HET DAGBLAD
jr DAG
LAD
VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
:elle strijd ontbrand in
België en Luxemburg
Duitse doorbraak
bij Gallicano
Rede van dr. Göbbel<
Churchill over de Britse plannen
in Griekenland
Bekendmaking
Vergeten spreekwoord
>laj ia het westen nadert
zijn hoogtepunt
levige gevechten
om Budapest
Resultaten van het
offensief
Eikenloof voor Jürgen
Wagner
Beslissende veldslag in de hoek
v$n de Maas verwacht
„Sturm-Wikinge"
Houding van boer en stedeling dient
aanzienlijk gewijzigd te worden
H.Lindeman overleden
hoofdkwartier van den
ÜHRER. 27 Dec. Het opperbevel
>t weermacht deelt mede:
De grote strijd in het Zuidoosten
in België en Midden-Luxemburg
■emt verder in hevigheid toe. In het
bied ten noorden van Laroche heeft
;h gisteren een tankslag van grote
avang ontwikkeld. Bij geringe eigen
•rliezen wei-den daarbij 70 tanks der
■-de en zevende Amerikaanse tank
visie vernietigd of buitgemaakt. Uit
-t Zuidwesten en Zuiden aanvallen-
trachtten de'Amerikanen verder
raeefs hun rondom Bastogne op
uiw gebied samengedrongen forma
ts te ontzetten. Ook in Midden-
ïxemburg mislukten nieuwe vijan-
lijke aanvallen. Alleen In het gebied,
nwesten van 'Echtemach kon de
zenstander plaatselijk terrein win-
•h Het grote aantal van In totaal
8vijandelijke tanks, dat gisteren
het Westen stukgeschoten of buit-
maakt werd, bewijst de hardheid
■r zevechten en de overmacht van
is tankwapen.
Aan de noordelijke grens van Elzas-
itharingon drongen onze troepen
•n vijand in verscheidene sectoren
rder terug. Ten noordoosten» van
eissenburg werd het voorterrein van
Westwall' gezuiverd en een reeks
aatsen bevrijd.
Duitse jagers- schoten bpven het
>stelijke gevechtsterrein in felle, de
•héle dag door voortdurende, lucht
veel) ten 35 vijandelijke vliegtuigen
•er. Met sterke strijdkrachten be-
Dokten in de afgelopen' nacht eigen
vechts- en slagvliegtuigen het vijan-
•lijke ravitailleringsverkeer. met
mmen.
Het vuur van onze langeafstands-
echtswapens op Lull:. Antwerpen
onden werd voortgezet
Mldden-Italië zijn Duitse en
troepen bij een verrassen-
nval n\het gebied van Gallicano
de Am^-tkaanse stellingen heen-
■roken en. ht-bben formaties van de
ste Amcrlkaar.se divisie Infanterie
rscbeldene kllo.-neters .naar het zul-
n teruggeworpen. Talrijke gevange-
n, in hoofdzaak negers, werden
arblj binnengebracht;. Ten noord
eten van Faenza henv-efde de plaat-
l>ke gevechtsactiviteit
Vrij sterke Duitse strijdkrachten
dden tot begin December in het'ge-
ïd van Podgorlco, ten nooraba van
t meer van Skoetarl, de westeirjke
,nk der uit Griekenland terügm&r-
erende eigen troepen Vbevelligd. In-
jssen hadden overmachtige benden
rljdkrachten de terugtochtswegen
ar het noorden versperd. In harde,
rscheldene weken voortdurende, ge-
chlen gelukte het de Duitse ge-
rhtfgroep de benden terug te wer-
c en de doorbraak door de Monte-
arrljnse bergen te forceren. Ondanks
terst moeilijke toestanden der we-
n in het eerst overstroomde en
rvolgens met lJs bedekte bergter-
in hebben zij thans de aansluiting
onze ln het noorden van Monte-
- gro staande hoofdstrijdkrachten
In Hongarije hebben onze dekklngs-
jepen een .poging van den vijand
het Plattenmeer over te steken
geslagen. De uit het gebied van
hlwelssenburg uitgevoerde aanval-
der Sowjets mislukten. Ten'wes-
van Boedapest slaagde de vijand
rndanks dapper verzet van onze
troepen ln zijn pen^tratlegebieden
naar het noordwesten en noorden uit
te breiden. Aan de westelijke rand
der stad wordt verbitterd gestreden.
Ten noorden van de Donaubocht zijn
wisselvallige gevechten aan de gang.
In het gevechtsgebled van Salgotarjan
wordt ln afzonderlijke penetratie-
plekken gestreden. Aanvallen der bol
sjewieken bij (^ross-Steffelsdorf en
ten oosten Van Kaschau bleven ln
het afweervuur liggen.
Voor ons front ln Koerland stort
ten de grote vijandelijke aanvallen
wederom Ineen. Onze dapper strijden
de divisies, schitterend gesteund door
vliegende formaties en afweergeschut
van het luchtwapen brachten de
aanvallende bolsjewieken wederom een
bloedige nederlaag toe en vernietig
den 111 tanks. Daarmede verloren de
bolsjewieken sedert het begin van de
derde afweerslag ln Koerland in. to
taal 334 tanks.
Op de tweede Kerstdag waren
plaatsen "Sn het West-Duitse gebied,
vooral aan de Midden-Rijn het aan
valsdoel van Anglo-Amerikaanse ter-
reurbömmenwerpers en toestellen ln
scheervlucht. Amerikaanse formaties
wierpen bovendien bommen ln Opper-
.Sllezlë. Door Jagers en afweergeschut
van het luchtwapen verloor de vijand
gisteren in totaal 61 vliegtuigen.
Duitse duikboten hebben twee
krachtig beveiligde schepen met te
zamen' een inhoud 'van -12.000 brt.
tot zinken gebracht en een derde ge
torpedeerd. voorts werd voor Cher
bourg een 14.000 brt. metend passa
giersschip door 'torpedotreffers zo
2waar beschadigd, dat aangenomen
kan worden,- dat het ls vergaan. Uit
groepen beschermende schepen en
duikbootjagers zijn bovendien acht
torpedobootjagers en convoolschepen
tot zinken gebracht.
