De problemen van het
Nederlandse Volk
VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
„Wat nu?
Duits bruggenhoofd over
de Maas gevormd
Duidelijk standpunt van den
Rijkscommissaris
Walcheren's bevolking evacueert
Nieuwe successen
in Lotharingen
V
Gezondheidstoestand
Rechtspraak
Het Lange Voorhout
bedreigd
Hulp Rode Kruis
Boodschap ïot het
Amerikaans Congres
Duikbootactie herleeft
Mededeling van Duits
hoofdkwartier
DEN HAAG, 8 J&n. In deze voor
ons volk ernstige ure heeft Rijks
commissaris dr. Seyss Inquart ge
sproken. In een uitvoerige radiorede
liceft hij Zondagavond alle proble
men aangeroerd, waarjnee ons volk
thans worstelt. Klaar en duidelijk
heeft hij zijn standpunt uiteengezet
zonder nochtans het Nederlandse
volk een gedragslijn voor te schrij
ven. Integendeel: Hij laat aan ons
zelf de beslissing en daarom eindigt
zijn rede met de woorden „wat nu"?
Voordat wij op een andere plaats
in dit blad Op de bijzonderheden in
gaan, geven wij ,thans eerst een alge
meen overzicht van deze rede.
Allereerst behandelde de Rijkscom
missaris het voedselvraagstuk. Hij her
innerde aan de rantsoenen, die wij ln
het begin van het vorig Jaar hadden,
rantsoenen, die ons thans sprookjes
achtig schijnen; 1800 gram brood en
70 gram meel, 150 gram vermicelli
e.d„ 250 gr. suiker, 125 gr. Jam, 125
gram vlees, 140 gram boter, 50 gram
kaas, ongeveer 3 kg. aardappelen en
IJ liter melk. Die rantsoenen hadden
kunrten blijven bestaan tot de nieuwe
obgst, omdat het Rijk voor al het uit
gevoerde voedsel een gelijkwaardige
Invoer had toegezegd (b.v. graan voor
groente). In het najaar echter is een
grondige wijziging gekomen ln de
situatie. Er zijn daarvoor verschillen
de oorzaken aan te wijzen: spoorweg
staking, het uitvallen van de, binnen
vaart, dus vermindering van transport
middelen. Maér ook andere oorzaken:
Het Rijk kon door de veldtocht ln
Frankrijk en de bomaanvallen ln
West-Dultsland voorlopig minder aan
voeren dan ln de bedoeling lag, de
weermacht moest door het wegvallen
van treinen en schepen zich ln het
land nelf gaan voeden, de boeren wer
den ongerust en hielden hun produc
ten vast, de vijand vernielde Walche
ren en ook Zuid-Beveland en Brabant
vielen weg als verzorgers. Zodoende
ontstond een situatie, waarbij de ver
antwoordelijke Nederlandse autoritei
ten slechts zeer Kleine rantsoenen ter
beschikking konden stellen.
Wanneer echter alle delen van de
bevolking zich tot het uiterste in
spannen, is een verhoging mogelijk
tot 1400 gram brood, 125 gram" vlees,
100 gr. olie, 50 gram kaas en zeker
3 kg. aardappelen, waarbij echter
zekere voorwaarden vervuld moeten
zijn (geregeld dorsen, geregeld ver
voer, geen verkoop in de zwarte han
del enz.) Het allerbelangrijkste blijft
aller bereidwilligheid, al het moge
lijke te doen. Toen b.v. de leider van
de afd. vervoer van het departement
van Waterstaat onderdook, aldus de
Rijkscommissaris, gaf dat een verlies
van minstens twee weken tijd. Mag
hij daarvoor het grootkruis van een
huisorde verwachten?
Met cijfers bewees de Rijkscommis
saris, dat er op dit ogenblik scheeps-
rulmte voldoende is, aile Duitse auto
riteiten hebben hun medewerking
toegezegd, het komt hier op de schip
pers aan.
