dsbmit
GEBR. v.d. LUIT
GEBR. v.d. LUIT
KOOK MET WEINIG WATER
Zo was
Utrecht
JUIST NU..
FRANS NOEST
Studeert nu
HOOGSTRATEN'S Handelsschool
T ragischeeuwfeest
Haags gasbedrijf bestaat
honderd jaar
MotuiftMt'*
KIINDERBIOSM
Ve/liezen vormen zware hypotheek
op de vijandelijke plannen
DE HOOIKIST IS
UW SPAARPOT
KOOK MET WEINIG WATER
Sneeuwvlok - de Eskimo
OFFICIEELE
MEDEDEELINGEN
Heeft de dokter „kalk
met D" voorgeschre
ven? Neem dan het
gemakkelijk opneem
bare DAGRAVIT.
Kalk, phosphor èn Vi
tamine 0.de ideale
combinatie voor toe
komstige moeders en
groeiende klnderenl
Bij Apothekers en
erkende Drogisten.
i1
kT iet zonder een ge-
lvvoel van spijt zal
menige Stichtenaar het
nevenstaande plaatje
bekijken. Het heeft be
trekking op de Bakker-
brug. over de Oude
Gracht, zoals de situ
atie daar, jaren en ja
ren geleden, was
Welk een verande
ringen heeft de stad
dan toch ondergaan,
als wij ons de situatie
daar, zoals deze nu is,
goed voor ogen halen.
En dan gaan de ge
dachten wel zeer in
het bijzonder uit naar
de werf, rechts van de
brug en naar de sier
lijke gevels op de Oude
Gracht, links en rechts
van de Bakkerstraat.
Er is, lang geleden, in dolle sloop
woede, slechts weinig gespaard geble
ven wat oude geveltjes aan onze
grachten betreft. Of zij werden weg
gestopt onder een dikke pleisterlaag,
of zij gingen tegen de grond om
plaats te maken voor de „misbak
sels", welke wij thans dagelijks kun-
''nen zien. Unieke herinneringen aan
het schone verleden zijn op deze.
wijze voorgoed verloren gegaan.
Ja, zó was de Bisschopsstad eens..
Zó is zij al lang niet meer, al heeft
de, enkele maanden geleden in het
Centraal Museum gehouden tentoon
stelling „Utrecht's oude stadsschoon",
welke zoveel belangstelling heeft ge
had, uitgewezen, dat toen zich
eenmaal een betere geest baan brak
gelukkig nog veel, dat in verval
was geraakt, gered kon worden.
Eens en dat geldt met name voor
de negentiende eeuw! waren de
slopers heer en meester in het Sticht,
werd de fraaie binnenstad keer op
keer verminkt. Mede dank zij V1 c-
tor de Stuers is daarin uiteinde
lijk een verandering gekomen, kwam
men tot betere gedachten. De pio
niersarbeid van laatstgenoemde wordt
thans gestaag voortgezet door het
Utrechts Mohumentenfonds. dat ook
het initiatief voor de tentoonstelling
nam.
En al kan dit fonds „Utrecht, zoals
het eens was" niet meer doen herrij
zen, toch kan het, wat herinneringen
aan het grijze en grootse verleden
betteft, in de Domstad goed werk
blijven doen. Redden, wat gered kan
worden: d&t is het devies van dit
ogenblik. Moge men daarin afdoende
slagen.
(Foto Schipper.)
KIIS OMR KOMI 'H AUTO \L
Bijna niet te zien, ole twee
smalle soleetjes licht, maar
„de automobilist kan u alsvoetganoer heelemAil
niet zien. Extra oppassen Is dus de boodschap.
Nod. Tooriotonbond AJ1.W.B.)
BINNENLAND
Regeling voor levering van
gestandaardiseerde melk
DEN HA4.G. 27 Nov. De secreta
ris-generaal van het departement van
Landbouw en Visserij deelt mede. dat,
ter waarborging van een ongestoorde
melk voorziening voor zieken en voor
aanstaande en Jonge moeders bepaal
de maatregelen getroffen dienen té
worden. In verband hiermede dient
het publiek in de provincies Noord-
Holland, Zuid-Holland en Utrecht de
voor de periode van 26 November tot
en met 9 December 1944 aangewezen
bonnen E 406 van het Inlegvel voor
gestandaardiseerde melk jtfjor Donder
dag 30 November, bij zijn melkhande
laar ln te leveren. Op deze bonnen
zal per week 5* liter melk worden af
geleverd.
De Inlevering van noodrantsoenbon
nen voor gestandaardiseerde melk
dient aldus te schleden, dat men per
week niet meer bonnen bij zijn melk
handelaar Inlevert dan overeenkomen
de met het "verbruik van één week.
Indien men tengevolge van een onjuis
te inlevering van bonnen aan het ein
de van deze tweeweekse periode nog
een tegoed bij den melkhandelaar
heeft, zal hierop na 9 December a.s.
niet meer worden afgeleverd. Er is
voldoende gestandaardiseerde melk
om op de bonnen, overeenkomende
m.et het gebruik van één week, binnen
dé gestelde termijn te leveren.
