HET DAGBLAD
HET DAGBLAD
VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
Afweerslag bij Aken nadert
zijn hoogtepunt
Amerikanen in bos-
gevechten verstrikt
Ten koste van alles
Duitsers heroverden
enige plaatsen
Alle oorlogswinst
verbeurd verklaard?
Beschikking
Vijfhonderdduizend vluchten
Correspondentie
Verbitterde strijd op dej
toppen der Vogezen
Hardnekkig verzet
in Straatsburg
Geallieerden moeten een grote strijd
macht in Lotharingen concentreren
Schietpartij in Brussels, straten
Politie slaags met
betogers
Gewefens-conflict
Petroleum over de gouden bergen
UIT HOOFDKWARTIER VAN
DEN FUHRER. Het opperbevel
van de weermacht maakt bekend:
De afweerslag bij Aken nadert
zijn hoogtepunt. Ter aanvulling van
hun. zware verhezen voerden de
Amerikaftien gisteren in het gebied
tussen Geilenkirchen en Eschweiler
nieuwe strijdkrachten uit het ach
terland aan en probeerden hun uit-
gangsstellingen te verbeteren, ten
einde de aanvallen voort te zetten.
Onze divisies vernietigden pantser-
concentraties door geconcentreerd
artillerievuur en wierpen den vijand
in tegenaanvallen terug. In het
hooggelegen woud bij Huertgen
raakte het gros van. de Amerikaan
se aanvallen in zware bosgevechten
verstrikt. Eigen gevechtsgroepen
zetten in het gebied*van Metz hun
tegenstand «in de oude forten voort.
Ten Noorden en Noordoosten van
het Bischwald in oostelijk Lotha
ringen zijn talrijke vijandelijke aan
vallen mislukt. Tegenaanvallen van
onze tanks drongen ten noorden van
Saarburg de vijandelijke bewegingen
van het noorden uit in de flank. In
de stad Straatsburg en haar omge
ving verdedigen zich gevechtsgroe
pen in vrij oude verdedigingswerken
en vestingen. Qm de' bergkam van
de Midden-Vogezen hebben zich le
vendige gevechten ontwikkeld. Onze
troepen in de Boven-Elzas hebben
het grootste deel van het bosgebied
flink Van den vijand vrijgevochten
en rukken over een breed front naar
het westen en zuidwesten op. Ten
noorden van Belfort houdt dé sterke
druk van den vijand op de grens van
de Elzas aan. Ontlastingsaanvallen
op onze versperringsgrendel ten
noordoosten van Delle en pogingen
van den afgesneden vijand om uit
te breken, mislukten. Aan de Bour
gondische Poort werden, volgens de
voorlopige berichten, sinds de 16e
November 98 vijandelijke tanks ver
nietigd.
Behalve Londen en Antwerpen werd
overdag en des nachts vooral weer, het
gebied van groot-Luik in versterkte
mate met onze lange-afstandsvuur-
wapenen beschoten.
In de Etruskischè Apennijnen heb
ben Amerikaanse formaties onze borg
stellingen ten Zuid-Westen van Ver-
gato tevergeefs- aangevallen.. Tussen
Faenza en Forll hebben onze troepen
ook gisteren de met een geweldig ge
bruik van materiaal ondernomen door
braakpogingen van de Britse divisies,
na. zware gevechten, die de gehele
dag aanhielden, uiteengeslagen.
In Zuidelijk Hongarije zijn de bol
sjewieken met sterke strijdkrachten
opnieuw uit de bruggenhoofden bij
Epatln en Batlna- tot de doorbraak
overgegaan. In geconcentreerd afweer-
vuur werden zij reeds rfa een korte
opmars weer tot staan gebracht. In
Midden-Hongarije werd vlak ten Zui
den van Budapest verbitterd gevoch-
.ten. In de brandpunten van de af-
weerslag bleven in het gebied van Hat-
van en aan weerszijden van Miskolc
nieuwe sterke vijandelijke .aanvallen
vruchteloos, afgezien van onbeteke
nende terreinwinst. Ten Noord-Westen
van Ungvar en aan de Doeklapasweg
stortten plaatselijke aanvallen der bol
sjewieken voor onze stellingen ineen.
In de tweede grote afweerslag In
DfeN HAAG. 25 Nov. Naar wii
van zeer goed ingelichte zijde ver
nemen trachten. Engelsen en Amperi-
kanen thans ten koste van alles een
doorbraak der Duitse linies te force-,
ren om tot een beslissing te komen.
Het gevolg daarvan Is. dat de ver
liezen van de geallieerden zowel in
Lotharingen als bij Aken ongeloof
lijk hoog zijn. Daarbij vergeleken
zijn de verliezen van de Duitse ver
dedigers vrij gering.
Alex Schmalfuss. de oorlogscorres
pondent van'het D.NJB.rin het Wes
ten. meldt: De doorbraak, die aan
hét 15e Amerikaanse corps over de
Zaberner Stiege over een breedte van
ca 30 km is gelukt, heeft weliswaar
voor de Duitse militaire leiding een
nieuwe situatie geschapen, waarop zij
reageren moet en uiteraard ook rea
geert, doch is geen gebeurtenis van
beslissende betekenis. De werkelijke
zwaartepunten van de grote slag in
West-Europd blijven liggen in het
gebied van Aken en aan de oostelijke
Maas. Over het resultaat van de
verdere Duitse maatregelen kan
voorlopig nog niets worden mede
gedeeld.
Ie JAARGANS No. 279
MAANDAG 27 NOVEMBER 1944
Uitgave: N.V. De Arbeiderspers Bureaux voor redactie en administratie: tdooïgracht 31, Leiden.
Tel. 24996 - 'Postgiro 184120 - Abonnementsprijs 21 ct. per week of f 2.73 per kwartaal. Losse nummers 5 ct.
Koerland behaalden onze dappere for
maties tegen de stormloop van acht
Sow jet-legers een volledig alweersucces.