BERLIJN, 28 Dec. Rijksminister
dr. Göbbels heeft aan de vooravond
van Kerstmis een radiorede gehouden,
waarin hij zich tot woordvoerder
maakte van alle gevoelens en zorgen,
die een gevolg zijn van de lucht ter
reur en herdacht ln het bijzonder de
mlllloenen dappere Duitse soldaten
aan alle fronten. „Well? Duits hart zou
niet van trots en ontroering l'eller
kloppen, zo zelde hij, wanneer lk hier
onze soldaten gedenk, die nu sedert
meer dan eeri week ln het Westen
weer in het offensief zijn en door _hun
heldendom en hun door niets gebro
ken en door niets te breken aanvals-
kracht de gehele wereld ln verbazing
en bewondering hebben gebracht?
Dat. ln de geest met hen het gehele
Duitse volk meemarcheert, weten zij
en dat moeten zij voelen. Onze? innig
ste wensen vergezellen hen bij hun
winteraanvalsslag, waarvan,' 'de eerste
belangrijke resultaten reeds aan de
dag zijn getreden. Niemand zal ver-
Vachten. dat lk behalve de gepubli
ceerde officiële berichten van het op-
perbevèl der weermacht nadere bijzon
derheden zal mededelen over de aan
de gang zijnde operaties ln het Wes
ten, riaar voorbereiding, haar ontwerp
en doelstelling. Daarvoor komt een
gunstige^ tijd c-n gelegenheid."
Over den Pdhrer zelde dr. Göbbels,
dat diens gezondheid prima is. De
Füprer ziet rhet een onwrikbaar ge
loof en standvastigheid de verdere ont
wikkeling van ide ooriog tegemoet. De
overwinning Van onze wapens wordt
gemotiveerd dèor zijn' onwrikbaar be
sluit, nooit voor den vijand te knie
len," van iedere* gelegenheid te profi
teren om hem slagen toe te brengen
en blindelings op zijn volk te vertrou
wen, dat ln dez(è wilde en veelbewogen
tijd de beste en trouwste bondge-r
noot la.
Ie JAARGANG No. 306
VRIJDAG 29 DECEMBER 1944
Uitgave: N.V. De Arbeiderspers Bureaux voor redactie en edministratie: Hooigracht 31, Leiden.
Tel. 24996 - Postgiro 184120 - Abonnementsprijs 21 ct. per week of ƒ2.73 per kwertaal. Losse nummers 5 ct.
STOCKHOLM, 28 Dec. Reuter
meldt, dat volgens berichten, die Don- r
derüagochtend vroeg to Londen wer
den ontvangen, de conferentie te
Athene voor onbepaalde tlid uiteen ls
gegaan. Verscheidene gedelegeerden
hebben Woensdag, toen de Elas haar
voorstellen indiende, de vergaderzaal
verlaten.' Volgens deze berichten heett
Churchill tegenover persvertegenwoor
digers verklaard, dat de Britten vast
besloten zlin Athene en het naburige
geoled te zuiveren. De daartoe nodige
strijdkrachten hebben zij.
Volgens een niet-officieel bericht uit
Athene heeft Cliurchlll verklaard, dat
de toestand ln Griekenland aan een
herziening zou worden onderworpen,
wanneer Roosevelt; Stallh en hll „bin
nen niet al te lange tijd, van nu al te
rekenen", bijeen zouden komen. Ver
der zou Cliurchlll -gezegd hebben, dat
de Britten Griekenland niet zouden
verlaten, alvorens een behoorlijke
Griekse regering gevormd zou zlln.
Wanneer de Grieken,.zelf geen oplos
sing zouden vinden, zou eventueel een
„Internationale trust voor Grieken
land" gevormd moeten worden.
Voorts heeft Cliurchlll tegenover de
persvertegenwoordigers verklaard, dat
er geen sprake van kan zijn, dat de
Griekse koning naar Griekenland te
rugkeert. alvorens een vrije beslissing
door het Volk ls genomen.
Overigens ls men ln de Griekse
hoofdstad van mening, dat er -weinig
kans bestaat. datvsp de huidige con
ferentie beslissingen kunnen worden
genomen.
De leider der Griekse liberale partij
Sophoulos, verliet de conferentie met
de opmerking, dat hij „misselijk" was
van de argumenten, die de communis
ten aanvoerden.
Over de opgewonden scènes, die zich
hebben voorgedaan, toen Churchill de
conferentie verlaten had. wordt nog
gemeld, dat de pauzes tijdens de rede
voeringen zo veelvuldig voorkwamen,
dat een woordelijk protocol niet kon
worden vervaardigd. De leider der com
munisten. Slantos Partsalldis, beweer
de. dat het conflict tussen de Engelsen
aan de ene en de gehele Griekse natie
aan de andere kant bestaat. Generaal
•Piastiras heeft aan de Earn en de Elas
het recht ontzegd zich te beschouwen
als de bevrijders van Griekenland*
De Elas eist, naar voorts ln de
berichten uit Athene wordt gezegd, de
portefeuille van binnenlandse zaken
en Justitie voor zich op. alsmede de
onderstaatssecretariaten van het minis-
Luchtaanval op Tokio
TOKIO, 28 Deo. Het keizerlijke
Japanse hoofdkwartier deelt mede:
„Tokio werd Woensdagmiddag door ca.
50 vijandelijke vliegtuigen aangeval
len, die op de Marlanen gestationneerd
zijn. Volgens de voorlopige berichten
werden veertien machines neerge
schoten en 27 beschadigd. Aan Ja
panse zijde gingen vier toestellen ver
loren.
Schot gelost op Churchill
ZURICH, 28 Dec. Associated ^ress
meldt uit Athene, dat een scherp
schutter van de Elas bulten de Britse
ambassade Woensdag een schot op
Churchill heeft gelost. De kogel trof
een Jonge vrouw op enige honderden
meters afstand.
terle van oorlog en buitenlandse za
ken. Hierdoor zou de, Elas een aandeel
van vijftig procent hebben ln de ge-
eiste nieuwe 'regering.