De melkhandel wordt er met na
druk op gewezen, dat de bonnen van
het publiek moeten worden aangeno
men, ook al is de betrokken persoon
tot dusverre geen klant geweest.
Oproep Duitse Rode Kruis
Woensdag, 29 November van 9 tot
12 uur, vinden op het f/-Ersatzkom-
mando Niederlande keuringen plaats
voor" het Deutsche Rote Kreuz en
voor //-Helferirmen. Alle verdere in
lichtingen worden bij de keuringen
verstrekt Korte Vijverberg 5, Den
Haag.
Officiëele Mededeelingen
INLEVERING OPPLAKVELLEN DOOR
DETAILLISTEN
De Secretaris-Generaal van het Dep.
van Landbouw en Visscherij maakt be
kend, dat de detallisten in ae provin
cies Zuid-Holland. Noord-Holland' en
Utrecht de noodrantsoenbomien voor
grutterswaren niet bij de distributie-
diensten moeten inleveren, doch deze
bonnen, op opplakvellen geplakt,
rechtstreeks aan hun leveranciers die
nen af te geran. Dezen geven deze op
plakvellen door aan de groot-grossiers,
die hiervoor toewijzingen van de Plaat
selijke Distritautiedlensten ontvangen,
voorzien van een distributtéstempel op
de voor- en achterzijde. Op de aldus
gewaarmerkte toewijzingen zullen de
groot-grossiers zich kunnen bevoorra
den. De distributiediensten zullen van
deze groot-grossiers in afwijking van
de terzake geldende voorschriften ook
bonnen ln ontvangst nemen, waarop
op de linkerzijde een ander kringnum
mer voorkomt dan dat van den distri
butiekring. waar de-groot-grossier zijn-
bonnen Inlevert. Dit laatste geldt even
eens voor de inlevering van de bonnen
R 35 voor bo.ter, welke door plaatselijke
vertegenwoordigers van het bedrijf
schap voor zuivel voor het in ont
vangst nemen van gestempelde toe
wijzingen worden aangeboden.
VOORSCHRIFTEN BETREFFENDE
HET SCHEUKEN VAN GRASLAND
TEN DEELE INGETROKKEN.
De Rggeeringscommissarls voor de
bodemproductie maakt bekend, dat
door hem alle voorschriften tot het
scheuren van grasland door de Pro-
ductiecommissarisseri voor den akker
en weldebouw op grond van de scheur-
beschikking 1944 bodemproductie ge
geven. worden ingetrokken. Een uit
zondering wordt,evenwel gemaakt voor
die voorschriften, krachtens welke de
gebruiksgerechtlgden van grasland
verplicht werden grasland voor 1 Sep
tember 1944 te scheuren, deze voor
schriften blijven dus van kracht. Even
eens blijven van kracht de op grond
van bovengenoemde beschikking ge
geven voorschriften tot het telen van
koolzaad of andere gewassen.
Ondertrouwd
P. MELIS
en
H. WOLTING
Leiden, 23 Nov. 1944.
Lange brug 14.
Oranjestraat 15.
Op 20 Nov. overleed na een
langdurig lijden onze ge
liefde zorgzame Man, Va
der, Grootvader, Overgroot
vader, Broeder. Behuwd-
broeder en Oom de Heer
JOHANNES UARLAND
ln de ouderdom van 73
Jaar. Dat hij ruste in vre
de.
Wed. M. HARLAND—
FIELEMON.
A. SCHIPPER
HARLAND
J. SCHIPPER
A. V. EYK DE LANGE—
HARLAND
J. H. V. EYK DE LANGE
J. HARLAND
J. C. HARLAND—
JANSEN
M. V. d. BROEK—
HARLAND
J. V. d. BROEK
W. HARLAND
E. HARLAND—
v. d. LINDEN
H. HARLAND
Klein- en Achterklein-
kinderen
Leiden, 20 Nov. *44
Maresingel 11
De begrafenis heeft plaats
gehad Vrijdag 24 Nov. op
de begraafplaats „Rhljn-
hol".
Geen bloemen
Aan allen die hun liefde en
belangstelling toonden tijdens
de ziekte en het overlijden
van onze geliefde Dochter.
Zuster, Behuwdzuster en
Tante
NEELTJE DE KNEGT
brengen wij met deze onze
hartelijke dank.
G. S. DE KNEGT
J. G. DE KNEGT—
BERKELAAR
Leiden. November 1944.
Hoogl. Kerkgracht 44.
Voor de deeelnemlng ons be
toond bij het- overlijden van
onze lieve Vrouw en zorgza
me Moeder. Zuster, Behuwd
zuster en Tante
HENDRICA PREVO.
geb. Van Houten,
betuigen wij onze ihartelijke
dank, in het bijzonder aan-de
Doktoren Seret. Stolk en Van
Rossém en de Eerw. Zusters
van het St, Elisabethszieken-
huis) voor de zorgvuldige ver
pleging; Ds. G. J. Streeder en
de Eerw. Heer Joh. de Groot
voor de geestelijke bijstand,
verder de Buurtgenoten en
ook de Begrafenis Associatie,
Gebrs. v. d. Lult, Haagweg 31
voor de correcte bediening.