De doorbraak der bolsjewieken, die na
een artillerlevoorbereldlng van bijna
200.000 schoten met taVIIke tanks
werd ondernomen, werd. J^n dele in
tegenaanvallen, afgeslagei. en onbe
langrijke penetraties werden opge
heven. De strijd op het sohietelland
Sworbe is-afgelopen. De dappere bezet
ting, die naar het Zuidelijke deel van
het schiereiland was opgedrongen,
werd gisteren in de loop van de dag
bij voortdurende afweer van veelvul
dig overmachtige aanvallen, der Sow-
jets door formaties van de Duitse
marine en landingspioniers naar het
vasteland overgebracht.
Vijandelijke stoorvllegtulgen wier
pen In de afgelopen nacht verspreid
bommen in verschillende delen van
het rijksgebied. j
Mikolajczyk afgetreden
STOCKHOLM. 25 Nov. Naar de
Britse berichtendienst meldt is de
minister-president der uitgeweken
Poolse regering te Londen, Mikolajc-
zyk, afgetreden. Zijn opvolger is-
Kwapinski.
Reuter .meldt, dat de Londense
bladen aan dit aftreden „een zekere
betekenis" toekennen. De „Daily
Mail" schrijft, dat de kans op over
eenstemming tussen de Polen te Lon
den en de Sowjet-regering thans' zeer
verminderd wordt. De oorzaak van
de crisis schijnt volgens dit blad te
zijn, dat de Amerikaanse regering
heeft geweigerd, de uitgeweken Pool
se regering gemeenschappelijk met
Engeland een garantie voor de gren
zen van een nieuw Polen te geven.
De zon gaat hedep onder om 17.21
uur en morgen op om 8.23 uur. Maan
onder 4.24 uur en op ora 15.46 uur.
V.M. 30 Nov., L.K. 7 Dec., NM.
15 Dec., E.K. 22 Dec.
BERLIJN, 24 Nov. Interlnf meldt,
dat op het met trechters bezaai
de slagveld bij Aken de Duitse troepen
gisteren over een. breed front ln de
aanval waren. Zit wierpen de Ameri
kanen in weerwil van hardnekkige te
genstand overal terug. Blizonder he
vig waren de Duitse aanvallen ten oos-
tep van Geilenkirchen, waar onder
meer de plaatsen Beeck en Hoven en
een belangrijke heuvelrlj ten zuidwes
ten van Llndern stormenderhand wer
den genomen. De Duitse troepen ble
ven, overal meester van de toestand en
konden zich ook op het bruggeib-
hoofd van Jüllch tegen zware Ameri
kaanse aanvalen handhaven. In tegen
aanvallen heroverden zij de plaatsen
Bourhelm, Lohn en Pützloh. Ameri
kaanse tankconcentraties ln Eschweiler
werden door zeer zwaar artillerievuur
uiteengedreven.
Op het Duitse bruggenhoofd ten wes
ten van Venlo werden alle Britse aan
vallen, die zwakker waren dan op de
voorgaande dagen, afgeslagen.
Het D.N.B. verneemt nog. dat giste
ren alle pogingen der Engelsen, de
Duitse dlstanciërings'oewegingen ten
zuidwesten van Venlo te hinderen,
mislukten. De vijandelijke aanval op
het Duitse bruggenhoofd bij Roermond
kon na verbitterde gevechten wat ter
rein winnen.
De toestand in Parijs
GENÉVE, 25 Ncrv. Omtrent de
toestand in Parijs melden de Zwit
serse bladen: De meeste Parijse res
taurants zijn gesloten: De eigenaars
verklaren, niet voldoende levensmid
delen te bezitten om hun eigen hon
ger te kunnen stillen. De spijzen,
die in' de geopende eetgelegenheden
worden geserveerd, rijn zo arm aan
vet, dat zij slechts voor korte tijd'
verzadigen. Een maaltijd, bestaande
uit groentesoep, groene erwten, wor
telen, aardappelen en een appel'kost
30 francs. Wordt een vleesgerecht
geserveerd, dan gaat de rekening
met sprongen omhoog. Ook thans
rijden er in Parijs nog geen trams,
autobussen of taxi's.
Extra-keuringen Watten-enz.
Nu meer dan ooit is bet de plicht
van flinke gezonde Nederlandse Jon
gens, die het vaderland willen verde
digen en de geliefde bodem voor de
totale verwoesting zullen beschermen,
rich te melden voor dienstneming bij
de Waffen- ff (infanterie, pantser
Luftwaffe, flak, pak, artillerie enz.),
Landstorm Nederland en eventueel
voor de N.S.K.K.
De 30ste November a.s. tussen 14 en
16 uur vindt in het gebouw van het
(f-Ersatzkommando Nlederlande, Ne-
benstelle Dam 4 Anyyerdam, een
extra-keuring plaais.
DEN HAAG, 25 Nov. In een
radiopraatje uit het door de Engel
sen bezette Nederlandse gebied werd
dezer dagen de bestraffing aange
kondigd van allen, die op ongeoor
loofde wijze verdiend hebben tijdens
de Duitse bezetting, hetzjj door leve
ranties aan den bezetter, hetzij door
sluikhandel e.d. Als voorbeeld van
een goede regeling van deze bestraf
fing werd de methode der Franse
regering geprezen. In Frankrijk wa
ren ln September de z.g. bevrijdings-
comite's begonnen met het instellen
van -particuliere commissies, die tot
taak hadden „ongerechtvaardigde
financiële winsten op te sporen". Op
18 October werden deze opsporings-
commiSsies officieel. Toen werd be
paald, dat als onwettig zou worden
beschouwd alle winst, gemaakt tus
sen 1 September 1939 en 31 Decem
ber 1944, hetzij door samenwerking
met den vijand, hetzij door zwarte-
marktoperaties op grote schaal. In
ieder departementzou een commis
sie voor de" cónfiacatie van onwet
tige winsten worden ingesteld. Deze
commissie zou dan inlichtingen krij
gen, zowel van de ondergrondse be
weging als vffn overheidsinstanties,
zoals de belastingon. De commissie
zou ook op eigen initiatief een on
derzoek mogen instellen door mid
del van haar eigen agenten en haar
experts. Zij zou voorts huiszoekingen
mogen verrichten en tenslotte eigen
dommen geheel of gedeeltelijk in be
slag nemen.