Do Elas zou voorts geëist hebben,
dat op de eerste ZoAdag ln Februari
een volksstemming over de terugkeer
van den koning gehouden wordt. De
algemene verkiezingen voor de natio
nale vergadering moeten ulterlllk ln
April gehouden worden. De Elas ver
klaart zich bereid, tijdens de volks
stemming Internationale gedelegeerden
toe te laten, om een juiste, gang van
zaken bU de verkiezingen tè waarbor
gen.
De Griekse premier, Papandreoei
heeft verklaard, bereid te zLln aan de
conferentie het aftreden van zljh
regering voor te leggen, wanneer dit
ertoe zou kunnen bijdragen de vrede
ln Griekenland te herstellen.
Op grond van art. 1 der verorde
ning nr. 42/1941 betreffende de ver
plichting tot het verrichten van
diensten en betreffendede beper
king ten aanzien van het veranderen
van betrekking, zóals gewijzigd en
aangevuld door de verordening nr.
48/1942 en op grond van een bijzon
dere machtiging wordt bepaald:
Alle mannelijke Nederlanders en
staatlozen, behorende tot de lichtin
gen 1905 tot en met 1928, die thans
hun woonplaats of vaste verblijf
plaats hebben ln de provincies Noord-4
Holland, Zuid-Holland en Utrecht,
zijn verplicht te werken ln het kader
van de arbeidsinzet. De inschakeling
ln de arbeidsinzet geschiedt door een
bijzóndere oproep. Tot het tijdstip
van de Inschakeling ln de arbeidsinzet
zijn de bovengenoemde personen ver
plicht. met inachtneming van de be
staande vdorschrlften betreffende het
veranderen van betrekking, hun te
genwoordige betrekking te blijven uit
oefenen en m hun woonplaats of
vaste verblijfplaats te blijven.
Alle arbeidskrachten, die noodzake
lijk zijn voor het in stand houden
van het openbaar bestuur, alsmede
voor het voortzetten van de werk
zaamheden van inrichtingen, land
bouw-, veeteelt- en tuinbouwbedrij
ven en bedrijven, waarin een tak van
nijverheid wordt uitgeoefend, alsmede
andere bedrijven, waarin een belang
rijke taak1 wordt vervuld, dan wel
voor de cprlog belangrijke opdrachten
moeten worden uitgevoerd, worden
vrijgesteld en worden niet opgeroe
pen voor de tewerkstelling ln het ka-
Wielrijders op de
rijwielpaden!
De Höhere ff-und Pollzeiführer
en commissaris-generaal voor de
veiligheid wijst er op, dat de
laatste tijd veelvuldig is waarge
nomen, dat wielrijders ook op
wegen, die van fietspaden zijn
vooriien, gebruik maken van de
rijweg en daardoor het verkeer
storen, terwijl zij tevens zichzelf
en anderen in gevaar brengen.
Voor aover er op openbare wegen
fietspaden aanwezig zijn, zijn
wielrijders verplicht uitsluitend
daarvan gebruik «ie maken. Aan
de politie is opgedragen tegen over
treders op te treden.
der van de arbeidsinzet elders. Alle
personen, die op grond mervan moe
ten worden, vrijgesteld, verkrijgen een
bijzonder, algemeen geldig bewijs van
vrijstelling. Op het tijdstip van de
Invoering van dit bewijs van vrijstel
ling worden alle bewijzen, welke tot
det tijdstip tor zake van vrijstelling
zijn afgegeven, ongeldig
In geval van inschakeling ln de ar
beidsinzet wordt de verzorging van de
tewerkgestelde personen alsmede van
hunne gezinsleden, ln ruim voldoende
mate gewaarborgd.
HIJ. die ln strijd handelt met de
bepalingen van deze bekendmaking
of van de ter uitvoering daarvan uit
te vaardigen voorschriften, dan wel
deze tracht te ontduiken, wordt ge
straft met gevangenisstraf op grond
van art. '4 der verordening nr. 42/
1941, voor zover niet op grond van
andere bepalingen een zwaardere-straf
kan worden opgelegd. Ultlokkers. me
deplegers en medeplichtigen worden
als daders gestraft. Het nemen van
maatregelen op het .gebied van do
Sicherheltspollzel blijft onaangetast.
Hulzen of gronden, waarin of waarop
zich een opgeroepen man verstopt,
worden met Inbegrip van de meubi
lering verbeurd verklaard.
De bepalingen van deze bekendma
king treden onmiddellijke ln werking.
.De Rijkscommissaris voor het
bezette Nederlandse gebied;
De algemeen gemachtigde voor
de totale oorlogsinspanning;
Liese.
Den Haag. 14 Dec. 1944.
Frankrijk treedt toe tot de
„verenigde naties"
LISSABON, 28 Dec Het Amerl-
kaanse ministerie van buitenlandse
zaken heelt medegedeeld, dat Frank
rijk Nieuwjaarsdag tot de vereiflgde
naties zal 'toetreden. De nieuwe Fran
se ambassadeur, Henrl Eonnct, zal tile
dag namens Frankrijk op het mini
sterie .van buitenlandse zaken een
verklaring inzake de toetreding en
dertekenen.
De Belgische, regering heeft een
herbewapening der strijdkrachten van
de verzetbeweglng geweigerd.
Spreekwoorden gelden niet hele
maal zonder reden als bewijs voor
de gedachten-rijkdom van een volk.
Het Nederlandse Volk heeft vele en
kleurige spreekwoorden. Maar gelijk
in het algemeen de erfgenaam de
(rijkdom van dan erflater al echts
voortzet, wanneer zijn beheer even
voorzichtig en even doeltreffend is.
zo is overgeleverde gedachtenrijk-
dom slechts waardevol, wanneer zij
door volgende generaties telkens op
nieuw gedacht, dóórdacht en begre
pen wordt. En soms ziet het'er naar
uit, dat de Nederlanders hun spreek
woorden weinig repeteren.