Uit aller naam:
A. J. PREVO
Lelden, November 1944.
Declmastraat 30.
Voor de deelneming, ons be
toond bij het overlijden van
onze lieve Vrouw en der Kin
deren zorgzame Moeder, onze
Dochter, Behuwddochter, Be
huwdzuster en Tante
DIRKJE JOHANNA JANSEN
geboren LOERAKKER
betuigen wij onze hartelijke
dank, ln het bijzonder de
Familie, Personeel Blok en de
Buren Oranjestraat, Nassau-
straat en Lusthoflaan. Ook
een woord van dank aan de
Begrafenlsass. Gebr. v. d. Lult
voor de nette bediening.
Uit aller naam:
N. JANSEN
ADRI, JAN en NICI
Leiden, November 1944
Oranjestraat 18
HUWELIJK. Juffrouw. 48 J.
P.G. met 2 kind. b.z.a. voor
de huLsh. bij wedr., genegen
een huwelijk aan te gaan. Br.
ouder no. 2299 bur. v. d. bi.
'IK HEB 2 o.kw. en In pr.
st. z. Jong. wlnterjass., lft. 14
en 15 16 Jr. Wié wil dezen
rullen voor o.kw. herenwlnter-
Jas, leeft. 18 4 19 Jr. J. Lew
gering. Kraaierstraat. 245.
NET MEISJE GEVR. voor
hele of halve dagen ln tuin
dersgezin. H. L. Verhaar, Leid-
sev/e? 200, Voorschoten.
is er gelegenheid voor het deskundig schoonmaken en
repareren van Uw parketvloeren. Ook voor alle andere
reparaties en modernisering van meubelen enz. Is het
van ouds bekende en vertrouwde adres
„Interieurkunst"
NIEUWSTEEC 17 LEIDEN
De enige toonaangevende zaak op het gebied van uit
sluitend artistiek zuiver handwerk. Geeft voor latere,
levering reeds nu Uw wensen te kennen. Onze mede
werkende kunstenaars staan U met alles terzijde.
REPUTATIE!» ARTISTIEK!! SFEER!!!
BECRAFENIS ASSOCIATIE
Haagweg 31 Leiden - tel. 23574
BECRAFENISSEN - CREMATIES
TRANSPORTEN
Nette eerlijke hulp
gevraagd, flink meisje of werk
ster, dagelijks van 9 tot 12 u.
"Klein gezin. Zondags niet.
Goed loon. Mevr. Van der
Jagt, Rijn en Schlekade 116.
UW TOEKOMST
VERZEKERT U DOOR ZELFSTUDIE.
Practljkdlploma'/s Eng. Handelscorr. of Boekhouden; Mid
denstandsdiploma (90 pet. slaagde). Engels of Duits in 4
maanden of 8 maanden Ned. Taal en Corresp. Academie
voor Individueel Schriftelijk Onderwijs. Secretariaat:
Lusthofstraat 6 Rotterdam. Coupon no. 554.
Gratis proefles van ...f.k
naam adres
ZW. LAGE JONG. SCHOE
NEN m. 36 ruil. voor lage m.
schoenen maat 3435, bruine
doge m. schoenen m. 31 voor
lage m. schoenen 3534 en
d. wintermantel te koop gevr.
v. d. Werff, Sltterlaan 76.
MEISJE "b.z.a. voor alle werk
zaamheden. Br. onder No. 2292
bur. v. d. blad.
MEISJE of werkster gevr.
voor de morgenuren. Mevr. v.
d, Bas. Rijnsburgerweg .13.
Aanmeld tuss. 1214 uur.
cursussen ln Typen, Stenografie, Algemene
ontwikkeling. Opleiding ass. diploma Boek
houden en talen. Middenstandsdiploma.
Cldb- en privaatlessen. Voor alle vakken
boeken ln bruikleen.
PLANTSOEN 1, LEIDEN, TELEFOON 25754.
Electrisch fornuis, dubb.
kookplaat, strijkijzer,
electrische wasmachine en
stofzuiger gevraagd. Aanb.
„CORRECT", Zeemanlaan
12 a, Leiden.
UW OVERHEMDEN
maken wij
in één week gereed
N. SCHELVIS, Volders
gracht 44, Lelden.
Gevraagd net eenvoudig
MEISJE
als hulp ln de hulshouding,
voor dag ai nacht, desge
wenst met huiselijk verkeer.
Aanmelden bij Meyr. Timp,
Cronestelnkade 2, Lelden.
Zit-slaapkamer of
zit- en slaapkamer
te huur gevraagd omgeving
Acad. Ziekenhuis door dame
b.b.hJi. Brieven onder No. 2298
bur. v. d. blad.
Mevr. Karstens, De Kem-
penaerstr. 18, Oegstgeest,
vraagt voor de morgenuren
een
NET MEISJE
Gewend zelfstandig te wer
ken en v.g.g.v.
BOEKHOUDER
Belastingconsulent
Verzorgt Uw administratie en
belastingzaken. Brieven onder
No. .2287 bur. v. d. blad.
NETTE WED.
van bulten biedt zich aan voor
huish hulp ln de hulshouding
in boerenstand of burgerstand.