De Nederlandse radiospreker, die
deze mededelingen deed, s£rak de
wens uit, dat een dergelijke finan
ciële uitmesting met de grootst mo
gelijke sooed en energie zou worden
aangepakt. I?it. sou dan blijkbaar
moeten geschieden door de tegen
woordige Engelse bezettingsoverheid.
De Belgische politie heeft, naar
Reuter meldt, vrijdag senator Borgl-
non gearresteerd. Deze was voorheen
lid van de Nationale Vlaamse Unie.
De Fiihrer heeft den Portugesen
president, Carmona, ter gelegenheid
van diens 75ste verjaardag telegrafisch
zijn hartelijke gelukwensen doen toe
komen.
Naar Exchange uit Parils meldt,
ls bij regeringsverklaring medege
deeld, dat de minister van Staat
Jeanneney, tildens de reis van de
Gaulle naar Moskou, dezen met alle
rechten en plichten zal vertegenwoor
digen.
Over de sterkte der op Leyte
gelande geallieerde divisies wordên
hier bijzonderheden bekend, waaruit
blijkt, dat het hier ervaren soldaten
betreft, die met de modernste wape
nen zijn uitgerust De totale sterkte
zal ongeveer 100.000 man bedragen.
Beschikking van den höh. ff und Po-
llzellührer betreffende het verbod tot
het afbeelden van personen en zaken
ln de open lucht. Op grond van de
artikelen 7 en 8 van het decreet no.
15/1944 bepaal lk:
Artikel 1. Het fotograferen, filmen,
tekenen, alsmede het op enigerlei an
dere wijze afbeelden van personen of'
zaken, 'welke zich buiten besloten
ruimten bevmden, ls verboden.
Artikel 2. (1). Hij die ln strijd
handelt met de bepalingen van artikel
1 dan wel deze tracht te ontduiken,
wordt gestraft met gevangenisstraf van
ten hoogste 5 Jaar en met geldboete
tot een onbeperkt bedrag, dan wel met
een dezer' straffen, voor zover niet
op grond van andere bepalingen een
zwaardere straf ls bedreigd.
I "Dg bij het begaan van het straf
bare feit gebruikte dan wel -daar
toe bestemde voorwerpen wordëh ver
beurd verklaard. (2) Uitlokkers, me
deplichtigen en handlangers krijgen
dezelfde straf als de daders. (3) Het
nemen van maatregelen op het ge
bied van de Slcherheltspollzel
blijven voorbehouden.
Artikel 3. De bijzondere bepalingen
voor leden wan de Duitse weermacht,
de Waffen-ff en de Duitse politie als
mede de verdergaande bepalingen van
de beschikking van den Commissaris-
Generaal voor de Openbare VeUlgheld
betreffende het fotograferen en het op
andere wijze reproduceren van instal
laties, welke voor het verkeer van be
lang zijn, blijven onaangetast.
Artikel 4 De Höhere ff- und Poll-
zelführer en Generalkommlssar voor
de Openbare Veiligheid kan ln bijzon
dere gevallen vergunningen verlenen
tót uitzondering.
Artikel 5. Deze beschikking treedt
overeenkomstig artikel 8 van het
decreet no. 15/1944 in werking op het
tijdstip harer bekendmaking.
Misbruik van een kerk
Wapendepot gevonden
ZWOLLE. 24 Nov. In het dorp
Lemele, ten zuiden van Ommen, had
men de laatste tijd verschillende ma
len waargenomen, dat wagens van het
Nederlandse Rode Kruis voor de kerk
stilhielden en pakken aflaadden. Toen
naar aanleiding daarvan, werd Inge
grepen, ontdekte de Duitse contróle-
dlenst op de zolderverdieping der kerk
een wapendepót, bestaande uit een
Engels antitankwapèn, vilf machine
pistolen van Engelse herkomst, een
zak handgranaten, vijf Amerikaanse
snelvuurgeweren en 50 kg. ontplofbare
stoffen.met de bijbehorende lopten.
De geestelijke en de koster van de
kerk zijn wegens medeplichtigheid ge
arresteerd en de kerk is gesloten. Op
de deur der kerk ls een mededeling
aangeplakt-, waaruit blijkt, dat zich ln
de kerk een Engels wapendepót heeft
bevonden en dat de kerk derhalve
wegens misbruik van haar religieuze
bestemming gesloten moest worden.
Uit Rome wordt gemeld, dat de
regerlng-Bonomi ls afgetrëden en dat
een nieuwe regering zou zijn ge
vormd.
Amerika
evacueert II
Amerika evacueert! Sinds tiental
len ^aren is deze evacuatte' aan
de gang"! Misschien is deze' evacuatie
ellende door de Amerikaanse „voor
spoed" van. deze oorlog tijdelijk in
andere banen te leiden. Op het ogen
blik worden de arme voortgedreven
dagloners' in plaats van met kaduke
wagens langs de wegen met prachtige
zestonsboinmenwerpers in hele zwer
men langs de hemel naar Europa ge
jaagd om daar te gaan bevrijden en
bezetten en de dividenden van de
wapenfabrikanten met sprongen te
laten 'stijgen, omdat er nu eenmaal
meer te verdienen is aan dure bom
menwerpers, die snel en met man en
muis, in massa vernietigd en opnieuw
gebouwd kunnen worden, dan aan
armetierige wagens van de autokerk
hoven, dfe steeds opgelapt en nooit
vernieuwd worden. Ma&r Amerika
evacueert-!