In het westen des lands met name
zijn in de afgelopen weken door de
bezettende macht maatregelen geno
men, die door vorm en wezen voor
de betrokkenen zeer onaangenaam
waren. Mannen beneden de veertig
jaar moesten op korte termijn hun
woonplaats verlaten en werden daar
door onttrokken aan hun vertrouwde
arbeid en aan hun gézin. Of zij het
geloven willen of niet: het pijnlijke
van die maatregelen heeft ook vele
Duitse autoriteiten bezig gehouden.
En daarmee is reeds voor een deel
geantwoord op dé ironische commen
taren. die hier en daar hebben ge
klonken: dat „dit nu zeker een uit
vloeisel van die veelbesproken Ger
maanse saamhorigheid is". Men kan
er vollediger op antwoorden met de
goed-Nederlandse, naar alle schijn
echter dn het vergeetboek geraakte
zegswijze, dat de liefde niet van één
kant komen1 kan.
In Mei 1940 capituleerde generaal
Winkelman en aan die capitulatie
waren voorwaarden verbonden ten
aanzien van de houding van Neder
landse weermacht en Nederlandse be
volking. die hier plet uitvoerig om
schreven behoeven te worden omdat
iedereen ze hier meer dan vier jaar
intuïtief heeft aangevoeld. Winkel
man ging tot de capitulatie eerst
over na nadrukkelijke machtiging
door de toenmalige Nederlandse rege
ring. De Nederlandse regering zelve
echter verliet het land en deed daar
mee afstand van.haar bevoegdheden,
overeenkomsig het artikel van onze
grondwet, volgens hetwelk „in geen
geval de zetel der regering buiten
het rijk kan worden verplaatst",
Nu. is een capitulatie volken
rechtelijk definitief, —zulks bijvoor
beeld in tegenstelling tot een wapen
stilstand die door één der par
tijen of door beide ook na vele jaren
(men denke aan het Twaalfjarig Be
stand) nog kan worden opgeheven.
De capitulatie voorwaarden ble
ven bindend. In geen geval konden
zij hun kracht verliezen, omdat de
uitgewelten Nederlandse regering uit
Londen er zich van los wenste- te
maken: in strijd met de aangegane
verplichtingen, in strijd met haar
eigen bevoegdheden en (gelijk thans
heel duidelijk blijkt) in strijd met de
onmiddellijke belangen van het
Nederlandse volk.
*De spoorwegstaking was onmisken
baar een poging, tot een georgani
seerd verzet tegen de bezettende
macht te komen, tegen letter en geest
der eenmaal aanvaarde capitulatie
voorwaarden in. En het Nederlandse
volk zelf kan er zich over beraden,
of het daarvoor de prijs van de hon
ger tot in zijn bitterste consequentie
wil betalen. Een nog duidelijker
poging, de weerbare bevolking in
strijd met de capitulatievoorwaarden
te doen ingrijpen ih het militaire ge
beuren leverden de uitgeweken rege
ringen echter door het organiseren
van de ondergrondse verzetbeweging. 1
En openlijk spreekt, men in Londen
thans van een mobiliseren van de
weerbare mannen in de „bevrijde"
gebieden, als ware dat na de eenmaal
aanvaarde capitulatie de gewoonste
zaak van de wereld.
Met een verwijzing naar de ironie
van sommigen zou men hier kunnen
vragen; iSi deze nieuwe, drievoudige
oorlogsverklaring èen bewijs, dat men
prijs stélt op Germaanse saamhorig
heid? Van den Duitsen' bezetter in
elk geval kan niemand ernstig ven-
wachten, dat hij zich zal blijven uit
putten in welwillendheid, alleen om
het daardoor de verzetsbeweging ge
makkelijk te itiaken. Zeker niet nu
inmiddels kwam vast te staan, dat in
België Amerikaanse en Britse tanks
bij him opmars door leden van de
verzetsorganisaties werden begeleid,
waar de Anglo-Amerikaanse infan
terie nog niet ter plaatse was. Van
den Duitsen bezetter kan evenmin
iemand verwachten, dat hij rustig
het risico neemt, de weerbare Neder
landse bevolking uit de vesting Hol
land opnieuw *£gen zich gemobili
seerd te zien. wanneer de frontlijn
zich ooit weer daarheen zou ver
plaatsen.
Om deze redenen werden vele weer
bare mannen uit streken, die, onder
bepaalde omstandigheden als oorlogs
gebied opder vijandelijke contróle
zouden kunnen komen, weggevoerd en
elders te werk gesteld. De-nieuwe ver
ordening, die men thans in dagbladen
en op aanplakbiljetten lezen kan, is
als het ware de juridische neerslag
der reeds bekende maatregelen.
Een en ander is in het bijzonder
voor vele betrokkenen, die'aan nieuwe
oorlogsverklaringen niet de geringste
behoefte hadden, schrijnend en hard.
Het vergeten spreekwoord echter zal
ook hen moeten doen begrijpen, wat
door de ontwikkeling der dingen
logisch komc-n moest. Voor het Neder
landse volk als geheel blijft bij deze
bittere ervaringen althans de steun,
dat een reeks vrijstellingen het ook
volgens de nieuwe verordening' de
vitale bedrijven mogelijk zal maken,
noodzakelijke diensten te blijven ver
vullen.
Do Franse consultatieve vergade
ring heeft haar geheime vergadering
geëindigd met een eenstemmig- ver
trouwensvotum voor de regering-De
Gaulle.
- In een ziekenhuis in de buurt
van Berlijn ls de Franse minister
van productie Blchelonne aan de
gevolgen van een operatie overleden.
iLoyd George, de „vader" van het
Lagerhuis ls voornemens zich na 54
Jaar voortdurend ln het Parlement ge
werkt te hebben, terug te trekken
Lloyd George, die bijna 82 Jaar ls.
heeft dTt besluit genomen op advies
van zijn geneesheren.
De zon gaat op 29 Dec. onder om
16.33 uur en op 30 Dec. op <>m 8.51
uur.
