HET DAGBLAD
Felle strijd bij
Aegidienberg
Vijandelijke tankdoorbraak in
Opper Silezië
Helpers zonder
hulp
VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
Straatgevechten
in Koblenz
Franje van Frisco
Königswinter door de
Amerikanen veroverd
Japanners heroveren
Meiktala
Benesj te Moskou
Slachtoffers in Den Haag
BERLIJN, 17 Maart. De vijf divi
sies van het eerste Amerikaanse leger in
het bruggenhoofd Remagen concentreer
den Vrijdag wederom hun doorbraakpo
gingen in hoofdzaak op de noordelijke
sector en wei op het gebied tussen Kö-
nigswinter en Aegidienberg, zo meldde
Interinf. De met zeer sterke infanterie-
en tankstrijdkrachten ondernomen pogin
gen dieper het Zevengebergte binnen te
dringen, werden meest in de tegenaan
val afgeslagen. Een buitengewoon verbit
terd gevecht ontstond ook bij de pene-
tratieplek der Amerikanen aan het auto
wegtraject Aegidienberg. De met tanks
en gemotoriseerde infanterie in de stad
binnengedrongen Amerikanen moesten
het grootste deel der stad weder prijs
geven.
Evenals de vorige dag werden Vrijdag
eveneens alle pogingen der Amerikanen hun
bruggenhoofd naar het oosten uit te breiden,
meet door het Duitse artillerievuur reeds
uiteengeslagen. Terwijl ook gereedstaande
Amerikaanse troepen door dit vuur getrof
fen werden.
Aan het zuidelijke front van het bruggen
hoofd bleef de aanvallers wederom elk suc
ces van betekenis ontzegd. Zij trachtten
vergeefs Hönnigen binnen te dringen. Het
gros van de tankstrijdkrachten waarover het
eerste leger de beschikking heeft, is tot dus
ver nog niet in de strijd gebracht, daar de
omvang van haar basis en de terreingesteld
heid de bewegingen van grotere tankforma
ties nog niet toelaten.
Ten westen van Koblenz werden door de
Duitse troepen herhaalde pogingen troepen
over de rivier te zetten met evenveel succes
verhinderd als de uitbreiding van het Moe
zelbruggenhoofd tussen Alken en Treis naar
het westen en oosten. Bovendien is in het
gehele gebied teii zuidwesten van Boppard
het gros der Amerikaanse infanterie door
hevige Duitse tegenaanvallen gebonden.
Daartegen wisten enkele tankafdelingen uit
het midden van dit bruggenhoofd een door
braak tot stand te brengen en over Sitnmern
verder naar het zuiden tot aan de Nahe op
te rukken, waar ten zuiden en westen van
bad Kreuznach hevige gevechten ontston
den, die op het ogenblik nog aan de gang
zijn. In het gebied van de midden-Moezel
gelukte het alle pogingen der Amerikanen
troepen over de rivier te zetten, te doen
mislukken.
Ten oosten van de Ruwersector zijn de
gevechten wederom in hevigheid toegeno
men. Hier konden de Amerikanen van hun
penetratiegebied tussen het Osbürger en
Schwarzwalder Hochwald slechts geringe
terreinwinst behalen.
LISSABON, 17 Maart. Het Witte Huis
heeft, volgens Reuter, medegedeeld, dat Wil
liam Philips afgetreden is als persoonlijk
vertegenwoordiger van president Roosevelt
bij de Indische regering.
2e JAARGANS No, 373
DINSDAG 20 MAART 1945
Uitg. N.V. De Arbeiderspers - Bureaux voor red. en adm-: Hooigracht 31, Leiden.
Tel. 24996 - Giro 184120 - Prijs 21 ct. p. w. of ƒ2.73 p. kw. - Losse nummers 5 ct.
Doodvonnis tegen vijf
Duitse officieren
HOOFDKWARTIER VAN DEN FÜH-
RER, 18 Maart. Het opperbevel van de
weermacht maakt bekend:
In het Dra u-bruggenhoofd ten zuid
westen van Siklos hebben onze troepen
zich gisteren in zware afweergevechien
gehandhaafd tegen sterke vijandelijke
aanvallen. De aan weerskanten van het
Plattenmeer gewonnen stellingssectoren
werden in de aanval recht getrokken en
tegen aanvallen der Sowjet-Russen in
bezit gehouden. De voortgezette door-
braakaanvallen der bolsjewieken tussen
het Velenczemeer en het gebied van Fel-
soegalla kwamen ten noorden van Stuhl-
weissenburg in ons afweervuur tot staan
of werden in het bergterrein ten noorden
van Mor door aangevoerde strijdkrachten
opgevangen. Aan de Boven-Gran ontzeg
den onze troepen den vijand in aanhou
dend felle gevechten de beoogde rivier
overgang.
