VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
Hardnekkig verzet tegen
versterkte Sowjetdruk
Honger
Het Noorden is geen luilekkerland
Worsteling in het Lysa-Goragebergte
bereikt haar hoogtepunt
Succesvolle afweer
tussen Malmedy
en Bastogne
Nationale dienstplicht
in de Ver. Staten
Japanners ontruimen Akyab
Churchill over de oorlog
Belangrijk afweersucces
in Oost-Pruisen
De wapenstilstand in
Griekenland
Zware culturele schade
te Verona
Sfe/n van onze redactie
in Groningen
Sjoebasjitsj bij koning Peter
Britse vakverenigingsmissie
naar Griekenland
HOOFDKWARTIER VAN DEN
FUHRER,' 16 Jan. Het opperbevel
der weermacht deelt mede:
In de frontsaillant tussen Malmedy
en Bastogne leverden onze troepen
ook gisteren weer zware, maar sue-,
cesvolle afweergeveohten tegen de
concentrische doorbraakpogingen van
den vijand. In hevige tankgevechten
werden in dit gevechtsgebied 75 vij
andelijke tanks vernietigd. Op de
oostelijke Moezeloever hebben zich
aan weerskanten van Remich heftige
plaatselijke gevechten ontwikkeld. In
de sector Hatten-Rittershofen in de
Elzas stortten de de gehele dag voort
gezette Arrierikaanse aanvallen weer
bloedig inéén.,
Een vrij sterke gevechtsgroep van
het garnizoen La Rochelle drong bij
een moedige uitval naar het noord
oosten door tot aan de monding van
de Sèvre en wierp daarbij de in dit
gebied liggende vijandelijke belege
ringsstrijdkrachten uit haar stellin
gen..
In Italië kwam het ook gisteren
niet tot gevechtshandelingen van be
tekenis.
In Hongarije sloegen onze troepen
aan de noordrand van het Vertesge
bergte en in het Pilisgebergte vijan
delijke aanvallen af. De verbitterde
gevechten in 'de straten van Boeda
pest duren vport. Uit het oostelijke
deel der stad hebben de verdedigers
hun stellingen naar het centrum te
ruggenomen.
In het Hongaars-Slowaakse grensge
bied ondernamen de bolsjewisten gis
teren slechts zwakkere aanvallen, die
geen succes hadden. Westelijk van
Krosno 'zijn zware gevechten ont
brand met de Sowjets, die ook hier
tot de aanval zijn overgegaan.
Tussen de Karpathen en de Memel
wierp de vijand nieuwe infanterie- en
pant6erstrijdkrachten in de voor
naamste gevechtsgebieden van de gro
te winterslag. In de grote bocht van
de Weichsel woeden hevige gevechten
tussen de Nida en de'Boven-Pilica, bij
Kielce, Radom en zuidwestelijk van
Warka.
In de driehoek tussen Weichsel en
Boeg en op de Narefbruggenhoofden
aan weerskanten van Ostenburg kon
den de met overmachtige strijdkrach
ten aanvallende bolsjewisten vrij die
pe penetraties bewerkstelligen. Een
doorbraak werd echter door onverwijld
ondernomen tegenaanvallen onzer re
serves verijdeld. Honderd Sowjettanks
werden stukgeschoten.
In het Oost-Pruisische grensgebied
mislukten talrijke vijandelijke aan-
BERN, 17 Jan. (DNB) Reuter
meldt, dat" president Roosevelt bezig
is met de voorbereiding van een
korte boodschap ap,n het, Congres
over de invoering' van het stelsel van
de nationale /dienstplicht. De bood
schap zal bestaan uit èen oproe"
zonder compromis tot de algemenie
dienstplicht en zeer nauw verband
houden met de boodschap tot het
Coner is van 6 Januari.
vallen tassen de Rominter heide en
de straatweg Ebenrode-Gumblnnen.