Maan op 30 Dec. onder om 9.29 uur
en op om 17.36 uur.
V.M. 29 Dcc., L K. 5 Jan., N.M.
12 Jan., t.K. 19 Jan.
Directeur: H. 3. Kerkmeester, Bus-
sum; hoofdredacteur: Hendrik Llndt,
Amsterdam; plv. hoofdredacteur;. Ir. A.
H. de Haas van Dorsser, Haarlem;
binnenland: J. y. Grieken; Illustratie
en opmaak: R. Kampstra; volkscul
tuur en kunst: M. Wolters; muziek:
G. K. Krop; sport: J. J. Llber; adver
tenties: A. 'H. Lamoaers. allen te Am
sterdam. K 118
HOOFDKWARTIER VAN DEN
THRER, 28 Dec. Het opperbevel
n de Weermacht deelt mede: IrDg
?pe penetratie van onze aanvals-
rjnaties in het Belgisch-Luxem-
rgse gebied heeft behalve tot een
.tl&sting Van het gehele overige
estelijke front geleid tot een ont-
>etingsslag van de grootste omvang
at de intussen aan andere sectoren
trokken vijandelijke divisies. Aan
t Noordwestelijke front van het ge-
ehtsgebled vordert onze aanval
.der taaie vijandelijke tegenstand
ngzaam. Aan het gehele Zuidelijke
ont handhaaft de tegenstander zijn
erke druk. Gister werden wederom
vijandelijke tanks stukgeschoten,
e buit aan geschut en anti-tank-
monnen is volgens de tellingen van
t dusver sedert 16 December tot
eer dan 300 gestegen.
Lf-ngs het Elzas-Lotharlngse front
aten onze troepen de zuivering van
J^rifrreln derver$terklngswerken
i het Westén voort. Uit de Boven-
'"ls worQt melding gemaakt van
^ndige stellingsgevechten aan
erskanten van Kaysersberg.
In hevige luchtgevechten boven het
estelijk front vernietigden Duitse
eers gisteren 23 vijandelijke Jacht-
'egtulgen.
Luik en Antwerpen lagen ook de
Belopen d«g onder zeer sterk vuur.
in Mldden-Italië versterkten de
ultse en Italiaanse troepen ln het
invalsgcbled van Gallicano hun pas
•roverde stellingen en handhaafden
'»Tte«en vijandelijke tegenaanval-
n. in het gevechtsgebled van Faenza
!i»l Romagna ondernamen de
ïtten 6lechts enkele vruchteloze
nvalien.
In Noordoost Kroatië kwam het de
itste dagen tot hevige gevechten
;t oe tussen Donau en Save aanval-
ide be. den en Bulgaren. De vijand,
s ln het gebied van de stad Otok was
orgedrongen, werd ln een tegenagn-
1 daar uit geworpen en leed daarbij
•are verliezen.
In Hongarije nam de slag tussen
latten-meer. èn de Zuidgrens van Slo-
a.K'je uog toe in omvang en hevig-
5jd. Uü het gebied Stuhlwelssenburg-
tlsoegalla en teh Noorden daarvan.
^5°^® "be vijand met versterkte
rljdkrachten naar het Westen en viel
j>vendlen Boedapest hevig aan uit
Zuid-oosten en Noord-oosten,
et Dults-Hongaarso garnizoen biedt
roltterde tegenstand tegen de storm-
lJ5nS? .^sJewlsten aan de binnenste
rdedlglng6ring.
Ten "oorden yan de Donau ba-
onder afweer van
irke vijandelijke aanvallen al strlj-
*nd een terugweg naar de Westelijke
•ver van de Gran. Tussen de Flpel
.3 het brongebied van de Sajo wer-
*n talrijke aanvallen der bolsjewls-
-ndefd g€n' 6nl8e penetratles af&e"
n Koerland zetten de Sowjets ln de
taande zwaartepunten hun aanval-
3a het aanvoeten van versterkln-
roort. Afgezien van gering terreln-
ee ten Noorden van Doblen bleef
.ogfdgevechtsllnle ook gisteren ste-
S m onze handen. In de zware af-
^ergevechtën. van 26 en 27 December
moten vijandelijke tanks stukge-
wtfpunt der AMlo-Ameri-
■ï^«S'ÏÏnSl!n Ia* 8«"ren op
Arr»51ï en Westeu van de Rijn.
ovendien vormde Fulda het doel van
fü tf£Teur*anval. Amerikaanse forma-
ies wierpen bommen op plaatsen ln
BERLIJN, 28 Dec. De militaire
woordvoerder van de Wtlhelmstrasse
noemde vandaag het afbreken van
het grote 'Anglo-Amerikaanse offen
sief in het gebied van Aken en aan
het Saarfront. alsmede het verijdelen
van de beoogde doorbraak naar Ruhr-
en Saargebied het belangrijkste suc
ces van de Duitse aanval tot dusverre.
Naai- aanleiding van een vraag zeide
hij nog. dat men de Duitse operatie
zeer wel als een ontlastingsoffensief
kan beschouwen. In ieder geval heeft
zij het initiatief weer in handen van
het Duitse commando' gebracht.
Zuid-oost Duitsland. Na enkele nach
telijke stoorvluchten boven Noordwest-
Duits gebied, vielen de Erltten ln de
vroege ochtenduren West-Duits gebied
aan".
BERLIJN, 28 Dec. De Flihrer
heeft het Eikenloof bij het Rid
derkruis van het IJzeren Kruis
verleend aan den ff -brigade! ührer.
jürgen Wagner, kemmandeur der"
ft -vrijwillige pantsergienadlerbri-
gade „Nederland", als 680en sol
daat van de Duitse weermacht.
Régentschapsraad in
Griekenland?
STOCKHOLM, 28 Dec. Volgens
de Londense zender zijn Churchill en
Eden wederom naar Londen terugge
keerd. Zij zouden den Grieksen koning
hebben aanbevolen, onmiddellijk zijn
goedkeuring te hechten aan de instel
ling van een regentschap.