Uit Oklahoma en de andere staten
van het midden trekt sinds jaren,
maand na maand, en jaar na jaar,
een steeds aajigroeiend leger van
evacués in«brieke wagens naar het
westen, omdat hun land hun is afge
nomen door de banken en omdat de
banken de boeren van hun enkele
bunders verjagen en de huizen af
laten breken en om laten rameien,
onverschillig of de boeren de vernie
lende tractors met een geweer op
wachten of uit protest rich ophangen
of zich verborgen trachten te houden
bij hun vroegere huis. De banken
willen geen kleine
bedrijfjes met ge
zinnen. De ban
ken willen aan
eengesloten vel
den van vele kilo
meters over heu
vels en dalen,
waarop maar één
gewas wordt geteeld: katoen, dat de
bodem vernielt en uitmergelt-. Dat
het goede land uitzuigt en tot stof
maakt, maar dat ogenblikkelijk veel
groter winsten belooft. De banken
onteigenen, vorderen en sturen eva
cuatie-brieven rond en een volk trekt
weg.
In 1939 waren er volgens John
Steinbeck al 500.000 „Okies", zoals de
mensen van Oklahoma en van de
rest worden gescholden onderweg,
terwijl één millioen, wier huis nog
stond, zich al gereed msfakte/om te
gaan zwerven en terwijl verdere mil-
lioenen al werden gegrepen door de
eerste onrust.
Al deze mensen trokken naar het
Westen, naar hét Gouden Westen en
probeerden werk«te vinden in Califor-
nië. Waar de lonen door die toevloed
en door dezelfde banken werden ge
drukt beneden het levensminimum,
zodat de meeste Okies nog niet- stier
ven van de honger op de verdorde,
uitgemergelde aarde van Oklahoma,
maar tussen de overvolle boomgaar
den en rijke tarwevelden van Cali-
fornië, waar 'ze een ton perziken, met
de hele familie, mochten plukken
voor één dollar. Zodat ze zelfs niet
het allernodigste konden kopen en
zodat hun kinderen stierven van de
honger en rij zelf in de maanden van
werkloosheid die op de oogsten volg
den wanhopig en duizelig van de on
dervoeding verder trokken, tct ze er
bij neer vielen, van ellende of onder
de slagen van de goedbetaalde agen
ten, die op de wanhopigen werden
afgestuurd'om ze verder te jagen als
het wérk gedaan was en als de „op-
vreters" geld zouden gaan kosten...
Misschien dat de oorlog, zoals ge
zegd, tijdelijk werk heeft verschaft
aan een deel van deze Okies en dat
zij of hun kinderen zich nu tijdelijk
gelukkiger voelen, nu zij voor hun
bazen zulke mooie zilveren bommen
werpers mogen vliegen, telkens nieu
we, telkens meer, telkens nieuwe
dividenden.
Maar de werejd in Amerika blijft
precies zoals zc is en st-raks zit wat
er van de „damned Okies" ovct is^
weer in wrakke wagens en kampeert
het langs de wegen naar het Westen.
Straks gaat de trek van de tien mil
lioen verder en evacueert Amerika
weer onder de dwang van de kleine
briefjes van de banken.
„Ontruimingsbevel." Straks gaat de
mensenjacht verder en worden de
mooi-aangeklede jongens uit de
prachtige bommenwerpers, weer als
havelozen en Rechtelozen voortgedre
ven van de ene „Hooverville", nood
kampen uit tenten, grashutten en
keten van kistenhout- en asfaltton-
nen, waar Gods eigen volk ook in
woont, in het rijke Californië, naar
de andere „Hooverville".
Aardappelbon verlengd
DEN HAAG. 25 Nov. De voor de
periode van 19 t-.m. 25 November gel
dig verklaarde bon 298 voor de pro
vincie Zuid-Holland kopen van twee
kilogram aardappelen is verlengd tot
en met 2 December. Hetzelfde geldt
voor de kinderenbon R 39. waarop
eén kilogram aardappelen kan wor
den gekocht.
Ook in de provincies Noord-Hol
land en Utrecht zijn de daar voor de
vorige periode aangewezen aardap
pelbónnen verlengd t,m. 2 December.
Abonnê G. E. Schrijver Put heeft
geen gevoel voor\enige galgenhumor
betreffende de inderdaad 'te kleine
porties van de Centrale Keuken en
onze bittere vaststelling, dat de Haag
se moeder, die 11 monden open moet
houden a f 1.60 p.p. per keukenweek,
van haar f i8 nog veertig cent over
houdt voor brood, huur enz. zegt
haar niets.
De Centrale Keuken is overigens
waarschijnlijk in den beginne niet
berekend geweest op de grote aantal
len, die zich om eten tot haar hebben
gewend. Het voorlopige resultaat is.
dat er in Amsterdam 'ongeveer 200.000
eters zijn afgevallen. Men kan slechts
hopen, dat de kwaliteit en de kwan
titeit verbetert. Alle begin is moei
lijk en meer dan de rantsoenen kan
de Centrale Keuken ook niet geven.
Slechts in enkele kleinere gemeenten
en te Amsterdam voor een kleinere
groep, namelijk voor hen, die bij de
Centrale Keuken zelf werken .is meer
en beter eten verstrekt, b.v. metvlees
en met vet. Er kan soms van alles,
blijkbaar niet voor allen. Overigens
is het terugbrengen van de hoeveel
heid vary drie kwart op een halve
liter, zoals geschiedde door het ont
trekken van water geen nadeel voor
de abonné's geweest. Integendeel is
het eten' daardoor smakelijker ge
worden. TIJL
directeur: EL J. Kerkmeester, Bi
aura; hoofdredacteur: Hendrik Lino
Amsterdam; plv. hoofdredacteur; lr A
h. de Haas van Dorsser, Haarlen
binnenland: J. v. Grieken; ülustrat.
en opmaak: R. Kampstra; volkscv
tuur en kunst: M. Woltors; muziek
G. K. Krop; sport: J. J. Llber; adver
tenties: A H. La mm era, allen te Am-
•terdam. K UJ
HOOFDKWARTIER VAN DEN
I FUHRER, 26 Nov. Het opper-
j bevel der weermacht maakt bekend'.