Sterke tankstrijdkrachten der Sowjet-
Russen drongen in het verloop van de
verbitterde afweerslag in Opper-Silezië,
j ondanks het verlies van 121 tanks, tot in
de streek ten noordoosten van Leobschütz
en ten oosten van Neisse door.
Onze reserves boden het hoofd aan de
vijandelijke stormloop, verhinderden de
uitbreiding der penetraties en vingen de
tankspitsen der bolsjewieken in de diepte
van hun verdedigingsgebied op.
Gegeven: er zijn nog schepen en er
zijn nog aardappelen kan er dan
geladen worden? Jal Als de schippers
en kapiteins urenlang en dagenlang op
papieren wachten en om papieren lopen,
eerst in Amsterdam en dan in het Noor
den ja!
Als ze maar volhoudend genoeg zijn en
stempels halen en Bescheinigungen en
Ausweise en weer stempels, dan kunnen
ze varen. Eerst, in deze oorlog, een beetje
papieroorlog.Eersthaken en ogen tus
sen elkaar beconcurrerende en over elkaar
heen grijpende en elkaar overkoepelende
instanties en organisaties eerst dagen
verliezen, maar dan toch: varen!
Maar laden? Hoe gaat het laden in
Friesland? Wij vragen het aan één van
de grootste exporteurs van het Noorden,
aan een man van de V.B.N.A. of Vebena.
Kunt u laden? Kunt u voldoende laden?
„Kijk", zegt hij, „voor de oorlog ging het
voornaamste aardappelvervoer uit het Noor
den per auto en per schip. In de oorlog,
nog in. 1943, moesten we van nood het
meeste met de treinen doen." En hii noemt
zoveel honderd ton uit Drente, zoveel hon
derd ton uit Groningen, uit tal van ver
schillende plaatsen, die hij tegelijk, op één
dag, uit het Noorden naar het Westen
stuurde. In 1943
„Nu moet alles weer per schip. In October
was alles zo in de war, dat we een belang
rijke achterstand hebben gekregen. Vandaar
de honger. Daarna zijn we de aanvoer gaan
opvoeren. We kunnen bijv. in Harlingen
wel op vier, vijf plaatsen tegelijk laden.
Wij voerden vóór de vorst de wekelijkse
lading op tot 4000 ton. Het doel was 45O0
ton, alleen uit Harlingen. Daarbij zouden
dan nog de andere havens komen. Vooral
Lemmer en Zwartsluis Dan hadden we al
thans de aardappelhonger uit het Westen
kunnen houden.
Maar hoe moet ik
nu laden? Met men
sen Die mensen
moeten Ausweise
hebben. Ik vroeg
voor zestig mensen
aan. Een ploeg lossers bestaat uit negen
man; Ik kreeg voor 35 man. Nu werk ik
dus maar met vier ploegen in de belang
rijkste haven van het Noorden. Bij de
gratie heb ik nog twee ploegen kunnen
bewegen om zónder Ausweise aan de slag
te gaan. Die wagen het. erop, maar het
is volkomen onveilig. Evenals het dat is
voor drie ploegen zelflossers, d'ie aan dè
slag zijn gegaan zonder garanties, zonder
Ausweise
Hier, op dit kantoor, zitten drie men
sen, de administratieve kop van onze
organisatie hier. Alle drie zonder Aus
weise. We wagen het er op, omdat we het
Westen willen helpen.
Maar wat gebeurt er, wanneer zoals
dagelijks in het Noorden geschiedt
mensen worden opgehaald voor ander
werk? Dat de vrees, waaronder al deze
mensen zonder Ausweise hun absoluut
noodzakelijk werk voor de voedselvoor
ziening doen, het wint en dat de mensen
er het bijltje bij neergooien! En dan ligt
de voedselaanvoer naar het Westen ge
heel stil.
