HET DAGBLAD Hevige strijd bij Venlo Bolsjewisten rukken noordelijk van Arnswalde op VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN Grote overmacht der geallieerden Wolven rennen Een Voorman viel Japanse premier bespreekt de ernstige toestand Roosevelt over de Krim-conferentie BERLIJN, 2 Mrt. De met enorm gebruik van mensen en materiaal onder nomen nieuwe grote aanvallen van het negende en eerste Amerikaanse leger, die thans ook zijn overgeslagen op het gebied van Venlo, zullen, aldus Interinf, thans hun- hoogtepunt wel bereikt heb ben, nu de beide Amerikaanse legerfor- maties al haar reserves in de strijd heb ben geworpen. Krachtens de ontwikke ling van de toestand in- de streek Erke- lenzMünchen-Gladbach werden de Duitse stellingen aan de mond van de Roer teruggenomen. Aan de zuidelijke rand van Venlo ontstonden verbitterde gevechten. De linker vleugel van het 16e Amerikaanse korps wierp zijn tankstrijd krachten langs de Maas naar het Noor den, om de Duitse troepen van de Maas te verdringen en de verbinding met de Britten tot stand te brengen, die gelijk tijdig eveneens aan deMaas naar het Zuiden optrekken. Het 13e Amerikaanse korps is uit het gebied Gladbach—Rheydt via Viersen gezwenkt, naar het Noord oosten in de richting Krefeld. Zowel in Gladbach als in Viersen woeden zware gevechten van huis tot huis. Een dèrde stootwig probeert van Rheiydt uit in oostelijke richting terrein te winnen en ook hier is het de verkenningsspitsen gelukt vrij diepe penetraties te bereiken. Tussen de afzonderlijke stootwiggen we-, ten sterke Duitse nesten van verzet en versperringsgréndels zich te handhaven en taaie tegenstand te bieden. Gevechten in Trier Ook op 1 Maart gaven zware tank- en lnfanteriegevechten het kenmerk aan de slag in de Keulse vlakte, aldus meldt de oorlogscorrespondent van het D.N.B., Schulte-Strathaus. Aan de Erftstelling werd bij Wevelinghoven, 10 km. ten zuid westen van .Neuss, verbitterd gevochten. Op talrijke plaaften probeerden de Ame rikanen in de richting Keulen ruimte te winnen. Bepaalde plaatsen gingen verlo ren, talrijke aanvallen werden bloedig af geslagen. Aan de oostrand van Trier woe den verbitterde gevechten. Dat de Ameri kanen na een week van onafgebroken grote aanvallen onze linies over een breed front konden terugdringen, danken zij niet aan betere militaire leiding of aan een betere strijdvaardigheid van hun sol daten, doch enkel en alleen aan hun meer dan drievoudige overmacht en een over wicht aan materiaal, dat het onze met een veelvoud overtreft. Doorbraak verhinderd Omtrent de gevechten tussen Maas en Nedemjn meldt Interinf: Dank zij de on wrikbare standvastigheid van de tussen Maa6 en Nederrijn sinds weken in- zware afweergevechten gewikkelde Duitse grena diers en valschermjagers en de voortreffe lijke ondersteuning door de Duitse artille rieformaties, kon ook op de '22ste dag van de slag de doorbraak, der CanadeesBritse troepen verhinderd worden. Dit is des te opmerkelijker, daar de overmacht van het eerste Canadese leger aan troepen, tanks, kanonnen en vliegtuigen volgens de be kentenis van Reuter in de verhouding staat van vijf tegen een. De terreinwinst van gisteren bleef tot een enkele penetra tie in de streek van Weze ten Zuiden van Goch beperkt. Voorts werden in het front gebied van het eerste Canadese leger sterke hergroeperingen en de aanvoer van aan zienlijke versterkingen waargenomen Hierbij betreft het in hoofdzaak forma ties van liet tweede Britse leger, die wor den geconcentreerd in liet gebied ten zuid oosten van Emmerik. Het grote aantal spe ciale formaties en pioniertroepen, alsmede de opstelling van werktuigen voor bruggen bouw, pontons, veerboten en gemotoriseer de veren duidt erop, dat deze strijdkrach ten bestemd zijn een grootscheepse over- zetpoging over de Nederrijn te