HET DAGBLAD
Hevige strijd in
Neuss en Trier
Den Haag zwaar geteisterd door
geallieerd luchtbombardement
Zware worsteling in Pommeren
Honderden doden, 30.000 daklozen
Tussenlanding
Amerikanen lijden
hoge verliezen
VOOR LEBDEN EN OMSTREKEN
Stad was een hel
der verschrikking
Amerikanen dringen
Krefeld binnen
Bombardement op Tokio
Verslag van. Haags ooggetuige
Eén brandende huizenzee
Nieuwe aanvat
J. H. Speenhof overleden
Verbouwt zoveel mogelijk
aardappelen!
Roemeense regering afgerreden
BERLIJN, 5 Maart. Naar het DNB
meldt, zijn van het oosten uit Amerikaanse
voorhoeden de stad Trier binnengedron
gen» Er worden hevige straatgevechten ge
leverd. Ook in Neuss worden hevige straat
gevechten geleverd.
In het hoofdkwartier van den Duitsen
opperbevelhebber West volgt men het ver
loop van de grote veldslagen voor de Rijn
nog steeds met een rustig vertrouwen, al
dus schrijft de oorlogsverslaggever Alex
Schmalfuss. Totdusver nemen deze veld
slagen en hierop wordt met nadruk ge
wezen het verloop, dat men verwacht
had. De diepe penetraties, die de Anglo-
Amerikanen met gebruik van hun over
machtige materiaal en de geweldige steun
van hun luchtmacht konden behalen, zijn
in het Duitse tegenplan opgenomen en be
ïnvloeden de operatieve Duitse tegenmaat
regelen op geen enkele wijze zodanig, dat
zij tot hergroeperingen of zelfs tot alarm-
maatregelen noodzaken.
Hetgeen men in het Duitse hoofdkwar
tier had voorzien en voorspeld, is uitgeko
men: het ondanks de massale stormloop
van zeven geallieerde legers volkomen in
tact gebleven Duitse westelijke leger heeft
Eisenhower en Montgomery een slijtage
slag opgedrongen, waarvan de resultaten
reeds zichtbaar worden. Sedert het begin
van de grote offensieven hebben het negen
de en eerste Amerikaanse leger in de sec
tor ten oosten van Aken 414 tanks van elk
type verloren, waarvan de vernietiging van
Duitse zijde op ondubbelzinnige wijze ge
controleerd kon worden.
Wanneer men als gevolg van het gecon
centreerde Duitse artillerie- en granaat-
werpervuur en de mijnversperringen de
werkelijke verliezen twee of driemaal zo
hoog neemt, dan maakt men zich beslist
niet schuldig 'aan overdrijving. Dit bete
kent, dat Montgomery binnen zes dagen de
uitrusting van minstens zes pantserdivi
sies heeft verloren, m.a.w. de geallieerden
verloren alleen in het gebied van de cen
trale slag ten oosten van Aken dagelijks
een pantserdivisie. De terreinwinst, die
hierdoor verkregen werd, is gering en zal
de geallieerde leiding tot de overtuiging
brengen, hoe kostbaar de weg tot Berlijn
nog zou zijn, wanneer het doel van de be
slissende grote offensieven nog bereikt zou
kunnen worden.
TOKIO, 4 Mrt. Het Japanse hoofd
kwartier meldt, dat ongeveer 150 grote
bommenwerpers Tokio en omgeving op
4 Maart gedurende een uur hebben aan
gevallen en van boven de wolken hun
bommen naar willekeur lieten vallen. In
verschillende wijken werden branden ver
oorzaakt, die men echter na een uur
meester was.
2e JAARGANG No. 361
DINSDAG 6 MAART 1945
Uitg. N.V. De Arbeiderspers - Bureaux voor red. en adm.: Hooigracht 31, Leiden.
Tel. 24996 - Giro 184120 - Prijs 21 ct. p. w. of 2.73 p. kw. - Losse nummers 5 ct.
DEN HAAG, 5 Maart.