En inderdaad: overal in het Noorden
vind ik deze ongerustheid, deze onzeker
heid. Dan hier, dan daar, kan een slag
neerkomen: Zijn er ergens mensen voor
ander werk opgehaald, dan zijn er weer
tientallen in de buurt, die de brui geven
aan hun vaste dagelijkse arbeid en die
bever thuis blijven en de minste risico
lopen. Daardoor neemt de ontwrichting
van het voedselapparaat steeds toe.
Er zijn nóg helpers genoeg, maar die
helpers moeten zelf hulp hebben. De hulp
van Ausweise, van zekerstelling van hun
werk, van veiligstelling van hun persoon
vóór dat werk. Het probleem zit hem hier
in het Noorden nog niet in het eten, maar
het zit in de mensen.
De capaciteit van Harlingen kan inder
daad gemakkelijk opgevoerd worden tot
4000, 4500 ton. Maar in de afgelopen
Februari-week haalde men slechts 2200
ton.
Een grote boer hier in de buurt had
juist zijn aardappelkuilen opengemaakt
om twee lege schepen te gaan beladen,
toen er in de buurt mensen werden opge
haald. Zijn eigen bestaan en dat van zijn
volk en zoons werd den boer plotseling
liever dan de hulp aan het Westen zeer
begrijpelijk! en die boer smeet de
kuilen weer dicht en de twee schepen
konden leeg terugvaren. Geen aardappe
len voor Holland!
Daarom lijkt de oplossing, wil Holland
niet vergaan van de honger: eerst hulp
voor, de helpers, eerst de mensen, die
voor ons de kastanjes uit het vuur, de
aardappels uit de kuil en uit het schip
moeten halen en die toch-al risico's ge
noeg lopen, bevrijden van de al te grote
onrust en onzekerheid!
De autoriteiten, die ons rantsoen aard
appelen veilig willen stellen, moeten aller
eerst de aardappelproducenten en aard
appeltransporteurs veilig stellen. Onze
moedige helpers in Friesland, die ook in
een wereld vol onzekerheid hun plicht
doen, moeten eerst geholpen worden.
Kan de Centrale Rederij dat niet, kan
zij het materiaal, sleepboten, schepen en
mensen, niet voor ons land behouden, dan
is zij weldra een rederij van lege en
wachtende schepen! Van schepen, die na
weken wachten, onbeladen terugvaren,
zoals nu al geschiedt, terwijl er nog aard
appelen genoeg zijn.TIJL.
BERLIJN, 17 Mrt. Het Duitse weer-
machtsbericht van Zaterdag meidde o.a.
nog, dat de Amerikanen met gebruikma
king van sterke tankstrijdkrachten van het
bruggenhoofd bij Remagen uit naar het
noorden konden opdringen en Konigswin
ter veroveren. In heen en weergolvende
gevechten om plaatsen verhinderden Duitse
formaties een verder opdringen van den
vijand ten zuidoosten van Honnef. doch
de tegenstander bracht in de gevechtssec
tor van Linz aan de Rijn enige penetraties
In het front tot stand. Bij hun aanvallen
leden de Amerikanen aanzienlijke tankver-
liezen.
Ten noordoosten van Lauban bleven af
zonderlijke aanvallen der Sowjet-Russen
zender resultaat.
Tegen het oostelijke en zuidoostelijke
front van het bruggenhoofd Stettin heeft
de tegenstander zijn in de gevechten der
vorige dagen zwaar geteisterde formaties
nogmaals tot een krachtige aanval gecon
centreerd. Onder het stukschieten van 45
tanks is ook deze doorbraakpoging aan
de Oder gestrand op de standvastigheid
van de verdedigers. Het garnizoen van
Kolberg verweert zich, doeltreffend door
eenheden der Duitse marine ondersteund,
in een heldhaftige strijd tegen de vijan
delijke overmacht.
In West-Pruisen hebben onze troepen
in talrijke tegenaanvallen sterke aar.val
len der bolsjewieken ten westen van
Gotenhafen, ten noordoosten van Zuckau
en in de streek van Kleschkau zonder
terreinverlies van betekenis afgeslagen.
Ook in Oost-Pruisen staan onze grena
diers in een onverminderd zware afweer-
strijd met de ten noorden yan Eisenberg
en ten zuiden van Brandenburg aanval
lende Sowjetrussische legers. Dapper
strijdend sloten zij ontstane hiaten in het
front en verhinderden de doorbraak van
den tegenstander naar de kust van het
Haf.
