HET DAGBLAD Een driedubb ele tegenslag Voorbereiding tot overtocht voltooid VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN Krachtig Duits verzet in de Dantziger Bocht Derde Rode Kruis uitdeling Luchtverkenning tussen Ar^h^m en Emmerik Felle strijd woedt aan de Nahe Mostert overleden BERLIJN, 20 Maart. Interinf meldt dat de spoorwegbrug ten ooster, van Remagen vernield is doordat een Duitse vlieger zich met lijn toestel ;n gehele bommen last on de middenpijler "V.m dé .brug wierp. Ook een Amerikaanse pon tonbrug werd beschadigd, De Amerikanen lijden zware verliezen, sommige forma ties tot 40 en 60 pet. van hun manschap pen. Het zwaartepunt van de strijd lag ook Zondag in het noordelijke deel van het bruggenhoofd, waar na langdurige^ strijd de Amerikanen ten noorden van Königs- winter ongeveer twee Kilometer terrein konden winnen en des avonds in Nieder- dollendorf binnendrongen. In het ooste lijk deel van het bruggenhoofd konden de tegenstanders tijdelijk in Windhagen doordringen, zij werden echter weer ver dreven. Aile overige aanvallen leverden niets op. Van de noordelijke sector van het Westelijke front meldt Interinf o.m.: Nu alle Amerikaanse legergroepen deel nemen aan de vierde algemene stormloop op het Duitse westelijke front en voor een groot deel reeds weken zware gevechten met veel verliezen leveren, werden de aanwijzingen talrijker, dat het tweede Britse leger zijn voorbereidingen vöor de overtocht over de Nederrijn thans heeft voltooid. Sedert Zondag onderhoudt dit leger een ongewoon krachtige verkenning in de lucht in het gehele gebied van Arn hem 'tot ten zuidwesten van Emmerik, die aangevuld wordt met een tot in het gebied van Wezel strekkende verkenning op de grond. Tegelijkertijd heeft het de gehele front sector zwaar in kuns matige nevel ge huld of een levendig artillerievuur onder houden op vermoede Duitse stellingen en op het gebied dichtbij het front, terwijl zijn formaties bommenwerpers het ach terland aanvielen. Het bijeengebrachte materiaal voor het bouwen van bruggen en voor het verrichten van pionierswerk werd gebracht tot m de nabijheid van de Rijn. Een der pogingen om verkenning met geweld te ondernemen werd gedaan in het Nederlandse gebied, waar twee Cana dese compagnieën in de a reek van Driel ten westen van Arnhem de Duitse stel lingen wilden verkennen, doch afgeslagen werden. Concentraties van andere stoot troepen tussen Waal en Nederrijn werden door de Duitse artillerie uiteengeslagen, bovendien werden troepen- en materiaal bewegingen der formaties van Mont gomery met welgericht; vuur bestookt. In Ürdingen en op het rangeerstation in Friemersheim werden verscheidene goederentreinen met tró'epen en wapens en gereedschap door voltreffers vernie tigd. Tussen Duisburg en Bonn werd de wederzijdse ariillerieactiviteit opgevoerd, echter zonder de omvang van bovenge noemde gebieden te krijgen. 2e JAARGANG No. 374 WOENSDAG 21 MAART 1945 Uitg. N.V. De Arbeiderspers - Bureaux voor red. en adm.: Hooigracht 31, Leiden. Tel. 24996 - Giro 184120 - Prijs 21 ct. p. w. of 2.73 p. kw. - Losse nummers 5 ct. HOOFDKWARTIER VAN DEN FÜHRER 19 Maart. Het opperbevel van de weer macht deelt mede: Aan de Drau en in het gebied tussen Plattenmeer en Donau leveren Duitse en Hongaarse troepen een verbitterde af- weerstrijd, die gisteren ook oversloeg op de frontsaillant ten oosten van het Sar- vizkanaal. Terwijl de doorbraakpogingen der bolsjewisten zuidelijk van het Velenczemeer in het afweervuur ineen stortten zijn noordwestelijk van Stuhl- weissenburg en in het Vertesgebergte hevige gevechten met sterke vijandelijke aanvalsgroepen gaande. Aangevoerde strijdkrachten