HET DAGBLAD
Druk op de Rijn-
bruggehoofden
Gevec htsf ront in Koerland
breidt zich uit
VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
Bloedige koop
Oversteekpoging bij
Wlesel voorbereid
Stargard verloren
gegaan
Koos Speenhoff dood of is het anders?
Rijnbruggen opgeblazen
Burcht te Manilla biedt nog
steeds verzet
Oude vleesbonnen worden
ongeldig
Gebouwen van de Eerste
Nederlandse vernield
Spitten is belangrijk
BERLIJN, 6 Maart. De op talrijke
zwaartepunten van het vierde Amerikaan
se grote offensief aan het „Westelijke
front ontbrande geweldige veldslagen
duren onverminderd voort, aldus Interinf
over de gevechten in de centrale en de
noordelijke sector van het Westelijke
front. Met fanatieke verbetenheid wier
pen de Duitse troepen in alle sectoren
zich in de strijd tegen den numeriek en"
naar materiaal overmachtjgen tegenstan
der. De woede der tegenstanders over de
onverwacht zware tegenstand komt tot
uitdrukking in de zinloze verwoesting van
terzijde van de eigenlijke grote gevechten
liggende gehuchten, boerderijen, kloosters.
In de noordelijke sector, het gebied
tussen Maas en Nederrijn, hébben de
Brits-Canadese troepen geen terrein
winst van belang kunnen maken. Meestal
betrof het hier onsamenhangende acties,
die in de eerste plaats ten doel hadden
de aandacht der Duitse leiding af te lei
den van de hergroeperingen en de aan
voer van versterkingen achter het ge
vechtsfront, vooral in het gebied van
Nijmegen. Het betreft hier vooral het
tweede Britse leger, dat klaarblijkelijk in
gereedheid gebracht wordt voor een po
ging om de Rijn over te steken, zo onge-,
veer tussen Emmerik en Wesel.
Het negende Amerikaanse leger heeft
uit het gefcaed van Moers zijn opmars
naar het noorden voortgezet. De Duitse
troepen boden in het bruggenhoofd tus
sen Xanten, dat nog steeds in Duitse
handen is, en ten noorden van Moers
felle én over het algemeen succesvolle
tegenstand. De Amerikanen werden reeds
enige kilometers ten noorden van Moers
opgevangen en afgeslagen.
Tussen Krefeld en Dusseldorf tracht
ten de Amerikaanse aanvalsformaties zich
te ontplooien, de Duitse weerstandsnesten
boden echter met succes aan het verdere
oprukken weerstand. De voornaamste
aanvalsdruk verplaatsten de Amerikanen
naar het bruggenhoofd tussen Düsseldorf
en Keulen, dat zij met gebruikmaking
van buitengewoon sterke strijdkrachten
trachtten te splijten. Daarbij kwam het
op het historische slagveld van Worrin-
gen tot een grote strijd van de eerste
orde, die onafgebroken ruim 22 uur
woedde.
De eerste stormloop beantwoordden de
Duitse troepen met een tegenaanval van
zo grote kracht, dat den Amerikanen op
enige plaatsen geen tijd bleef om te komen
tot volledige ontplooiing der geconcentreer
de strijdkrachten. Zij werden hier ver naar
het westen en zuidwesten teruggedreven,
verscheidene plaatsen werden heroverd en
sterke groepen tanks en infanterie der
Amerikanen werden volkomen vernietigd.
Terwijl het offensief der Amerikanen in
het gebied van Keulen nog steeds volko
men in beweging is, bleven al hun aanval
len in de sector van de Erft wederom ste
ken! Ten zuiden van Liblar. in het gebied
van Bliesheim. werden de Amerikanen ver
naar het westen over de rivier terugge
worpen. Op het ogenblik worden zware hui
zen- en stratengevechten geleverd aan de
westelijke rand van Euskirchen.
2e JAARGANG No. 362
WOENSDAG 7 MAART 1945
Uitg. N.V. De Arbeiderspers - Bureaux voor red. en adm.: Hooigracht 31, Leiden.
Tel. 24996 - Giro 184120 - Prijs 21 ct. p. w. of 2.73 p. kw. - Losse nummers 5 ct.
De zon gaat op 7 Maart Qnder om 18.30
uur en op 8 Maart op om 7.12 uur.
