HET DAGBLAD
Verwoede strijd
om Kleef
Sowjets dringen verder op ten
westen van Breslau
VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
Sterke troepenconcentraties der
bols jewisten ten O. van Frankfort
Schokkerosaurus
Doorbraakpogingen
naar Goch afgeslagen
Duitse tegenactie
bij Grottkau
Heinrich Hagenbeek overleden
Gevorderde personen treden uit
het Algemeen Z'ekenfonds
Zware straf op ongeoorloofd
onttrekken van stroom
Bon B 353 voor kindermeel enz.
Vereenvoudiging van de
rechtspleging
BERLIJN, 12 Febr. De operaties van
hét eerste Canadese leger bij het Reichs-
wald, die 8 Februari b' 'annen met plaat
selijke infanterieaanva^in, zijn thans, al
dus Interinf, aanzienlijk uitgebreid en in
hevigheid toegenomen,
Vrijdag reeds werden twee Britse divi
sies aangevoerd als ruggesteun voor de
Canadezen. Zaterdag werd ook een Britse
tankdivisie in de slag geworpen, terwijl
tevens een derde Bfitse infanteriedivisie
in het vuur moest worden gebracht ter
aanvulling van dë zware Canadese verlie
zen.
Aan weerszijden van Kleef en in het
zuiden van het Reiehswald hielden de
gevechten met onverminderde hevigheid
aan. Over het vlakke terrein ten noord
westen van Kleef, dat doorsneden wordt
door kanalen en andere wateren, viélen
Brits-Canadese strijdkrachten met steun
van veertig tot" vijftig amphibietanks aan,
waarbij zij er te slaagden, door te drin
gen tot de noordwestelijke rand der stad.
Hier kwam het tot buitengewoon zware
en bloedige gevechten om de Kleefse berg;
terwijl aan de rand van de stad de ge
vechten om de huizen en straten ont
brandden, die nog voortduren. Doorbraak
pogingen naar de weg naar Goch werden
afgeslagen.
In weerwil van de uitbreiding van het
aanvalsgebied en het toenemende gebruik
van Britse en Canadese infanterie- en
tankformaties moeten deze operaties
waarschijnlijk slechts als inleiding voor
het nieuwe grote geallieerde offensief be
schouwd worden, waarvan de zwaartepun
ten vermoedelijk wederom zullen liggen
aan weerszijden van Venlo en in het oude
penetratiegebied van Aken.
Daartoe kan men ook concluderen op
grond van het feit, dat het tweede Britse
en het negende en eerste Amerikaanse le
ger er toe zijn overgegaan, hun pioniers
bataljons en .artillerieformaties naar voren
te brengen. De artilleriebedrijvigheid is
toegenomen en de Amerikaanse bommen
werpers hebben bomtapijten op het
Duitse gebied bij het front gelegd. De
Engelsen hebben reeds vrij sterke verken
ningsgroepen over de Roer gezonden, die
op alle punten uiteengeslagen werden.
De Roertalsperre, waarcm sedert da
gen hevig was gevochten, is opgeblazen.
De watermassa stortte, zich uit in de dalen
en Maas en Roer hebben hoog water. Oos
telijk van het bos van Hürtgen moesten
de Amerikanen reeds beginnén met het
ontruimen van hun stellingen.
Tengevolge van een luchtaanval ls in
Hamburg Heinrich Hagenbeek, de oudste
zoon van Carl Hagenbeek, den stichter
van het wereldberoemde dierenpark te Stel
lingen, overleden, aldus meldt de D.Z. in
den Niederlanden.
Terwijl zijn broer Lorenz de wereld be
reisde en met het Circus Hagenbeek over
land en zeeën trok, wijdde Heinrich zich
aan het park te Stellingen. Sedert hii in
1913 de leiding in handen nam, heeft hij"
onafgebroken aan de uitbreiding van dit
dierenpark gewerkt. Aan hem zijn de' in
drukwekkende vrije verblijven voor dé grote
roofdieren te danken, die o.m. in „Artis"
op bescheidener schaal tot voorbeeld
dienden. Heinrich Hagenbeek adviseerde
bij het aanleggen - van dierenparken in To
ronto, Detroit en Chicago en leidde persoon
lijk de aanleg van het Romeinse dierenpark.
Het Zoölogisch Genootschap te Londen be
noemde hem in 1939 tot corresponderend
Ie JAARGANGNo. 343
DINSDAG 13 FEBRUARI 1945
Uitg. N.V. De Arbeiderspers - Bureaux voor red. en adm.: Hooigracht 31, Leiden.
