HET DAGBLAD
Felle strijd bij
Monschau
Aanvals- en afweergevechten
aan het gehele Oder-front
Wij hebben thans onze oorlogszorgen
midden in onze nationale woning:
met vernieling van huis en hof, honger,
vlucht en dood. De barre verhalen uit
Noord-Afrikaen Italië, uit Frankrijk en
de Balkan zijn helaas niet meer „ver van
ons bed" en daardoor hebben zij in angst
wekkende mate aan leerzame werkelijk
heid gewonnen. Veel van wat zich ginds
voordeed en toen in Nederlandse omge
ving ondenkbaar scheen, herhaalde zich
inmiddels voor ons eigen bestaan. Veel
van wat ons hier nog niet overkwam,
blijkt ons nu een schakel in de chrono
logische keten een ervaring waarin
eerder „bevrijd" gebied oris slechts door
de tijds orde voor is, maar die door de
pijnlijke orde der dingen in het kader der
Anglo-Amerikaanse activiteit ook voor
Nederland heeft weggelegd. Een- dag of
wat geleden heeft de Britse regering een
verklaring afgelegd, waarin gezegd wordt:
VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
Burgerbevolking te Boedapest
lijdt massale verliezen
Verbitterde gevechten
in Oost-Pruisen
Sow j et-ofJensief tot
staan gekomen
Oud-Lombokkers door het Amsterdamse
gemeentebestuur warm onthaald
Bejaarde strijders hebben
recht op onze hulp
Stijging van de suikerbietenprijs door extra-vervoer
meer
Vakarbeiders voor de
.Landstorm Nederland"
BERLIJN, 6 Febr. (Interinf.) In het
gebied van Monschau zetten de Amerika
nen hun aanvallep met tanks en daarop
zittende infanterie in het voorterrein der
versterkingen in het Westen voort. Zij
slaagden erin binnen te dringen in het
zuidwestelijk deel van de plaats Bran-
scheid, waar hevige gevechten om de hui
zen woeden.
In het Rijnbruggenhoofd ten noorden
van Straatsburg werd de vooruitspringende
bocht van het front, w;elke de bergstellin-
gen van de Boven-Vogezen omvatte en die
de Amerikanen door hun toenemende druk
aan de noordelijke flank en het Franse
huurlingenleger door ziin aanvallen in de
zuidelijke sector, poogden af te snijden, in
de loop der laatste dagen opgegeven. De
Duitse troepen konden met al hun be
weeglijk materiaal inclusief de zware wa
pens. naar de nieuwe stellingen overge
bracht worden. Hierdoor werd het opera
tieve doel van den Amerikaansen opper
bevelhebber, vrij sterke Duitse strijdkrach
ten af te snijden en te vernietigen, door
kruist.
Od twee plaatsen, n.l. bij Menzenheim
en Regisheim, poogden de Amerikanen met
vrij zwakké strijdkrachten naar de ooste
lijke oever te volgen, doch zij moesten hun
voornemen spoedig opgeven.
BERLIJN, 6 Febr. Op een desbetreffen
de vraag werd vandaag in de Wilhelmstras-
se medegedeeld, dat de Apostolische nun
tius te Boedapest zich tot den bevoegden
Duitsen commandant heeft gewend met het
verzoek, maatregelen te willen nemen om
een einde te maken aan de ellende, waar
in de burgerbevolking van Boedapest ver
keert. De woordvoerder der Wilhelmstrasse
deelde mede, dat alle pogingen van het In
ternationale Rode Kruis te Moscou gener
lei resultaat hebben opgeleverd. De schuld
voor het massale aantal sterfgevallen onder
de burgerbevolking te Boedapest berust dus
uitsluitend bij Moscou.
Reeds enige weken geleden heeft het In
ternationale Rode Kruis zich gewend tot de
rijksregering wegens de evacuatie van de
burgerbevolking te Boedapest en is toen op
de hoogte gesteld van de bereidwilligheid
van Duitsland om iedere maatregel te ne
men teneinde de burgerbevolking te eva-
cuëren. Het Internationale Rode Kruis
heeft zich daarop gewend tot Moscou met
de^ vraag of de bevoegde instanties bereid
waren tot een overeenkomst tussen de com
mandanten der strijdende partijen. Moscou
heeft- echter op deze vraag in het geheel
niet geantwoord.