Maan op 7 Maart op om 2>51 uur en
onder om 10.57 uur.
N.M 14 Maart, E.K. 20 Maart, V.M.
27 Maart, L.K. 4 April.
HOOFDKWARTIER VAN DEN EÜH-
RER, 5 Maart Het opperbevel van de
weermacht maakt bekend:
In de strijd om de bergengten van Mid-
den-Slowakije heeft de vijand ten zuiden
van Schemnitz na met zware verliezen ge
paard gaande gevechten onbelangrijke
terreinwinst gemaakt, terwijl zijn her
haalde aanvallen ten zuidoosten van
Altsohl voor onze steunpunten bleven
steken. Onze tanks en pantsergrenadiers
hielden in het gebied van Lauban hun op
de vorige dagen veroverde stellingen in
bezit tegen talrijke tegenaanvallen der
bolsjewisten en maakten-in een soepele
gevechta.nethode nieuwe terreinwinst.
Onze troepen ln Pommeren en West-Prüi-
sen waren ook gisteren in zware strijd ge
wikkeld met sterke vijandelijke pantser
strijdkrachten. Zij konden den tussen
Stargard en Naugard naar het westen op-
dringenden vijand opvangen. Stargard ging
na verbitterde straatgevechten verloren.
Ook in de streek ten noordoosten van
Rummelsburg duren de gevechten voort.
Ten westen van' de Beneden-Weichsel gin
gen de bolsjewieken aan weerskanten van
Grosswollental met zwaar gebruik van
materiaal tot de aanval overe n drongen
op enkele plekken onze linies binnen.
Sinds het begin van de slag in Pommeren
en West-Pruisen werden door formaties
van het leger en dé Waffen-jj 337, door
formaties van de luchtmacht nog 120
vijandelijke tanks vernietigd'. Het garni
zoen van Graudenz sloeg hevige door ster
ke artillerie en slagvliegers ondersteunde
aanvallen der bolsjewieken af. In Oost-
Pruisen zijn ook gisteren alle doorbraakpo
gingen der Sowjet-Russen gestrand op de
standvastigheid van onze beproefde divi-
De grote strijd in Koerland Is op het ge
bied ten zuidoosten van Frauenburg over
geslagen. Met gering terreinverlies werd de
stormloop van overmachtige vijandelijke
strijdkrachten in felle gevechten op korte
afstand opgevangen. De vijandelijke door
braakpogingen ten zuidoosten van Libau
werden wederom met zware verliezen uit
eengeslagen.
Aan de Nederrijn handhaaft de vijand
zijn zware druk;' vooral in de streek ten
zuidwesten van Xanten en ln het. gebied
van Moers. De bezetting van het bruggen
hoofd Homberg handhaafde zich in zware
gevechten tegen alle aanvallen der Ameri
kanen. waarbijtalrijke vijandelijke tanks
vernietigd werden. In de afweerslag tussen
de Rijn ten zuiden van Dusseldorf .en de
sector van - de Erfft hielden onze troepen
den opnieuw met sterke strijdkrachten op-
dringenden vijand voor nieuwe linies tegen
en verijdelden de beoogde doorbraak naar
Keulen. De sector van de Erfft tën noor-
- den- van Euskirchen werd in bezit gehou
den.
Amerikaanse terreurvliegers hebben bom
men geworpen' op steden in het Zuid- en
Zuidoost-Duitse gebied, waarbij vooral in
Stuttgart, Ulm, Graz en Wiener-Neustadt
schade ontstond in woonwijken. De Brit
ten vielen Wanne-Eickel en andere plaat
sen in het Ruhrgebied aan. Het gisteren
„Er dreef een scheepje in de sloot
Een scheepje zonder roer,
Dat heel alleenig zeilen ging
En door de biezen voer
TJ ij bezong de Rotterdamse schutters
en de bajesklanten, de O.W.-ers uit
de vorige oorlog, de studenten en de
beursmijnheren, de roojen en de oranje
klanten... en het meisje dat je nooit ver
geet.
Hij zong-van twee aardige mensen, die
hield- - - van elkaar..., Iedere Ne
derlander heeft herin
neringen aan hem, aan
zijn liedjes, zijn ruige
rijmen, zijn toneelstuk
ken of zijn rake cari-
caturen.
En thans het laatste
bericht: Zaterdag j.l.
is Jacobus Hendrikus
Speenhoff in Den
Haag verscheiden.