Tel. 24996 - Giro 184120 - Prijs 21 ct. p. w. of ƒ2.73 p. kw. - Losse nummers 5 ct.
HOOFDKWARTIER VAN DEN FÜHRER
11 Febr. Het opperbevel van de weer
macht maakt bekend;
Burcht en citadel van Boedapest wer
den ook verder tegen alle aanvallen der
bolsjewieken in bezit gehouden. Bij een
aanval van eigen gepantserde strijd
krachten ten oosten vap het Plattenmeer
vernjetigden onze troepen vrij sterké
vijandelijke gevechtsgroepen.
- In Slowakije bleven Sowjet-Russische
aanvallen aan weerszijden yan de weg
Losone-Altschl, almede, tussen de weste
lijke Eeskiden en de Oder bij Ratibor
vruchteloos. Plaatselijke penetraties zijn
afgegrendeld. In het zuidelijke deel van
het bruggenhoofd Brieg wierpen onze
tegenaanvallen de Sowjet-Russen bij
Grottkau verder terug.
In het gebied van Breslau-Liegnitz-
Glogau kon de vijand tot ten Westen van
Breslau en totaan de Bober-sector door
dringen. Liegrïitz is tijdens verbitterde
gevechten in vijandelijke handen geval
len. Tussen Fürstenberg en Oderbruch
hebben onze troepen in tegenaanvallen
de vijandelijke bruggenhoofden verder
ingekrompen.
In het zuidelijke deel van Pommeren wer-
d®i door tanks ondersteunde. aanvallen der
bolsjewisten bezuiden Stargard opgevangen.
Aan weerskanten, van Deutsch-Krone en ten
noordwesten van Schwetz konden de bol
sjewieken penetraties bereiken, terwijl hun
aanvallen ten ziïidwesten van Graudenz
mislukten De garnizoenen van Schneide-
mühl en Posen verdedigden zich met grote
dapperheid tegen sterke, door slagvliegers
ondersteunde vijandelijke aanvallen.
In Oost-Pruisen werden bii en ten oosten
van Wormditt nieuwe bolsjewistische aan
vallen uiteengeslagen. Ten zuidwesten van
Koningsbergen duurt de vijandelijke druk
-op de weg naar het Haf voort. In Samland
werden bolsjewistische gevechtsgroepen Van
hun achterwaartse verbindingen afgesne
den. Hun uitbraakpogingen werdenver
ijdeld. Door slag- en jacht vliegers, alsmede
door' de bij de strijd te land gebruikte
luchtdoelartillerie van de luchtmacht ver
loor de vijand gisteren 98 tanks. 20 stukken
geschut en meer dan 5O0 voertuigen. 28
vliegtuigen werden neérges'choten. Aan het
Oostelijke front verloren de Sowjet-Russen
gisteren in totaal 223 tanks.
Duitse torpedovliegtuigen brachten in de
Noordelijke IJszee van ëen naar het Oosten
varend convooi in ëen twéémaal ónder-
nomen aanval vier koopvaardijschepen met
een gezamenlijke inhoud van 24.000 brt. en
vijf torpedojagers tot zinken. Een lichte
kruiser liep zo zware schade óp, dat ook
deze als verloren beschouwd moet worden.
In de afweerslag tussen de Neder-Riin en
de Maas verhinderden onze troepen alle
vijandelijke doorbraakpogingen. De aan
vallende Engelse en Canadese formatiés
leden zware bloedige verliezen en verloren
26 tanks, alsmede achttien kanonnen. Een
vijandelijke tankformatie kon na verbitter
de gevechten het westeliik deel van Kleef
binnendringen.
Aan de Boven-Róer .hebben onze troepen
nieuwe stellingen betrokken op de ooste
lijke oever van de rivier. De in de sector
van Prüm opnieuw aanvallende Amerikaan
se formaties werden na geringe terreinwinst
weer opgevangen. In dè stad zelf woeden
BERLIJN, 12 Febr. Het Internationale
ïnformationsbüro emldt:
In lietgebied ten oosten van'Frankfort
aan de Oder concentreren de Sou jets op
het ogenblik, grote formaties. Zij zijn ech
ter zoy.eer bezig met opstelling en hergroe
pering, dat hun gevechtsbedrijvlgheid aan
de Oder gering bleef. Daarentegen hebben
de Duitse troepen wederom enige kleine
bruggenhoofden, op de westelijke oever op
geruimd. De naar Küstrin leidende corri
dor werd aanzienlijk naar het noorden en
zuiden uitgebreid.