Ie JAARGANG No. 340
DONDERDAG 8 FEBRUARI 1945
Uitg. N.V. De Arbeiderspers - Bureaux voor red. en adm.: Hooigracht 31, Leiden.
Tel. 24996 - Giro 184120 - Prijs 21 ct. p. w. of 2.73 p. kw. - Losse nummers 5 ct.
HOOFDKWARTIER VAN DEN FÜH-
RER. 6 Febr. Het opperbevel van de
weermacht maakt bekend: In het zuide
lijke grensgebied van Slowakije en ten
noorden van de West-Beskiden wei-den
enkele penetratieplekken. die de vijand
kon behalen, afgegrendeld. In het stede
lijke gebied rondom de burcht te Boeda-
•pest biedt het garnizoen nog steeds held
haftig verzet tegen de met overmachtige
strijdkrachten aanvallende bolsjewisten.
Aan het Oder-front werden tijdens harde
aanvals- en afweergevechten tussen Rafibor
en -Glogau 71 vijandeliike tanks stukge
schoten, waarvan alleen 22 door het garni
zoen van Brieg. Ten zuidwesten van Brieg
kon de vijand zijn bruggenhoofd ondanks i gelukt twee kleine bruggenhoofden te
BERLIJN, 6 Febr. De militaire woord
voerder der Wilhelmstrasse heeft vandaag
verklaard, dat het bolsjewistische offen
sief aan de Oderlinie tot staan is geko
men. Langs de gehele rivierlinie van -Ra-
tibor tot aan Küstrin gaat de strijd om
vorming en uiteenslaan van bruggenhoof
den. Bij Brieg konden de bolsjewisten hun
bruggenhoofd iets vergroten, terwijl Duit
se troepen het bruggenhoofd bij Ohlau
uiteengeslagen hebben. Bij Steinau heeft
de Duitse bezetting zich al strijdend een
weg gebaand naar de eigen linies. Ten
zuiden van Frankfort is het den vijand
taai verzet van onze troepen uitbreiden. De
pionier Justus Jürgensen van het reserve
pionierbouw- en opleidingsbataljo'n Crossen
aan de Oder heeft met opoffering van zijn
eigen leven de brug over de Oder bij
Fürtenberg opgeblazen. Hij werd potshuum
onderscheiden met het ridderkruis van het
ijzeren kruis. Vijandelijke aanvallen op
onze versperringsstellingen ten oosten van
Frankfort aan de Oder en op Ki'strin wer
den afgeslagen. De Sowjets slaagden er gis
teren in het centrum van Posen binnen te
dringen. Zware gevechten om de huizen
zijn daar gaande.
In het zuideliike deel van Pommeren en
West-Pruisen viel de viiand zonder resul
taat aan. 51 tanks en 71 stukken geschut
werden in deze gevechten vernietigd. Het
garnizoen van de stad Elbing verdedigde
zich taai tegen de stormlopende bolsjewis
ten.
Aan het gehele front in Oost-Pruisen du
ren- de verbitterde gevechten voort. Tegen
aanvallen van onze formaties verkleinden
de vijandelijke penetratieplekken.
In Koerland verliep de dag zonder be
langrijke krijgsoperaties.
In het Westen zetten de Engelsen en
Amerikanen langs het gehele Roerfront hun
AMSTERDAM, 7 Febr. Een half*
jaar is verlopen sinds wij, ter gelegen
heid van het feit dat een halve eeuw
terug de Lombok-expeditie gehouden
werd, in enige artikelen gewaagden van
de schrikkelijke nood, waarin de onge
veer 150 overlevenden van deze expedi
tie verkeerden. Een Stroom van 'brièven
gewerd ons naar aanleiding van deze ar
tikelen, en uit die stroom bleek, dat de
nood schrijnender, het leed bitterder was
dan wij vrezen konden.
Op een vergadering in Kras werd des
tijds een comité gesticht, dat aan het
werk ging voor de oel-.ngen dezer oud
strijders, die van een al te karig pen
sioentje moeten rondkomen. De actieve
secretaris van dat comité, de oud-Lombok
strijder Eekhof, vond bij burgemeester
Voute en wethouder Strak een willig oor.