„Ome Koos" is niet
meer en zijn merk
waardig levensdevies
,,'t Is anders!"
kan op dit onherroe
pelijk doodsbericht
nog niet van toepas
sing zijn.
Is inders!" schreef en spotte hij dui
zendmaal onder zijn liedjes, zijn mengel
werk, zijn uit het volk gedicteerde toneel
stukken. Helaas: Magere Hein -verdraagt
geen spot en geen sarcasme. Aan het be-
SPEENHOFF
(Cliché
A.P.-Archief).
wogen leven van „Ome Koos" is wreed een
einde gekomen.
Speenhoff zou zo hij in een andere
tijd had geleefd"een volkse bard van
formaat zijn geweest. Maar de decennia vol
staatkundig geharrewar en klein partij-ge-
doe hadden geen behoefte aan Iets groots.
Iets waar vólks. -Wél was het Speenhoff ge
geven. populair te z-ljn. Populair in de
goedkoopste zin: nu eens in het ene kamp
en dan weer in het andere. V,aak was hij
als een scheepje, als een scheepje zonder
roer...
Het zij hem vergeven om de goede herin
neringen, die hij ons naliet.
Jacobus Hendrikus Speenhoff werd ge
boren te Kralingen op 23 October 1869. Hij
bezocht de machinistenschool te Hellevoet-
sluis. Hij droeg het gestreepte frokkie van
onze marine en hij werkte in vaders fa
briek van isoleermateriaal te Krimpen aan
de IJssel. In zijn verdere leven heeft het
hem vaak aan isoleermateriaal ontbroken...
Via de Rotterdamse bohème van de ne
gentiger jaren belandde Speenhoff in de
journalistiek en in 1901 debuteerde hijin
de Rotterdamse Tivoli-schouwburg als
dichter-zanger. Dat was zijn glorie-tijd.
Hij schreef, hij rijmde, hij zong en hij
stichtte ..Het Klein Toneel". Later huwde
hij zijn Césarlna en hem gewerd een zoon,
die thans als „jonge Koos" op de planken
staat en het veel beter kan dan hij het
doet. Die jonge Koos heeft een aanzienlijke
erfenis gekregen. Hem is het wellicht gege
ven, het werk van zijn vader voort te zet
ten, waar het zovele jaren geleden werd af
gebroken. Dan kan het merkwaardige le
vensdevies van ons aller „Ome Koos" nog
éénmaal opgeld doen:
Koos Speenhoff dood?
,,'t ,Is Anders!"
P. A. DONKER.
BERLIJN, 6 Maart. De Duitsers
hebben de bruggen over de Rijn bij Duis
burg en Dusseldorf opgeblazen, zo heeft
de militaire woordvoerder in de Wilhelm-
strasse medegedeeld.
gemelde aantal van 39 neergeschoten vijan
delijke vliegtuigen Is door latere berichten
van onze nachtjagers met 22 viermotorige
bommenwerpers gestegen tot een totaal van
61 vliegtuigen.
Haar operaties tegen de vijandelijke ravi
taillering voortzettend, hebben onze duik
boten in felle gevechten wederom tien vol
geladen schepen met tezamen 48.800 brt..
een torpedojager en een geleidévaartuig
tot zinken gebracht.
TOKIO, 6 Mrt. Hoewel alle verbindin
gen met het Japanse garnizoen in de oude
Spaanse burcht Intra Muros te Manilla
sinds 26 Februari zijn afgesneden, bliift de
Japanse bezetting volgens de jongste front-
berichten nog altijd hevige tegenstand bie
den. Op 4 Maart was het intensieve vijan
delijke geschutvuur tegen Intra Muros nog
duidelijk hoorbaar.
DEN HAAG, 6 Mrt. De aanvoer van
vlees in de provincies Noord-Holland, Zuid-
Holland en Utrecht is thans zodanig ge
regeld, dat In nagenoeg alle distributie^
kringen vóór 10 Maart a.s. de achterstallige
aflevering op de bonnen 241, 247, 251, 256
en 311 zal kunnen plaats vinden.
In verband hiermede wordt bepaald dat
deze bonnen na 10 Maart a.s. geen recht
meer zullen geven op het kopen van vlees.
Indien nodig zal een uitzondering hierop
voor enkele dlstributiekringen nader wor
den, bekend gemaakt.