ondernemen. Duits succes bij Priim Op de oostelijke hellingen van de Schnee- Eifel probeerde het derde Amerikaanse le ger gisteren de Duitse westelijke verster- kingen van het zuiden uit op te rollen. Er ontwikkelden zich bloedige en verbitterde bunkergevechten met wisselend resultaat. Duitse tegenaanvallen maakten de geringe terreinwinst van de aanvallers ln de loop van de middag weer vruchteloos Ook- ten noorden, van Prüm behaalden de Duitse troepen een duidelijk afweersucces. In de streek, bezuiden Prüm voerden de Amerika nen ook gisteren voortdurend versterkin gen aan. TOKIO, 2 Mrt. De Japanse premier, generaal Koiso heeft in zijn ambtswo ning een bijeenkomst van zijn kabinet gehouden en gesproken over de uiterst ernstige toestand. Hij zeide o.m., dat de regering' zich reeds lang op dit tijdstip heeft voorbereid. Men zal er toe overgaan het volk zonder meer in kennis te stellen van d?' bedoelingen der regering, om het te sterken in zijn moed met het oog op de oorlogvoering. .Op wéns van het parlement zal het op een nog niet nader genoemd tijdstip in de naaste toekomst- bijeengeroepen wor den voor het treffen van verdere maat regelen op het gebied der oorlogvoering. i 2e JAARGANG No. 360 MAANDAG 5 MAART 1945 Uitg. N.V. De Arbeiderspers - Bureaux voor red. en adm.: Hooigracht 31, Leiden. Tel. 24996 - Giro 184120 Prijs 21 et. p. w. of 2.73 p. kw. Losse nummers 5 ct. HOOFDKWARTIER VAN DEN Ft'HRER, 2 Maart. Met opperbevel van de weer macht maakt bekendAan liet front in het Slowaakse gebergte breidde de vijand zijn aanvallen tot liet gebied (en zuiden van Bchemnitz uit en behaalde enkele pe netraties. Bij Altsoiil sloegen bergjagers en grenadiers de herhaalde doorbraakpogingen der bolsjewisten af. Ten "noorden van Zobten gingen de Sowjcts opnieuw met sterke strijdkrachten en gesteund door slagvliegtuigen tot de aanval over. In har de gevechten konden zij ons afweerfront tot de berghellingen terugdringen. Bij het voortzetten van bun aanvallen ten noord westen van Lauban leden vijandelijke pantserstrijdkraeliten bij een onbelangrij ke terreinwinst weer zware verliezen. Ons bruggenhoofd Guben werd ondanks talrijke Sowjetaanvallen behouden. Aan de benedenloop van de Oder bleef de geveehtsactiviteit beperkt tot wederzijd se verkenningen. Ten noorden van Arns walde drongen de bolsjewisten van bun de vorige dag veroverde Ilina-bruggenlioofden uit in ons lioofdgeveehtsterrein binnen. Aan de flanken van het vijandelijke pe- netratiegebied in 'Oost-Pommeren verhin derden eigen pantseretrijdkrachten ook gisteren in hevige gevechten een grotere uitbreiding. 72 Sowjettanks werden hierbij vernietigd. Ten zuiden van Rummelsberg heroverden wij in een tegenaanval verlo ren gegaan terrein. Vijandelijke tankvoor hoeden drongen over een smal gebied ver der naar het noordwesten op en bereikten de weg KöslinSchlawe. Talrijke afzonder lijke aanvallen der bolsjewisten op ons front in West-Pruisen bleven zonder resul- .taat. Aan de brandpunten van de afweerslag ln Oost-Pruisen in het gebied ten noorden van Mehlsack en ten noordwesten van Zin ten hielden onze dappere divisies ondanks de vijandelijke stormloop in een aanhou dende zware worsteling stand en verijdel den zij alle doorbraakpogingen met zware verliezen voor den vijand. Ten noordwes ten van Koningsbergen werd in een dap pere aanval een dominerend bergterrein veroverd. De Sowjets verforen in de maand Februari 788 vliegtuigen. In het westen voerde het eerste Cana dese leger na een voorbereidend vuur van deels veertien -uur zijn aanvallen tussen het Hochwald en de Maas op. Dank zij de standvastigheid van onze troepen bleef de vijand echter in de diepte van- ons .hoofd gevechtsterrein steken en verloor daarbij 23 tanks. Tussen Venlo en het brongebied van de Roer woedt de afweerslag met de groot ste verbittering voort. Onze troepen leve ren vooral ten oosten en ten zuidoosten van Rheydt harde gevechten met Ameri kaanse tanks, die tot Neuss konden op- GENEVE. 