Krachtig zijn de vroede vaderen van Am
sterdam in de bres gesprongen voor de
belangen van deze mensen, cie ons kolo
niale rijk groot hielpen maken, en weder
om komt aan Amsterdam de erepalm toe:
zij heeft als eerste gemeente voor de
tachtig oud-Lombokkers die hier wonen,
zeer veel gedaan.
Gistermiddag heeft burgemeester Voute,
gesteund door het comité, de oud-strijders
bijeengebracht in de raadzaal van ,et stad
huis en hun een uitstekende maaltijd aan
geboden. Alle tachtig oud-Lombokkers wa
ren present, zij droegen de medailles en
kruisen, in dienst van het vaderland be
haald, op de borst, zij rakelden oude her
inneringen op en lieten zich net eten en
het rokertje goed smaken. Er was vreugde
in de harten van deze oude mensen, een
vreugde die ten top steeg na de rede van
burgemeester Voute, waaraan wij het vol-
E3 e ontlenen:
In vergelijking met de geweldige gebeur
tenissen van thans betekent de Lombok
expeditie slechts een kleine episode in de
wereldgeschiedenis. Maar ons, oudere Ne
derlanders staat zij nog helder voor de
geest. Uit het moederland volgden wij de
gebeurtenissen.
De gemeente Amsterdam verheugt zich
er over, dat binnen haar muren nog zulk
een groot contingent van u tot de leven
den behoort. Herhaaldelijijk hebt gij woor
den van eer gehoord; Amsterdam wil u
echter daadwerkelijk van ziin hulde doen
blijken door u. ook in de toekomst, zo
veel mogelijk te steunen.
Na deze rede spraken nog wethouaer
Strak, de voorzitter van het comité, die
het gemeentebestuur dankte, majoor Vrij
dag. die een overzicht van de expeditie op
Lombok gaf en de heer Eekhof.
De laatste deelde mede, dat de actie van
het comité onverflauwd wordt voortgezet.
Wat in Amsterdam kan, moet ook kiPnneu
in de andere steden waar oud-Lombokkers
wonen, in Utrecht, Rotterdam, Den Haag,
.Leiden. Ook daar moet liet gemeentebe
stuur tonen, een warm liart te hebben
voor deze oud-strijders, die in zulke kom
mervolle omstandigheden leven.
Het comité, aldus de heer Eekhof, is
thans in bespreking o.a. met het departe
ment van Koloniën om te zien,' wat blij
vend voor de oud-strijders gedaan kan wor
den. Om de actie van het gemeentebestuur
voort te zetten, de actie voor de Amster
damse oud-Lombokkers dus. is geld nodig,
veel geld. Gaarne zullen giften worden in
gewacht bij wethouder Strak.
Laat in de middag gingen de oud-strij
ders, voldaan naar lichaam en geest, uit
een. Het Amsterdamse gemeentebestuur
verdient volle waardering voor zijn ini
tiatief. Dat andere stedelijke besturen vol
gen mogen en doen voor deze oud-strijders,
wat gedaan moet worden!
vormen, waartegen thans tegenaanvallen
begonnen zijn. Hier zijn reeds de hoofd
formaties van den vijand inde strijd.
Bij Pyritz konden de bolsjewisten niet
verder opdringen, doch bij Kienitz hand
haven zij een klein bruggenhoofd.
verkenningsactiviteit deels met het leggen
van een zwaar nevelgordijn voort.
In het gevechtsgebied van Schleiden sloe
gen onze troepen talriike vijandelijke -aan
vallen af. Terwijl het den vijand gelukte
ten zuiden van de Urfttalsperre plaatselijk
op te dringen.
Uit da sector van de Westwall ten oosten
van St. Vith worden hevige gevechten om
plaatsen en kazematten gemeld Onze artil
lerie bestookte vijandeliike concentraties
bij Bischweiler met geconcentreerd vuur.
'De ten noordwesten van de 111 in de
Vogezen liggende Duitse formaties baanden
zich overeenkomstig het bevel al strijdende
de weg over de rivier terug. De viiand. die
in de distanciëringsbewegingen trachtte te
stoten, werd afgeslagen. Na krachtige voor
bereidingen door de artillerie ondernomen
vijandelijke aanvallen uit Ensisheim mis
lukten met zware verliezen voor den vijand.