Aan bet brede front tussen de beneden
loop jan Oder en Weichsel golfden de
zware gevechten heen en wéér. Hét hevigst
was de Sowjetdruk aan weerszijden van Py-
ritz, waar de bolsjewisten niet liet verlies
van 49 tanks op hun uitgangsstellingen
werden terugegedrevea. Een in Pyritz bin
nengedrongen groep werd na.korte straat
gevechten tot dé stadsrand- teruggedron
gen.
Een ander zwaartepunt van het Sowjet-
offensief is het grote penetratiegebied ten
noorden van Schneidemühl, waar de Sow
jets langs de sterke Duitse verdedigings
grendel bij Déutsch-Krone trachten te ko
men. Ook op de slagvelden ten westen van
de Beneden-Welchsel bleven de vijandelijke
tankcoUonnes .tengevolge» van de krachtige
Duitse verdediging met zware verliezen ste
ken. Alle Sowjetaanvallen op het bruggen
hoofd Graudenz werden afgeslagen. Aan de
westelijke rand van Schneidemühl en in
de puinhopen van Posën Woedden overdag
en dés nachts buitengewoon hevige straat
gevechten.
Na de aanvoer Vahverstérkfngen werd
de Sowjetactiviteit tussen de westelijke
Beskiden en Ratibor gisteren weer levendi
ger. Zij stiet op'zeer krachtige tegenstand,
vooral in Blelitz; een' Tióekstéeii van het
Duitse afweerfront. De bolsjewisten moés
ten zich terugtrekken uit het zuidelijke
stadsdeel, waarin zij de vorige dag waren
binnengedrongen. In het penetratiegebied
ten noorden van de. stad stonden de ge
vechten in het teken van krachtige Düitsè
tegenactie. Ter verkorting van het front en
tot het vórmen van extra reserves werden
de Duitse linies bij Pless enkele kilometers
naar het westen teruggenomen. Noordoos
telijk van Ratibor hebben de Duitsers de'
oude hoöfdgevechtsliirie stormenderhand
heroverd.
Zuidelijk van het bruggenhoofd bij Brieg
hebben Duitse pantsèrformatles verschelr
dene Sowjetreglmènten uiteengeslagen en
het knooppunt Grottkau wéér bereikt. Een
poging der Sowjets zuidelijk van Breslau
naar het noordwesten op te rukken om ziph
te' verenigen met de uit het hóórden op
dringende'groepen en zo Breslau in te slui
ten, werd verijdeld.
straatgevechten. Na zeer krachtige artille-
rievoorbereiding gelukte hèt den viiand aan
de Sauer ziln bruggenhoofden onbelangrijk
uit te breiden en onder de bescherming van
kunstmatige nevel ten noorden van Echter-
nach de hoogten over de rivier in handen
te kriigen. Ons geconcentreerd artillerie
vuur verhinderde de vijandelijke pogingen
over de Sauer een brug te slaan. In de sec
tor van Remich wierpen onze formaties
tijdelijk binnengedrongen Amerikaanse
bataljons weer terug. Ook in de Beneden-
Elzas werden vijandelijke aanvallen in het
gebied van Bischweiler uiteengeslagen.
In Mldden-Italië duren de plaatselijke ge
vechten aan de Ligurische kust en om de
hoogten oostelijk van de Serchio voort.
In het gebied van Mostax.en de Herzego-
wina werden vijandelijke aanvallen afge
slagen. In het noordoostelijke deel van Kro
atië achtervolgen onze-gevechtsgroepen den
verslagen viiand en zuiverden het gebied
tussen de Bilo Gora en dé Drau van resten
zijner uiteengedreven formaties.
Plaatsen in het land van Munster waren
gisteren overdag het aanvalsdoel van Ameri
kaanse terreurbommenwerpers. In scheer-
vlucht werd de burgerbevolking, vooral in
West- en Zuldwest-Duitsland, aangevallen
met hommen en boordwapens. In de afge
lopen nacht wierpen de Britten bommen ln
het gebied van Noordwest-Duitsland.
Londen lag ook gisteren onder ons ver-
geldingsvuür.
DEN HAAG, 9 Febr. Krachtens aan
wijzing van den commissaris, belast met
het toezicht op de ziekenfondsen, zijn alle
door of ten behoeve van de Duitse weer
macht gevorderde personen, die ingevolge
de tot dusver geldende practijk als ver
plicht verzekerden bij de Algemene zieken
fondsen bleven ingeschreven, met ingang
van 4 Februari j.l. van het ledenregister
afgevoerd.
Zij, die gevorderd worden, moeten thans
voor de inschrijving bij de algemene zie
kenfondsen als werkloos in de zin van arti
kel 55 der Ziektewet worden beschouwd.
