HET DAGBLAD
Offensief bij
Aken verwacht
Succesvolle tegenaanvallen bij
Steinau, Glogau en Odereck
VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
Conferentie van Drie begonnen met
militaire besprekingen
Felle strijd ontbrand
aan de Moezel
Achthonderd gram
brood
Zo is het Zuiden
Gerbrandy's kabinet
afgetreden
Prof. dr. H. H. Kuyper overleden
Plan voor „beveiligde
vrede" aan de orde
Mededeling
Pierlot dient zijn ontslag in
BERLIJN, 9 Febr. Interinf. meldt
over de toestand in het Westen:
De opmarsvoorbereidingen der Anglo-
Amerikanen in het oude penetratiegebied
van Aken, ongeveer tussen Venlo en het
front aan de Roer, gaan, naar de Duitse
verkenning heeft geconstateerd, nadruk
kelijk voort. Zowel de Britten als de
Amerikanen nemen daaraan deel en he*t
feit, dat het negende Amerikaanse leger
onder het opperbevel van Montgomery is
teruggekeerd, legt de nadruk op de coördi
natie van de voorbereide algemene aanval
op het West-Duitse industriegebied.
Deze maatregelen brengen tevens duide
lijk aan de dag, dat het zwaartepunt van
het nieuwe offensief in hetzelfde gebied
zal liggen, dat reeds drie grote offensieven,
alle met negatieve uitslag, heeft beleefd.
Terwijl het in de genoemde gebieden
verder slechts tot levendige activiteit van
stoottroepen en verkenners van weerskan
ten en tevens tot wederzijdse overvallen
van artillerievuur kwam, zetten de Ameri
kaanse troepen niet alleen in het gebied
van Monschau, de Sneeuw-Eifel, aan de
Oer en de Sauer, maar na vrij langdurige
pauze ook in het gebied ten noorden van
Vianden tot het gebied ter weerszijden
van Echternach hun aanvallen voort
Ook tussen Moezel en Saar en ter weers
zijden" van Saargemünd waren de Ameri
kanen zeer actief. Al deze ondernemingen
echter, die in hoofdzaak werden afgesla
gen, hebben in hoofdzaak ten doel Duitse
strijdkrachten te binden en ^vens het'
voorterrein van de Westwall te veroveren.
DEN HAAG. 8 Febr. Naar Radio
Oranje meldt, heeft prof. Gerbrandy
thans, nadat gisteren Albarda, v. d. Tem
pel en Van Mook waren afgetreden, het
ontslag van het hele kabinet ingediend.
Dit geschiedde op wens der ministers, die
de belofte van aftreden bij een algehele
bevrijding van Nederland wensten ge
handhaafd te zien, doch die thans toch
reeds de samenstelling in overeenstem
ming wilden brengen met de gewijzigde
omstandigheden. Prof. Gerbrandy is be
last met de reconstructie van het kabinet,
hetgeen hij thans in beraad houdt.
Volgens de „Stem van Amerika" had de
minister van Koloniën in het Nederlandse
emigrantencomité, Van Mook, zijn ontslag
ingediend, omdat hij niet in overeenstem
ming met de grondwet acht, dat hii tege
lijkertijd minister en regerend gouverneur-
generaal in Ned.-Indië is. De heide socialis
ten Albarda en Van den Tempel hadden
ontslag genomen uit solidariteit met Bur
ger.
GRONINGEN, 8 Febr. In de ouderdom
van ruim tachtig jaar is te Groningen vrii
plotseling overleden prof. dr. H. H. Kuyper,
zoon van den'bekenden prof. dr. Abr. Kuy
per. De overledëne, die als vluchteling uit
Arnhem naar Groningen was gekomen,
stond op het gebied van kerkhistorie en
kerkrecht in gereformeerde kringen vooraan.
Voorts was hii een uitnemend Calvijn-
kenner. Sedert 1900 was hii verbonden* aan
de Vrije Universiteit te Amsterdam.
Ie JAARGANG No. 341
ZATERDAG 10 FEBRUARI 1945
Üitg. N.V. De Arbeiderspers - Bureaux voor red. en adm.: Hooigracht 31, Leiden.
Tel. 24996 - Giro 184120 - Prijs 21 ct. p. w. of 2.73 p. kw. - Losse nummers 5 ct.
,k 'O
HOOFDKWARTIER VAN DEN FUH-
RER, 8 Febr. H'et opperbevel van de
weermacht maakt bekend:
In het westelijke deel van Boedapest
blijft het garnizoen met grote dapper
heid tegen de vijandelijke overmacht
strijden.
Noordeüjk van de westelijke Beskiden
werd de tussen Saybusch en Pless op
nieuw aanvallende vijand na een aan
vankelijke terreinwinst afgeslagen.