In Midden-Italië heroverden onze troe
pen in het dal van de Sergio bij Gallicano
tijdelijk verloren gegane stellingen in een
tegenaanval. Verkenningsaanvallen van den
vijand ten zuiden van Bologna bleven zon
der resultaat.
In Oost-Kroatië werden aanvallen van
bendes op het front in Syrmie met zware
verliezen voo> den vijand afgeslagen. Aan
de middenloop van de Drina veroverden
onze grenadiers na harde gevechten de stad
Zvornik.
Amerikaanse terreurbommenwerpers vie
len gisteren overdag Regensburg en andere
plaatsen in het zuidelijke rijksgebied aan.
In de nacht drongen Britse gevechtsvlieg
tuigen tot de rijkshoofdstad door.
Generaal Harald von Hirschfeld, die met
32 jaren de jongste generaal en divisie
commandant van het Duitse leger was, is
bij de zware gevechten aan het oostelijke
front gesneuveld.
De zon gaat op 8 Februari onder—om
17.39 uür en op 9 Febr. op om 8.09 uur.
Maan op 8 Febr. op om 4.47 uur en
onder om 13.03 uur.
N.M. 12 Febr., E.K. 19 Febr., V.M. 27
Febr., L.K. 6 Maart.
„Onze groentenboer rekent zeventien
centen voor een kilo suikerbieten en in
de krant stond dat de prijs op negen cent
is vastgesteld. Hoe zit dat nu??"...:..
Een vluchtig onderzoek wijst uit dat de
prijzen variëren van vijftien tot twintig
centen en inderdaad: op 29 Januari publi
ceerden wij het officiële bericht, dat de
in distributie komende suikerbieten, afge
haald aan de winkel, negen cent en de
thuisbezorgde tien cent per kilo zouden
kosten.
Menigeen, die er in het najaar op uit
trok om een vrachtje beetwortelen, te Ham
steren, zal zich met enig welbehagen her
inneren, dat hij op het erf van den bie
tenbouwer slechs vier of viif centen voor
een kilo betaalde. De man behoefde ech
ter geen rekening te houden met de kos
ten van vervoer, arbeidsloon, kosten an
het distributie-apparaat of winst van den
détaillist. Factoren, die bijdroegen tot de
zoveel hogere officiële prijsvaststelling.
Van deze factoren is er één onzeker ge
bleken. De weersomstandigheden hebben
een fnuikende invloed gehad op het ver
voer en de Gemachtigde voor de Priizen
kwam hierin tegemoet door op 1 Febr.
een prijstoeslag van ten hoogste 40 pet.
toe te staan op alle asvervoer zolang de
door sneeuwval of ijzelvorming veroorzaak
te verkeersbelemmeringen aanhielden.
Wie meent, zich over de prijs van de
suikerbieten te moeten beklagen, doet
goed, eens bij zijn winkelier te vragen,
h o e de bieten bij hem in de winkel zijn
gekomen. Er zijn winkeliers, die er ten ge
rieve van hun klanten met een nandwagen
op uit zijn getrokken en daarbij de hulp
inriepen van één of twee zwoegers, die een
daggeldje wilden verdienen Deze extra-
onkosten worden thans op de klanten ver
haald en de V B N A die op de gedragin
gen der détaillisten toezicht houdt, laat
dit de omstandigheden in aanmerking
nemende toe.
Vanzelfsprekend zal tegen excessen wor
den opgetreden. Zestien of zeventien cen
ten voor een kilo suikerbieten mag nog
geoorloofd worden geacht; twintig centen
voor. een kilo Is wel wat erg aan c:e hoge
kant...
Zodra het argument van de verkeers
moeilijkheden vervalt, geldt de prijsvast
stelling van 29 Januari J.I.: n?"en centen
per kilo e*1 tisn C" m per kilo
thuisbezorgd. Men houae daar rekening
mee.
»9»
vmi ii ttli ii— ii n I» tt ii in ii ii ft im ii ii it ir
99
„Wij vestigen hiermede de aandacht op
een verkeerde aanhaling uit de rede van
den Premier op 18 Januari, die uit haar
verband gerukt in Italië en elders op
onjuiste wijze besproken werd De premier
zou gezegd hebben: „Wij hebben Italië
niet nodig", terwijl hij in werkelijkheid
zei.de: „Ik wil eens voor goed vaststellen,
dat wij niet streven naar een politieke
combinatie in Europa of ergens anders,
waarbij wij Italië als partner nodig hebben.