Aan het front van Koerland is de
vijand naast het tot dusver bestaande
zwaartepunt ten oosten van Frauenburg
ook ten zuidwesten der stad na krachtige
artillerievoorbereiding tot de aanval over
gegaan. Hij werd na geringe terreinwinst
opgevangen.
In het westen werd ten zuidwesten van
Duisburg een vijandelijke over/etpoging
afgeslagen en werden gevangenen gemaakt.
Aan de middenrijn stond de dag in het
teken van nieuwe verbitterde gevechten om
het bruggenhoofd der Amerikanen ten oos
ten van Remagen. Als gevolg van de felle
tegenstand en talrijke tegenaanvallen van
onze formaties, kon de vijand slechts in
enkele sectoren opdringen. Uit een reeks
van dorpen, werd hij weer verdreven. In
de straten van Koblenz wordt hevig ge
vochten. De slag tussen Moezel, Saar en
Rijn duurt voort.Ten zuiden van Bad-
Mlinster am Stein werden vijandelijke
tanks, die de Nahe waren overgetrokken,
door gereed staande reserves opgevangen.
Het penetratiegebied om Bad-Kreuznach
probeerde de vijand naar het oosten en
Zuid-westen uit te breiden, waarbij hij met
inmiddels aangevoerde eigen strijdkrachten
de strijd moest aanbinden. In de zuidelijke
Hunsriick aan de Beneden- en Midden-Saar
duurt de strijd met den van het noord
westen binnendringenden vijand, vooral in
het gebied Birkenleid, voort.
Terwijl bij Saarbrücken en aan weers
kanten van Hagenau de druk der Amerika
nen gisteren is vermnderd, ziin in de streek
ten noordoosten van Saargemünd zware af-
weergevechten om onze westelijke verster
kingen aan de gang. V.
Door aanvallen van Amerikaanse terreur-
vliegers over uitgebreide streken van het
rijksgebied, is schade aangericht, vooral
in plaatsen van de landstreek Thüringen-
Saksen. Britse gevechtsvliegtuigen wierpen
overdag bommen op enige steden in het
Rijnlands-Westfaalse gebied. Des nachttis
waren Berlijn en Neurenberg het doel van
vrij zwakke Britse formaties.
Het storingsvuur van onze vergeldings
wapens op Londen wordt voortdurend
voortgezet. De krachtige beschieting van
Antwerpen op grote afstand duurt voort.
Het opperbevel van de weermacht maakt
verder bekend
Door standgerecht werden de majoor
Strobel van een regimentsstaf der pioniers,
de majoor Scheller, adjudant van een leger
corps, de majoor Kraft van een Landes-
pionierbataljon, de eerste luitenant Peters,
commandant van de stukken afweerge
schut, die waren opgesteld ter bescherming
van de Rijnbrug bij Remagen, alsmede bij
verstek de kapitein Brathke, militair com
mandant van Remagen, deels wegens laf
heid, deels wegens ernstige schending van
de dienstplicht te velde ter dood veroor
deeld, omdat zij achteloos hebben nage
laten de Rijnbrug bij Remagen tijdig op
te blazen of vastberaden te verdedigen. De
vonnissen tegen Strobel, Scheller, Kraft en
Peters werden terstond voltrokken."
Anecdoten zijn niet altijd werkelijk
heid. Zij zijn echter in hun beste
vorm: verschillen van mensen en toestan
den.
In Washington doet een politieke anec
dote de ronde, die het Engelse tijdschrift
„World Digest" in zijn Februari-afleve-
ring aan de Britten verder vertelt. „Het
gebeurde bij de laatste ontmoeting van
Roosevelt, Ghurchill en Stalin in Jalta".
„Ik had vannacht een droom", vertelde
Roosevelt, „de oorlog was voorbij. Toen
werd ik benoemd tot voorzitter van de
Verenigde naties". „Hoe toevallig", zei
Ohurohill, „ik heb vannacht ook ge
droomd, dat de oorlog uit was. Ik werd
benoemd tot minister-president van de
Verenigde naties." Stalin kijkt zijn twee
vrienden een ogenblik aan. „Ik heb van
nacht helemaal niet gedroomd", zei hij
toen, „en ik heb ook niemand tot iets
benoemd
De anecdote is leerzaam, nog leerzamer
wellicht, dat zij in Engeland wordt ver
teld. Beknopter karakteristiek werd er
van Jalta niet gegeven, raker werd
niet uitgedrukt, welke krachtsverhouding
de „komende ordening" der Geallieerden
bepaalt.
Op Jalta volgt in de tweede helft van
April de bijeenkomst der verenigde vrije
volkeren in San Francisco, de grote Ame
rikaanse stad aan de Stille Oceaan. De
Amerikanen zijn allang vergeten, dat
deze stad naar een heilige werd ge
noemd. En zij spreekt gaarne kort van
„Frisco". In Frisco hoopt men op een
gewonnen oorlog te kunnen terugzien. In
Frisco wil men over een verpletterd
Duitsland rechten. In Fiisco moet het
nieuwe werelddeel worden bepaald.
Hoe „verenigd" de volken aan de con
ferentietafel van Frisco zullen zijn, blijkt
uit de namen der afwezigen: Spanje, Por
tugal, Zwitserland, Ierland, Zweden.'
Hoe „vrij" echter de aanwezigen zich
kunnen voelen, spreekt niet beter dan
uit de reeks afgedwongen oorlogsverkla
ringen der laatste weken. Oorlogsverkla
ringen op termijn, gelijk de Turkse. Oor
logsverklaringen, die zich „alleen defen
sief" noemen, gelijk de Egyptische; oor
logsverklaringen zonder de geringste aan
rakingspunten, gelijk de Arabische; oor
logsverklaringen met een slaafs, doch
vergeefs kwispelstaarten, gelijk de Pmse.
Geen vreedzame gedachten, doch oor
logsverklaringen bepalén de mogendhe
den als voorwaarde aan het bezoek aan
San Francisco. Geen verzoeningsplan
maar wraakgevoelens bepalen de stem
ming. Men weet, hoe haastig de Engelse
„Timês" over Finland heen viel. Na Hel
sinki's laatste gebaar van horigheid:
zelfs de oorlogsverklaring aan Duitsland
zou de Finnen niet aan een toegangs
kaart voor Frisco helpen. In plaats daar
van zullen de Finnen bij hun eerstvol
gende (natuurlijk „vrije"!) verkiezingen
moeten breken met de groepen, die voor
de Finse politiek der laatste jaren ver
antwoordelijk waren. Dat zijn, iedereen
weet het, democratische en anti-bolsje-
wistisohe groepen. Finland mag niet naar
de conferentie der verenigde naties, zo
lang het niet voor het bolsjewisme ge
tuigt. Hoe zei de anecdote van de „World
Digest" het ook weer? Roosevelt droomde
benoemd te zijn, maar Stalin beschikt in
werkelijkheid over de benoeming.
Nu reeds valt" de schaduw van Moskou
over San Francisco, ook bij de andere
oorlogsverklaringen, die de franje van
het Paas-laken voor Frisco's conferentie
vormen.
Moskou bedreigt de Dardanellen en
Turkije hoopt met Britse en Amerikaan
se steun nog enigermate zichzelf te kun
nen blijven. Moskou dringt op door het
Nabije Oosten en een „Arabische Bond"
onder Brits-Amerikaanse auspiciën moet
een tegenwicht tegen Stalin vormen.
Maar reeds bieden Egypte en Arabië met
oorlogsverklaringen tegen elkaar op om
in deze Arabische Bond, althans in
schijn, de leiding te mogen hebben.
Reeds botsten Britse en Amerikaanse
olie-magnaten op elkaar in hun onder
linge strijd om de oliegebieden tussen de
Middellandse Zee en Arabische Golf. De
strijd der vrienden is de sterkte van
Moskou. Stalin droomt niet. Hij benoemt-
TOKIO, 17 Maart. Van het Birmaanse
oorlogstoneel wordt gemeld, dat de Japan
ners in de vroege ochtend van de 14e Maart
de 6tad Meiktala hebben heroverd.
STOCKHOLM, 17 Maart. Naar de
Britse berichtendienst meldt, is dr. Benesj
vandaag per vliegtuig uit Londen te Mos
kou aangekomen.
DEN HAAG, -17 Mrt. Toet, Jansje;
Van Hove, Carolus H. J. H.; Van Duyven-
bode, Adriana; Klune, Anna Cath.
De zon gaat pp 20 Mrt. onder om 18.52
uur en op 21 Mrt. op om 6.42 uur.
Maan op 20 Mrt. onder om 2.03 uur en
op om 10.26 uur.
E.K. 20 Mrt., V.M. 27 Mrt., L.K. 4 April,
N.M. 11 ApriL