De derde Maart zal voor iederen Neder
lander, die hem in Den Haag meege
maakt heeft, tot het einde van zijn leven
onvergetelijk blijven. Reeds meer dan een
week verschenen dag aan dag Engelse
jachtbommenwerpers boven de stad en
wierpen schijnbaar doelloos bommen op
de woonwijken. Menig rustig burger heeft
er zijn leven bij verloren. Zo viel enkele
dagen geleden een bom midden in een
file mensen, die voor een eethuis op hun
schrale portie eten stonden te wachten.
Meer dan veertig doden en vele gewonden
werden het slachtoffer van deze ene bom.
Toeval zal menigeen hebben gedacht. Zo
iets kgn in een oorlog wel eens gebeuren.
Toevai dacht menigeen, want iedereen
weet, dat er in Den Haag in het geheel
geen noemenswaardige militaire doelen
liggen. En dit weet niet alleen iedereen
in Den Haag, dat weet men ook in Enge
land. Toeval dus.
Toen in de ochtend van de 3de Maart
de inwoners met hun dagtaak begonnen,
baadde de residentie in stralend zonlicht.
Het zonlicht scheen de mensen met het
leed, de nood, de ontberingen van de
oorlog een beetje te willen verzoenen.
Tegen acht uur in de morgen echter
beginnen eensklaps de sirenes te loeien
en spoedig daarna weerklinkt het gonzen
van de eerste vliegtuigen. En daarna in
een onophoudelijke reeks bominslag na
bominslag. Ditmaal is het geen doelloos
bombarderen, maar welgericht werpen
van bommen. De brandweer komt in actie,
daar, waar een reusachtige rookwolk de
HOOFDKWARTIER VAN DEN FÜH-
RER, 4 Mrt. Het opperbevel van de
weermacht deelt mede:
In het Slowaakse ertsgebergte zette de
vijand zijn aanvallen op de bocht in het
front bij Schemnitz en Altsohl voort en
behaalde hij bij en ten westen van Kar-
pfen geringe penetraties. Volksgrenadiers
vingen ten zuiden van de Hohe Tatra de
aanvallen van een Sowjetformatie infan
terie in het hoofdgevechtsterrein op.
Vrij zwakke aanvallen der bolsjewisten
üi het Silezische gebied stortten aan de
noordelijke en oostelijke rand van Zobten
in het afweervuur meen. Aan weerszijden
van Lauban verbeterden onze aanvals
groepen ondanks taai verzet en talrijke
tegenaanvallen fan Sowjet-tankformaties
ook gisteren haar stellingen en schoten
33 vijandelijke tanks stuk.
De gevechtsactiviteit aan het Neisse-
en Oderfront bleef beperkt tot enkele ver
geefse verkenningsaanvallen der Sowjets.
Tussen Stargard en Dramburg in Pom
meren wierpen de bolsjewisten sterke
onderdelen van twee tanklegers in de
strijd en drongen de eigen afweerkrach
ten, ondanks verbeten verzet, over de
linie DaberSchivelben terug. De van het
gebied Bublitz uit in noordelijke richting
aanvallende Sowjet-tankformaties werden
ten oosten van Kölsin en bij Schlawe
opgevangen. Rummelsburg ging na harde
strijd verloren. Slagvliegtuigen en jagers
vernietigden in dit gebied weer 24 Sowjet-
tanks.
Door het voorbeeld van hun officieren
meegesleept, verijdelden onze dappere troe
pen aan de brandpunten van de afweerslag
in Oost-Pruisen in vastbaraden tegenaan
vallen nog steeds alle doorbraakpogingen
der bolsjewisten.
In Koerland hervatte de, vijand ten zuid
oosten van Libau zijn aanvallen na sterke
voorbereiding door de artillerie. Hij bleef
echter na geringe begins uccessen in het
hoofdgevechtsterrein steken.
In het westen duurt de materiaalslag
na aanvoer van nieuwe vijandelijke strijd-
krcachten met onverminderde kracht voort.
Van de bocht in de Rijn bii Rees tot
Geldern sloegen onze troepen sterke aan
vallen bloedig af. Ten zuidoosten hiervan
tot de Rijn kon de viiand onze formaties
in een verbitterde worsteling terugdruk
ken en in Krefeld binnendringen.