In de zware gevechten ging ln weerwil
van de verbitterde tegenstand onzer
troepen een smalle terreinstrook met
Schlossberg verloren. De samenhang
van ons front werd echter ln alle sec
toren gehandhaafd, waarbij 102 vijan
delijke tanks werden stukgeschoten.
Zuid- en Zuidoost-Duitsland waren
gisteren overdag het aanvalsdoel van
formaties Amerikaanse terreurvlieg-
tuigen. Bovendien vielen de Engelsen
West-Duitsland aan. Er ontstond
schade, vooral in woonwijken van
verschillende steden, in het bijzonder
van Wenen, Augsburg en Reutllngen.
Bij een aanval van zestien Britse
tweemotorige bommenwerpers op een
havenstad aan de ku?t van West-
Noorwegen werden zeven vijandelijke
vliegtuigen neergeschoten door twaalf
Duitse Jagers en twee door luchtaf-
weerboten, zodat daar meer dan de
helft der aanvallers aan onze afweer
ten offer viel.
Het lange-afstandsvuur op Londen
wordt voortgezet.
HET DAGBLAD
Ie JAARGANG No. 322
DONDERDAG 18 JANUARI 1945
Uitgave: N.V. De Arbeiderspers Bureaux voor redactie en administratie: Hooigracht 31, Leiden.
Tel. 24996 - Postgiro 184120 - Abonnementsprijs 21 ct. per week of ƒ2.73 per kwartaal. Losse nummers 5 ct.
TOKIO, 17 Jan. (D.N.B.) Het
keizerlijke hoofdkwartier heeft van
middag het volgende medegedeeld:
Sedert het einde van het afgelop,en
jaar, trekken de Japanners zich om
strategische redenen uit Akyab terug
op de linkeroever van de rivier de
Palaban. Sedertdien dringt de vijand
van het eiland Maju naar Akyab op en
probeert hij vla de zee, zijn troepen
bij Akyab te versterken.
De Japanse luchtmacht valt sedert
9 Januari dagelijks deze convooien aan
en heeft tot en m,et 13 Januari drie
transportschepen tot zinken en zes
andere zwaar beschadigd, resp. in
brand geschoten.
Twee kruisers werden tot zinken
gebracht. De landingsplaatsen werden
eveneens aangevallen. Zeven plaatsen
werden in brand geschoten, terwijl een
andere landingsplaats werd opgeblazen.
Zes vliegtuigen zijn tot dusverre nog
niet teruggekeerd. Zij hebben zich
waarschijnlijk vrijwillig op hun doel
gestort.
LISSABON, 17 Jan. Volgens
Reuter, heeft Churchill Dinsdag in
het Lagerhuis verklaard, dat hij voor
stander' is van Voortzetting vair de
oorlog „tot aan de onvoorwaardelijke
capitulatie."
Tijdens het verloop der debatten,
werd Churchill verzocht een verklaring
af te leggen ovér de Atlantic Charter.
De premier refereerde aan de verkla
ring van Roosevelt van Decembér 1944
en was van mening, dat het „niet
waarschijnlijk" is, dat alle doelstellin
gen van de Atlantic Charter onmiddel
lijk bereikt kunnen worden.
Op de vraag, ol hij niet wilde ver
klaren, welke delen van de Atlantic
Charter wel onmiddellijk verwezenlijkt
kunnen worden, antwoordde Chur
chill: „Ik geloof niet, dat een nood
zaak bestaat om dit te' bespreken,"
Verder deelde Churchill nóg mede,
dat de verliezen der Britse troepen
in Griekenland in de periodevan 3
December tot en met 6 Januari 1945
2101 man hebben bedragen.-
BERLIJN, 17 Jan. De 2ware veld
slagen, die thans tussen de noord
westelijke uitlopers van de Woud-
karpathen en Oost-Pruisen worden
gevoerd, zijn aan kracht en uitge
strektheid toegenomen. Vap beide
zijden worden voortdurend nieuwe
hoeveelheden tanks, stukken geschut
en mensen in de strijd geworpen. De
geweldige worsteling ten zuidwesten
van de Lysa Gora, waar het voor
naamste gewicht van het bolsjewis
tische offensief ligt, is in verschei
dene grote gevechten gesplitst en
culmineert reeds in de crisis. Om
aan deze crisis het hoofd te bieden,
zijn van Duitse zijde reeds de nodige
maatregelen genomen.