De slagers zijn verplicht bij de aflevering
van vlees aan genoemde bonnen voorrang
te verlenen.
Indien na 10 Maart a.s. personen nog in
het bezit van bonnen 241. 247? 251, 256 of
311 zijn, dienen zij zich te wenden tot, het
kantoor van de plaatselijke "toewijzings
commissie voor vee en vlees (P.T.C.) of tot
ëen door die commissie aangewezen adres.
DEN HAAG, 5 Maart. De gebouwen
van de Eerste Nederlandse en de Nieuwe
Eerste Nederlandse zijn Zaterdag 3 Maart
vernield. Verzekerden behoeven zich echter
geen zorgen te maken, al zal er vertraging
ontstaan in de afhandeling van zaken. De
boeken en de financiële kracht der maat
schappij zijn, naar de directie ons mede
deelde. onaangetast.
In afwachting van een definitieve huis
vesting is het hoofdkantoor van de Rijks
dienst voor de werkverruiming, tevens
hoofdbureau uitvoering van den gemach
tigde voor de oogst, verplaatst van Bezui-
denhout 6567 naar Laan Copes van Cat-
tenburgh 28, Den Haag, tel. 183£92.
T 7 erwijder alvorens degrond te bewer
ken oude kool- en andere resten. Werp
die niet op de mesthoop, maar vernietig
ze. Z'ektekiemen en parasieten worden zo
doende uitgeschakeld en misoogst wordt
voor':!hen. Vervolgens wordt gespit. Juist
nu kunstmeststoffen veelal schaars zijn
(natuurmést Is vaak haast even moeilijk
verkrijgbaar), is spit
ten van het aller-
hoogster belang. Eerst
als de grond niet
dichtslibben kan
maar los en kruime
lig is goed door
latend. dus goed van
„structuur" zullen
onze gewassen in staat zijn. de in de
grond aanwezige voedingsstoffen ook op te
nemen. Een vochtige grond verlangt niet
als voedsel, doch als stimulans voor de
bodembacteriën humus. Zorg dus vooral ln
zwaardere grond het humusgehalte op te
voeren door verteerde plantenresten van
gezonde planten door de grond te wer
ken. Dit kan gemaakt worden van stal-
stro (dient dan tevens als meststof)
turf strooisel, verteerd blad enz.
Te diep spitten is veelal ln de groente^
tuin overbodig of zelfs nadelig, daar slech
tere grond boven gebracht wordt. Alleen in
geval de ondergrond geen water doorlaat,
waardoor de bovengrond verzuurt, moét
diep gespit worden. Ook dan echter hou
den we de onderlaag na het losmaken ook
onder.
Kroniek van
de volkstuin
Telkens wanneer de oorlog met nieuwe,
dreunende slagen aan de Nederland
se huisdeur klopt, herinneren wij ons het
gesprek, dat wij in de afgelopen zomer
geheel onvrijwillig in een klein vacantie-
hotel, ergens in de buurt der grote rivie
ren, beluisterden. De invasie was reeds
vele weken gaande en de oorlogsrealiteit
in het westen daarmee nadrukkelijker
geworden dan sedert het Duitse offensief
van 1940 het geval was. In die zomer
dagen werd (het klinkt wel heel erg
onwezenlijk, thans, nu half Nederland
hongert) het tabaksrantsoen verlaagd.
En de vacantieganger, die dat anno 1944
in zijn krant las, zei gebelgd tot zijn
vrouw: „Het wordt tijd, dat wij aan de
andere kant van de frontlijn komen!"
„Ja", meende zijn vrouw, „maar dan
zonder knokken..."
Het kleine hotel, waar die opmerking
werd uitgesproken, is sindsdien het mid
delpunt van hevige gevechten geweest.
En misschien heeft zelfs onze vacantie
ganger er inmiddels 'kijk op gekregen,
tegen welke prijs de bewoners van Wal
cheren ep van Roermond, van Venlo en
van Den Haag de verhoging van hun
tabaksrantsoen zo al niet geleverd, dan
toch belóófd kregen. Wat de vrouw van
onzen hotelgast reeds vaag bleek te be
seffen, drong door de pijnlijke procedure
van „schade en schande" in de achter
ons liggende maanden tot vele honderd
duizenden Nederlanders door: er wordt
in de oorlógskoop maar al te vaak een
prijs belaald, die met de beloofde en
bedongen voordelen niet bij benadering
in overeenstemming is, er wordt maar
al te vaak een prijs betaald, zonder dat
er anders dan verlies en ellende tegenover
staat.