Bij Steinau, Glogau en Odereck wer
den de Sowjets in verscheidene sectoren
in tegenaanvallen teruggeworpen. Om.
kleine vijandelijke bruggenhoofden aan
de Oder tussen Fürstenberg en Küstrin
wordt heftig gevochten.
De garnizoenen van Schneidemühl en
Posen hielden tegen voortgezette sow jet-
aanvallen stand.
In het gebied van Pyritz en Arnswalde
vingen onze troepen de aanvallende bols
jewisten op, bevrijdden in een energieke
tegenaanval verscheidene verloren gegane
plaatsen en schoten daarbij 30 vijandelijke
tanks stuk. Zuidwestelijk van Graudenz
wierpen grenadiers den vijand uit een pe-
netratieplek en brachten hem aanzienlijke
verliezen toe. De vijand deed heftige aan
vallen op het Nogatfront en Elbing. Forma
ties der luchtmacht en vlootstrijdkrachten
steunden op doeltreffende wijze de zware,
maar succesvolle afweerstrijd van het dap
pere garnizoen van Elbing.
In Oost-Pruisen lag gisteren het zwaar
tepunt van de slag tussen Wormditt en
Heilsoerg en bij Kreuzburg. De hernieuwde
vijandelijke pogingen, ons front te splitsen,
strandden op de hardnekkige tegenstand
van onze troepen. In Samland werd c-en
rondom Thiersenberg staande vijandelijke
gevechtsgroep ingesloten en vernietigd. De
bolsjewisten verloren bij de zware gevech
ten in Oost-Pruisen gisteren 52 tanks en
72 stukken geschut.
In Koerland ruimden onze troepen zuid
oostelijk van Libau een bruggenhoofd der
Sowjets over de Barta op.
In het westen duren de vijandelijke aan-
valsvoorbereidingen voor ons Roerfront
voort. Verkennende stoottroepen werden
vernietigd, concentraties door geconcen
treerd artillerievuur doeltreffend bestre
den. Na een plaatselijke penetratie der
Amerikanen ten noorden van de Urfttal-
sperre werd de situatie door een tegenaan
val van pantsergrenadiers hersteld.
In de Schnee-Eifei kon de vijand na
hevige gevechten zijn penetratie iets uit
breiden. De aanvallen van het derde Ame
rikaanse leger aan de DuitsLuxemburgse
grens bleven met zware verliezen voor den
aanvaller in het geconcentreerde vuur van
alle wapenen steken. Enkele bruggenhoof
den, die de vijand over de Oer had kun
nen vormen, werden door onze troepen in
GENÈVE, 9 Febr. Het Engelse mini
sterie voor de inlichtingen heeft bekend
gemaakt: „De president der Ver. Staten,
de premier der Sowjet-ünie en de premier
van Groot-Brittannië zijn thans, verge
zeld van de chefs hunner generale staven,
de drie ministers van buitenlandse zaken
en andere adviseurs bijeengekomen voor
een conferentie in het gebied van de
Zwarte Zee".
Verder wordt in deze verklaring ge
zegd, dat het doel der conferentie
er in bestaat de plannen tegenover
„den gemeenschappelijken vijand" met
elkander in overeenstemming te brengen
Wegens, intussen opgeloste,
moeilijkheden met de stroom
voorziening konden onze bla
den gisteren niet verschijnen.
Onze lezers ontvangen daar
om heden een blad van dub
bele omvang.
DE DIRECTIE.
en met de bondgenoten een hechte basis
te leggen voor een „duurzame vrede".
De afzonderlijke besprekingen duren
voort. De conferentie is begonnen, met
militaire besprekingen. Er is een overzicht
gegeven over de huidige situatie op alle
Europese fronten en ook zijn uiterst vol
ledige inlichtingen hierover uitgewisseld.
Er bestaat volkomen overeenstemming
over de gemeenschappelijke militaire ope
raties tijdens „de eindphase van de oorlog
tegen Duitsland". De militaire staven der
drie regeringen zijn er thans mede bezig
gemeenschappelijk de bijzonderheden der
plannen uit te werken.
Voorts is begonnen met de besprekingen
over de plannen tot het instellen van een
„beveiligde vrede". Deze gedachtenwisselin-
gen zouden omvatten de gemeenschappe
lijke plannen ten aanzien van Duitsland,
politieke en economische problemen van
het „bevrijde Europa" en voorstellen voor
een zo snel mogelijke instelling van een
permanente internationale organisatie ter
„Instandhouding van de vrede".
Een compromis
United Press meldt uit Londen: De keuze
van een stad in het gebied der Zwarte Zee
als plaats voor de conferentie vormt een
compromis-oplossing. Voor zover men in
Londen weet, beeft Stalin geweigerd naar
een v|r van Rusland gelegen plaats te rei
zen, terwijl Churchill en Roosevelt onge
twijfeld van mening waren, dat een reis
naar Moscou in Engeland en de Verenigde
Staten onprettige politieke gevolgen zou
hebben.