2 Maart. President Roose velt heeft heden ln een gemeenschappe lijke zitting der beide huizen van het Congres rapport uitgebracht over de con ferentie van -Jalta. Roosevelt zeide, dat hij van de confe rentie is teruggekeerd met het vaste ge loof, dat ,.een goed begin op de weg naar de wereldvrede" is gemaakt. De confe rentie heeft twee -hoofddoeleinden gehad: 1 Duitsland zo spoedig mogelijk en met zo gering mogelijke verliezen aan ge allieerde soldaten te overwinnen. 2. te werken aan de grondslag voor een inter nal onale overeenkomst, die na de oorlog veiligheid voor een duurzame vrede onder de naties ter wereld met zich zal brengen. Roosevelt herhaalde de eis van „on voorwaardelijke capitulatie van Duits land", die echter, zo beweerde hij, noch de vernietiging noch de slavernij van het Duitse volk zou betekenen. De onvoor waardelijke capitulatie zou een „tijdelijke controle van Duitsland door Groot-Brit- tannië. Rusland Frankrijk en de Ver. Staten" ten gevolge hebben. Elk van deze naties zou een afzonderlijke zone van Duitsland bezetten en controleren. Over het probleem der „bevrijde" ge bieden is thans in Yalta overeenstem ming bereikt. 'Deze behelst, dat de poli tieke en economische problemen dezer gebieden onder de gemeenschappelijke verantwoordelijkheid van alle drie de «regeringen vallen. In dit verband meende Roosevelt, dat de Ver. Staten zich niet langér kunnen onttrekken aan de ver antwoordelijkheid voor de-politieke toe standen op een afstand van duizenden mijlen over zee. Het nemen van defini tieve besluiten zal in deze gebieden ge meenschappelijk geschieden. Da beslissing over de Poolse grenzen is een compromis. Dit behelst, dat de Polen in gebied compensaties krijgen in het noorden en westen,in ruil voor hetgeen zij door de Curzonlinie verliezen. In Yalta is men het er over eens geworden een „lange kustlijn" aan deze grenzen aan te sluiten. dringen. Aan de weg Düren—Keulen werd de vijand, die zich gereed maakte voor een doorbraak na het overschrijden van de Erft-sector tot staan gebracht. Ook ver der zuidelijk tot aan de stuwdam ln de Urft werden alle aanvallen van den vijand opgevangen. In de afgelopen nacht vielen vrij sterke formaties nachtslagvliegtuigen het vijan delijke aanvoerverkeer en troepenconcen traties in het gebied ten westen van Keu len met goede uitwerking aan. Tussen Schle-den en - Bitburg ondernamen de Amerikanen talrijke afleidings- en bin-^ dingsaanvallen. die hun slechts plaatselijke successen opleverden. Ten zuiden en oos ten van Trier zijn hevige gevechten met de vijandelijke tanks, die van haar brug genhoofd aan de benedenloop van de Saar üit aanvallen, gaande. Van deze tanks wer den er 24 stukgeschoten. In Italië mislukten hernieuwde vijande lijke aanvallen aan de Senoix. Voor Sera- jewo ln Kroatië sloegen onze troepen aan vallen van sterke vijandelijke benden af en consolideerden hun stellingen. Formaties Amerikaanse bommenwerpers vernielden bij hun aanvallen van gisteren overdag op Zuid-, Zuidwest- en Zuidoost- Duitsland weer voornamelijk woonwijken der bevolking. Zware schade ontstond vooral in-de stadsgebieden van Dim. Ingol- stadt en Reutlingen. Terreuraanvallen der Britten waren opnieuw gericht op Mann- heim-Ludwigshafen en op plaatsen in West- falen. In de avonduren wierpen Britse vliegtuigen bommen neer op de Rijks hoofdstad. Boven het westelijke Rjjks- gebied werden in hevige luchtgevechten en door de luchtdoelartillerie 27 iaagvliegende Anglo-Amerikaanse vliegtuigen neerge schoten. In de maand Februari schoten jagers en luchtdoelartillerie van de luchtmacht 918 Anglo-Amerikaanse vliegtuigen neer. Het vergeldingsvuur op Londen wordt met