Brieven onder No. 2286 bur.
v. d. blad.
Gevraagd nette
Flinke dienstbode
boven 25 jaar voor dag of dag
en nacht, zelfstandig kunnen
de werken en van g9ede ge-
tulgen voorzien. Mevr. Koore-
man, Breestraat 163, Lelden,
WERKSTER
Netto werkster gevraagd
voor drie ochtenden per
week. Zich aan te melden
tussen één en drie uur bij
Mevr. v. Hummel, Hoge
Rijndijk 26, Lelden.
1000 R. Tuinland
te - huur gevraagd, liefst
omgeving Leiden^-Oegst-
geest. Brieven onder no.
2303 bur. v. d. blad.
Net dienstmeisje
voor dag en nacht ge
vraagd. B. G. Lammens,
Weeresteinstraat 89, Hllle
gom.
Biljartonderricht
aangeboden door den heer
PARDON, trainer N.B.B.
district W.-Friesland. Ge
wone condities. Terwee-
park 8, Leiden.
UW OVERHEMDEN
maken wij
in één week gereed.
v .d. BLOM, Bilitonstr. 3a,
Leiden.
TERSTOND GEVR. flinke
zelfst. dienstbode, v.g.g.v., goed
loon. Mevr. C. Warring, Haar
lemmerweg 5a.
Ter ruil aangeboden
een z.g.a.n. Permanent Kook-
haard met 2 kookgaten, 3
maanden gebruikt of een z.g.
a.n. kookkachêl 1 maand ge
bruikt, voor een fornuis, liefst
wit. Tetens te koop aangebo
den een postzegelalbum ran
de gehele wereld met postze
gels prijs 10. H. F. de Heij
den, Nieuwe Waardstraat 12
(bij de Herengracht).
NET FLINK MEISJE 'b.z.a.
goed kunn. koken, v.g.g.v. goe
de behandeling gewenst, voor
dag en nacht. Br. No. 2293 bur.
v. d. blad.
NET FLINK MEISJE l*z.a.
voor de dag met volle kost,
goed kunnende koken, v.g.g.v.
Br. onder No. 2294 bu-t v. d.
blad.
NET MEISJE, 20 Jr.. b.z.a.
voor direct voor winkel of
huishoud, met kost in cen
trum. Hooigracht-75.
BESCH. MEISJE z.z.g.g als
hulp 1. d. huishoud of/en bij
kinderen. Br. 'onder No. 2297
bur. v. d. blad.
D. SCHOENEN m. 37
„Swlft', rullen voor h. schoe
nen m. 42, zwarte suède d.
schoenen m. 37 ruil. voor d..
sportschoenen. C. Brussee,
Sandlaan 9, Rijnsburg.
PLUSFOURPAK lft. 13 Jr.
rullen voor plusfour lft. 17
jr., schoenen m. 41 ruil voor
bredere schoenen m.4142.
Lugthart, Roodborststraat 28.
NOODKACHELTJE te koop
aangeb. 40. Winkel, Lijster
straat 27.
NET MEISJE gevr. van 8 30
—12.30 uur ln klein gezin.
Zondags vrij. C. Kiel, Maresin
gel 44.
MEISJE gevr. voor halve da
gen of werkster 3 maal per
week". Mevr. v. d. Meer, De
Kempenaerstr. 4, Oegstgeest.
NET MEISJE van 18 jr.. b
z.a. voor de morgenuren. Br.
onder No. 2235 bur. v. d. blad
GLASNEGATIEVEN 9x12 en
6x9 aangeb. 15 en 10 c. p.
st. Tevens nieuwe zijden grij
ze herenshawl 7.50 o.kw.
Graven dijk, Hooigracht 105.
GERUIT. WOLL. WINTER
JURK z.g.an. m. 4244 ter
ruil. aangeb. voor effen Jurk,
cL sohoenen m. 37 voor meis
jesschoenen m. 36 of Jong.
schoenen m. 27 of klompen,
v. d. Geer, JUL v. Stolberg
straat 47.
NET MEIS-JE van bulten,
die overdag in betrekking ls.
zoekt -e,en slaapkamertje. Br.
onder no. 2295, bur. v. d. bl.
POSTZEGELS 8400 stuks
(gehele wereld) te koop 20.
Swaan, "Lammenschansweg 45.
STOFZUIGER te koop aan
geboden, merk Kestein z.g.a.n.
175. H. J. Zee. Da Costa-
straat la.
KLEIN SALAMANDERKA
CHELTJE te koop aangeb.
zuinig in gebruik 30. M.
Baart, Verl. Nassaustr, 1, bij
de Herensingel.
TE KOOP aangeboden. Vul
kachel, z.g.a.n 95. niéuwe
beenpijpen met ritssluiting
40. Korswagen,- Da Costastr.
25, bij Haagweg.
TE KOOP GEVR. kleerma
ker shoutskoolijzer. A. Blonk,
3 Octoberstr. 49.
ZITSLAAPKAMER te huur
op goede stand voor dame al
leen. Brieven no. 2296 bur.
v. d. blad.
KOOKKACHELTIE te koop
aangeb. 50. v. Wijk, Plant
soen 93.