Aan de Erft-sector tot in het gebied ten
noorden van Euskirchen werd de vijand,
nadat hij over een breed front de rivier in
oostelijke richting was overgetrokken, ln
tegenaanvallen weer opgevangen worden.
Aan weerszijden van Prüm en aan de Kyll
ten oosten van Bitburg duren de stellings
gevechten voort, zonder dat de aanvallende
Amerikanen meer dan plaatselijke terrein
winst konden behalen. In het gebied van
Forbach, bij Saargemünd en in de Bene-
den-Vogezen ondernam de vijand talrijke
afleidings- en bindingsaanvallen. Volgens de
tot dusver ontvangen rapporten vernietig
den onze troepen aan het westelijke front
gisteren 75 vijandelijke tanks
In Midden-Italië hervatte de vijand ten
noordwesten van Porretta zijn aanvallen
met krachtige steun van artillerie en slag
vliegtuigen. Na zware gevechten kon hij
via de Monte Belvedere en de Monte Delia
Terrazza ongeveer drie kilometer in noor
delijke richting oprukken. Een vrij sterke
aanval der Britten aan de Seio ten noor
den van Faenza mislukte. Op de landtong
ten oosten van het meer van Comacchio
werd een plaatselijke penetratie afgegren
deld.
Het garnizoen van het kleine eiland Pis-
copl ten noordwesten van Rhodos heeft
vier maanden lang aanzienlijke vijandelijke
vlootstrijdkrachten gebonden. De compag
nie is thans, nadat zij talrijke aanvallen
van den vijand had afgeslagen, door een
overmachtigen vijand overweldigd.
Formaties Amerikaanse bommenwerpers
ondernamen gisteren overdag over grote ge
bieden verspreide aanvallen op het Duitse
Rijksgebied, waardoor vopral verliezen on
der de burgerbevolking en schade ontston
den in Chemnitz, Maagdenburg, Hannover
en Bielefeld. In de nacht was Dortmund
het doel van een Britse terreuraanval. Ge
vechtsvliegtuigen drongen tot in het gebied
van Berlijn door. Luchtverdedigingsstrijd
krachten schoten volgens de tot dusver
ontvangen rapporten 39, voor het grootste
de'el viermotorige bommenwerpers, neer.
De zon gaat op 6 Maart onder om 18.28
uur en op 7 Maart op om 7.14 uur.
Maan op 6 Maart op om 1.22 uur en
onder om 10.26 uur.
L.K. 7 Mrt., N.M. 14 Mrt., E.K. 20 Mrt.,
V.M. 27 Mrt.
Hongerreizen
plaats des onheils aanwijst. Dan houden
ineens de bominslagen op. Het signaal
„veilig" blijft echter uit, want wederom
komen eskaders jachtbommenwerpers op
dagen, opnieuw volgen ontploffingen. De
stralende zon wordt meer en meer door
rook en walm verduisterd. Van alle wind
streken schijnen ze aan te komen. De be
volking verkeert in doodsangst, want er
zijn slechts weinig veilige schuilkelders
in Den Haag.
Wederom schijnt de rust terug te
keren. De eskaders jachtbommenwerpers
schijnen te zwenken. Is de aanval over?
Sommigen wagen zich weer op straat,
maar nog steeds laat het signaal „veilig"
op zich wachten. Wederom een gonzen in
de lucht, maar thans een andere toon.
Dit is het zware geronk van meermotorige
machines en daar begint het al. Aller
eerst het zenuwslopend staccatogeluid
van de luchtdoelartillerie en daarna se
ries bominslagen. Ze zijn niet meer te
tellen. Gebouwen en gehele huizenblok
ken storten als kaartenhuizen ineen.
Weer andere beginnen te branden en
staan weldra in lichte laaie. Het vuur
wordt nog aangewakkerd door de wind
die uit de richting van Scheveningen
over de stad waait. Steeds meer huizen
worden door de vlammen gegrepen en
weldra zijn grote oppervlakten in een
vuurzee herschapen. En nog vóór iemand
iets kan doen, nog vóór het gevaar ge
weken is en terwijl de bevolking nog
steeds m haar schuilplaatsen moet ver
blijven, heeft het vuur in verschillende
straten dusdanig om zich heengegrepen,
dat alle hulp te laat komt.