Ook al zijn de Duitse verliezen
aanzienlijk, toch hebben de Sowjets
minstens het achtvoudigeaan men
sen en materiaal verloren. Daaren
boven bleef hun in de Narefbrug
genhoofden, alsmede vooral in Oost-
Pruisen, elk operatief succes ont
zegd. Op één dag en volgens nog on
volledige rapporten werden 379 Sow
jettanks, stukken stormgeschut en
gepantserde verkenningswagens ver
nietigd. Dit betekent de uitrusting
van twee complete pantsercorpsen.
Hierbij zijn de verliezen aan tanks
der bolsjewisten in Hongarije niet
opgeteld.
Het belangrijkste Duitse afweersuc
ces werd weer behaald in het Oost-
Pruisische grensgebied tussen Schloss
berg en Ebenrode, waar de Sowjets
met voortdurende steun van artillerie
en slagvliegtuigen 's middags met ge
concentreerde tankstrijdkrachten vijf
uur lang probeerden door het diep ge-
echolonneerde Duitse stellingsysteem
heen te breken. Zij werden volkomen
uiteengeslagen. Enkele gevechtsgroe
pen, die tijdens sneeuwjachten aan
Naar het ln Bordeaux verschijnen
de blad /La Nouvellé République"
meldt), heeft de Belgische minister
Spaak op een vergadering der socialis
tische partij verklaard, dat de socia
listen bereid zijn met>de communisten
samen te werken
GENÈVE, 17 Jan. Naar het tele-
graafagentschap van de regering De
Gaulle uit Athene meldt, zou gene
raal Scobie zijn wapenstilstands
voorwaarden vervat in zijn overeen
komst met de opstandelingen, heb
ben ingetrokken, „wegens talrijke
schendingen van het internationale
oorlogsrecht door de rebellen".
Volgens Exchange verlangt de leider
der Grieksche liberalen, Sofoelis, een
volksstemming over de regerings
vorm alvorens algemene verkiezingen
worden gehouden, terwijl Piastiras
parlementsverkiezingen wenst.
het Duitse, versperringsvUur konden
ontkomen, werden door de Duitse gre
nadiers. en pantsergrenadiers met
handgranaten en bajonetten ln de pan
gehakt. In de sedert dagen fel omstre
den stad Schlossberg, verdedigden
Oost-Pruisische troepen hun geboorte
grond met de grootste verbittering.
Ten noorden van de Rominter helde
storten aanvallen der Sowjets, ter
sterkte van bataljons, nóg voor het
bereiken Van de Duitse linies Ineen.
Aan de Naref
Ook aan de Naref-bruggenhoofden,
waar de slag ln alle hevigheid woedt,
heeft het Duitse front, ondank6 de
Sowjetdruk, standgehouden. Ten wes
ten van Rozan moesten de bolsjewis
ten naar hun punt van uitgang terug
keren. Een grote eenheid, die de oos
telijke rand van MSack bereikte, werd
in zware straatgevechten gewikkeld.
Ten zuiden van deze stad scheurden
gepantserde stoottroepen de Sow jet
flank open en sneden zij aanzienlijke
onderdelen van de Bolsjewistische
aanvalswlg af. Ten noordwesten van
Serocke, waar het zwaartepunt van de
Sowjetaanval lag, werd een penetratie
afgegrendeld. Sowjeta an vallen ln de
driehoek WeichselBoegNaref blo-
ven zonder resultaat.