Naar Reuter uit Athene meldt, heeft
de Griekse premier Papand reoe in
een telegram aan den Grieksen koning
zijn ontslag ingediend en tegelijker
tijd de vorming van een uit drie leden
bestaande regentschapsraad gead
viseerd.
Churchill heeft in zijn rede te
Athene nog verklaard, dat, wanneer
geen overeenkomst met de Elas tot
stand zou komen, de kanonnen verder
zouden spreken, zoals zij hét ook
thans doen De burgeroorlog gaat ver
der. Onder de Griekse leiders heerst
groot pessimisme. Zij zijn van mening
dat de voorstellen, die de Elas op de
conferentie heeft gedaan, in die vorm
onaanvaardbaar zijn. Het enige tast
bar e resultaat is tot dusverre de een
stemmige principiële aanvaarding van
het regenschap, die Damaskinos waar
schijnlijk reeds telegrafisch aan den
Grieksen koning heeft overgebracht.
Bonkaarten Duitse weermacht
DEN HAAG. 28 Dec. De geldig
heidsduur der levensmiddelenkaarten
van de Duitse Weermacht (tot dusver
31.12.1944) ls tot nader order verlengd.
Ie JAARGAN© No. 307 ZATERDAG 30 DECEMBER 1944
Uitgave: N.V. fee Arbeiderspers - Bureaux voor redactie en edministratie: Hooigracht 31 Leiden
Tel. 24996 - Posjtgiro 184120 - Abonnementsprijs 21 ct. per week of 2.73 per kyvarteal. Losse nummers.5 ct.'
Het geallieerde opperbevel heeft,
aldus meldt Interinfin totaal 24
tankdivisies ën zware aanvalsforma-
tles geconcentreerd, waarmede Elsen-
howïr het Initiatief weer in handen
hoopt te krijgen. Daaronder bevindt
zich de 51e> Engelse divisie Infanerle
die doorgaat voor een ellteformatle.
Alle overige divisies zijn Amerikaans.
Tien daarvan zijn evenwel zo zwaar
geteisterd, tiat het izamenlljke poten
tieel der geallieerden, ln de Ardennen-
slag geraamd kan worden op ca. vijf
tien tot acst-len divisies, waaronder
verscheidene goed uitgeruste tankdi
visies. Daai1, Elsenhower bovendien de
laatste 48 uur de volle kracht van
zijn vllegen.de formaties heeft kunnen
laten gelden. Is de slag in het westen
gisteren meer stationnalr geworden.
Aan de langgestrekte zuidelijke
flank ontwikkelde zich een verbitter
de strijd, ln welks verloop de Duitse
formaties in Midden- en Oost-
Luxemburg enig terrein mdesten prijs
geven BIJ Bastogne gelukte het den
Amerikanen, de Duitse grendelstel-
llngen tijdelijk open te breken en met
gepantserde voertuigen door te stoten
tot de strijdkrachten, die ln de stad
waren opgesloten.
Steeds duidelijker treedt, aldus
Schmalfuss. aan het licht, dat de
zware Duitse tanks "beter zlln dan de
Amerikaasne. De tankverllezen der
Amerikanen, dLe de Duitse verliezen
ver overtreffen, tonen aan, dat veld
maarschalk von Rundstedt niet alleen
over de beste tanks, doch ook over de
handigste bentannlngen beschikt.
Steeds meer Amerikaanse formaties
worden aan andere frontsectoren ont
trokken en op de zuidelijke flank van
de Duitse aanvalswig opgesteld. Het
laat zich aanzien, dat de gevechten
tot een-massale botsing in de vorm
van een beslissende veldslag in de
hoek van de Maas zullen leiden.
Sfrijd in Budapest
De strijd om Boedapest ls thans
volgens Interlnf ln volle hevigheid
otnibrand. De binnenstad is door de
Sowj et-Russische artillerie in puLn
gelegd. Voor zov^r tot nu toe bekend
is. konden de Sowjet-Russen nog
slechts de buitenwijken -van de weste
lijke oever der stad binnendringen.
Om de zuidelijke spoorwegbrug ont
stonden hevige gevechten. De Duitse
en Hongaarse soldaten wisten zich
hier te handhaven. De vijand is thans
bezig zijn artillerie naar voren te
brengen. De - burgerbevolking heeft
haar intrek genomen ln de kelders.
De zon gaat yan 30 Dec. tot 2 Jan.
op tussen 8.51 en 8.50 uur en onder
tussen 16.34 en 16.38.
Maan op 30 Dec. onder om 9.29 uur
en op om 17.36 uur; 31 Dec. onder
10.15 uur cn op 18.40 uur; 1 Jan.
onder 10.51 uur en op 1JL47 uur.
L.K. 5 Jan,. N.M. 12" Jan, EJt.
19 Jan, V.M. 27 Jam
Na hevige straatgevechten ls een
bolsjewistische gevechtsgroep erin ge
slaagd. de stad Esztergom (Gran)
ten westen van de Donauknie- te ver
overen.
In Koerland ls de enige diepe pe
netratie, die de Sowj et-Russen hier
1 nde afgelopen acht dagen tot stand
hebben weten te brengen, n.l. die bij
het baanvak van Mitau naar Frauen-
burg, afgegrendeld.
vx«KKRLiJN,T-,2^ Dec- operbevel-
hebber der Duitse Marine, grort-adml-
raal Dönltz. heefpt Je soldaten erer
speciale formatie van een commando
onder bevel van vlce-admiraal Heye de
benaming „Sturm-Wiklnge" verleend
en hun het volgende; telegram gezon
den: „Met vreugde en trots denk ik
aan u Sinds dagen z»jt ge ln bewuste
zelfopoffering ln de aanval tegen de
aanvoer voor de Schel'demond, die voor
de- Engels-Amerikaanse oorlogvoering
van zo beslissende betekenis is. Dé
hoogste erkcntelljkh4ld en onsterfe-
lljke roem zijn uw deel. Ik prijs uw
G<L -Stunn-
wlklnge een lichtend voorbeeld voor
alle mannen der marine. Heil onzen
Führer. Dönltz. groot-admiraal".