Nadat de Rijkscommissaris'fee wezen
had op de schrijnende tegenstelling
tussen de bevredigende voedselvoor
ziening gedurende meer dan vier ja
ren Duitse bezetting en de voedsel-
nood ln de door Engelsen, Amerikanen
en bolsjewieken bezette gebieden,
sprak hij over de werkloosheid,
die ln de bezettingstijd verdwenen ls.
De gezondheidstoestand van het Ne
derlandse volk ls, zoals met cijfers
werd aangetoond, eer beter dan slech
ter geweest, als men de bezettingsjaren
vergelijkt met de Jaren 19141918.
Toen steeg b.v. het sterftecijfer /van
12,4 tot 13,1 om ln 1917 door de griep
epidemie 17,1 te bereiken. Nu steeg
het cijfer ln 19401945 van 9,5 op 10.
De besmettelijke ziekten zijn zelfs
minder geworden." Sterker nog spreken
de cijfers van huwelijk en geboorte.
Tijdens de oorlog 19141918 zijn die
tot op de helft gedaald. Van 1940 tot
1943 zijn ze gestegen van 20,8 tot 23
p.m. De bevolking van Nederland steeg
ln 1943 voor het eerst boven de 9 mil-
lloen. De oorzaken zijn het verdwijnen
der werkloosheid, een betere regeling
der belastingen, klhderbpslag en ln
het algemeen de zorg voor de kinder
rijke gezinnen-. Hoewel de belastingen
moesten worden verhoogd, de Inkom
stenbelasting b.v. tot het drievoudige,
betaalt een gehuwd arbeider of kleine
ambtenaar met drie of vier kinderen
thans minder Inkomstenbelasting dan
ln 1939. Al deze maatregelen leidden
er toe, dat de Nederlandse bevolking
de toekomst met vertrouwen tegemoet
zag.
En toch beweert de vijandelijke pro
paganda, dat het Nederlandse volk on
der een onbeschrijfelijke druk, onder
terreur geleefd zou hebben. De proef
op de som leveren vooral twee bevol
kingsgroepen, die het meest weerloos
staan tegenover ruw optreden en ge
brek aan discipline, n.l. de kinderen
en de vrouwen. Overal kan men echter
zien, aldus de Rijkscommissaris, hoe
onbevangen de kinderen den Duitsen
soldaat tegemoettreden. En kon niet
elke Nederlander vaststellen, dat
vrouWen en meisjes ln de donkere win
termaanden 's avonds onbekommerd
alleen op straat lopen of fietsen? In
Brabant schijnt dat volgens radiobe
richten anders te zijn.
Ook hoort men wel zeggen, dat de
rechtbanken onder druk zouden staan.
Nooit is echter pressie op de rechters
uitgeoefend, hoewel deze soms bij ern
stige vergrijpen opvallend lichte straf
fen oplegden. Alleen werden rechters,
die weigerden—verder te werken, ont
slagen, Wie dienst weigert, verliest
zijn post. De nieuwe rechtbanken, wel-
J ke werden Ingesteld, hebben zeer be
vredigend gewerkt en tot de politieke
ontspanning bijgedragen. Wat de bij
zondere Duitse rechtbanken aangaat,
kan worden vastgesteld, dat het aantal
ter dood veroordeelden, ook als men
er de gevallen van doodschieten bij
verzet bij rekent, minder bedraagt dan
hét aantal slachtoffers van een enkele
Engels-Amerikaanse terreuraanval op
dö stad /Nijmegen.
HET DAGBLAD
Ie JAARGANS No. 314 DINSDAG 9 JANUARI 1945
tlitgave: N.V. De Arbeidersper» Bureaux voor redactie en administratie: Hooigracht 31, Lelden.
Tel. 24996 - Postgiro 184120 - Abonnementsprijs 21 ct. per week of 2:73 per kwartaal. Losse nummers 5 ct.
DEN HAAG, 8 Jan. Ook op het
Lange Voorhout zijn thans de eerste
bomen ten offer gevallen aan het op
brandhout beluste publiek. Hierme
de is een van de fraaiste plekjes van
de stad geschonden. Betekent dit het
begin van het einde?