In dit verband wordt de mening van ver
schillende Britse instanties aangehaald,
volgens welke de streek der Zwarte Zee pas
op het laatste ogenblik als plaats van ont
moeting werd uitgekozen.
de tegenaanval uiteengeslagen. Ook bij en
ten noordwesten van Echternach wierpen
zij d n vijand met zware verliezen op de
zuide ijke oever van de Sauer terug en
sneden daarbij een vrij zwakke gevechts
groep af
Bij Remich aan de Moezel zijn opnieuw
hevige gevechten met aanvallende vijande
lijke bataljons aan de gang. Op het Sanr-
bruggenhoofd tussen Forbach en Saarge
münd is, op onbetekenende resten na, de
gehele hoofdgevechtslinie weer in onze
handen.
Een vrij sterke nachtelijke aanval op
het noordoostelijke front van St. Nazaire
stortte in ons afweervuur ineen.
In Midden-Italië kwam het ook gisteren
aan weerszijden van de Serchio tot plaat
selijke gevechten, in het verloop waarvan
onze grenadiers den vijand uit enige pene-
tratieplekken terugwierpen.
Amerikaanse terreurvliegers vielen giste
ren overdag Wenen aan. Britse formaties
lieten bommen vallen op plaatsen in West-
Duitsland. Nachtelijke aanvallen der Engel
sen waren gericht op Maagdenburg en op
nieuw op plaatsen in West-Duitsland.
Luchtverdedigingsstrijdkrachten schoten 33
Anglo-Amerikaanse vliegtuigen, voor het
merendeel viermotorige bommenwerpers,
neer.
DEN HAAG, 8 Februari. In de
provincies Noord-Holland, Zuid-Hol
land en Utrecht zijn voor de week
van 1117 Februari elk der bonnen
318 en 319 aangewezen voor het ko
pen van 400 gram brood.
als in afzonderlijke berichten
werd medegedeeld, zijn reeds geldig
verklaard bon B 352 (voorinlevering)
voor 250 gr. kindermeel, voedlings-
suiker of tarwebloem en bon 315
(voorinlevering) voor het kopen van
1 kg. aardappelen.
Deze week wordt geen officiële
bonnenlijst gepubliceerd. De geldig
heidsduur van de reeds eerder aange
wezen bonnen, waarop tot uiterlijk 10
Februari kan worden gekocht, wordt
verlengd tot en met 17 Februari met
uitzondering van de voor brood,
bloem, kindermeel of voedingssuiker
aangewezen bonnen.
GENÈVE, 9 Februari. Naar Reuter
uit Brussel meldt, heeft Pierlot den Belgi
schen regent zi.in ontslagverklaring over
handigd.
Van Acker zou belast worden met de
vorming van een nieuwe regering. Onder
Pierlot was hij minister van Arbeid.
Spaak zou minister van buitenlandse za
ken blijven.
In het Centraal Theater te Amsterdam,
worden 's Zaterdags en 's Zondags met
voortdurend en nog steeds stijgend suc
ces voorstellingen van Twee om één"
(Femina) van mr. C. P. van Rossem ge
geven. De hoofdrollen worden vervuld
door Johan Kaart en Hetty Berger, de
„gekkendokter" en de geestig intrigerende
„patiënte", die den dokter aan de haak
slaat.
Het verleden kende de „Verenigde Ne
derlanden". In het heden zou men
van de „Gescheiden Nederlanden" kunnen
spreken: Een Westelijk, een Oostelijk en
een Zuidelijk deel werden door strategi
sche lijnen uiteengerukt en leven zo goed
en zo kwaad als het gaat hun eigen be
staan, zonder al te veel diepgaande ken
nis over elkaar, eikaars kenmerkende er
varingen.
Gelukkig spant Radio Oranje zich op
gezette tijden in, de kennis der Noorde
lijke en Noordelijkste Nederlanden over
het zonnig-bevrijde Zuiden te verrijken
en het enige bezwaar is, dat bij ontsten
tenis van electrische stroom zo weinig
goede vaderlanders daarvan meer kun
nen profiteren. Want aan belangwek
kende details ontbreekt het soms niet.
Zo verhaalde een medewerker van Radio
Oranje na een persoonlijk bezoek aan
onze zuidelijke provincies dezer dagen:
„Het duurt even, voor je ziet, dat de
oorlogsschade, al is die op sommige
plaatsen nog zo groot, niet het ergste is.
