrepen som;
en waarom mogen de leden van den Raad daarvan geen kennis nemen
De heer Du Rieu. Ik acht bet [zeer ondoelmatigzes maanden te
voren eene begrooting op te maken van eene fabriekzaak. liet zal tot
niets leiden.
De beer Eigeman. Het denkbeeld om in deze zaak eene begrooting
voor te schrijvenlacht ook mij niet toe. Ik vind bet niet nuttigniet