MILAAN, 17 Jan. De laatste da
gen zijn wederom hevige Angel-Sak
sische terreuraanvallen op het Noord-
Italiaanse gebied ondernomen. In
Bologna werden het hospitaal. „Cen-
tro Putti" en andere ziekenhuizen als
mede de zetel van den aartsbisschop
zwaar beschadigd.
Bijzonder hevig was een aanval op
het reeds vaak gebombardeerde Ve
rona. Gebouwen van onschatbare
historische en culturele en kunst
waarde werden vernietigd.
De Capella san Brunone met fres
co's uit de middeleeuwen, de hoofd
bibliotheek, de Capella Cipolla met
antieke fresco's en het beroemde Pa
lazzo del Diamanti zijn volkomen
vernietigd.
Zwaar beschadigd werden de kerk
Santa Apostoli, het Palazzo Bertani,
een wereldberoemd bouwwerk uit de
vijftiende eeuw, het Academie-Paleis
uit de vijftiende eeuw en de in 1324
gebouwde kerk Santa Maria della
Cala.
De zon gaat op 18 Jan. onder om
17.01 uur en op 19 Jan. op om 8.39
uur. i
Maan op 18 Jan. op om 11.14 uur
en onder om 22.36 uur.
E.K. 21 Jan. V.M. 28 Jan., L.K.
5 Febr., N.M. 12 Febr.
Er is een man flauwgevallen.
Een lange, magere, broodmagere
man, met boven een dunne hals een
vlekkerig-rood doodshoofd, waar de
scherpe jukbeenderen spookachtig
uitsteken.
Hij stond in de lange, lange rij
vopr de cafetaria, waar voor een paar
centen een hapje stamppot of een
bordje soep verstrekt wordt. Een rij
van honderden mensen, die er al des
morgens heel vroeg gaan staan.
De tnan stond nog-heel ver van
de deur u>aar etensgeuren uitwaaii-
den, geuren die de menigte deden
reikhalzen. Hij stond er misschien al
een paar uur, met lege maag en natte
voeten. En plotselingzakte hij voor
over, steunde nog even op een paar
vrouwen voor hem, gleed toen op de
grond, geluidloos en zacht. De men
sen weken een weinig uiteenr een
juffrouw gaf een verschrikt gilletje,
maar niemand dorst goed zijn plaats
te verlaten om hulp te gaan halen.
Dat heeft een voorbijganger ten
slotte maar gedaan
Die man is de enige niet. Wij
hebben expeditieknechten in elkaar
zien zakken achter hun wagen, wij
hebben vrouwen gesproken, die om
vier uur des middags nog niets ge
geten hadden, omdat het weinigje
brood dat er in huis was, voor de
kinderen bestemd was.-
In 'de laatste weken 'ziet men het
de mensen aan, dat de kleine huis
houdelijke voorraadjes op zijn en het
aantal maaltijden in vele gezinnen
beperkt blijft tot twee per dag. Men
ziet de mensen op straat, in de ar
beiderswijken vooral, steeds mager
der worden, steeds ziekelijker. Zie
haar de beentjes van de kinderen,
zie naar de dunne armpn, naar de
bleke snuitjes. Lees de honger van
de gelaten der afgetobde huismoe
ders, zie de wanhoop in hun violet-
omkringde ogen.
Het i? Januari, de helft van de
maand is al om. ~De helft van de
maand, waarin verhoging van de
rantsoenen werd toegezegd. Die rant
soenverhoging is er nog niet, en de
bevolking van Amsterdam kan bijna
niet meer wachten. Zij is aan liet
einde van haar uithoudingsvermogen,
zij heeft de buikriem zo ver dicht-
gesnoerd dat er geen plaats meer is
voor een nóg nauwer gaatje.