Tegen ons afweerfront ten oosten
j van Aken deden het negende en
I eerste Amerikaanse leger ook giste-
ren met vrij sterke strijdkrachten
aanvallen. Tegenstoten en tegenaan-
i vallen wierpen den in sommige sec-
j toren op onbelangrijke wijze gepe-
netreerden vijand terug voor zover
hij niet reeds in het afweervuur
bleef liggen. De Amerikanen ver-
1 loren daarbij een vrij groot aantal
tanks en gevangenen.
In het gebied van Metz blijven
zich steunpunten van de buiten
ste verdedigingsring handhaven. In
Lotharingen handhaafde de vijand
rijn druk op ons gehele front met
een reeks attaques en tankaan-
vallen. Ten noordwesten en oosten
van het Bischwoud zijn hem daarbij
enige vrij kleine penetraties gelukt.
Onze tankstri'jdkrachten ten noor
den van Saarburg zijn in verbit
terde gevechten gewikkeld met
sterke vijandelijke formaties.
In de omgeving van Straatsburg,
waarin zich de garnizoenen van
enige fortificaties hardnekkig ver
dedigen. heeft de vijand zijn pene-
tratiegebied slechts onbelangrijk
naar het noorden en zuiden kunnen
Verbreden. Op de kam der Vogezen
wordt vooral bij Markirch verbitterd
gestreden. Ten noordoosten van Bel
fort hebben onze troepen, na een
onbelangrijke distanciëringsbew?-'
ging, de opdringende vijandelijke
strijdkrachten weer tot staan ge
bracht. In dé Boven-Elzas en aan de
Zwitserse grens zijn nieuwe ge
vechten met vers aangevoerde vij-~
andelijke formaties ontbrand. Eska
ders Duitse Jagers dreven bij succes
volle Jacht langs de wegen vijande
lijke ravitailleringscolonnes uiteen.
Het- garnizoen van La Roebelle is
twintig k.m. ten oosten van de stad
door sterk gefortlfleerde stellingen
heengebroken, heeft verscheidene hon
derden gevangenen gemaakt en den
tegenstander, die ln de strijd en op
de vlucht zware verliezen leed, uit een
reeks plaatsen geworpen. Na vervulling
van hun opdracht keerden onze troe
pen met omvangrijke buit aan wapens
en ravltaillerlngsgoaderen terug.
In felle luchtgevechten werden bo
ven het westelijke front veertien
Anglo-Amerlkaanse vliegtuigen neerge
schoten.
Duitse lange-afstandswapens be
stookten ook verder het gebied van
Groot-Londen, Luik en Antwerpen met
hun zware projectielen.
d? sector der Adrlatlsche kust
uitgebreid tot ln het
gebied van Faenza. Onze dapper strij
dende divisies hebben de opnieuw met
«teUdkrachten uitgevoerde vij
andelijke doorbraakpogingen verijdeld
voor nieuwe stellingen ten zuiden
van de Lamone-sector.
Sedert het afvallen' van Bulgarije
worden de marsbewegingen onzer le-
£«rs Vi11 ,,°riekenland en de oostelijke
Jke Balkan voortgezet. Onder
voortdurend harder wordende gevech-
Hlter5t slechte weèrs- en
wegentoestanden hebben onze troepen
in»'^!2t,JlerhMld® tegenaanvallen
7*2 ster*e Bulgaarse en
bolsjewistische strijdkrachten om ln
i de flanken van deze beweging te
stoten, uiteengeslagen. Sterke achter
hoeden hebben- overmachtige opdrin
gende vijandelijke strijdkrachten afge
schud. Onder vernietiging van tal
rijke benden ln de achterwaartse ge
bleken, die de marswegen trachten te
versperren, werd ons front op de mid
den- en noordelijke Balkan voortdu
rend versterkt.
In Koerland versplinterde de' grote
vijandelijke aanval op de hardnekkige
tegenstand van onze troepen in plaat
selijk beperkte gevechten. Zil lever
den onze divisies een nieuw afweer-
succes op.
Anglo-Amerlkaanse gevechtstoestellen
en vliegtuigen hebben ln de weste
lijke gebledén overdkg steden ln hét
gebied dicht bij het front en de bur
gerbevolking ln scheervlucht aange
vallen met bommen en vuur uit de
boordwapens. Bij een aanval van Ame
rikaanse terreur-formatles op Midden-
Dultsland werd vooral het stedelijk ge
bied van Merseburg betrokken. Sto-
rlngsvllegtuige/i wierpen ln de afgelo
pen nacht hier en daar bommen,
vooral op Zuid- en Mldden-Dulteland.
Afweergeschut schoot acht vliegtuigen
neer.
Ie JAARGANG No. 280
DINSDAG 28 NOVEMBER 1944
Uitgave: N.V. De Arbeiderspers Bureau* voor redactie en administratie: Hooigracht 31, Leiden.
Tol. 24996 - Postgiro 184120 Abonnementsprijs 21 ct. per week of 2.73 per kwartaal. Losse nummers 5 ct.
Engelands bijdrage tof de weder
zijdse hulpverlening -
STOCKHOLM, 27 Nov. Naar Reu
ter meldt, ls ln een witboek een uit
eenzetting gegeven van Engelands bij
drage tot de wederzijdsehulpverle
ning volgens de leen- en pachtover
eenkomst. Tot Juni 1944 bedroeg ae
totale Engelse prestatie, berekend ln
geld, ruim een milliard pond sterling.
Het grootste deel hiervan,, berekend op
600 millioen pond, was voor do Ver.