Duitse troepen uit Finland
op Noorse bodem
m?SSÏÏPK.1iTA5TIEB VAN DEN
FUHRER. 28 Dec. Het opperbevel
der Weermacht deelt verder mede:
..Door het verraad-der Finse regering
was het ln September noodzakelijk ge-
worden, de Duitse divisies, die zich ln
Midden- en Noord-Finland bevonden,
op Noors gebied terug te nemen. Hét
Sowjet-commando. gesteund door de
voriaadplegende Flnjo troepen, tracht
te deze cUetanclëringsbeweging over
vele honderden kilometers langs wei
nige wegen te verhinderen. Al deze
pogingen zijn teniet gedaan door de
dapperheid onzer troepen en de voor-
treffelijke Duitse leiding onder Gene-
ral-Oberst Rendullc. Het vijandelijke
oogmerk, de terugtocht der ervaren en
door de natuur geharde Duitse woud
en toendrastrijders kf te snijden, mls-
ljjkte met-zeer zware verliezen voor de
Sowj et- en d,e Finse troepen.
Het uit Finland teruggekeerde Duit
se leger staat thans met volledige ge
vechtskracht ln het Noord-Noorse ge
bied gereed voor elke taak die het ge
steld wordt".
Wijzigingen verwacht in
Eisenhower's staf
STOCKHOLM, 28 Dec. Associa
ted Press meldt, dat binnenkort als
gevolg van het Duitse overrompe
lingsoffensief in het Westen belang
rijke wijzigingen te verwachten zijn
in de geoierale- staf van Eisenhower.
In officiële kringen te Washington
verklaart men, dat de geallieerde be
richtendienst ernstige fouten heeft
gemaakt. Deels heeft hij de mening
gehuldigd, dat de Duitse legers bij de
gevechten in Frankrijk 'volkomen uit
eengeslagen waren en hun kracht
verloren hadden, deels heeft men te
kennen gegeven op de hoogte te zijn
geweest van de sterkte der Duitse
reserves. In Amerikaanse militaire
kringen noemt, men volgens Associa
ted Press de strategische berekenin
gen en de keuze van het tijdstip van
het Duitse offensief schitterend".
De afdelingen der HUnkagerde.
die zich reeds in de strijd tegen de
benden hebben onderscheiden; zlln ln
de Slowaakse weermacht opgenomen,
opperbevelhebber dezer eenheden is
de chef van de mink a-garde Kabaja.
Verlaging melkranfsoen
DEN HAAG, 28 Dec. De bonnen
van gestandaardiseerde melk, welke ln
de provincies Noord-Holland, Zuid-
Holland en Utrecht zijn uitgegeven
tegen inneming van de bonnen E 413
van de Inlegvellen, waren oorspronke
lijk bestemd voor het gebruik ln het
tijdvak van "10 December 1944 tot en
met 6 Januari 1945. Met Ingang van
1 Januari 1945 wordt het rantsoen
teruggebracht tot 1| liter per week.
In verband hiermede worden voor het
tijdvak van 6 tot en met 20 Januari
geen nieuwe melkbonnen uitgereikt,
doch moeten de drlë bonnen, oor
spronkelijk bestemd voor de week van
31 December tot en met 6 Januari a.s.
dienst doen voor het tijdvak van
31 Dec. tot en met 20 Januari a.s.
Een uitzondering wordt hierbij ge
maakt voor kinderen, geboren ln 1944.
Voor dezen wordt het rantsoen van
54 liter per week gehandhaafd. Tegen
aantekening van het getal 501 ln het
vakje CE op de stamkaart dezer kin
deren en Inneming van- een ontvangst
bewijs-zullen de distributiediensten
voor elk dezer kinderen zes noodrant
soenbonnen ..melk 1" uitreiken voor
het tijdvak van 7 tot en met 20
Januari as. Plaats en tijd dezer uit
reiking zullen door de plaatselijke dis
tributiediensten worden 'bekend
maakt.
In verband met het bovenstaande ls
de geldigheid der rantsoenbonnen
„melk 1", waarop het kringnummer
van de uitreikende dlstrlbutledlenst
als opdruk voorkomt, verlengd tot
20 Januari 1945.
Prof. Overdiep overleden
GRONINGEN. 27 Dec. Alhier
overleed. 59 jaar oud. prof. dr. G. S.
Overdipp. hoogleraar in de Neder
landse taal en letterkunde aan de
rijksuniversiteit, sinds 1929 als op
volger van prof. Kluyver. De begra
fenis had in alle stilte plaats in
Nordhom.
Ervaringen langs „de
weg der zuchten"
De weg naar Hoorn is geplaveid
met goede verwachtingen. Hij is
gestoffeerd met zwoegende mensen,
met fietsen van alle jaargangen en
kwaliteiten, fietsen zonder.met houten
of massieve of tot op het canvas ver
sleten, maar altijd bijna kerkhofrijpe
banden.
Het is een triest gezicht, deze stoet
van bleke, zwoegende mensen, die over
de wegen trekt met lege zakken en
de honger op het gelaat.
Geen V.V.V. is er ooit ln geslaagd,
dë mensen zo naar buiten te drijven
als de honger dat doet. Het klinkt wat
cynisch, maar het, is dan ook reet een
flinke dosis cynisme en typisch Am
sterdamse galgenhumor, dat de hoofd
stedelingen de trieste weg naar Hoorn
aanvaarden.
Maar het zijn niet alleen Amster
dammers. die deze trieste weg aan
vaarden. Van Lelden en zelfs Den
Haag uit komen zij, en deze voedscl-
reizlgers zlin er nog erger aan toe dan
de Amsterdammers Een arts te Alk
maar vertelde, dat er wekelijks dertig
tot veertig volkomen uitgeputte men
sen bU hem worden gebracht, die niet
meer in staat zijn, hun weg te ver
volgen. Gevallen met dodelijke afloop
zijn reeds voorgekomen.