Wij hebben Italië evenmin nodig als wij
Spanje nodig hebben, want wij hebben
geen plannen, die de ondersteuning van
die mogendheden noodzakelijk maken."
Dit document bevat zonder twijfel de
wonderlijkste rectificatie, die ooit door
het hoogste gezag van een wereldrijk
werd bekend gemaakt. De aandachtig
speurende lezer puurt uit de woordenrijke
verklaring van de Britse regering de we
tenschap, dat Churchill niet gezegd heeft,
dat hij Italië niet' hodig heeft, maar...
dat hij Italië niet nodig heeft!
Het fijnzinnige verschil zal in het bij
zonder de Italianen bezig houden. Minder
omdat zij van nature.zo verzot zijn op
het oplossen van kruiswoord- of andere
puzzles, dan tyel omdat met name de
Anglo-Amerikaanse hulp op het gebied
der voedselvoorziening-merkbaar afhanke
lijk gesteld is van de vraag of men thans
Italië nog nodig heeft of niet. In de da
gen vóór de landing- op Sicilië, toen
Churchill zijn sirenenzang voor het Itali
aanse volk zong om het uit de band van het
verfoeilijke fascisme los te maken, be
loofde hij aan de Italianen, behalve de
terugkeer naar vredige haardsteden, ook
gouden bergen graan, medicamenten en
alle§, waaraan men verder slechts gebrek
zou kunnen hebben. Op het ogenblik
duurt de Italiaanse chaos, honger en el
lende, al rónd anderhalf jaar. „De vredige'
haardsteden" liggen in puin. Over de
gouden graanbergen klinkt uit Washing
ton een heel ander geluid dan destijds.
Men verwijst kortaf naar de scheeps-
ruimteproblemen en verklaart daarbij,
dat aan voedselzendingen voor de „be
vrijde gebieden" slechts gedacht kan wor
den, wanneer geen strategische belangen
om voorrang vragen.
Het is duidelijk wat Churchill's min-
vriendelijke en per „rectificatie", nog
eens herhaalde verklaring over Italiaanse,
overbodigheid in dit verband zeggen wil:
toen Italië op de politieke markt nog iets
te verkopen had toen bet zijn verraad
aan Mussolini en het openen van zijn
poorten voor het Anglo-Amerikaanse le
ger nog in eigen handen had, kon het
daartegenover het één en ander vragen
voor zijn stoffelijke welzijn. Thans ech
ter hebben de geallieerden Italië niet meer
nodig en derhalve zijn er naar de tekst
van de Britse regeringsverklaring „geen
plannen, die "de ondersteuning van deze
mogendheid noodzakelijk maken"
De sirenenzang der bevrijders is zich
zelf voor alle adspirant-bevrijden nage
noeg gelijk gebleven: „Italië en Frank
rijk, België en Griekenland, Joego Slavië
en'Nederland onveranderlijk rezen aan
de bevrijdingshorizon de gouden bergen
van het door Washington en Londen be
loofde graan. Zodra de ondergrondse be
wegingen hun taken hebben vervuld
zodra de politieke koopwaar is afgeleverd,
waarvoor geallieerde welwillendheid en
geallieerde voedselzendingen de prijs zou
den zijn, klinkt officieel „Niet meer no
dig". En wie het wellicht niet geheel be-
grijnen mocht, hoort het vervolgens door
middel van een rectificatie een tweede
keer nog een tikje nadrukkelijker „Niet
meer nodig".
HAAGS NIEUWS
De volgende vakarbeiders kunnen nog
bij de „Landstorm Nederland" geplaatst
worden: chauffeurs voor generator, auto
monteurs, electriciens, smeden, wagenma
kers, zadelmakers, autobekleders, kleer
makers, schoenmakers, kappers en zieken
verplegers.
Alle verdere inlichtingen verstrekt het
//-Ersatz Kommando „Nederland", Korte
Vijverberg 5, Den Haag.
Directeur H J Rentmeester Bussum.
nooforeaacteur Hendrik Llndt. Amsterdam,
plv Hoofdredacteur: Ir A H de Haas vaD
Dorsser Haarlem filnnenland. J Grie
ken Illustratie en opmaalt R Kampstra;
volkse uit.u ur en kunst; M Wolters; sport:
