VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
Slag in het Oosten duurt in
alle hevigheid voort
Nederlandse noodzaak
Wilde veldslag Westelijk Kielce
Engelse aanvallen
bij Maaseyck
Landingspoging
op Schouwen
Amerikaanse verliezen
Bommen op interneringskamp
Duitse weerstand
verstevigd
Toestand In het Oosten
is ernstig
Britten bezetten
Susferen
Ernstig spoorwegongeluk
bij Dieppe
Geen kaas op vleesbonnen
HOOFDKWARTIER VAN DEN
FÜHRER, 18. Jan. Het opperbevel
der weermacht deelt mede:
In Hongarije mislukten plaatse
lijke aanvallen der bolsjewisten bij
de noordelijke rand van het Vertes
gebergte en in het Pilisgebergte. De
verdedigers van Boedapest weerden
zich in verbitterde gevechten om
huizen en straten tegen nieuwe he
vige aanvallen van den vijand. Op
de bestaande brandpunten in het
Hongaars-Slowaakse grensgebied ble
ven herhaalde vijandelijke aanvallen
zonder resultaat.
Tussen Slowakije en de bovenloop
van de Weichsel distantieerden onze
troepen zich naar het westen. Daar
bij ontwikkelden 'zich gevechten met
den naar - Neu-Sandez opdringenden
vijand.
De slag' in de grote bocht van de
Weichsel duurt met onverminderde
hevigheid voort. Aangevoerde reser
ves vingen de vijandelijke aanvals-
voorhoeden tussen Krakau en
Tschenstochau op. Tschenstochau en
Tomasjof vielen na straatgevechten
in vijandelijke handen. Tankvoor
hoeden der Sowjets drohgen door tot
in het gebied tussen Litzmannstadt
en de Weichsel. Ook tussen Kielce
en de beneden Pilica leveren onzë
formaties zware strijd tegen sterke
vijandelijke strijdkrachten Een Ne-
dersaksische tankdivisie schoot daar
op één dag 85 Sowjettanks stuk In
de grote bocht van de Weichsel werd
Warschau ontruimd.
Noordelijk van de Weichsel konden
de bolsjewisten na het aanvoeren van
nieuwe formaties hun penetraties in
weerwil van het hardnekkig verzet on
zer troepen in westelijke en noorde
lijke richting uitbreiden. Zichenau
ging na zware gevechten verloren.
Op de vijfde dag van de afweerslag
ln het Oost-Pruisische grensgebied be
haalden onze formaties tegen de
stormloop van 35 bolsjewistische in
fanteriedivisies en talrijke tankbriga
des opnieuw een afweersucces.
In de dubbele slag noordelijk van
Warschau en in het Oost-Pruisische
grensgebied werden gisteren 201 vijan
delijke tanks vernield. Daarmede is
het aantal gepantserde gevechtswa
gens, dat in deze béide grote ge-
vechtsgebleden ln vijf dagen tijd is
stukgeschoten, tot 903 gestegen
In het Westen ontwikkelden zich in
de bij Maeseyck naar het westen voor
uitspringende frontboog uit plaatse
lijke aanvallen levendige gevechten,
nadat vrij sterke Engelse formaties in
de strijd gebracht waren. Oostelijk en
noordoostelijk van Bastogne wordt om
enkele plaatsen verbitterd gevochten.
Bergjagers der Waffen-M hebben in
de Beneden Vogezen een Amerikaanse
gevechtsgroep tijdens een aanval in
gesloten en alle uitbraak- en ontzet-
pogingen verijdeld. De ook gisteren in
het gebied ,van Hatten hardnekkig
aanvallende vijand leed wederom
zware verliezen aan mensen en tanks.