Het is Januari, wintèrmaand. In
duizenden Amsterdamse gezinnen is
de kachel uit, schreien de kinderen
met blauwe lippen van kou en hon
ger. In duizenden gezinnen heersen
ivanhoop en bange twijfel.
Er is een man flauwgevallen.
Eén man. Eén van de 800.000 Am
sterdammers zagen wij langzaam,
geluidloos ineenzijgen voor de cafe
taria. Madr_ hij is een van het grote
leger der hongerenden, een dér dui
zenden die met een 'lege maag naar
GRONINGEN, 17 Jan Het
wordt zo langzamerhand tijd, er
eens op te wijzen, dat velen in Hol
land er ten aanziervvan de voedsel
positie in het Noorden en de wijze
waarop er bij ons aan allèrlei be
geerlijke zaken te komen is, voor
stellingen op na houden, welke zeer
spoedig tot grote teleurstellingen
aan de andere zijde van het IJssel-
meer moeten leiden. Wie in de ge
legenheid is, kennis te nemen van de-
verschillende smeek- of lievre bestel
brieven, welke in Holland aan fami
lieleden, vrienden ep kennissen in
het Noorden worden gezonden, kan
er zich niet anders dan over ver
bazen, dat men in Amsterdam, Rot
terdam, Den Haag en andèré plaat
sen blijkbaar meent, dat wij hier in
het Noorden in luilekkerland leven.
Wij troffen onder de eerste verzoe
ken om voedsel vooralaardappelen,
graan en ook boter en natuurlijk ook
gerookt spek en droge worst aan. Ook
Edammerkazen alsof Edam in het
Noorden ligt -lucifers, zout, kaar
sen, tabak, alsof er in Friesland, Gro
ningen en Drente geen distributie
bestond
Men begrijpe ons goed: wij gunnen
de hongerende landgenoten in het
Westen gaarne het beste wat er te
krijgen is, maar een weinig begrip
voor de wijze, waarop velen hun fami
lieleden enz. etenswaren zenden n.I.
door van hun eigen schamele voorraad
iets af te staan of door hun moeizame
tochten naar het platteland levens
middelen bijeen te brengen, mogen wij
toch wel verwachten.
„Het komt er niat op aan wat het
kost; stuur maar wat je kan krijgen",
is meestal h^t slot van de smeekbrie
ven.
Waarlijk, men schijnt er in Holland
de mening op na te houden, dat wij
hier in het Noorden, de pakjes boter,
het vet en. het spek ma^r zo van de
bomen kunnen plukken. Deze geheel
verkeerde voorstelling van zaken dient
naar onze mening thans eens te wor
den recht gezet. Wij hier zijn ook ge
bonden aan een zeer strenge doch eer
lijke distributie. Dat wij hier wat rui
mer in b.v. aardappelen en pet graan
zitten, is een gevolg van het" feit, dat
door het uitvallen van verschillende
vervoersmiddelen deze levensmiddelen
niet kunnen worden getransporteerd
naar de gebieden in het Westen,'
waarvoor zil bedoeld zijn. Wat de vet-
posltie betreft, deze ls ook onder de
strenge wetten van de distributie ge
steld' en die anders dan door ruiling
ln het bezit kan komen van gerookt
spek, vet of een kaas heeft een relatie
op het platteland bij wie uit de eigen
voorraad wordt geput of... men <oopt
uit de zwarte handel met alle kwade
gevolgen van dien.
Waarlijk, als men zelf helemaal
honderd gram kaas ln de veertien
dagen toegewezen krijgt en men leest
de aanvragen uit Holland om Edam
mer kazen- (meervoud), dan wordt
men toch onwillekeurig wat kriebelig.
Overigens, ook afgezien van dit
alles: men doet er goed aan, er reke-
nlong mede te houden, dat ook ln het
Noorden de voedselpositie langzaam
maar zeker slechter zal worden. Waar
men tienduizenden geëvacueerde»
moet Voeden wij hoorden van boe
ren, die er liefst vijf thuis gestuurd
kregen wordt de spoeling onvermij
delijk dunner.