Hetzelfde kan men vragen ten aan
zien van de oude Schevenlngseweg,
waar ook al bomen verdwenen zijn.
Het principe der bezettingsmacht
was, de Nederlanders ln hun particu
liere leven zpveel mogelijk ongehinderd
te laten eh de politieke activiteit
ln zoverre te controleren, dat er geen
vijandige actie uit ontstaat. Een Ame
rikaans politle-offlcier zelde dezer da
gen, dat hij niet in Duitsland kwam
voor een bezetting van orde, maar
voor een bezetting der verovering. Wat
zegt de Nederlander van de Duitse be
zetting? Wat zij er eefi van verovering
of een van ordening?
Van September, zei de Rijkscom
missaris, dat voordien vele Nederlan
ders, vooral Hollanders, liever af
wachtten, hoe de strijd tussen de
grote mogendheden zou aflopen. Dat
kan nu niet meer en het heeft wel
licht dit voordeel, dat Nederland door
het lijden en het overwinnen van
eigen nood bewust en met overtuiging
kan intreden in de kring dergenen,
die in de toekomst zullen beslissen
over het lot van ons continent.
Het was mogelijk geweest, ook ln
deze tijd met uiterste discipline veel
te redden. In plaats daarvan kwam de
georganiseerde sabotage. Het signaal
daartoe was de spoorwegstaking, waar
op de heren ln Londen vreselijk trotó
schijnen te zijn. De feiten zijn de vol
gende: geen spoorwegman ls vervolgd,
de stakers zijn ontslagen. ZIJ zullen
alleen dan en ln zodanige omvang
weer aan het werk kunnen komen, als
de bezettende i macht doelmatig acht.
De verantwoordelijke leiders zuilenter
verantwoording geroepen worden, maar
de bezettende macht heeft daar ech
ter geen haast mee. 1
Over eventuele hulp van het Rode
Kruis zei de Rijkscommissaris, dat de
thans in het vooruitzicht gestelde hoe
veelheden niet van veel betekenis zijn.
Wanneer men van de 2| A 3 milliard
gulden bezittingen fn hét buitenland
levensmiddelen kocht ln Argentinië en
een deel van de if millloen ton
scheepsrulmte met eigen bemanning
naar Holland liet varen, behoefde nie
mand hier honger ts lijden. Waarom
gebeurt dat niet? 'Door de blokkade?
Of willen de Nederlanders ln het bui
tenland dat niet?
Over de reorganisatie van het Rode
Kruis hier te lande zei de R.K., dat
het noch ln de bedoeling ligt, pit het
Nederlandse Rode Kruis een riat.-soc.
partijorganisatie te maken, noch er een
Duitse Instelling van te maken.
(Zie verder pag 2)
DEN HAAG. 6 Jan. Een Neder
lands oorlogscorrespondent was. vol
gens radio Oranje, dezer dagen op het
eiland Walcheren, waar de Engelsen,
geholpen door een groepje Hollanders,
met de amphiblsche landingsvaartui
gen en pantserauto's bezig waren, de
bevolking te evacueren. Hit meldde op
2 Januari o.a.:
„Vandaag wordt er niet geëvacueerd,
want de mist ls zo dik, dat Je hem wel
kunt snijden. Bovendien gaat de kou
Je door merg en been. De mensen hier
ln Vrouwenpolder zullen nog één dag
langer op hun evacuatie moeten wach
ten De schepen zouden zeker hun weg
wel vinden, maar over een paar uur
ls het eb en Je kunt ln deze Ijzige kou
het risico niet nemen, met een aan
tal mensen twaalf uur ln zo'n open
schuit op een of andeye zandbank vast
te zitten.