Van hetgeen de bevolking ln deze uren
te doorstaan heeft gehad, kan hij, die er
5X>als ik, zelf bij is geweest, slechts een
klein gedeelte overzien. Ik heb namelijk,
als mijn geheugen me niet bedriegt, van
de vele honderden doden misschien 25 of
30 gezien. Ik zag, hoe uit het Bethlehem-
gebouw voor kraamvrouwen de mensen de
straat oprenden, ik zag, hoe verpleegsters
de zo juist geboren zuigelingen naar buiten
droegen en ik zag, hoe iedereen aanpakte
en niet alleen hier doch overal, waar ik
za& ifc» hoe uit deze gemeenschap
pelijk doorleefde catastrofe een kame
raadschap ontstond. De burgerbevolking,
politiebeambten, de luchtbeschermings
dienst, de brandweer en leden van de
Duitse weermacht hielpen eensgezind de
slachtoffers. En niettegenstaande er nog
steeds alarm was, waren al deze reddings-
mstanties bezig, gewonden te helpen, per
sonen, die onder het puin bedolven lagen,
uit te graven en doden te bergen. Zij de
den hun best, de uitbreiding van de bran
den te beperken en de bezittingen van hun
medeburgers in veiligheid te brengen.
En toen gebeurde er iets vreselijks:
nieuwe zwermen jachtbommenwerpers
kwamen aanvliegen. Zij werden voor een
deel pas opgemerkt, toen zij reeds boven
de stad waren, want het geknetter der
vlammen en het gedonder van de ineen
stortende huizen en het geschreeuw van
de gewonde mannen, vrouwen en kinde
ren overstemde al het geluid. En midden
in deze mensenmenigte, midden in de
rijen vluchtelingen, die probeerden, de
buitenwijken van de stad te bereiken,
schoten de Engelse jachtbommenwerpers
met hun boordwapens. Ik zag mensen
sterven, moeders, die door het Engelse
vuur naast hun kinderen waren doodge
schoten. Ik zag een grijsaard sterven van
opwinding aan hartverlamming. In dit
inferno van explosies, brand en moord
zag ik echter ook mensen, eenvoudige
mensen, die boven zichzelf uitgroeiden.
Ik zag op het gebouw van de Stads
schouwburg brandweerheden hun plicht
doen, zonder acht te slaan op het vuren
met de boordwapens van de jachtbom
menwerpers. Ik zag, hoe een Nederlandse
dokter geholpen door een Duitse Rode
Kruis-verpleegster, een zwaar gewonde de
eerste hulp verleende, terwijl aan alle
kanten rondom de salvo's van het machi
negeweervuur insloegen. En ik zag ook,
hoe een soldaat van de Duitse weermacht
een klein huilend meisje, met wie hij in
gebroken Nederlands sprak, naar haar
moeder terugbracht.
Ik zag veel op deze voormiddag van de
3de Maart 1945 in de residentie van Ne
derland, in Den Haag. Maar alles, wat
ik zag, was nog maar een klgin gedeelte
Wij varen. Dreunend klopt ds ;nachi-
ne en in de vallende nacht lopen
we door het Krabbersgat en zieti het Mar*
kerlicht aan onze linkerkant voorbijdei-
nen. Beneden zitten een paar passagiers,
die bij de gratie Gods mee mCjZti, uitge
teerd en ondervoed, om op te knappen.
Boven zitten in de stuurhut staren de
ogen van kapitein en stuurman in het
donker. Een storm komt op. De boot
„rolt" zij stampt en
slingert en, met het
oog op de evacueren*
de vrouwen en kin
deren vooral, neemt
de kapitein, als het
water bij het berghout en door een pa
trijspoort naar binnen komt, het zekere
voor het onzekere en we lopen Enkhuizen
binnen om daar het goede iveer en een
stille zee af te wachten.
De volgende morgen fietsen we door de
kop van Noord-Holland en we ontmoeten
de eindeloze stoet van etenhalers. Met wa
gens vol komt het ruïlgoed uit Amsterdam
en moeizaam wordt vrachtje na vrachtje
verworven en rijden de krakende wielen
en de bleke mensen terug.