Mitsdien kunnen zij en hun eventuele ge
zinsleden, na de aanvang der gevorderde
werkzaamheden, niet langer dan acht da
gen of een maand .als verplicht verzeker
den in het register van het Algemene zie
kenfonds worden gehandhaafd, zulks al
naar gelang zij in de voorafgaande twee
maanden op ten minste zestien dagen ar
beid hebben verricht, dan wel gedurende
bedoelde twee maanden onafgebroken ver
zekerd zijn geweest.
In alle overige gevallen en ook na afloop
van genoemde termijnen eindigt de ver
plichte ziekenfondsverzekering en kunnen
noch de gevorderde personen zelf, noch
hun gezinsleden -tegenover het algemeen
ziekenfonds enige aanspraak op genees
kundige verzorging of een uitkering bij
overlijden maken. Hun aanspraken gaan
dan op de Krankenkasse over.
Overigens heeft de commissaris aan de
.algemene ziekenfondsen medegedeeld, dat
hij het op prijs zal stellen, indien gevor
derde personen, wier tewerkstelling om de
een of andere reden ;s geëindigd, voorzo
ver zij vóór hun tewerkstelling vrijwillig-
of verplicht verzekerd waren, desgewenst
zonder het stellen van beperkende bepalin
gen tot de vrijwillige verzekering worden
toegelaten.
Van bevoegde zijde wordt erop gewezen,
dat het ongeoorloofde onttrekken van elec-
trische stroom aan afgesloten leidingen op
grond van de 'beschikking van den Rijks
commissaris over de uitzonderingstoestand
als het in gevaar brengen van de verzorging
vervolgd zal worden.
Slechts de autoriteiten, bureau's, inrich
tingen, bedrijven en personen, die daartd;
van bevoegde zijde uitdrukkelijk gemach
tigd 'zijn, mogen stroom gebruiken.
Ieder -optreden, dat de voorziening in ge
vaar brengt, wordt op grond van het de
creet van "den Rijkscommissaris voor het
bezette Nederlandse gebied betreffende de
uitzonderingstoestand .van 12 Mei 1944 met
dé doöd gestraft. Poging en deelneming ziin
op gelijke wijze strafbaar als het voltooide
strafbare, feit.
DEN HAAG, 10 Febr. In de provin
cies Noord- en Zuid-Holland en Utrecht
dient men de bonnen B 353 van de derde
noodkaart, welke voor de week van 18 tot
en met 24 Februari a.s. zullen worden
aangewezen voor het kopen van 250 gram
kindermeel of voedingssuiker of 210 gram
tarwebloem, vóór Woensdag 14 Februari
a.s. bij zijn leverancier in te leveren, des-
verlangd tegen ontvangstbewijs. Voor het
kopen van zuigelingenvoedsel behoeft deze
bon niet bij den melkhandelaar te wor
den ingeleverd.
ii
Wij vervolgen de geschiedenis van de
Schokkerosaurus of Opperprijsbe
heerser. Kort voor de ijstijd kwam het z.g.
Septembrium De Schokkerosaurussen
trokken zich over de IJsellinie terug en
vestigden zich in een streek, waar nog
boter en tarwe en aardappelen te krijgen
waren en keken slechts uit de verte naar
Holland, waar ellende werd geleden en
waar de prijzen stegen tot het honderd
voudige. Men merkte niets meer van deze
diersoort en nam aan dat ze uitgestorven
was.
In de Telegraaf liet de opper-Schokke-
rosaurus toen op 3 Februari 1945 medede
len, dat hij nog bestond en dat hij nog
steeds loerde op de prijzen, zij het uit de
verte. ,Het ontgaat mij helemaal niet, al
dus knipoogt de Schokkerosaurus, dat te
Amsterdam een claiidestien geslachte koe
voor tien mille wordt verkocht." Vol ver
ontwaardiging leg ik op dergelijke misda
dige elementen de hand".
Prachtig, prachtig, brave Schokkerosau
rus, maar mag ik u namens 780.000 Am
sterdammers mededelen, dat het ons geen
fluit kan schelen op hoeveel koeien en
andere „misdadige elementen" u de hand
legt, zolang wij toch niet door uw bemid
deling het kleinste stukje koeienvlees krij
gen?