Die is wel in het ooglopend, maar er is
een andere verborgene, die veel dieper
gaat. Wanneer je een arbeider ziet lopen,
zie je immers niet, dat hij geen sokken
meer aan heeft en zijn blote voeten in
een paar lekke versleten schoenen ste
ken. Dat is het geval met acht van de
tien. Ge ziet wel, dat de kinderen er
koud uit zien, maar het komt niet in je
hoofd op te vragen „hebben jullie onder
kleren aan" Als je het wel weet, zul je
merken, dat verreweg de meesten zonder
onderkleren lopen. Als je ziet, dat de
kinderen uit wat men vroeger de ge
goede stand noemde en ouderen op klom
pen lopen en die nog benijdenswaardig
zijn, omdat zij droge voeten houden, dan
begint het pas tot je door te dringen, hoe
arm ons land wel is geworden.
In de winkels is behalve etalages met
lege verpakking, die herinneren aan
betere tijden, niets meer te vinden. Geen
wonder dus, dat het geld overvloedig is.
Klein geld is helemaal niet meer in teL
Men raapt het niet eens meer op als men
het ziet liggen. Goederen is het enige wat
nog waarde heeft. Het leven is vreugde
loos geworden. De kleine dingen, die het
zouden kunnen veraangenamen, zijn er
uit verdwenen. Zelfs voor surrogaten is
geen grondstof meer. Het is dus begrijpe
lijk, dat onder deze omstandigheden de
diefstallen hand over hand zijn toege
nomen".
Zonder twijfel heeft het beeld de ver
dienste van suggestiviteit en kleurigheid.
Waarom zouden wij overigens ontken
nen, dat benoorden de frontlijn en met
name in het zwaar beproefde westen
soortgelijke verschijnselen niet onbekend
zijn. Maar aanvullender wi.ize overweegt
de Nederlander, die bij vergissing nog im
mer niet bevrijd werd, twee dingen. De
eerste raakt de plotselingen verscher
ping in zijn tot September 1944 wel
niet aangename maar toch gemeenlijk
dragelijke situatie. Want deze verscher
ping stond in onmiddellijk verband met
het stilleggen van het Nederlandse spoor
wegverkeer en juist daarover sprak
Koningin Wilhelmina weken geleden:
„In de eerste plaats een woord tot onze
spoorwegmannen, die met ware zelfop
offering en met terzijdestelling van alle
gedachten aan persoonlijke belangen of
van eigen veiligheid of die hunner ge
zinnen, prachtig hun vaderlandse plicht
hebben gedaan."
Wanneer thans in het „Bevrijde" zui
den nog veel meerarbeiders zonder sok
ken en kinderen zonder ondergoed lopen
dan in het „beroofde" noorden; wanneer
na vijf maanden Anglo-Amerikaanse
weldaden en vrij Nederlandse bemoei
ingen de kruidenierswinkels zelfs de
kleurige pakjes eetwaren en de troosten
de surrogaten niet bevatten, die hier in
het noorden althans tot op het ogenblik
van de vrijwillige desorganisatie van ons
verkeer aanwezig plachten te zijn dan
rijst toch onwillekeurig andermaal de
vraag, of nu werkelijk een prachtige
vaderlandse plicht nodig was om de per
manente armoetoestanden van het zui
den vooruit te doen lopen.
De tweede overweging staat daarmede
in noodzakelijk verband. Wat kan Radio
Oranje bewegen, waarlijk niet bij uit
zondering, zo trieste schilderingen van
de bevrijdingsresultaten te geven? Open
hartigheid? Kom aan. wij leven in een
tijd van allerlevendigste propaganda. Zou
een propaganda-zender zich in de puur
ste anti-propaganda begeven, wanneer
het maar even te vermijden was?
Er'blijft in dit bestek dan ook slechts
ruimte voor één gevolgtrekking, dat de
Nederlanders in Londen met het open-
baarmaken van sommige onaangename
waarheden, hopen druk te kunnen uit
oefenen op de Engelse vrienden, die deze
onaangename waarheden in het leven
riepen, ook op zijn minst doen voort
duren. De Engelse vrienden zelf vertonen
intussen geen aanvechting zich over
zulke attensie-seinen angstig druk te
maken. De kleine bondgenoten hebben
immers hun „prachtige #vaderlandce
plicht" gedaan. Wat daarna komt, weet
men uit Churchill's mededelingen aan
Italië: „Niet meer nodig".
Directeur: H. J. Kerkmeester, Bussum,
hoofdredacteur: Hendrik Lindt, Amsterdam,
plv. hoofdredacteur: lr. A. H. de Haas vaa
Dorsser, Haarlem; binnenland: J. v. Grie
ken; illustratie en opmaak: R. Kampstra;
volkscultuur en kruist: M. Wolters; sport:
J. J. Llber; advertenties: A. H. Lammers,
allen te Amsterdam. K 113