Staten bestemd. Engelse schepen heb
ben: in een Jaar 865.000 Amerikaanse
soldaten naar Engeland gebracht.
Meer dan 100.000 Britse arbeiders zijn
werkzaam geweest bil de -bouw van
vliegvelden, kazernes en andere In
stallaties voor de Amerikaanse strijd
krachten.
Rusland heeft Engelse leveranties
ontvangen tot een waarde van 269
millioen pond; aan Rusland werden
meer dan 1000 tanks en blina 200
stukken marlnegeschut geleverd.
Duitse tegenaanval aan
Luxemburgse grens
BERLIJN. 27 Nov. Het lnterlnf-
bureau meldt uit Elzas-Lotharlngen
In West-Lotharingen hebben sterke
formaties van het derde Amerikaanse
leger haar aanvallen tussen de zuid
oostelijke punt van Luxemburg en het
gebied ten noorden van het Bisch
woud in de richting van het Saarge-
bied zonder succes voortgezet. Ten oos
ten van de Luxemburgse grens dron
gen Duitse troepen ln een tegenaanval
het plaatsje Tettlngen binnen en be
haalden verder naar het zuiden aan
zienlijke terreinwinst. In het gebied ten
noorden van Bolchen, alsmede ten zui
den van St. Avoid bleven sterke Ameri
kaanse tankaanvallen -ln het Duitse af
weervuur steken.
Het zwaartepunt van de Amerikaan
se operaties lag nog steeds ln Oost-
Lotharingen, alsmede In de smalle
strook, die tot aan Straatsburg loopt.
De flankaanval van Duitse pantserfor
maties ten noorden van Saarburg
heeft den vlland genoopt om zeef ster
ke strijdkrachten daarheen te staren
om zijn noordelijke- flank te bescher
men en de strijd te openen met de
Duitse tanks. Een verbitterde pantser
slag ls gaande. Hoewel de Amerikanen
via het dal van de Zabern versterkin
gen aanvoeren, konden de Duitse ver-,
sperringen noch ln noordel like noch m
j 27 Nov- Zaterdag hebben
zien in de straten van Brussel ernsti
ge incidenten voorgedaan. De Belgi
sche minister-president Pierlot heeft
hierover voor de radio enige mede
delingen gedaan. Hij begon met te
verklaren, dat er geen doden te be
treuren zijn. Wel werden 45 betogers
en vijftien politiemannen gewond.
Niet de politie, zo zéide hij. is met
schieten begonnen. Integendeel, het
bloedige verloop der betoging is te
wijten aan het feit, dat demonstran
ten een handgranaat geworpen heb
ben naar een auto met gendarme?.
Een gendarme raapte de handgranaat
op en slingerde hem naar de menigte
terug, waardoor verscheide betogers
gewond werden. De menigte ant
woordde toen met schoten op de gen
darmes, waarop dezen van nun kant
het vuur openden.
Pierlot deelde mede, dat het aantal
betogers ca. duizend heeft bedragen.
Men wilde het uitbreiden der beto
ging verhinderen. Toen de betogers
de politiemannen op twee plaatsen
terugdrongen, werden in vrachtauto's
versterkingen voor de gendarmerie
aangevoerd. De auto's werden dwars
over de straat geplaatst om de beto
gers de \Veg te versperren. Hierbij
ontstond het vermelde handgranaat-
incident, dat de aanleiding werd tot
verdere gebeurtenissen.
De Engelse nieuwsdienst meldt uit
Brussel, dat de secretaris-generaal
van de Belgische -communistische
partij, Lalemand. in een extra editie
van het communistische blad „Dra-
peau Rouge" de Belgische patriotten
en arbeiders heeft opgeroepen, krach
tig uiting te geven aan hun verlan
gen, dat het land bevrijd zal worden
van een regering, die het voert naai
de afgrond en de schande. De oproep
draaft als opschriften: „Pierlot geeft
zijn politie bevel, op de verzetsgroe
pen te schieten" en „De regering is
verantwoordelijk voor het bloedver
gieten en moet verdwijnen".
zuidelijke richting ln belangrtlke mate
worden Ingedrukt.
In het gebied van Straatsburg onfc»-
plooiden de doorgebroken Franse tanks
over het algemeen weinig activiteit
Ongeveer in het midden Van de Vo
gezen leverden de Duitse troepen tij
dens de gehele dag zeer zware gevech
ten met naar de Elzas opdringend^
vijandelijke troepen. Nadat de Donon-
pas de vorige dag verloren was gegaan,
dlstancleerden do Duitse troepen zich
tot ln de buurt van Schlrmeck. waar
zij de tankvoorhoede tot staan brach-
en en een doorgebroken gemotoriseer
de afdeling omsingelden en vernietig
den. Ten oosten van St. Die werden
eveneens buitengewoon hevige gevech
ten geleverd om de pasovergangen.
Kleinere formaties van het zevende
Amerikaanse leger konden tot het
stadje Markirch doordringen. Daar
werden zij echter opgevangen en naar
de westelijke rand van het stadje te
ruggedreven. waarbij zij bloedige ver
liezen Jeden.
In de buitenste forten van de ves
ting Metz houden de Duitse verdedi
gers ondanks de concentrische aanval
len van overmachtige vijandelijke
strijdkrachten nog steeds, met succes
stand. In de Bourgondische poort heb
ben de Fransen vcrsterKlngen aange
voerd en wanhopig getra -ht de ge
vaarlijke verspcrringsgrendU te force
ren. die de ln de Opper-EU'as doorge
drongen belde divisies van haar aan-
voerbasls afsnijdt. Er ontstonden voor
belde partijen zware gevechten met
vele verliezen, ln het verloop waarvan
de Duitse troepen hun posities over
l)et algemeen handhaafden en de door
braak konden .verhinderen. In het go
bbled Mülhausen, waar de Fransen pro
beren hun operatiebasis te vergroten,
zijn geen veranderingen van be4ang
ontstaan.