Het is'natuurlijk mogelijk, dat de
bed gaan, met een lege maag op
staan.
Hulp moet geboden worden. Hulp,
snel en afdoende. Het gaat om ons
leven, het gaat om onze volkskracht.
geschetste onjuiste voorstellingen het
gevolg zijn van geestdriftig^ verhalen
van mannen of vrouwen, die naar het
Noorden getrokken zijn en hier gefou-
rageerd hebben. Wie echter op grond
van de ondervinding van enkelingen
meent, dat het Noorden het land van
belofte is wij herhalen het die
zal bedragen uitkomen en.daarom Is
het beter, reeds nu tegen overdreven
verwachtingen te waarschuwen.
BERN, 17 Jan. Peter van Zuid-
Slavië. die meer dan drie weken ge
weigerd heeft zijn minister-president
SJoebasjitsj te ontvangen, heeft, haar
Reuter meldt, thans SJoebasjitsj ont
vangen. Deze ontvangst door den ko
ning, volgde op een onderhoud van den
koning met Eden. Bij de ontvangst
waren ook de vertegenwoordigers van
Tito in het kabinet-Sjoebasjitsj-Restfca
en de plaatsvervangende minister-pre
sident Drago Maroesltsj aanwezig.
Hierdoor ls de weg voor een oplossing
van de politieke crisis ln het voorma
lige Zuid-Slavlë en voor het spoedige
van kracht worden van de overeen
komst Tito-SJoebasjitsj gebaand.
GENÈVE, 17 Jan. Volgens een
bericht van Reuter heeft de Britse
regering na een langdurige bespre
king met leden van de Labourpartij
besloten een vakverenigingsdelegatie
onder leiding van den minister van
arbeid Bevin naar Griekenland te
zenden.
Geen personenstoomtreinen
in Frankrijk j
Het gehele verkeer met stoom
treinen voor personen wordt met in
gang van heden in Frankrijk voor
lopig stopgezet. Alleen de electrische
treinen en de arbeiderstreinen op
korte afstand zullen blijven rijden.
Churchill heeft in het Lagerhuis
medegedeeld, dat de verliezen van het
Britse Imperium sedert het uitbreken
van de. oorlog tot 30 November 1944
1.034.554 man hebben bedragen.
Om de verliezen der geallieerde
luchtmacht, aan te vullen, ziin twee
Braziliaanse afdelingen in Italië aan
gekomen, de eerste groep in October,
dé tweede in December.
Keuringen Waffen-//
Flinke, gezonde- Nederlandse jongens
kunnen zich melden voor de Waf-
len-jj: artillerie, flak, panzer, fall-
schirm Jager, gemotoriseerde troepen,
infanterie, enz., enz. Donderdag en
Vrijdag de 18de en de 19de Januari
1945, om 10 uur, vindt in het gebouw
van het jf-Ersatzkommando „Nleder-
lande", -Nebenstelle, Dam 4, Amster
dam, een keuring plaats.
Flinke, gezonde, Nederlandse meis
jes en vrouwen van 18 tot 30 Jaar
kunnen zich melden vóór het Deut
sche Rode Kreuz. Voor dezen is er
Donderdag en yrij dag de 18de en 19de
Januari om 13 uur in het genoemde
gebouw een keuring.
Directeur: H J. Kerkmeester, Bus-
sum; hoofdredacteur: Hendrik Llndt,
Amsterdam, plv. hoofdredacteur; lr.
A. H. de Haas van Dorsser. Haarlem:
binnenland: J. v. Grieken; illustratie
en opmaak: R. Kampstra; volkscul
tuur en kunst; M. Wolters; sport: J J.
Llber; advertenties: A. H Lammers,
allen te Amsterdam. K 113