Op de vergrote bruggenhoofden ten
noorden van Straatsburg werden oos
telijk van Hagenau een reeks.plaatsen
stormenderhand genomen en een kolo
nel en verscheidene honderden Ameri
kanen gevangen genomen. De vijand,
die Herrlishelm hevig aanviel en de
plaats ook kon binnendringen, verloor
daarbij het gros van £ijn aanvallende
tanks. In totaal zijn gisteren in de
BERLIJN, 18 Jan. Woensdag
ochtend vroeg hebben de Engelsen,
naar Inlerinf verneemt, gesteund
door motortorpedoboten en stormbo-
ten een landingspoging ondernomen
op. het eiland Schouwen. Zij slaag
den erin met vrij zwakke strijd
krachten ten zuiden van Zierikzee
aan land te komen. Hier werden zij
echter door Duitse beveiligingsstrijd-
krachten eerst tegengehouden, en
vervolgens door alarmeenheden met
uitzondering van restanten volko
men vernietigd. Drie motortorpedo
boten weiden in de grond geboord.
/-
Elzas 57 vijandelijke tanks stukge
schoten.
In Midden-Italië is de gevcchtsbe-
drijvlgheid toegenomen. Tussen de
Etruskische bergen en het Comacchio-
meer hadden plaatselijke Britse aan
vallen geen succes.
Bij de zuiveringsgevechten in het
gebied Topllce-Selfenberg onder aan
voering van den Höheren ff- und Po-
llzeiführer Alpenland leden de bandie
ten opnieuw zware verliezen. Er wer
den meer dan 2300 gesneuvelde vijan
den geteld en 1500 gevangenen en een
omvangrijke buit binnengebracht.
De aanvallen der Amerikaanse ter-
reurbommenwerpers op noord- en
noordwest Duitsland troffen vooral de
woonwijken van Paderborn. In de af
gelopen nacht ondernamen de Engel
sen stoorvluchten boven het westen en
het midden van Duitsland. Luchtver-
dedigingsstrijdkrachten der
schoten boven Nederland en in de
Duitse bocht elf vijandelijke bommen
werpers neer.
Groot-Londen ligt nog steeds onder
•ons lange-afstandsyuur.
In de kustwateren opi Engeland en
uit het Anglo-Amerikaanse ravitaille-
ringsverkeer naar Frankrijk brachten
onze duikboten in weerwil van moei
lijke aanvalsomstandigheden negen
schepen met een gezamenlllke inhoud
van 54.000 ton, waaronder een groot
tankschip, tot zinken. Bovendien wer
den twee escortevaartulgen tot zinken
gebracht en drie door torpedo's ge
troffen.
STOCKHOLM, 18 Jari. Een com
muniqué van het geallieerde hoofd
kwartier in Parijs geeft, volgens radio
New-York, de verliezen van de Ame
rikaanse legers aan het westelijk
front in December aan met rond
75.000 man gesneuvelden, gewonden
en vermisten.
SJANGHAI, 18 Jan. Naar Domei
uit Hongkong meldt, hebben Dinsdag
jl. Amerikaanse van vliegdekschepen
gestarte bommenwerpers het interne
ringskamp voor vijandelijke buiten
landers in Hongkóng gebombardeerd.
Vijftien geïnterneerde. Engelsen,
waaronder vijf vrouwen, werden ge
dood. Door boordwapenvuur werden
nog 30 Engelsen getroffen en gedood.
HET DAGBLAD
Ie JAARGANG No. 324
ZATERDAG 20 JANUARI 1945
Uitgave: N.V. De Arbeiderspers Bureaux voor redactie en administratie: Hooigracht 31, Leiden.
Tel. 24996 - Postgiro 184120 - Abonnementsprijs 21 ct. per week of ƒ2.73 per kwartaal. Losse nummers 5 ct.