TE HUUR gestoff. zitkamer
met kabinet en keukentje
voor dame alleen. Regentesse-
laan 2, Oegstgeest, b. d. War-
monderweg.
LAGE II. SCHOENEN l.gst.z.
m. 43, rullen voor dito m. 45.
A. A. Rui3. MaredLJkhof 8.
NETTE JONGEMAN ln bez.
van M.U.L.O.-dipl. en dlpl ty
pen zoekt een hem pas3. werk
kring. Br. onder No. 2233 bur.
van dit blad.
GOEDE NAAISTER gevr. v.
veranderwerk. Mevr. Lugtig-
held. Cv.de Vest 89.
IMSTF.PTiA JLfO rjjvnmo t
Fabrieken echter
op non-actief
Het Haagse gasbedrijf heeft Don
derdag 12 October ten gevolge
van een tekort aan kolen de gasle
vering voor het publiek stopgezet.
Des te tragischer is dit feit, daar het
6 December a.s. juist honderd jaar
geleden is. dat leidinggas voor de
Haagse burgerij voor het eerst werd
beschikbaar gesteld. Op 6 December
1844' nun. trad hier ter stede aan de
Lijnbaan deeerste fabriek van z.g.
„lopend gas" in werking. Wel was
reeds enkele jaren vroeger gas ver
krijgbaar. doch dit was geen leiding-
gas en derhalve voor de buigerij
practisch onbruikbaar.
Aan den Maastrichtenaar Jan Pie-
ter Minckelers komt de eer toe,
reeds in 1774 tijdens zijn professo
raat te Leuven voor het eerst voor de
verlichting van zijn collegezaal gas te
hebben gebruikt. Hij verhitte steen
kool in een geweerloop, onder lucht-
afsluiting en het gas werd in open
vlammen verbrand. Onafhankelijk
van deze uitvinding bereidde de
Engelse mijningenieur* William Mur
doch gas uit steenkool en pdste die
uitvinding in het groot toe.
In 1837 hadden verschillende on
dernemers te Den Haag gepoogd toe
stemming te verkrijgen om hier ter
stede een gasfabriek op te richten.
NATUURLIJK HET BESTE DAT ER
TE KRIJGEN ISi
OP DE RUST- EN OP DE BESCHUITBOMNER
Het gevraagde verlof werd in 1838
toegestaan aan J. Schouten, 'die
daarop aan het eind der Prinse
gracht een fabriek opende van ver-*
voerbaar, niet samengeperst, gas. De
kosten hiervan bedroegen voor de af
nemers drie cent per uur voor een
vol licht. Op deze wijze voorzagen
o.a. de Nieuwe Sociëteit op het Plein
alsmede het Zuidhollandse Koffie
huis zich van een toen hoogst mo
derne verlichting. In 1844 begon ook
Enthoven op eigen terrein vervoer
baar gas te fabriceren en wel in sa
menwerking met F- Droinet, welke
samenwerking evenwel slechts vijf
jaren duurde, na welke termijn ieder
voor eigen rekening zelfstandig als
gasfabrikant optrad. De pijpgasfa-
briek, welke, zoals wij boven reeds
zeiden, op 6 December 1844 hier ter
stede in werking werd gesteld, be
hoorde aan de compagnie van gas
verlichting Goldschmid en Co. te
Parijs en stond onder directie van
N, D. Goldschmid.
Dertig jaren lang heeft de Haagse
burgerij gezucht onder het monopolie
dezer onderneming, die ca. vieren
twintig cent per m3 berekende. Groot
was dan ook de vreugde der verbrui
kers, toen bij het einde der concessie
de\ exploitatie door de gemeente
werd overgenomen, waardoor de prijs
allengs daalde, tot hij ten slotte bij
vastrechttarief naar gelang meer of
minder verbruikt werd gereduceerd
tot drieëneenhalve a zes cent per
m3. Dc overneming der gasfabricage
door de gemeente ging gepaard met
een verplaatsing der fabrieken naar
een terrein, gelegen tussen de Loos-
duifise weg en de tegenwoordige New-
tonstraat nabij het afvoerkanaal. Op
25 Januari 1904 besloot de Gemeente
raad bovehdien tot aankoop van
gronden aan de' Trekvliet voor de
boüw van een tweede gasfabriek,
welke de eerste allengs geheel ver
ving. zodat'het fabriekscomplex aan
de Newtonstraat kort voor de huidige
oorlog geheel buiten gebruik kon wor
den gesteld.
De gaslevering
Per jaar werden gemiddeld
70.000.000 m3 gas afgeleverd, d.i. dui
zend maal de maximum inhoud van
een gashouder. De aflevering aan de
ca. 150.000 afnemers, welke hei Haag
se gasbedrijf telt, geschiedde via een
buizenstelsel, dat voor zover nog
slechts de hoofdbuizen betreft een
lengte heeft van rond 670 km., d.i.
een afstand van Den Haag tot voor
bij Orleans. Men bedenke hierbij, dat
de Haagse gasfabriek niet alleen aan
de inwoners der Residentie, doch oók
aan die van Rijswijk en hei West-
land tot aan Hoek van Holland gas
leverde.