Ongeveer 6000 mensen moeten wor
den weggebracht maar er zijn nog dui
zenden over op kleine plekken, die bo
ven ijet water uitsteken. Je hoort hier
schrijnende verhalen. Een burgemees
ter vond vier kinderen op de zolder
van een eenzame overstroomde boer
derij. In de keuken was de kachel bo
ven het water gehesen en daarvoor
stond de moeder te koken. Ze stond
tot haar middel ln het water.
STOCKHOLM, 8 Jan. President
Roosevelt zegt in een boodschap tot
het Amerikaanse congres, dat rege
ring en volk één verwachting heb
ben: De hoop op de vrede. Onze ver
liezen, aldus de president, zullen
zwaar zijn. De geallieerden zullen tot
de eindoverwinning gemeenschappe
lijk strijden. Zij hebben een jaar
achter de rug, dat eindigde met een
tegenslag vcor hun wapenen. Wij
hebben thans de meest kritieke faze
van de oorlog bereikt. Het is zeer
wel mogelijk, dat de vijand verdere
pogingen zal doen om door de ge
allieerde linies te breken en dat hij
zijn duikboten zal verbeteren.
Roosevelt verlangt een uitbreiding
der wapenproductie. Vele belangrijke
productieplannen worden beleihmerd
door het gebrek aan werkkrachten.
Hij beveelt het congres aan, een wet
betreffende de nationale dienstplicht
aan te nemen.
Ten aanzien van de buitenlandse
politiek verklaart de president, dat
zich tegen het einde van de oorlog
natuurlijk meningsverschillen onder
de geallieerden zullen voordoen. „Wij
mogen niet toegeven, dat deze me
ningsverschillen ons van elkander
scheiden. De Verenigde Staten zullen
niet aarzelen hun Invloed aan te
wenden, om, voor zo ver het mense
lijkerwijs mogelijk is, de verwezen
lijking van de beginselen der Atlan
tische Ch$>-ta te waarborgen."
Een kleine scheur ln de muur van
de boerderij ls een paar dagen later
een groot gat. Daar werken eb èn vloed
aan en ook de vorst. En toch, wat
een moeite k06t het soms, de mensen
bij te brengen, dat evacuatie nood
zaak is.
Honderden geëvacueerden zitten ook
ln de kérk in Veere. Onder de grote
gewelven zijn noodstallen gebouwd,
waar een aantal half verhongerde
koelen zijn ondergebracht. Naast de
kluis, waarin de o\fle boeken van de
abdij zijn opgeborgen, ligt een groep
gelten ln het stro en verderop zijn een
aantal -boeren bezig, hun paarden te
verzorgen, die dagenlang ln Ijskoud
water hebben gestaan. Een aantal
koelen zijn naar Zuld-Beveland ge
bracht, maar de toestand ls zo. dat
het nog te vroeg ls, een beeld te vor
men van de schade, die aan de
Walcherense veestapel is toegebracht.
Ook de meeste vluchtelingen van
Walcheren zijn op Zuld-Beveland on
dergebracht.
BERLIJN, 8 Jan. In de laatste
tien dagen, van 27 Dec. tot 7 Jan.,
hebben Duitse duikboten veertien
vijandelijke koopvaardijschepen met
een inhoud van 88.000 brt„ alsmede
vijf torpedojagers, korvetten en ge-
leidevaartuigen in de grond geboord.
Deze - successen, trekken des te meer
de aandacht, daar een deel hiervan
plaats vond in het Kanaal. In ieder
geval, zo wordt in Berlijnse militaire
kringen geconstateerd, betreft het
hier een herleving van de Duitse
duikbootactie in verschillende gebie
den van de strijd ter zee.
Ondanks alle Inperkingen verschij
nen er in Duitsland toch nog altijd
3200 kranten en periodieken, die door
de poet bezorgd worden. Einde Maart
1939 waren- er 8200. Tweevijfde van
alle krantenpost loopt over het Ber
lijnse postkantoor.
Een honderdtal vijandelijke vlieg
tuigen is ln de nacht van 6 op 7 Janu
ari verschenen boven Tokaldo en bo
ven de oostelijke wateren en oostkust
van Japan. Er werden brahdbommen
geworpen op Nagoya en Hamamoetsoe.