Radio Londen, meldt, dat de
moordenaars van Lord Moyne heden
te Cairo ter dood. zijn veroordeeld,
BERLIJN, 18 Jan. Als gevolg van
de Sowjetrussische doorbraken in de
richting van Krakau en Tschensto
chau hebben' de Duitse troepen hun
loopgraven tussen de oostelijke Beskl-
den en de Weichsel ontruimd en zijn
naar het westen teruggetrokken om
een nieuwe stelling te betrekken, al
dus meldt Interlnf. De gemotoriseer
de Sowjetrussische voorhoeden, die
opdrongen in de richting Neu-Sandez
werden afgeschud. In het Ropa-dal bij
Gorllce raakte een sterke bolsjewisti
sche voorhoede-afdeling in een hinder
laag en werd vernietigd. Tussen de
Weichsel en het besneeuwde heuvel
terrein ten westen van de Lysa Gora
werden de Sowjetrussische troepen ge
dwongen tot voortdurende hergroepe
ringen en baanden zich de Duitsers
strijdend een weg naar het westen. De
verliezen waren aan beide kanten aan
zienlijk. Een deel der Sowjetrussische
pantsergroep kan (door enkele bressen
in het front naar voren dringen en de
iinlv.' KrakauTschenstochau berèi-
ken, weike laatste stad werd ont
ruimd. Ten westen van Kielce woedt
nog een wilde veldplag waarvan het
einde des avonds nóg niet was geko
men. Ofschoon de bolsjewisten dus in
enige sectoren terrein hebben gewon
nen is de Duitse weerstand reeds
mef-kbaar verstevigd. Ten westen van
Radom werden de bolsjewieken terug
geslagen. Uit het zuiden en noorden
zijn de Duitse troepen tot een tegen
aanval overgegaan. Bij Nowemlasto
verhinderden zij dat bolsjewistische
versterkingen doordrongen tot Toma-
schouw. Hoe geweldig groot de Sow
jetrussische verliezen zijn blijkt reeds
uit het feit dat gisteren in het gebied
tussen, de beskiden en Tomischow al
leen al minstens 392 Sowjetrussische
tanks en stukken stormgeschut bulten
gevecht werden gesteld.
De ontruiming van de puinhopen
van Warschau, welke een volkomen
verrassing vormde voor de bolsjewie
ken heeft operatief in zoverre reeds
effect gehad, dat de door de bolsjewis
tische leiding voorgenomen omsinge
ling .uit het zuiden werd verhinderd
De het verst naar het noordwesten
doorgedrongen Sowjetrussische tank
strijdkrachten werden bij Sochaczew
tegengehouden en zo zwaar getroffen,
dat zij nog geen tijd vonden om zich
te concentreren voor de beslissende
aanval. Intussen is reeds het grootste
deel van het Garnizoen van Warschau
ontkomen aan het gevaar der omsin
geling en is verscheidene malen door
de bolsjewistische formaties, ook uit
het oosten, heengestoten. Grote buit
en ruim 1000 gevangenen werden mee
gebracht. Flankdekkingen en achter
hoeden zijn nog in zware gevechten
gewikkeld in het bevroren moerasge
bied ten westen van Warschau. De zui
delijke fand van de vesting Modlln
wordt verdedigd tegen binnengedron
gen Sowjetrussische strijdkrachten.
Het tweede zwaartepunt van de slag
lag ten noorden van de Weichself-
bocht, waar de Duitse troepen na de
ontruiming wan Zichenau diepere
penetraties verhinderden en in talloze
tegenaanvallen de bolsjewistische ver
sterkingen terugdrongen. Uit Prasch-
nltz vielen gepantserde gevechtsgroe
pen de boljswleken ln de flank en ver
nietigden daarbij twee Sowjetrussische
'tankbrigades.
983 tanks vernietigd
Na krachtig trommelvuur slaagden
de bolsjewieken er ten zuiden van
Ostrolenka in een bruggenhoofd te
vormen over de Naref.
In Oost-Pruisen sloegen de Duitse
troepen tusen de heide van Rominten
en het gebied ten westen van Schloss-
berg wederom de aanvallen van 25 in
fanteriedivisies, die door verscheidene
tankeenheden werden begeleid, af. Ten
noordoosten van Gumbinnen. waar de
slag ziin hoogtepunt bereikt, vingen
volksgrenadiers tijdens voortdurende
sneeuwstormen de voornaamste aan
vallen der Sowjetrussische troepen op.
Het aantal in de dubbele slag in Oost-
Pruisen vernietigde vijandelijke tanks
is gestegen tot 983.
Uit Koerland wordt slechts levendige
verkenningsactiviteit gemeld.
BERLIJN, 18 Jan. De Berlijnse
pers houdt zich ook heden op in het
oog lópende wijze bezig met de aan
val der Sowjet-Russen. Eenparig
wordt de ernst van de toestand on
derstreept.
De D.A.Z. schrijft: Het gehele
oostelijke front is in beweging en
het doel is door de bolsjewistische
leiding uitgesprokendoor vernieti
ging van het Duitse leger in het
Oosten de weg te banen naar het
Rijk, blijkbaar eerst naar Silezië, en
daarmede de weg naar de beheersing
van Europa. De ernst van de bedrei
ging staat duidelijk voor ogen.
Tegenover een zodanige stormloop
van. mensen ep materiaal kon on
danks alle standvastigheid en dap
perheid niet verwacht worden, de.,
massale- aanval in de bestaande:
hoofdgevechtslinie of in het bestaan
de stellingssysteem tot staan te
brengen. Een infanterieslag woedt
tussen sterke Duitse strijdkrachten
en de kern van de nakomende bols
jewistische formaties. De gevechts
omstandigheden voor deze divisies en
bataljons, die ten dele standhouden,
ten dele zich al vechtende terug
trekken, zijn zeer moeilijk. Toch
heeft de verbeten strijd de leiding
tijd gegeven, tegenmaatregelen te
nemen, plaatselijke operatieve reser
ves aan te voeren, om uiteindelijk
de stormloop in een frontlinie op te
vangen. Benoorden Warschau schijnt
zich reeds de aanduiding voor een
zodanige ontwikkeling af te tekenen.
BERLIJN, 18 Jan. Aan het Maas
front hebben de Britten een poging
ondernomen om het aan de monding
.van de Roer liggende Duitse bruggen
hoofd in te drukken. Ten zuidoosten
van Maeseyck vielen zij, aldus meldt
ïntrinf, met ongeveer drie divisies
aan, waarbij één pantserdivisie Zij
slaagden erin, op één plaats de Duitse
linies binnen te dringen en de plaats
Susteren binnen te komen. Overal el
ders werden zij afgeslagen. Des mid
dags ondernamen de Duitsers een te
genaanval, waarbij zij terreinwinst
maakten en o.m. Heude heroverden.
In de sector van de Ardennen wer
den de vijandelijke aanvallen nog
slechts op enkele sectoren voortgezet
met als zwaartepunten het gebied
Mont ie Bon, Houffalize en Gberlam-i
pack. Houffalize is nog stéeds hecht
in Duitse handen en de achterwaartse
verbindingen van deze plaats zijn
onaangetast tengevolge van de sterke
actieve verdediging in dit gebied/ Het
in de Beneden-Vogezen ten noordoos
ten van Reipertsweiler ingesloten
Amerikaanse bataljon, werd door con
centrische aanvallen nog meer opeen
gedrongen.
In de penetratiewig in de Ma.ginot-
ilnie konden de Amerikanen tijdelijk
opnieuw in Rittershofen binnendrin
gen, doch werden weer teruggedreven,
waarbij zij veel materiaal achterlie
ten. Een aanval op een bruggenhoofd
Herrlisheim mislukte. In het plaatsje
Sesenheim kwam het tot zware ge
vechten. terwijl in het gebied van
Drusenheim de Duitse troepen naar
het westen terrein konden winnen.
In de nabijheid van Dieppe is
gisteren een ernstig spoorwegongeluk
gebeurd, zo meldt Reuter uit Parijs.
Op het station van St. Valery en
Caux reed een trein door de stoots
blokken heen. 120 personen werden
gedood en 200 gewond.
Bonnen R 04 en R 05 kunnen
nog ingeleverd worden
DEN HAAG, 18 Jan. In de pro
vincies Noord-Holland, Zuid-Holland
«n Utrecht wordt men, voorzover de
voor boter resp. suiker aangewezen
bonnen R 04 en R 05 niet vóór 10
Januari bij den winkelier zijn inge
leverd, in de gelegenheid gesteld dit
alsnog te deen vóór Woensdag 24
Januari.
De „zuiver Nederlandse aange
legenheid", die" de voedselvoor
ziening ten onzent naar aller, oordeel
is en zijn moet, is thans rond vier
maanden door de „zuiver Nederland
se" staking van het goederenvervoer
ontwricht. Zij is thans rond zes we
ken door de even „zuiver Nederland
se" Centrale Rederij Voedselvoorzie
ning in nieuwe reddende banen ge
leid, zonder dat iemand daarvan nog
iets anders heeft bespeurd dan een
snel toenemend verval van krachten
in alle kringen der bevolking. Is het
wonder, dat tegen zoveel „zuiver Ne
derlandse" Ondernemingen een in
waarheid zuiver Nederlands wantrou
wen rijst?
Er zijn geen dingen, die zo weinig
uitstel toestaan als de vraag van mil-
lioenen magen en in vijf oorlogsjaren
deed zich in het Nederlandse volks
bestaan dan ook geen aangelegen
heid voor, waarin woorden en plan
nen, voorstellen en vragen, beschou
wingen en artikelen, zo snel hun
crediet verloren als dat van het hon-
gerprobleem van Westelijk Neder
land. Daarbij helpt het niet, dat ern
stige stemmen en aggressieve dag
bladartikelen om „daden" roepen,
wanneer die daad niet inderdaad
wordt gesteld wanneer onwil of
onmacht het wezenlijk verlossende
ingrijpen beletten. Sommige voor
oijze voedselvoorziening en voor het
vervoervraagstuk in het algemeen
verantwoordelijke mannen schijnen
de illusie te hebben zich door het
gevaar van chaos en hongersnood
populariteit als redders des vader
lands te kunnen verwerven.. Zij ver
gissen zich daarover zullen de
stemmen der hongerende stadsbevol
king in het Westen hun allengs min
der twijfel laten. Minder dan elke
andere Nederlandse functionaris
maakt de secretaris-generaal van
het Departement van Landbouw en
Visserij, dr. H. M. Hirschfeld, nog
kansen op 'populariteit. Wie zal ont
kennen, dat de voedselvoorziening
op dit ogenblik een enorm probleem
geworden is? Wie zou echter tevens
durven beweren, dat dit probleem
juist door laksheid en kortzichtigheid
zo klemmend geworden is als het
werd? Wie zal durven beweren, dat
vier maanden niets doen en zes we
ken ijdele vragen, dienstig kunnen
zijn aan de zo dringend noodzake
lijke oplossing?
Welke illusies dr. Hirschfeld per-
soohlijk ook mocht hebben gehad,
het Nederlandse volk heeft van zijn'
ingrijpen generlei illusie meer en zo
als de Rijkscommissaris het „zuiver
Nederlandse" van onze voedselvoor
ziening in zijn grote rede andermaal
heeft beklemtoond, vraagt het Ne
derlandse volk met Nederlandse vrij
moedigheid thans andere mannen,
die de verantwoordelijke leiding zul
len overnemen. Want dat hier geen
verdere termijnen kunnen worden
toegestaan, zonder dat men ook voor
beter-willenden en beter-kunnenden
de laatste schamele kansen afsnijdt,
is zonneklaar. Met even grote Ne
derlandse vrijmoedigheid rijst dan
echter de vraag: Kan het Neder
landse volk in deze zuiver Nederland
se aangelegenheid op het punt der
voedselvoorziening nog hoop heb
ben? Want hoe zuiver Nederlahds de
zaak ook moge zijn, de hoogste amb
tenaren onzer Departementen ver
dwijnen en verschijnen uiteraard
niet zonder debeslissende stem der
Duitse bezettingsautoriteiten en wan
neer de hoogste ambtenaren de mate
van hun nuttigheid en van hun po
pulariteit zelf niet meer voldoende
vermogen te beoordelen, dan kan
slechts de beslissende stem der
Duitse bezettingsautoriteiten het
hier in waarheid verlossende woord
spreken.
Hebben de £>uitse bezettingsautori
teiten het bij uitstek Nederlandse
van deze zaak willen beklemtonen
door een ondubbelzinnig Nederlands
geluid af te wachten, eer zij wijzi
ging brengen in de hoogste Nederland
se verantwoordelijkheid op het stuk
der voedselvoorziening? Wanneer dit
zo is kunnen zij er zich van verze
kerd houden, dat dit geluid thans
in straten en op pleinen, op redactie-
bureau's der Nederlandse dagbladen
en in de files voor onze gemeente
lijke distributiediensten rijkelijk ge
klonken heeft.
Twijfel is er niet over wie of wat
er in de achter ons liggende weken
faalden. Vragen rijzen slechts over
de vorm waarin de positieve, con
structieve reddende hand haar doel
treffendste vorm kan vinden. Zijn
het appéraat der Centrale Rederij
Voedselvoorziening, het apparaat van
het Departement van Landbouw en
Visserij en zoveel landelijke en ge
meentelijke'diensten deugdelijk en
behoeven zij slechts een energieke
leiding om de resultaten te boeken,
die tot dusverre ongeboekt bleven?
Vraagt de buitengewone, situatie
ook buitengewone middelen en zou
b.v. een commissie of werkgemeen
schap uit alle kringen der bevolking
de kracht en het vertrouwen vinden,
die tot dusverre niet te vinden ble
ken?
Zal de ordenende leiding uit het
Nederlandse volk, waarvan de Rijks
commissaris in zijn rede sprak beide
elementen kunnen en moeten vereni
gen?
Zullen „sterke man" en „brede
basis" elkaar moeten vinden?
Wij geloven onzerzijds aan deze
derde mogelijkheid. Niet als persoon
lijk stokpaardje, veel minder als
rekenkimdig gemiddelde, maar als
aanduiding van de tekenen waarin
de huidige toestand van ons volk
zich kenbaar maakt.
DEN,'HAAG„ 18 Jan. Het is niet
geoorloofd op fle voor vlees aangewe
zen bonnen kaas te kopen, of af te
leveren. Handelaren, die zonder daar
toe gerechtigd te zijn, op deze bon
nen toch kaas hebben afgeleverd, zul
len hierop-niet worden herbevoorraad.
De zon gaat op 20 Jan. onder om
17.05 uur en op 21 Jan. op om 8.37 u.
Maan op 20 Jan. op om 11.57 en
onder om 1.17.
E.K. 21 Jan., V.M. 28 Jan., L.K.
5 Febr., N.M. 12 Febr.
Sir Ronald Jan Campbell, gezant
in Washington, is benoemd tot
plaatsvervangend onderstaatssecre
taris in het Foreign Office. Tot zijn
opvolger in Washington is benoemd
John Balfour, thans gezant in Mos-
cou.
Directeur: H J. Kerkmeester, Bus-
sum, hoofdredacteur: Hendrik Llndt,
Amsterdam; plv. hoofdredacteur; lr.
A. H. de Haas van Dorsser. Haarlem:
binnenland: J v. Grieken; Illustratie
en opmaak: R. Kampstra: volkscul
tuur en kunst: M. Wolters; sport: J J.
Llber; advertenties: A. H. Lammers,
allen te Amsterdam. K 113