In Venetië 16 de brug der zuchten.
Van Amsterdam naar Hoorn loopt de
weg der zuchten. BoerdcriJ-erf op.
boerderlj-crf af „Niets te koop".
„Niets te rullen". „Qond... van mijn
erf af!" „Ik k&'a je niet helpen, man."
„Denk Je. dat lk niks anders' te doen
heb?" „Ik wil wel rullen, drie gouden
tientjes voor een half mud tarwe
anders niets." „Heb Je tafelzilver? Dan
kunnen we ruilen."
Ach, de etenv/ensers hebben goud
noch tafelzilver en yoor geld. zelfs
voor wollen truien of kinderkleren ls
bijna niets meer te krijgen. Een nieuw
spreekwoord ontstaat onder de stede
lingen: „Geen boer zo lang of'er ls
een boom voor."
Misdragingen
Maar ten andere, er ontstaateen
spreekwoord onder de boeren: ..Geen
Amsterdammer, of hll sleelt." E3i
belde partijen komen steeds agres
siever tegenover elkaar te staan en
helaas, beide partUen hebben onge
lijk., Inderdaad er zijn boeren schat
rijk geworden ln deze tijd door het
vragen van woekerprijzen, maar de
goeden krllgen de slechte naam der
woekeraars mee. Inderdaad. Amster-
dammcrs.hebben zich niet ontzien, het
gastvrije aak. dat zij vonden als zij
des avonds niet meer hulstoe konden,
des morgens te verlaten met mede
neming van een paar konilnen. een
flets of het drogende wasgoed. Er zijn
stedelingen, die kerken als closet ge
bruikt- hebben, die de aardappelen van
•het land gestolen hebben.
Een garagehouder ln een der Zui
derzeestadjes stelde twee nachten
lang zijn garage ter beschikking van
Overschrijden van de grens
DEN HAAG, 28 Dec. In toene
men-' mate komen echtgenoten en
ande familieleden\van Nederlandse
arbeiders, die in Duitsland werken,
naar Enschede om van de Ein- und
Ausreisestelle papieren voor het over
schrijden van "de grens naar Duitsland
te verkrijgen. Van Duitse zijde wordt
dringend gewaarschuwd tegen derge
lijke reizen en pogingen, daar papie
ren voor het overschrijden yan de
grens of visa op het ogenblik niet
kunnen worden verstrekt.
vermoeide vocdselhalers. Na de twee
de nacht had hij er genoeg van. Zijn.
garage was totaal vervuild, zijn ge
reedschappen waren gestolen, de kus
sens uit zijn auto's meegenomen
Is het wonder, dat de plattelanders
de Amsterdammers wantrouwig aan
zien? Is het wonder, dat de stedelin
gen do boeren haten? Het wordt hoog
tijd, dat belcle partijen tot bezinning
komen en Inzien, dat hun beider hou
ding aanzienlijk gewijzigd moet wor
den.
Niet ln de eerste plaats opdat ste
delingen en boeren weer vlotter za
ken" zullen kunnen doen. Wél echter
omdat deze tijd geen verscheurdheid,
maar opperste saamhorigheid van een
\olk vraagt, zal volslagen ondergang
niet het eindresultaat zijn. Wat de
voedselvoorz'enlng ln het westen des
lands betrr die ls in het huidige
stadium van de bemoeiingen der
„Centrale Rederij Voedselvoorziening"
door een minimum aan wilde trans
porten maximaal gediend. Het totaal
der krachtsinspanningen echter vraagt
de wil tot onderling begrijpen en on
derling samenwerken, niet ln de
laatste plaats tussen boer en stede- -
ling.
AMSTERDAM, 29 Dec. Uit Haar
lem bereikt ons het bericht van over
lijden van den heer H. Lindeman, lid -
van de voormalige raad van commis
sarissen van de N.V. „De Arbeiders
pers".
1 In de Nederlandse arbeidersbewe
ging heeft de he&r Lindeman een be
langrijke rol vervuld. Opgeleid als
lithograaf, ijverde hij voor de belan
gen van de werkers in de litho- foto-
en chemigrafie. Bijna twintig jaar
was hij secretaris van de toenmalige
Ned. Litho-, Foto- en Chemigrafen-
bond. Als jongeman van 28 jaar werd
hij benoemd tot voorzitter van de
Dordtse Bestuurdersbond en enige
Jaren maakte hij deel uit van de
Dordtse gemeenteraad. In 1918 volgde
pjn benoeming tot bezoldigd secre
taris van de Rotterdamse Bestuur
dersbond. in welke periode hij deel
uitmaakte van de Rotterdamse ge
meenteraad. Metterwoon vestigde hij
zich in Haarlem, waar hij eveneens
tot gemeenteraadslid werd gekozen
Als voorzitter van het Instituut voor
(Arbeidersontwikkeling heeft hij in de
Spaarnestad veel bijgedragen tot
geestelijke verheffing van de wer
kende stand. Op journalistiek gebied
verleende Lindeman zijn medewer
king aan de grafische pers en aan tal
van vakbewegingsbladen. In 1932 nam
hij afscheid van de N.L.F.CB. om als
hoofdbestuurder van het toenmalige
d<3 belangen vah.de
Nederiandse werkers te dienen
nirvvirfo 2P^coöperatief terroin- onb-
S/2SÏ 0t?ei thans overledene veel acti-
h iG Jarj? achtereen maakte
de Coöperatieve Raad,
laatstelijk als voorzitter.
hartverlamming heeft op 59-
jarige leeftijd een einde gemaakt aan
dit werkzame leven.
x eu': fl J Kerkmeester. Bus-
nim, noofdreaacteur. Hendrik Llndt.
Amsterdam, plv hoofdredacteur, li A
a. de Haas van Dorsser. Haarlem;
binnenland. J. y Grieken. Ulüstratle
en opmaak: R. Kamps::.', volkscul-
*uur en kunst: M. Wol 5. muziek:
«I»": J. J Llber; adver-
tentjes. A. H. Lammere, allen te Am
sterdam. g 112