Ik vind het prachtig, dat u bestaat en
dat u zich voortteelt en dat er steeds meer
ambtenaren bij u bijkomen, vooral in
dat deel van het land, waar nog het een
en ander te krijgen is, maar ik zou toch
heel graag zien, dat er een Hirschfeldo-
saurus kwam, die eindelijk eens volgens
de Communis opinio zou handelen en die
al dat voorhistorische geknoei van al die
noterende, registrerende en controlerende
ambtenaren beëindigde en deze fikse kna
pen wegstuurde uit hun warme bureau's
en die hen het enige practische werk liet
doen, dat er op het ogenblik voor hen valt
te doen-; 'eten brengen van het Noordoos
ten naar het Westen. Zet ze op boten en
wagens, laat ze sjouwen en slepen, maar
laat ze ons in onze honger niet nog eens
kletsen, dat ze nauwkeurig letten op de
prijzen en dat ze in Amsterdam een koe
hebben laten in beslag nemen en dergelij
ke flauwe kul.
Als alle Nederlanders, die in deze oor
logsjaren uit alle mogelijke productieve
beroepen in de ambtenarij zijn getrokken
en gesleept en die op het ogenblik alleen
maar kosten geld, eten en Ausweise
eens beschikbaar werden gesteld voor de
voedselaanvoer en niet voor zulk onwezen
lijk bedrijf als de Schokkorosaurus van
Deventer, dan zouden wij plotseling een
flink ploegjo-goeddoorvoede voedselaansle-
pers hebben.
Het is toch te gek, dat wij in het wes
ten belasting betalen om in het oosten en
noorden, in Deventer, Assen en Groningen
zulk een kostbaar apparaat te eten te
geven, terwijl het toch veel belangrijker is,
dat het westen eindelijk eens eten krijgt?
DEN HAAG, 10 Febr. lil het Verorde
ningenblad zijn dezer dagen een drietal ver
ordeningen opgenomen, weike onder de
tegenwoordige omstandigheden een vereen
voudiging van onze rechtspleging beogen,
zowel in strafzaken als in burgerlijke zaken.
Zij zijn een uitvloeisel van het streven
ook onder de huidige moeilijke verhoudin
gen onze rechtspleging zoveel mogelijk on
verkort in stand te houden en de processen
ondanks het bezwaarlijke vervoer van per
sonen en de langzame postverbindingen
binnen bekwame tijd te doen aflopen. Een
oplossing van deze moeilijkheden is gezocht
door ln de eerste plaats den rechter zo
dicht mogelijk te brengen bij de rechtzoe-
kenden. Daartoe is de bevoegdheid van de
kantonrechters, die zich ook in kleinere
plaatsen bevinden, uitgebreid en de be
voegdheid der rechtbanken en gerechts
hoven ingekrompen.
Een tweede vereenvoudiging is gevonden
in de beperking van de mogelijkheid van
beroep. In strafzaken zal. indien de kanton
rechter een geldboete oplegt, beroep voor
den verdachte alleen mogelijk zijn, wan
neer de geldboete ligt boven 100 (tevoren
was de grens ƒ25), In burgerlijke zaken is
de strafzaak, waarboven men in beroep kan
gaan, zowel voor den kantonrechter als voor
de rechtbanken verdubbeld. Bovendien is
in burgerlijke zaken het beroep afgeschaft
voor alle rechtsvorderingen betreffende uit
keringen tQt onderhoud, enz.
Voorts is de bevoegdheid van den politie-
en van den kinderrechter uitgebreid en is
een bijzondere voorziening getroffen voor
de economische zaken. Bepaald is, dat in
beroep het Economisch gerechtshof, Indien
dit voor een snelle afdoe&ing van zaken ge
wenst is, recht kan doen op het dossier, dus
zonder den verdachte en de getuigen op
nieuw te horen.
Naar van officiële Duitse ziide wordt
verklaard zijn door de jongste terreur-
aanval op Welmar het Goethe en het Schil
lerhuls en het Nationale Theater aldaar
door Amerikaanse bommenwerpers vol
komen vernield. De bekende Herderkirche
is grotendeels verwoest.
De zon gaat op 13 Febr. onder om
17.48 uur en op 14 Febr. op om 7.59 uur.
Maan op 13 Febr. op om 8.50 uur en on
der om 18.49 uur.
E.K. 19 Febr., V.M. 27 Febr., L.K. 6
Maart, NJVI. 13 Maart.
Directeur: H. J. Kerkmeester, Bussum,
hoofdredacteur; Hendrik Llndt, Amsterdam,
plv. hoofdredacteur: lr. A. H. de Haas van
Dorsser, Haarlem; binnenland: J. v. Grie
ken; illustratie en opmaak: R. Kampstra;
volkscultuur en kunst: M, Wolters; sport:
J. J. Liber; advertenties: A. H. Lammers,
allen te Amsterdam. K 113