De verliezen aan Japanse zijde worden
als gering gekenmerkt.
De president van de Poolse Sow-
jet heeft tot „ambassadeur van de
Poolse republiek" ln de Sowjet-Unie
benoemd Sigmund Modzelewski.
De Amerikaanse regering heeft de
onverwijlde oproeping gelast van alle
om redenen van hun beroep vrijgestel
de mannen, die zonder verlof van de
bevoegde overheid hun werkkring neb
ben verlaten. Rond vijf millloen man
in de leeftijd van 18 tot 37 Jaar vallen
hieronder.
In Duitsland woiden ln elke vier-
milllard bonnetjes aangewezen. De
weekse periode tussen de 12 en de 15
winkeliers hebben dus per Jaar 150
tot 180 millloen bonnetjes te incasse
ren, te sorteren op te plakken en in te
leveren.
HOOFDKWARTIER VAN DEN
FÜHRER, 7 Jan. Het opperbevel
van de weermacht maakt bekend:
Bij Wanssum in zuidoostelijk Ne
derland hebben onze troepen de laat
ste dagen een bruggenhoofd over de
Maas gevormd en alle tegenaanval
len van de derde Engelse divisie met
zware verliezen voor den vijand af
geslagen.
In de noordelijke Ardennen zijn
gisteren de aanvallen der Amerika
nen onder de indruk van hun zware
verliezen der voMge dagen geluwd.
In het gebied van Bastogne gelukte
het onze formaties, ondanks taaie
vijandelijke tegenstand, nieuwe
steunpunten uit de vijandelijke front
bocht rondom de stad los te breken.
De gevechten ln Lotharingen en
de Elzas brachten nieuwe successen
aan onze troepen. Tegenaanvallen
der Inmiddels aangevoerde Ameri
kaanse formaties zijn mislukt ten
noordwesten van Rohrbach, alsmede
aan de daluitgangen der Beneden-
Vogezen. Bij Philippsburg ls een ves
ting der Maginotlinie met de gehele
Amerikaanse bezetting gecapituleerd.
In de Rijnvlakte ten noorden van
het Bos van Hagenau .hebben onze
troepen talrijke plaatsen bevrijd en
hun bruggenhoofd ten noorden van
Straatsburg, ondanks vijandelijke
tegenaanvallen, versterkt. In het
westen werden gisteren 73 vijande
lijke tanks stukgeschoten, terwijl
talrijke stukken geschut en pantser-
afweerwapens werden buitgemaakt.
Luik en Antwerpen liggen onder ons
langeafstandsvuur.
In Mldden-Itallë ondernamen de
Britten gisteren afzonderlijke vergeefse
aanvallen in de Romagna. Tussen het
meer Dan Comacchlo en de Adriatlschc
kust duren zware gevechten voort.
In Hongarije heeft het dappere gar
nizoen van Boedapest hevige aanval
len der bolsjewieken afgeslagen. Ten
noorden van de Donau ls de vijand
aan het Gran-front met sterke strljd-
HOOFDKWARTIER VAN DEN FÜH
RER, 8 Jan. Het opperbevel van de
weermacht deelt het volgende mede:
Volgens een door Radlo-Moscou op
31 Decmber 1944 verspreide officiële
Sowjet-verklaring, zouden op 29 De
cember 1944 's middags twee Sowjet-
officieren, die als parlementairen ge
komen waren, voor Boedapest,ondanks
duidelijke kenmerken door Duitse
troepen beschoten en gedood zijn.