slechts geringe onderbrekingen dag en nacht-voortgezet. Ook de navenstad Ant werpen ligt voortdurend onder het zware vuur van onze lange-afstandswapens. Tegen dat het donker wordt, komen ze uit hun schuilhoeken te voorschijn. Vit de inhammen, van langs de kaden schieten ze aan. Van binnen klopt en bonst het, driftig jagen de machines. Het &jn net hongerige wolven, deze felle kleine slepers, die zich pas tegen de schemer buiten wagen. In het kloppen en bonzen klinkt maar één jpocrrd, leeft maar één gedachte: Honger! En daar buiten, daar aan de overkant, moet eten zijn. Eten halen, slepen! De wolven schieten voorwaarts tot voor de sluizen. En daar moeten ze blijverp wachten op het schut ten. Een hele kudde, twee drie sluizen vol slepers, tjalken, boters. Voor het helemaal donker is, moeten ze buiten zijn. Waarom moet Holland voedsel halen in het donker, als eeji dief in de nacht? De schepen mogen varen, wanneer ze willen. Het IJselmeer is nog vrij. Maar al is de honger nóg zo fel, geen schipper waagt het overdag te gaan want sneller dan de armoedige hongerboten van het Westen, zijn de metalen vogels. Zien die bij dag een boot of schip, dan duikën ze op de etenhalers neer en een blaffende garve van kogels sproeit naar beneden. De honger is dan wel over ze hebben genoeg" aan één zo'n salvo maar het leven ook. En thuis wachten kinderen en vrouwen te vergeefs. En daarom varen de Nederlayidse schippers pas als geen Engels of Ameri kaans vliegtuig hen meer kan zien. Al leen 's nachts. Daardoor is de aanvoercapaciteit van alle Nederlandse boten en grotere schepen de helft van wat ze zou kunnen zijn. Alleen een enkele armzalige botter, een vissersscheepje, zeilt overdag. De rest vaart alleen in de schemer. Al de etenhalers op het water mezen het lot van de arme etenhalers van Am sterdam, die dagelijks in een eindeloze op- toch van de hoofdstad naar Hoorn, naar de kop van Noord-Holland en naar de Wieringermeer trekken. Ook deze trieste stoet is midden Februari nog eens op nieuw beschoten, vlak bij het binnenko men van de stad. Hielden de vliegers deze armzalige stoet met kinderwagens, hand karren en fietsen voor een leger? Het was het leger van de honger. Maar eindelijk valt het demkef. En de hongerige wolven jagen over de eenzame vlakte van het IJselmeer. Met angst ifi het hart, toch nog, met honger in de hals. Zullen ze iets weg kunnen slepen. De mannen hopen het. En hun moede ogen- in-bleke-gezïchten staren in de verte. Naar Friesland. TIJL. Elk afscheid in het aangezicht van <fe dood roept dc tweeledige overweging van eeuwigheid en vergankelijkheid in de gedachten. Bewust of onbewust dringt zich bij de baar de vraag op: Was deze man iets? En wanneer hij iets was, gaat het bereikte met hem verloren of duurt het na hem voort? Op weg naar het front, waar hijop wens van den Reichsfuhrer ff als batal jonsbevelhebber de Landstorm Nederland aan zou voeren, viel de Voorman der Ger- jnaanse ff in Nederland, Hendrik Feld- meyer. Hij viel temidden van kamera den, hij viel als soldaat. En als soldaat namen kameraden afscheid van hem. Dat afscheid is voor velen nauwelijks te vatten geweest. Als weinig anderen leerden juist, die kameraden de onmid dellijke nabijhe'd van de dood kennen. Maar F dmeyer was als het ware de belichaming van de levende en leven wekkende daad. Wie het voorrecht had nog in de laatste dagen voor het derde vertrek van den Voorman naar het front met hem aan éénzelfde tafel te zitten, éénzelfde gesprek te delen, die begrijpt, wat hier gezegd wil zijn: het is onvatbaar, dat met Feldmeyer ook voorbij zou zijn wat hij tot leven wist te wekken, voor wie met zijn ogen leerde zien is het probleem van vergan kelijkheid of eeuwigheid in de zin van duurzame en verheven winst beant woord. Obergruppenführer Rauter heeft in zijn afscheidswoord