stelden zich den Sowjets in de weg en vingen hun aanvalsvoorboe- den op aan de oostelijke rand van het Bakonywoud en aan de uitgangen van het Vertesgebergte noordelijk van Mor. In Mldden-Slowakije sloegen onze jagers en grenadiers, sedert weken in zware bos- gevechten beproefd, wederom alle vijande lijke aanvallen uiteen, grotendeels nog voor hun steunpunten. In. Opper-Sileztë kon de vijand met mo biele formaties, in weerwil van het feit, dat hij opnieuw 38 tanks verloor, verder opdringen naar het gebied van Neustadt. Eigen gevechtsgroepen verhinderden aan weerszijden van Leobschütze en Neisse een vijandelijke doorbraak naar het westen en stieten in krachtige tegenaanvallen in de flanken der Sowjettankwiggen. Breslau en Glogau worden in voorbeeldige gemeenschap door strijdende troepen, Volkssturm en burgerlijk bestuur verdedigd tegen een voortdurend hevige vijandelijke druk. Aan de Lausitzer Neisse hadden ver sterkte verkenningsaanvallen der bolsjewis ten geen succes. Het garnizoen van het bruggenhoofd Stettin hield ook gisteren stand tegen' de met veel munitieverbruik ondernomen aan vallen van drie Sowjetlegers en vernielde daarbij 32 vijandelijke tanks. Aan de Oost kust van het Grote Haff werden door ge vechtsvaartuigen der marine een brand stofdepot vernietigd en troepenconcentra ties en munitiedepots zwaar getroffen. In de dubbele slag aan de Dantziger- bocht zette de vijand zijn grote aanval tegen het westelijke en zuidwestelijke deel van de verdedigingsgordel om Gotenhafen en Dantzig en tegen het zuidoostelijke front met in totaal tien legers voort. Onze dappere divisies verdedigden iedere duim gronds, ondernamen steeds weer vastbera den tegenaanvallen en verhinderden de -be oogde doorbraak der Sowjets zonder ter- reinverlles van betekenis. Vlootstrijdkrach- ten mengden zich met goed gevolg in de gevechten ten westen van Gotenhafen en ten zuidwesten van Koningsbergen. Op de brandpunten van de afweerslag in Koer land strandde ook gisteren de vijandelijke stormloop op onze standvastige afweer. De bolsjewisten leden zware verliezen aan doden en gewonden en verloren 92 tanks in twee dagen. In luchtgevechten en door af weergeschut der luchtmacht werden giste ren aan het Oostelijke front 45 Sowjet- viiegtuigen neergeschoten. Aan de Nederrijn bestookte onze artille rie concentraties van bruggengereedschap en pontons. De Amerikanen trachtten ook gisteren het bruggenhoofd Remagen vooral door hevige aanvallen op ons noordelijk en wes telijk afschermingsfront uit te breiden. Tegen verbitterde tegenstand onzer troepen kon de vijand slechts enige penetraties aan de autoweg ten oosten en noordoosten van Honnef forceren. Aan de midden- cn bovenloop van de Nahe zijn hevige gevechten om de rivier overgangen ontbrand. Bad Kreuznach ging na verbitterde worsteling verloren. Tussen Kusel en Saarlautern weerden zich onze troepen tegen de sterke vijandelijke druk, gericht tgeen het noordwesten van de Rijn- palts. Tegelijkertijd ondernomen door braakpogingen der Amerikanen tussen Saarbriicken en Zweibrücken werden in het bunkerterrein van de Westwall opge vangen. In Midden-Italië sloegen onze troepen .vijandelijke aanvallen in de bergen ten westen van Vergato en in de Romagna, aan weerszijden van Cotignola, in harde gevech ten van korte afstand af De rijkshoofdstad was gisteren het doel wit van een terreuraanval door sterke Amerikaanse formaties. Dcor aanvallen van Britse bomenwerpers In de afgelopen nacht werd behalve plaatsen in het Ruhrgebied, vooral Hanau getroffen. De vijand verloor volgens de tot dusver binnengekomen rap porten, 36 bommenwerpers, voor het meren deel viermotorige. HAARLEM, 