Göbbels kondigt nieuwe
luchtwapens aan
BERLIJN, 27 Nov. Rijksminister
dr. Göbbels heeft dezer dagen enige
door de vijandelijke luchtterreur bij
zonder zwaar getroffen steden in een
grensgouw bezocht om cie-»bevolking
de dank en de erkentelijkheid van
den^-Führer voor haar voorbeeldige
standvastigheid en dappere arbeid
over te brengen. Des middags hield
de minister op een bijeerikomst een
rede. waarin hij erop wees. dat het
Duitse volk de buitengewone moei
lijkheden heeft overwonn'enen zijn
oude verdedigingskracht heeft her
wonnen. Dr. Göbbels kondigde aan.
dat Duitsland binnenkort met opmer
kelijke resultaten in de luchtoorlog te
voorschijn zal treden. Dultslands wil.
vol te houden en te vechten tot het
de stormloop zijner vijanden defini
tief heeft afgeslagen, gaat gepaard
met zijn groeiende militaire kracht
voor da vorming van een voor den
vijand volkomen veranderde situatie.
Wij waren dan in de Hazenstraat
en die oude Hazeman werd ja
waarlijk filosofisch toen hij daar de
karren met. appelen, de vrouwen met
paling en gerookte spiering, de jon
gens met spruitjes, de meisjes mét
zoute harinkjes, de mannen met
broodbonnen en sigaretten zag staan.
Kijk, zei hij. Da's handel. Zal je
mijn geen kwaad van hoven zeggen,
ik wou da'k ook handelsgeest had.
Alles te koop, jongen, van de beste
goudreinetten tot de vetste paling
van de mooiste peterselie "tot het
droogste hout. Stel je voor. dat ik
Mina een litertje olie kon meebren
gen. Ze zou me zien aankomen al
had ik de centen. Noi> ja, hebben.
hebben, ik beur
iedere dag een
kleine honderd
gulden voor de
dooiebos, maar
daar mag lk niet
aankomen, stel Je
voor! Als lk op
ïwrti \s 6 r ml-1n leeftJJd nog
hotel de Houten Lepel Indraaide!
Evengoed ls het een beroerd idee
hoor. Wij gaan met de kippen op
stok en hier is alles volop, olie, kaar
sen, hout. Wij hebben honger, "hier
kan Je genoeg krijgen. Loop ik iedere
dag die God geeft met honderd gul-
dens op zak en blijf er maar lekker
af! Ja man, ik verzeker je dat er
somwijlen rare gedachten door m'n
kop gaan. „Eerlijk duurt het langst",
zei vader zaliger. Nou. ik ben drie-en-
zestig Jaar lang eerlijk geweest maar
soms wou ik wel zeggen wat .mijn
oudste broer vroeger tegen vader zei:
„Ja, maar wat lang duuft, verveelt."
Het is toch zeker geen doen zo°
Zijn vogelkopje draaide loetend
rond, zijn oogjes bespiedden alles en
ineens zei hij: „Kijk, een hele kar
hout te koop. Sloophout weet Je, in
koop niks. winst alles. Onderlaatst
stond ik erbij toen zo'n kar verkocht
werd. Voor een hele stapel beentjes,
begin er maar eens an. Mina en lk
zullen wel in de kou zitten als dat
ene mudje eierkolen verdwenen is.
En dat scheelt het meeste niet meer
Deze mensen zijn ook niet rijk,
Drobeerde ik nog. vergoelijkend.
Maar giftig antwoordde hij: Nee. na-
tuurhjk niet. Rijk niet. Jij ben ook
met rijk. Maar ik dan? En Mina dan?
we hebben niks.
Toen «tonden we voor HazemaM
deur.
Oproep Duitse Rode Kruis
Woensdag. 29 November van 9 tot
12 uur, vinden op het Ersatzkom
mando Niederlande ke* ngen plaats
voor het Deutsche Rote Kreuz en
voor //-Helferinnen. AUe verdere in
lichtingen worden bij de keuringen
verstrekt Korte Vijverberg 5, Den
Haag.
Amerika evacueert en Amerika gaat
ln de ooflog, al naar de banken
het willen. Amerika trekt in wanhoop
naar het Westen of laat zich vol Idea
len van mensenmln en pure zucht
naar pure rechtvaardigheid naar het
Oosten sturen ln prachtige bommen
werpers. Maar Amerika evacueert
John Steinbeck vertelt, nee John
Steinbeck grift ln harde en onvergete
lijke woorden dit drama van de eva
cuatie ln vollo „vrede" ln zijn mach
tige boek „Druiven der Gramschap".
Want ook Californië zelf zal weldra
„evacueren"
„De kleine boeren zagen, hoe hun
schulden stegen als bet wassend tij.
Ze spoten de bomen en verkochten
geen oogst, ze snoeiden en enttten en
konden de oogst niet plukken. De
vruchten verrotten op de grond.
Dezo kleine boomgaard zal het vol
gend Jaar een deel zijn van een groot
concern, want de schulden zullen den
eigenaar boven het hoofd gegroeid
zijn.
Deze wijngaard zal aan de banken
toebehoren. Alleen
de grote eigenaars
kunnen het vol
houden, want zij
bezitten ook de
lnmaakfabrl^ken.
En vier peren, ge
schild en op de
helft gesneden,
gekookt en ln blik gedaan, kosten
nog altljtj vijftien cent. En de Inge
maakte peren bederven niet. Dlo blij
ver» Jaren goed.
Het bederf verspreidt zich over de
Staat on de zoete geur Ls een groot
leed voor het land. Mannen, die de
bomen kunnen enten en het zaad
vruchtbaar en groot maken, kunnen
geen methode vinden om de hon
gerige mensen hun producten te la
ten eten. Mannen, die nieuwe vruch
ten geschapen bobben, kunnen geen
systeem scheppen, waardoor h
vruchten gegeten kunnen worden. En
de mislukking hangt over de Staat
als een groot leed.