Merkwaardig is het grote aantal Chine
zen, dat hier rondloopt. Allemaal met
handel. Zij komen hier niet meer van
daan, hoor ik. Als ze lading genoeg heb
ben op hun kar, verkopen of verruilen ze
hun voorraad weer aan mensen met lege
wagens en dan halen ze „nieuw" bij den
boer.
De Chinezen vallen op. En het valt op,
dat ze blijven. Maar er zijn tientallen,
misschien honderden, die nèt zo doen. Al
lemaal reizende en trekkende, maar toch
„vastq" zwarte handelaars. De „slepers"
leven op de boeren. Deze Chinezen en an
dere zwarte handelaats leven weer op de
slepers. Elke luis heeft weer zijn luis. En
Noord-Holland heeft de last. TIJL
van de totale omvang van de ramp. Hon
derden burgers van deze stad zijn niet
meer in leven. Duizenden zijn gewond.
Dertigduizend mensen in Den Haag heb
ben geen dak meer boven hun hoofd, om
dat hun huis volkomen vernield is, of
zo ernstig geleden heeft, dat het niet
meer bewoonbaar is. Een reeks kerken,
het voormalige Franse gezantschap, het
gebouw van het Nederlandse Rode Kruis,
om slechts enkele voorbeelden te noemen
zijn vernield of zwaar beschadigd.
Boven, dit alles echter staat het leed
van vele duizenden inwoners van deze
vreedzame stad. Aan welke zijde men in
deze oorlog ook moge staan, over de
wreedheid en de zinloosheid van deze ma
nier van oorlogvoeren kan slechts één
mening bestaan.
Zondagavond woedden de branden nog
in de stad en was het blussingswerk in
volle gang. Wanneer eerstdaags de doden
naar hun laatste rustplaats zullen war
den overgebracht, dan zullen zij langs een
eindeloze weg van de ruïnes van hun
voormalige haardsteden gedragen wor
den.
DEN HAAG, 5 Maart. Zaterdag is
hier plotseling de bekende dichter-zanger
J. H. Speenhof overleden.
DEN HAAG. 3 Mrt. In het gepu
bliceerde teeltplan 1945 akkerbouw zijn
geen voorschriften opgenomen omtrent
de verbouw van aardappelen, hoewel
deze wel ernstig zijn overwogen.
De noodzaak om voldoende voedsel
voor ons volk te produceren klemt zo
danig, dat aan de aardappelteelt bijzon
dere aandacht moet worden geschon
ken. De verbouw van dit gewas moet
in elk geval op peil blijven en zo mo
gelijk worden uitgebreid. In verband
met uiteenlopende omstandigheden ln
de verschillende gebieden en van de af
zonderlijke bedrijven is er echter van
afgezien, uniforme- regelen te stellen
voor de aardappelteelt. Langs deze weg
doet het departement van landbouw en
visserij- een beroep op de landbouwers
om in 1945 zoveel aardappelen te ver
bouwen als in hun vermogen ligt
STOCKHOLM, 5 Maart. De Roemeen
se premier Radescu heeft het ontslag van
zijn regering Ingediend. De koning heeft
het ontslag aanvaard en dr. Peter Grosa,
leider van d? grootste tot het nat.-dem.
front behorende organisatie, de vorming
der nieuwe Roemeense regering opgedra
gen.
STOCKHOLM, 5 Mrt. Reuter meldt,
dat in aansluiting op de debatten ln het
Lagerhuis over de Yalta-conferentie het
Britse Lagerhuis met 403 tegen 0 stemmen
zijn vertrouwen in de regering heeft uitge-
gesproken.
De Duitse architect Herman Janson Is
te Berlijn op 76-jarige leeftijd overleden.
Als pionier van de moderne stedenbouw
heeft hij een belangrijke invloed gehad op
de plannen voor nieuwe bouwwerken en
stadsuitbreidingen te Ankara, Madrid en
Istanboel.
In Londen is een. conferentie begon
nen met als agenda de wederoprichting van
de tweede Internationale, zo meldt de ver
tegenwoordiger van „Aftontidningen" Tien
socialistische part.ten zijn voor deze con-
lerentie bijeengekomen.