20 Mrt. In Haarlem overleed H. Mostert, oud-hoofd van een openbare Muloschool In Rotterdam. Mos tert was voorstander van godsdienst onderwijs op de openbare school door de leerkrachten van liet openbaar onder wijs zelf. Mostert begon zijn actie in 1918 met een klein groepje van 20 leerkrach ten en stichtte daarmee de V.C.O.O., die echter klein bleef. De grootste groep kerkelijken en sec- tariërs gaven, vóór en na, de voorkeur aan versplintering van het openbaar onder wijs, dat zij door de stichting van een onnoemelijk aantal bijzondere scholen met staatsgeld! volkomen „oprolden". En toch was de oplossing van Mostert zo eenvoudig en zowel uit een financieel als onderwijsoogpunt zoveel beter. Om dan maar te zwijgen van de volkseenheid en het besef van saamhorigheid, die in Nederland door al die afzonderlijke schooltjes werden kapot gemaakt! We zijn op driekwart van Februari en ik ben doorgedrongen tot het hoofd kwartier van alle Friese aardappelen. De mensen werken hier reusachtig. Het is een heel andere sfeer dan op vele Hollandse overheidsbureau's, waar afgeschoven en afgewacht wordt. Ze weten hier, dat het om het leven van een hongerend volk gaat. En ze werken, ze zwoegen. Klompen klossen in en uit over de houten vloeren, onmogelijk moeilijke telefonische verbin dingen komen tot stand. Belangrijke zaken worden in een paar minuten afge daan, nieuwe klanten dringen... mijn ge sprek wordt geïnterrumpeerd... natuurlijk, gaat uw gang, zakèn voor 't meisje. On dertussen noteer ik, wat ik zo opvang, onbeschaamd zoals het beroep ons nu eenmaal maakt Juist, er is een. auto gesnapt, die met prachtige papieren en met een Duitser er op naar Holland reed. Een Duitse controle post houdt de auto aan. De lading bli.ikt te bestaan uit „zwart'-gekochte aardappelen. De Duitse controle stuurt, de auto terug naar de hoogste Duitse voedelinstantie in Leeuwarden. Die geeft haar volle medewer king aan het hoofdkwartier van de Vebena in haar strijd tegen het zwarte transport. En geeft het geval door. Wat wil de Vebe na? Een Salomo-beslissing De. Nederlandse instantie mag beslissen. Ze mag de auto zo laten leegladen en de auto, die de regelmatige voedselvoorziening mede in gevaar brengt, leeg terugsturen. Dan moet ze de auto doorlaten? Tweestrijd. De Vebena-Leeuwarden neemt een Salomo- beslissing: het is zonde, de geladen ruimte ongebruikt terug te sturen. En: de organi serende Instantie had waarschijnlijk ook aardappelen nodig en deed het niet uit weelde. Het schijnt, dat de aardappelen vöor consumptje en niet voor de zwarte handel bestemd zijn. Dus: de aüto mag in dit geval nog dóór, mits hij de helft van de geladen aardappelen in Haarlem aan de Vebena aflevert voor de normale distribu tie. Salomo hangt de telefoon op. Eigenlijk is deze beslissing nog in de geest waarin tot het begin van December verschillende iiïsted- lingen en bedrijven nog aardappelen haalden in het noor den: fifty-fifty heet dat,- 50 pet. voor de man, die de benzine of de kolen en het transportmiddel leverde en 50 pet. voor de distributie. Maar men heeft deze regeling stop moe ten zetten, omdat het toch te veel een on overzichtelijk en onrechtvaardige verdeling werd. Deze auto heeft geboft, dat voor hem die regeling nog even nadruppeide, want men wilde koste wat kost :n het westen het rantsoen verhogen van de onmogelijke één kilo per week op voorlopig twee kilo en men neemt dus principieel alle transpor ten, ook die nog uitgestuurd zijn op de fifty-fifty-basis, in beslag. Dat is hard voor de organiserende instellingen en bedrijven, maar het algemeen beiang gaat vóór. Zo kom Ik. via een zaak waar ik niets mee te maken heb, maar