De voortbrengselen van de wortels
dor wijnstokken, der bomen, moeten
vernietigd worden om de prijs hoog
te houden en dit ls het droevigste,
bitterste van alles. Wagonladingen vol
sinaasappels op de grond gesmeten.
De mensen kwamen van mijlenver om
de vruchten te halen, maar dat ging
niet aan. Waarom zouden ze ln cie stad
ooit sinaasappelen kopen voor twintig
cent per dozijn, als ze naar bulten
konden rijden en ze oprapen? Ên
mannen met slangen spoten petro
leum op de sinaasappels en ze uaren
kwaad over deze mlsclaad en kwaad
op de mensen, die gekomen waren om
het fruit te halen. Een millioen men
sen had honger, had het fruit nodig
en er werd petroleum over de gou
den bergen gespoten.
En de lucht van verrotting vervult
het land.
Verbrand koffie om schepen mee te
stoken. Verbrand maïs om Je te ver
warmen, dat geeft een heet vuur.
Gooi aardappels ln de rivieren en zet
wachten langs de oevers om do hon
gerige mensen tegen te houden, als ze
ze er uit willen vissen. Slacht de var-
kens af en begraafd ze. en laat de
rotting ln de aarde druipen.
Dit ls een misdaad, die alle aan
klacht te boven gaat. Dit ls een leed.
dat wenen niet kan symboliseren. Dit
ls een mislukking, die al onze succes
sen omvergooit. De vruchtbare aarde,
de rechte bomenrijen, de stevige stam
men en de rijpe vruchten. En kinde
ren, doodziek van pellagra, moeten
sterven, omdat er aan een sinaas
appel niet verdiend kan worden. En
lijkschouwers moeten de certificaten
Invullen gestorven aan ondervoe
ding omdat het voedsel moet ver
rotten. gedwongen moet worden te ver
rotten.
De mensen komen met netten om
naar aardappels ln de rivier te vissen
en de wakers houdén ze tegen; ze ko
men ln rammelende auto's om de XAg.
gegooide sinaasappels te halen, maar
er ls petroleum gespoten. En ze staan
stil en kijken naar de aardappels, die
langs drijven, luisteren naar de
schreeuwende varkens, die ln een
greppel gedood en met ongebluste kalk
bedekt worden, kijken naar de bergen
sinaasappelen die lneensljpelen tot
een rottend slijk; en ln de ogen ven
de hongorlgen ls een groeiende gram
schap. In de ziel van de mensen
zwellen de druiven der gramschap en
worden rijp, worden rijp voor de wijn
oogst." (blz. 409/11)
De heer Piek secr.-gen.
van Ned. Rode Kruis
DEN HAAG, 24 Nov. Een verte
genwoordiger van het A.N.P. heeft
een onderhoud gehad met den heer
Plek naar aanleiding van diens be
noeming tot Secr.-Generaal van het
Nederl. Rode Kruis. Op zijn vragen
deelde de heer Plek het volgende
mede;
JDe omstandigheden verplichten mij
kort te zijn. Ik heb de functie van
secretaris-generaal van het Nederland
se Rode Kruis aanvaard, ten eLnde
deze uiterst nuttige Instelling bij
moeilijkheden, die haar bestaan be
dreigen. met raad en daad ter zijde
te staan.
Het dagelijks bestuur en de bolde
secretarissen hebben vóór mijn aan
komst ln Den Haag hun functle's
neergelegd en het bovendien niet no
dig geoordeeld voor een behoorlijke
overdracht van de lopende zaken zorg
te dragen.
Ik laat de beoordeling over deze ge
dragslijn en de daarin tot uitdrukking
komende pllchtsopvatting. gelet op
de ernst der tijden, over aan de Ne
derlandse samenleving. Dc diensten
ln Den Haag gevestigd en onder hot
hoofdbureau ressorterende hebben
hun verantwoordelijke taak zonder
onderbreking voortgezet.
Ik wacht de ontwikkèllng ln de
kringen en afdelingen af en wens deze
niet in het minst te beïnvloeden. Het
zal blijken, wie -ln de organisatie van
het Nederlandse Rode Kruis de lijden
de mensheid dient, dan wel zlchzelve
zoekt of doeleinden nastreeft, die in
strijd zijn met het volkenrecht en de
Conventie van Genéve.
Ik beschouw het als mijn plicht
doel en streven van het Nederlandse
va*«*eleed ln het Konink
lijk Besluit en de statuten, met strik
te inachtneming van de Internationa
le afspraken. te handhaven en te be
veiligen en doe daarbij een beroep op
d« mcclewerlcln* ran allen, die van
goeden wille zijn.
Extra-lceuringen Waffen-// en*.
Woensdag, de 29e November, dea
middags van 14—16 uur. vinden op
het //-Ersatzkommando Niederlande
Korte Vijverberg 5. weer keuringen
plaats voor de Waffen-// en de Land
stormbrigade Nederland. Alle lnllch-
tingen betreffende ondersteuning en
kostwinnersvergoeding worden bfi de
keuring verstrekt.
Carl Lafite. die in 1918 een ope
rette „Der Kongress tanzt" naar mo
tieven van Beethoven en Mozart
schreef, ls 72 Jaar oud, in Salzkam-
mergut overleden.
Directeur; H J. Kerkmeester, Bus-
sum; hoofdredacteur. Hendrik Llndt.
Amsterdam, plv. hoofdredacteur, li A
?ﻫd# H,-a* ,vtn Etorwer. Haarlem:
binnenland: J. y. Grieken; illustratie
en opmaak: R. Kampstra; volkscul
tuur en kunst; M. Woltere; muziek:
Su^L.Kp?Pi„sP?rt: J- J- L>ber; adver*
tentlee: A. E. Lammer», allen te Am-
•terdam.