Behalve gas levert het Haagse gas
bedrijf nog een aantal nevenproduc
ten. o.m. cokes, parelcokes, ziftsel.
kool teer, ammonia kwa ter, watergal-
teer en afgewerkte ijzeraarde. De
verkoop van cokes en parelcokes be
droeg jaarlijks resp. rond 1.000.000
hl. en 500.000 hl., terwijl de voort
brenging van koolteer jaarlijks ca.
6.000 ton omvatte. Dit koolteer werd
voor een klein deel in de fabriek
gedistilleerd ter bereiding van teer
voor wegverharding, doch verreweg
het grootste deel werd verkocht aan
teer-distilleerderijen, die er eveneens
wegteer uit fabriceerden, doch ook
talrijke distillaten, welke weer het
uitgangsmateriaal vormen voor kleur
stoffen, geneesmiddelen, parfumurie-
en. springstoffen enz. Van ammo
niak water, dat zich evenals teer bij
do koeling van steenkolengas af
scheidt, werd jaarlijks ruim ander
half millioen liter afgeleverd. Deze
ammoniak dient ter bereiding van
ammonium-sulfaat, dat in grote hoe
veelheden bij de landbouw als kunst
mest wordt gebruikt.'
Uit een en ander moge blijken, tot
welk een omvang het Haagse gasbe
drijf in de loop van zijn honderd
jarig bestaan zich heeft weten te
ontwikkelen. Dit valt nog tè meer
op, als men gedenkt, dat het bedrijf
voorts over een eigen electrische cen
trale' beschikt, alsmede over: een om
vangrijk werkterrein anet smederij
en bankwerkerij, timmer- en schil
derswerkplaats. terwijl- het tenslotte
een model-laboratorium rijk is voor
de meest uiteenlopende onderzoekin
gen.
LE1DS NIEUWS
Kapelaan Noordmann
overleden
Ten gevolge van een ongeval is ln
de leeftijd van 25 jaar overleden de
heer A. G. M. Noordmann, kapelaan
te Warmond. Kapelaan Noordmami
werd 3 Juni van dit jaar door de bis
schop van Haarlem tot priester ge
wijd en droeg de Zondag daarop in
de Leonarduskerk, alhier, zijn eerste
mis op. In de korte tijd, dat hij te
Warmond- parochieel werk deed. wist
hij zich door zijn prettige wijze van
optreden, een bijzondere plaats bij
zijn parochianen in. te nemen.
De begrafenis is heden op het R.K;
kerkhpf te Voorschoten geschied.
SASSENHEIM
BURGERLIJKE STAND Geboren:
Gerrardus Theodorus Petrus, z.v. M.
G. van Zoen en J. Goddljn; Hermanus,
v. v. G. S. Voorsluljs'en H. Hijzelen-
doorn; Catharlna. d.v. C. Elstgeest en
E. Brouwer.
Overleden; G. J. Hoogcrvprst. 22 J.:
W. J. Nicola, oud 27 Jr.. echtg., v. P.
A le Clercq.
Ondertrouwd: J.- Ruiten en A. van
der MeiJ.
- Getrouwd. J. A. Olvers en H. Turen-
hout; A. van der Niet en J. de Vries.
H1LLEGOM
BURGERLIJKE STAND Geboren:
Wilhelmus Leonardus Johanes. z.v. J.
Aarts en E. M. G. Boot: Anthonla Ge-
rarda Elisabeth, d.v. J. W. J. van der
Klugt en J. C. Hogendoorn. Johannes
Adrlanus. z.v. J A. Fransen en A. F.
Slagter; Dina, d.v. J. Ouwehand en H.
van der Plas; Adrinana Wllhelmina, d.
v. F. Brulnlng en W. G. Kardol: Jo-
sephus Clemens Cecilia, z.v. C. N.
Manshandc en M. Klaver.
Getrouwd: A. de Bruin en C.- M. J.
UI tee.
Overleden: J. de Vegt. m.. 1 j.; A. J.
Bimberge. wed. v. J. P. E. C. Eerhard,
v„ 85 j.; E. Post; echtg. van L. van
Engelen, v., 67 j,; J. ran Llerop, echtg.
v. P. C. Nlgten. v„ 67 J.
Duitse reserves zullen
in aantal stijgen
BERLIJN, 29 Nov. Luit.-generaal
Dittmar, de militaire spreker van de
Grootdulse omroep, hec-ft in zijn we
kelijkss radiospreekbeurt o.a. gezegd:
De Amerikaanse aanvalsformaties zijn
Ln Elzas-Lotharlngen op plekken van
het Duitse front gestoten, die nog niet
z o sterk waren, dat zij tegen aanzien
lijke vijandelijke overmacht aan tanks,
bestand waren. Bij alle erkenning van'
het feit, dat de vijand-een niet on
belangrijk succes heeft behaald, kan
men aan het verloop der gebeurtenis
sen in het zuiden van het westelijke
front toch geen symptomatische be
tekenis hechten. Duidelijk ls aan het
licht getreden, dat de Duitsers nog
altijd in een tussenstadium verkeren.