die zich aan de telefoon afspeelt in een gespreksinterruptie al in de sfeer van het aardappeiprooleem, maar ik noteer ondertussen nog wat „locale kleur": deze opperleider van de Vebena woont op het platteland tussen Bolsward en Harlingen. Met Kerstmis zat h;j zonder boter; de koelhuisboter, waar Friesland in deze tijd anders op dreef, is weg, rogge brood is in zijn dorp niet te krijgen, de graanpositie van Friesland: ais altijd aan gewezen op het graanoverschot van Gronin gen. Friesland is wat graan betreft een importerende provincie. Dit voor de lieden die menen dat in Friesland nog „van alles" is. Melk vóór dezen man niet te krij gen. Drie tegenslagen Er zijn hier in Friesland drie tegen werkende factoren, zegt de aardappel geweldige, drie tegenslagen voor het vlotte transport naar Holland: a) het weer (het hoge water en de vorst). b) de onrust, vooral door het ophalen van mensen voor werk elders, daar hier door een arbeidsonzekerheid is ontstaan; c) het clandestien kopen van aardap pelen, dat het transport niet doelmatig maakt en dat de prijs opdrijft. Ik begin met het laatste punt en vraag: „Zijn de normale prijzen van de Vebena dan niet veel te laag?" (Want dit hoor ik overal van de boeren). De Vebena-man meent van niet en verwijst naar de toeslag van 60. cent op goedge keurde aardappelen (100 kilo). Vandaag (28 Febr.) is de prijs van de goedgekeur de Bintjes bijv. f 5.75. Ik ontkom echter niet aan de indruk, dat de prijs te laag is. Werkt men zo niet de zwarte ver koop in de hand? Het bedrijf dat alleen Vebena-prijzen krijgt lijkt mij niet bij zonder lonend. Waarom de leveringslust niet aangewakkerd door een behoorlijke prijs? Dan spreken wij over de onrust, ont- staan door het arbeiden zonder voldoen de Ausweise. Het vorderen voor arbeid elders is in één Friese gemeente voor beeldig gegaan en daarom noem ik daar van, als ik ook hier het verhaal hoor, graag man en paard. Het is burgemees ter Johan Werkhoven, bekend uit de kaatswereld, die door zijn persoonlijk en sportief leiden van deze neteligste van a-lle netelige zaken een „tevredenstellen de" regeling heeft bereikt. Zijn gemeente Ferwerderadeel moest 25 mensen leveren. Die moesten veertien dagen in Drente werken. Dan konden anderen hen aflossen. Persoonlijk is de burgemeester met die 25 mensen naar Drente gereisd. Persoonlijk is hij na veer tien dagen met 25 nieuwe er heen ge gaan en heeft de andere mee terugge- Bonnen A en B 388 en C 505 inleveren DEN HAAG, 19 Mrt. Het publiek in de distributiekringen Amsterdam, Haarlem, Bloemendaal. Heemstede, Hil versum, Bussum, Laren, Weesp, Zaan dam, Wormerveer, Beverwijk, Velzen, Alkmaar, Nieuwer-Amstel, Wormer, Rot terdam, Schiedam, Vlaardingen, 's-Gra- venhage, Voorburg, Rijswijk, Leiden, Leidschendam, Oegstgeest, Wassenaar, Delft, Maassluis, Ridderkerk, Zwijndrecht, Gouda, Woerden, Dordrecht, Gorinchem, Monster, Alblasserdam, Kapel le a/d IJssel, Alphen a/d Rijn, Noordwijk, Bo degraven, Leerdam, Hardinxveld, Utrecht, Maartensdijk, De Bilt, Zuilen, Zeist, Amersfoort, Soest, Driebergen-Rijsen- burg en Jutphaas dient voor de derde verdeling van Rode Kruis-goederen de bestelbonnen a 388, b 388 en c 505 (in legvel gc-501) vóór Vrijdag 23 Maart a.s. in te leveren bij de winkeliers. Zoveel mogelijk dient de inlevering te geschieden bij dezelfde winkeliers, bij wie de verschillende bonnen voor de voor gaande verdeling van Rode Kruis-goederen werden afgegeven. Voor de distributie- kringen, waar deze verdeling voor de eer ste maal plaats vindt, zullen de distribu tiediensten de namen van de ingeschakel de winkeliers bekend maken. Binnenkort zal worden gepubliceerd, waarop deze bon nen