beklemtoond, welk een wezenlijke factor Feldmeyer in het politieke leven van de Nederlandse ruimte binnengedragen, maar ook sim pelweg gedragen heeft. De Voor- man deed dat met de kracht van zijn ongewone persoonlijke kwaliteiten. Hij was bij heel het vurige temperament van zijn revolutionnaire geest tegelijk een ziener, die de duizend-en-één over rompelende situaties van deze tijd op slag doorschouwde. Hij was bij onwrik bare hechtheid van eigen overtuiging een meeslepend redenaar, een overtuiger. Het is geen toeval, dat aan Feldmeyer in de propaganda voor het nationaal- socialisme reeds jaren vóór. deze oorlog juist het contact met arbeiders toeviel, dat de eerste woorden en de eerste geschriften, die daarover tot de breedste lagen van het Nederlandse volk werden gericht, van hém kwamen. Zijn denken en zijn idealen leefden uit de eigenaard van dit Nederlandse volk. Ze waren daarom voorbestemd, ook temidden van vele en grote misverstanden, uiteindelijk door dit volk te worden verstaan. Die idealen vonden bij Feldmeyer reeds vroeg hun vorm in de Groot-Germaanse gedachte. Daarvan was hij de eerste en welsprekendste Nederlandse pleitbezorger. En in de loop van de jaren, bewijskracht puttend uit het historische gébeuren, wonnen zijn woorden nog aan bezieling, kregen zijn formuleringen een maximum aan scherpte en overtuigingskracht. Voor de politieke klaarheid in Neder land was dat stellig van de allergrootste betekenis. Want weinig denkbeelden heb ben zoveel aanvankelijk misverstand ge wekt als de gedachte van een Groot germaans Rijk. dat velen .annexionisme" en „landsverraad" noemden, terwijl het voor Feldmeyer juist de enige mogelijk heid voor behoud en bloei van een volks eigen, dus Nederlandse, kuituur was. In die zin betekende (en betekent!) Feldmeyers ideaal van een Grootger maans Rijk ook geenszins een- soort tus- sending tussen separatisme en annexio- nisme, een mijlpaal halverwege. Het heeft zijn nut, juist in dit verband uit te spre ken, dat annexionïsme welbeschouwd evenzeer een „staatse" formule bedüidt, evenzeer landsgrenzen boven volksinhoud laat domineren als de chauvinistische verheerlijking van dode lijnen in onze schoolatlas. Feldmeyer Was te zeer revo- lutionnair en te zeer werkelij'kheidsmens om zich van het gedroomde Rijk reeds thans een star beeld te willen scheppen. Maar hij wist en wilde, dat dit Rijk uit het volkseigene groeien zou en juist daar door ook de grote hoeder van dit volks eigene zou kunnen zijn. Zonder dit inzicht laat zich Neder lands politieke weg naar een nieuwe toe komst niet meer denken. Daarmee is het werk van „den eersten Voorman" (gelijk Obergruppenführer Rauter Feldmeyer in zijn afscheidswoord met een eretitel van wijde strekking noemde) in' waarheid onvergankelijk geworden. Maakt de eretitel „eerste" ook de op volging actueel? Het schijnt nauwelijks het geval. Déze maanden zijn maanden, waarin vóór alles soldatentaal gesproken wordt maanden waarin vormende poli tiek een ogenblik terugwijkt voor de mili taire beslissingen. Feldmeyer verenigde op uitzonderlijke wijze vormend politicus en redenaar, hij was evenzeer militant soldaat als man met ruime kulturele be langstelling. Op de drempel van histori sche beslissingen schijnt er voor allen die hem volgden voorshands één allesbeheer sende taak: de gedachten hoeden en ver der dragen die hij tot Nederlands leven hielp brengen, ze dragen en behoeden tot de tijd van Opbouw komen zal om er glorierijk gestalte aan te geven. De zon gaat op 4 Maart onder om 18.24 nur en op 5 Maart op om 7.18 uur. Maan op 4 Maart onder om 9.39 nur. L.K. 7 Maart, N.M. 14 Maart, E.K. 20 Maart, V.M. 27 Maart. na aanvoer van nieuwe vnanaeiiiKe svriju- tut*, m miV. ""b

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Dagblad voor Leiden en Omstreken | 1945 | | pagina 1