Wat zulks t.a.v. de eisen der oorlog
voering betekent, is duidelijk: de
Duitsers zijn nog niet sterk genoeg
om den aanvallenden vijand zo
krachtig het hoofd te bieden als de
toestand vereist, doch hieraan moet
men nadrukkelijk toevoegen: „nog
niet".
Waar de beoogde nivellering van
sterkte reeds kon -worden uitgevoerd,
n.l. ln het Strijdgebied ran Aken. heb
ben de gebeurtenissen dan ook reeds
een andere loop genomen dan In El
zas-Lotharlngen. In het gebied van
Aken. op de kortste linie 'naar de Ee
neden-Rijn. hebben de geallieerden
met bijzondere nadruk gestreefd naar
een terreinwinst en naar een vernieti
ging van sterke Duitse strijdkrachten
Hier lag en ligt. tot dusver het zwaar
tepunt van dc gehele grote slag. Vol
komen logisch was het dus. dat hier
van Duits ezijde-, ln het huidige tus
senstadium. alles werd opgesteld, wat
aan reservestrijdkrachtcn beschikbaar
was. Zo plaatsteu de Duitsers hier
voor het eerst in de strijd tegen den
westelijken tegenstander tegenover de
ongekende concentratie van mensen
en strijdmiddelen der tegenpartij, een
afweerkracht, die tot dusver sterk ge
noeg ls gebleken, om den aanvaller
elk operatief succes te ontzeggen
Er kan geen twijfel over bestaan,
dat de door generaal Elsenhower be
oogde vernietigingsslag meer en meer
is geworden tot een slijtageslag van
de grootste afmeting. De westelijke
geallieerden hadden het offensief afge-;
steld op de diepe doorbraak. Thans
dreigt hun onderneming te. worden tot
een bloedige taak voor geruime tijd.
tot een zaak, waarvan het einde niet
te zien ls. -Juist de Duitsers bezitteh.
nu datgene, 'dat hun deze zomer zo
ontbroken heeft. n.l. reserves, én wel
reserves die in aantal en gevechts-
waarde nog zullen stijgen
Nog ls er aan Duitse zijde een zorg
vuldige spaarzaamheid in het gebruik
der strijdkrachten nodig, die het drin
gend noodzakelijk- weet te scheiden
van het Weliswaar gewenste doch niet
bereilcbare. Van betekenis is het even
wel. dat de Duitse strijdmacht op de
punten Waar de vijand de beslissing
zoekt sterk genoeg is bewezen, om den
vijand niet alleen het gewenste succes
te ontzeggen, doch hem te dwingen
tot een verbruik van mensen en ma
teriaal, dat als een bedenkelijke hypo
theek zal drukken op al zijn toekom
stige plannen.
Sloweense stad ontzet
BERLIJN. 29 Nov. Na een om
singeling van acht dagen door com
munistische benden, ls de Duits-Kroa-
tlsche bezetting van Nasice in Slowe-
nië door Duitse troepen ontzet. De
communisten verloren hohderdc-n man
schappen aan doden en gewonden.
Voorts hebben Duitse troepen commu
nistische benden uiteengeslagen, die
bij Busovaca de weg Serajewo-Brod
probeerden te versperren. De vijand
verloor, daarbij ruim 200 doden.
Mislukte landing op Samar
TOKIO. 29 Nov. Gelijk metde
landing op Ley te hebben de Ameri
kaanse strijdkrachten een eenheid aan
land gézet op hel Phillppiinse eiland
Samar, waartegenover de Japanse be
zettingstroepen sinds 12 November
hevige tegenaanvallen hebben onder-
Somen .De vijandelijke troepen wer
en daardoor op een plaats aan d?
zuid-westkust samengedreven en wa
ren niet bij machte verdere operaties
te verrichten.
Dinsdag zijn de moordenaars van
den vrocgeren Fransen minister van
binnenlandse zaken. George Mandei ln
het fort Montrouge terechtgesteld.
ti Tekeningen en
tekst van
WIM MEULDIJR
12261228. Onze eskimo gluurt van
achter de groto sneeuwkogel naar zijn
naderenden vijand en denkt: „Nu
goed opletten dat ik dc slede niet
raak. anders blijft er yan de gestolen
levertraan niets over. Ja nu!!" Met
heel z'n gewicht gooit Sneeuwvlok zich
tegen de geweldige bal. Die begint te
rollen, stort zich langs de hélling en
komt met een zwire plof in de vallei
terecht vlak voor de slede met Sladrop
en het rendier l Wie van die twee het
ergste schrikt weet ik niet. „Goed ge
richt", bromt Sneeuwvlok: „Één-nul
voor mij!" „Waah!" schreeuwt
Sladrop, al3 de slede voor de neerge
storte sneeuwkogel tot stilstand ls
gebracht: -„Wattisdatte!" Wie overvalt
een eenzaam reiziger! Ah, ben Jli het
weer. Wacht effe, ik zal d'r even op
slaan!" Woedend baggert de dikzak
tegen de helling op om met onze eski
mo af te gaan rekenen. „Ik moet hem
zolang bezig, houden", deokt Sneeuw
vlok: Tot de andere eskimo's ons in
gehaald hebben, Hallo!" roept hij:
kom maar op Sladrop. Hier heb Je wat
lekkers. Eet smakelllk! En de goed-
gerlchte sneeuwbal ontploft precies op
de neus van den schreeuwenden boel.