recht zullen geven en wanneer en tegen inlevering van welke koopbonnen met de aflevering een aanvang zal worden gemaakt. Zij, die op grond van „Berech- tigungsscheine" of op andere gronden in het bezit zijn van 2 noodkaarten, moeten deze bonnen vóór 1 April a.s. bij de dis tributiediensten tegen ontvangstbewijs in leveren. Bij verzuim tot voldoening aan deze verplichting vervalt in de toekomst het recht op extra noodkaarten. De minister-president der Unie van Zuid-Afrika, generaal Smuts heeft mede gedeeld. dat hij, alvorens zich naar de conferentie te San Francisco te begeven, zal deelnemen aan de voorbereidende be sprekingen te Londen. nomen. Enz. enz. Geen onrust: aflossing voor! Burgemeester persoonlijk borg. Het vertrouwen weg Andere gemeenten hebben het, door de omstandigheden, niet zo goed er af ge bracht. Er zijn wel toezeggingen gedaan, bijv. door den burgemeester van Leeuwar den, maar .die toezeggingen zijn niet ge houden. In plaats van tien dagen werd het voor sommigen drie maanden. Dat kon de burgemeester waarschijnlijk per soonlijk niet helpen verschillende in stanties zullen met hun plannen elkaar doorkruist hebben maar met het re sultaat van dé gebakken peren zitten thans alle partijen: het vertrouwen in een regeling is weg. Het vertrouwen in beloften is stuk. En toch moet er eerst weer vertrouwen ziji\ en moet men, voorzover dat in een oorlogstoestand mogelijk is, weten waar men aan toe is, voor er weer rustig en regelmatig en met alle energie gewerkt kan worden. Overal. Hoe het in Friesland zélf, voor het eten in Friesland, ook hierdoor wel eens tot moeilijkheden kan komen, illustreert mijn zegsman mij met een verhaal over de Cen trale Keuken m Sneek, die op een gegeven, ogenblik zonder aardappelen zat. En gezien de kans om opgehaald te worden voor ar beid elders, wilde niemand de nodige kui len opengooien en piepers laden voor Sneek. Toen moesten er mensen uit Sneek komen om dat te doen. Ja, hen dreef de honger. En ik denk hij mezelf: zo zouden de hongerende Hollanders het natuurlijk ook doen. Voor je eigen eten riskeer je des noods je leven. Maar het zou wél zo een voudig zijn, als de mensen die in ons voor ste voedselfront staan, in Friesland en el ders, zich althans enigermate in de rug gedekt wisten. Het is natuurlijk onvaderlandslievend en onmenslievend om te zeggen: red dezen en dezen man van de „arbeid elders" en stuur dien dan maar in zijn plaats. Maar als ik aan mijn eindeloze wande lingen en wachten op allerlei ambtenaren- kantoren in Holland denk, waar vele, vele ambtenaren met Ausweise zaten of voor Ausweise zaten te zwoegen voor zichzelf dan vloek ik en ik denk: zouden die ambtenaren het begrip „dienst aan de ge meenschap" niet zóver kunnen drijven, dat zij in de eerste plaats deze voedsel werkers In het noorden aan Ausweise hielpen en. dat ze dan pas eens aan zichzelf dachten? Wat is belangrijker, ons goede", bu reaucratische apparaat of de mannén, die in de prut staan en die het eten voor ons poten, zaaien, oogsten en transporte ren? Ja, ik weet het wel: dit dilemma is niet erg fijn en niet erg moreel. Maar deze mannen in het noorden moeten geholpen worden, vooral als. we nog eens 'n volgen de uitzaai nu! nu! en een volgende oogst willen beleven. Eerst komt het eten voor ons hele volk! en dan pas komt de moraal. TIJL. De zon gaat op 21 Maart onder om 18.45 uur en op 22 Maart op om 6.40 uur. Maan op 21 Maart onder om 3.10 uur en op om 11.14 uur. VM. 28 Maart, L.K. 5 April, NM 12 April, L.K. 19 ApriL Hongerreizen - a JU.J3L. JJ sxyr+L. 1 - 'V

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Dagblad voor Leiden en Omstreken | 1945 | | pagina 1