Over Den Haag is een Anglo-Ameri-
kaanse bommenregen losgebroken. Nadat
de geallieerde vrienden het een dag of
wat druppelsgewijze hadden geprobeerd
en daarbij geen tastbaarder resultaten
konden boeken dan veertig doden in een
rij met hongerende Nederlandse voe&sel-
halers, is jongstleden Zaterdag de reprise
gekomen met een deugdelijk-geknoopt
bommen-tapijt: brisant- en brandbommen
in een radicaal mengsel. De overlevenden
en hun te hulp gesnelde verwanten aan
schouwen thans wezenloos het resultaat,
het puin van rónd tienduizend woningen.
Wat zij alleen maar vermoeden kunnen,
is het getal der Nederlandse levens die
onder dat puin hun einde vonden.
Nee, dit is niet het ogenblik om ons af
te vragen of hier wellicht een deel van
de prijs werd betaald voor de toekom
stige verhoging van ons tabakrantsoen.
Maar de vraag naar een „waarvoor" of
.een „waarom" blijft terdege aan de orde.
Want alle oorlogsleed is uiteindelijk een
prijs, betaald voor goede of voor slechte
waar, voor geleverde of alleen maar vaag
in uitzicht gestelde oorlogs- of vredes-
voordelen. Een prijs, die des te nadruk
kelijker om motivering vraagt, naarmate
hij zwaarder drukt en brutaler werd afge
dwongen.
Het Nederlandse volk is een volk van
kooplieden. Het heeft daarvan alle goede
en alle ongunstige eigenschappen. Men
scheldt ons kruideniers en krentenwegers,
wanneer wij (wat nog al eens voorkomt
in de geweldige stroom der historische
gebeurtenissen) onze kleinste zijde naar
voren draaien. Wanneer nood en ge
brek over ons komen, zijn wij zwart
handelaren en egoïsten, rovers en afbre-
kers zonder weerga. Wij maken ons ook
bij het kleinste gewin over de middelen
niet alteveel zorgen. Maar wij gaan niet
voor niets prat op onze spreekwoorde
lijke nuchterheid en wij wegen zorgvul
dig koopwaar', af tegen prijs.
In de bloedige koop, die de Anglo-Ame-
rikaanse bondgenoten ons in Den Haag
leverden, is dat niet anders. Hoe hoog
de prijs is, die men ons betalen liet, be
hoeft weinig toelichting, als is nog maar
de helft der ontzielde lichamen uit het
puin gehaald. En tenslotte behoren wij
niet voor niets tot de „verenigde naties":
dat betekent proefondervindelijk nu een
maal, dat vaak de groten halen en de
kleinen betalen. Maar waar is dan wei
het schokkende' militaire voordeel voor
Britten en Amerikanen, dat de levens
van vele honderden Nederlandse man
nen, vrouwen en kinderen en dertigdui
zend daklozen waard is?
Er wordt ons gezegd, dat er in de rede
lijke nabijheid van de plaats des onheils
geen militaire doelen waren. Wij zouden
natuurlijk geen Nederlanders zijn, wan
neer wij dat gelóófden. Wij fluisteren
elkaar toe: er was dit en er was dat!
Maar wij willen nu eens een ogenblik
heel eerlijk tegen onszelf zijn: „dit en
dat" waren in onze eigen ogen nog een
week geleden onbelangrijke stukjes speel
goed, waarmee die domme Duitsers ver
geefs propaganda proberen te maken,
maar waarmee zij onze Britse vrienden
zeker geen ernstige schade toebrengen.
Heeft men in Londen en Washington
de koers van bloedende Nederlandse
lichamen en in puin gegooide Nederland
se haardsteden niet wat erg laag gesteld,
de prijs wat erg vrijmoedig op onze reke
ning geboekt? De vragen zijn niet hele
maal onbelangrijk, voor het geval de
Anglo-Amerikaanse bondgenoten nog
méér van deze bloedige transacties voor
ons in het verschiet hebben.
De havenarbeiders te Londen hebben
Zondagavond besloten de staking voort te
zetten. Dit besluit was het resultaat van
een stemming.