„Ho.ra". roept Sneeuwvlok: „Twee-nul
voor mij
Districtscontrölebu reau Rijkspapier
Den Haag
De Directie van Rijkspapier maakt
bekend, dat met ingang van heden
voor-de provincie Zuid-Holland naast
het bestaande distrlctscontrólebureau
te Rotterdam een distrlctscontróle
bureau tc's-Gravenhage is opgericht. Bij
Rijkspapier ingeschrevenen gevestigd
ln het gebied van de provincie Zuid-
Holland, dat onder de huidige omstan
digheden betere postverbinding heeft
met 's-Gravenhage dan met Rotter
dam. dienen hun aanvragen voor ciruk-
vergunnlng bij het nu opgerichte
districtscohtrölebureau ln te zenden.
Dc ingeschrevenen gevestigd te Rot
terdam en ln de onmiddellijke nabij
heid en ten zuiden van deze gemeen
te moeten derhalve hun aanvragen
blijven richten tot het distrlctscontró
lebureau te Rotterdam Vanzelfspre
kend mag men zijn aanvragen slechts
bij een van de beide bureau's inzen-
Voor het
REPAREREN
en VULCANISEREN
van overschoenen en
gummi-waterlaarzen. „DE
CONCURRENT". Voorhout
Zelfs nu
nog een prachtige collectie
nuttige geschenken
en kunstvoorwerpen
Koopt geen minderwaar
dige rommel, doch zuiver
artistiek handwerk. Be
zoekt onze fcunstafdellng.
FRANS NOEST
Interieurkunst
LEIDEN. NIEUWSTEEG 17.
De enige toonaangevende
zaak op dit gebied.
Meubilaire goederen, inventarissen, kachels, for
nuizen, brandkasten, weegwerktuigen enz. Inkoop,
inruilen, herstellen, taxeren. Vakkundig adres.
Jarenlange bekendheid.
A J. HARTWIJK - GOEDERENBEURS
Burgsteeg 4, Nieuwe Beestenmarkt 79 (Veemarkt).
BECRAFENIS ASSOCIATIE
Haagweg 31 - Leiden - tel. 23574
BECRAFENISSEN - CREMATIES
TRANSPORTEN
den. Met. nadruk wordt- er de aan
dacht op gevestigd, dat alle bestaan
de voorschriften inzake vergunningen
voor het uitvoeren van drukwerk on
verminderd van kracht blijven. Tegen
overtredingen zullen de noodige sanc
ties worden genomen. Het- distrlcts
contrólebureau 's Gravenhage, waar
van de heer A. Naafs de leiding heeft,
is gevestigd Bezuidenhoutscheweg 85 a,
telefonisch bereikbaar onder nummer
72C060 (toestel 364) on op alle werk
dagen. behalve des Zaterdags, geopend
van 1012 uur v.m. Men dlene er
rekening mede te hóuden, dat uitslui
tend vergunning wordt verleend voor
het- doen uitvoeren van drukwerk, dat
in verband met het leven en de vei
ligheid van de Nederland$che bevol
king en de instandhouding van het
economisch leven dringend noodzake
lijk ls. Voor het uitvoeren van over-
he ldsorders is Ingevolge perspublica
tie d.d. 7 September JJ. geen vergun
ning van Rijkspapier benoodigd. De
drukkers dienen van deze orders op
een ih triplo bij te houden lijst de
gebruikelijke gegevens, om. naam en
adres van den opdrachtgever aan te
teekencn.
Heden verscheen de mooie historische roman van
PROF. HANS KUNKEL
LIÉFDE EN NOODLOT
VAN NICOLAAS CUES
omvang 416 bladzijden, ln half linnen band
f 4.90
Deze uitnemend gecomponeerde historische roman over
het leven van den Renatssance-wljsgeer. doet U de raae
eeuw met haar Concilies van Constance en Bazel, me
haar uitvinding van de boekdrukkunst, met haar strijd
voor het behoud van het Romeinse Rijk met naar
figuren als Johannes Hus. Maarten Luther. Ignatius van
Lóyola. beter verstaan.
Een roman voor allen, die gaarne een goed boek lezen,
dat wat meer dan eenvoudige tijdpassering wil geven
Alom verkrijgbaar bij de boekhandel en bU
BOEKWINKELS VAN DE N.V. DE ARBEIDERSPERS
NET MEISJE gevr voor de
morgenuren van 8.3012 uur.
Mevr. Lucas. Witte Rozenstr.
36.
NET MEISJE gevr. voor 3
ochjienden p. week. Mevr. Zier-
fuss, Cobéfcstraat 1,
JONG MEISJÊ zoekt in be-
sèhaafd milieu een gezellige
werkkring, liefst voor de miad.
uren. Br. onder No. 2239 bur.
v. d. blad.,
NET MEISJE b.z.a. voor
stopwerk. Br. onder No. 4244
bur. v. d. blad.