Het opperbovel van de weermacht
deelt naar aanleiding hiervan het vol
gende mede: Voor de Duitse hoofd
gevechtslinie zijn niet Sowjet-parle-
mentairen, doch vier tot parlementai
ren gedwongen Duitse krijgsgevange
nen verschenen, die de eis tot capitu
latie aan het garnizoen van Boedapest
moesten overhandigen. Zij voegden
zich vanzelfsprekend onmiddellijk
weer bij de Duitse ttoépen en ver
klaarden, dat zij de opdracht alleen
aanvaard'hadden om aan de gevangen
schap te Ontkomen. De van haar ver
vulde en met een weerzinwekkend be
roep op het volkenrecht gepaard gaan
de Sowjetleugens behoeven geen ver
dere commentaar.
krachten tot de aanval overgegaan. De
meeste aanvallen bleven in ons vuur
steken. Bij de verbitterde gevechten
om de afgrendeling ener vrii diepe
penetratie ten noorden van de Donau
werden volgens de voorlopige berich
ten 23 vijandelijke tanks stukgescho
ten.
In het zuidelijke grensgebied van
Slowakije zetten de bolsjewieken hun
aanvallen met plgatseltik geconcen
treerde strijdkrachten, vooral bij Pu-
kanec, Blauensteln en Lucehes voort.
Zij leverden hun geen noemenswaar
dige resultaten op.
In Koerland drongen onze troepen
benoorden Doblen diep ln het vijan
delijke hoofdgevechtsterreln. De ge
vechten zijn daar in volle gang.
Amerikaanse gevechtsvliegtuigen, die
gisteren overdag hun terreuraanvallen
op West-Dultsland en „hetgebied van
Rijn en Main voortzetten, wierpen
bommen uit vooral op de binnenstad
van Mannheim en Worms. In' de
avonduren troffen de Britten overwe
gend woonwijken van Hanau en
Neuss. Door strijdkrachten der lucht
verdediging werden 25 Anglo-Ameri-
kaanse.vliegtuigen, in hoofdzaak vier
motorige bommenwerpers, neergescho
ten.
Het gebied van, Groot-Londen ligt
onafgebroken' onder ons vergeldings-
vuur.
In de strijd tegen het vijandelijke
ravltallleringsverkeer hebben onze
duikboten ln de eerste dagen van
Januari vijf schëpen met een gezamen
lijke Inhoud van 36.400 brt„ alsmede
vijf torpedojagers en geleidevaartul-
gen, ln de grond geboord. Een ander
schip werd getorpedeerd. Onder de tot
zinken gebrachte schepen bevond zich
een groot troepentramportschlp van
11.000 brt. Het ls gezonken voor
Cherbourg.
Oproep leden Jeugdstorm
Het stafkwartier" van de Nationale
Jeugdstorm is gevestigd te Assen,
Torenlaan 4, tel. 2413 (na 18 uur
2504).
Ieder lid van de Nat. Jeugdstorm
dient zich per omgaande schriftelijk
of persoonlijk met de volgende ge
gevens aan bovenstaand adres te
melden: Naam, voornamen, geboor
tedatum, geboorteplaats, rang func
tie, stamboeknummer jeugdstorm,
datum van inschrijving, voormalig
adres, huidig adres, waar en hoe in
gezet.
Deze oproep geldt ook voor leder
van bijzondere afdelingen, zoals d-
marine-jeugdstorm.
Kameropera staat stop
De Kameropera heeft van 31 Decern
ber J.l. haar werkzaamheden voorlopk
gestaakt, aangezien de tegenwoordig
verhoudingen de vervulling van har
taak op het ogenblik niet mogeb
maken.
De zon gaat op 9 Jan. onder or.
16.47 uur en op 10 Jan. op om 8.48 u
Maan op 9 Jan. op om 3.S7 uur eit
onder om 13.34 uur.
N.M. 14 Jan., E.K. 21 Jan., V.M.
28 Jah., L.K. 5 Febr.
Directeur: H J. Kerkmeester. E
sum; hoofdredacteur: Hendrik L!r
Amsterdam; piv hoofdredacteur;
A. H. de Haas van Dorsser. Haarle
binnenland: J v Grieken, uiugtra
en opmaak: R.« Kampstra, volksci
tuur en kunst: M. Wolters; sport: J
Ltber; advertenties: A. H, Lammert
allen te Amsterdam. K 113
