HET DAGBLAD
HET DAGBLAD
VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
Afweerslag bij Aken woedt
met ongekende hevigheid
Gevechtsactie aari
Zwitserse grens
Belqische reqerinq
vraagt volmachten
Zilverbohs van vijf
gulden
Drie aanvalswiggen naar de Saar
Verbitterde lucht
gevechten
De roofoverval te
Almelo
Edele eenheid
Worsteling ten noorden van
Aken duurt voort
Verbitterde strijd
om Metz
VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
Amerikaanse doorbraak in de Midden-
Vogezen afgegrendeld
Grote betoging
in België
Gevonden
Oog op het Oosten
HOOFDKWARTIER VAN DEN
FDHRER. 20 Nov. Het opperbevel
van de weermacht maakt bekend:
De derde afweerslag bij Aken is
gisteren tct een tot dusver niet be
leefde hevigheid toegenomen. Met
massaal gebruik van artillerie, vlieg
tuigen, formaties tanks en infanterie
probeerden de Amerikanen de door-
j braak te forceren. Het Duitse front
heeft stand gehouden. In het verloop
j van deze. met .de grootste verbitte
ring gevoerde, gevechten zijn in het
gebied van Geilénkirchen enige stel
lingssectoren meermalen per dag van
bezetter verwisseld. Verscheidene
honderden gevangenen bleven in
8 onze handen. Tussen Würselen en
h het woud van Hürtgen vernietigden
onze troepeli' opnieuw 35 vijandelijke
tanks. Overigens heeft het opofferen
van duizenden hunner soldaten in
I dit gevechtsgebied -.de Amerikanen
1 tot dusver uitsluitend het bezit van
een smalle strook terrein opgeleverd.
In he; stadsgebied van Metz aan
de noordoostgrens van Lotharingen
en in het gebied ten oosten van
Mörchingen hebben onze troepen
het gros van de vijandelijke aanval
len opgevangen. Tussen het Rijn-
Marnekanaal en St. Die gelukte het
den vijand, na hevige gevechten, op
te dringen. Ten noorden van Mont-
bëllard bracht onze vastberaden af
weer aanvallende Franse formaties
tot staan. -Vlak aan de Zwitserse
grens is de vijand er in geslaagd,
met gebruikmaking van deze bescher-
t ming in de flank, een penetratie in
J de Elzas te bereiken. Boven het
j strijdgebied in het Westen ontston-
den verbitterde luchtgevechten,
waarbij Duitse Jagers uit overmach-
tige vijandelijke- formaties negen
vliegtuigen omlaag schoten.
Overdag en des nachts werden Groot-
j Londen en het gebied van Antwerpen
door V 1 en V 2 beschoten.
In Mldden-Italië zijn talrijke aan
vallen van Amerikaanse troepen in
de Etrusklsche Apènnllnen en aan de
I Adrlatlsche Zee mislukt. Door Duitse
j torpedomotorboten werden ln de
E Adrlatlsche Zee "twee met ravltalUe-
ringsmaterlaal geladen vijandelijke
schoeners lil de grohd geboord.
Bij Apatln en Batlna aan de Do-
nau zijn alle pogingen der bolsjewie
ken, hun bruggenhoofden uit te
breiden, mislukt. Onze troepen op de
Balkan hebben nieuwe Bulgaarse aan
vallen ten oosten van de weg Prlstlna-
Mltrovlca algeslagen.
Ten zuidoosten van Boedapest zet
ten de bolsjewieken, na de zware
tankverliezen der vorige dagen, hun
doorbraakpogingen slechts met Infan
terie voort. Onze divisies sloegen alle
aanvallen uiteen en ontrukten den
vijand in krachtige tegenaanvallen
terrein. Slagvllegers vernielden op een
Sowjet-Russlsch vliegveld 40 vliegtui
gen op de begane grond en bescha
digden tien andere toestellen. Ook
ten 2ulden van het Matragebergte,
alsmede ln het gebied Mlscolc en To-
kaï bleven sterke bolsjewistische aan
vallen vruchteloos, tot op geringe pe
netraties na.
Uit de frontbocht ten zuidoosten
van -Llbau is de vijand opnieuw tot
oe grote aanval overgegaan, die hij
had voorbereid door sterk artlllerle-
vuur en hevige aanvallen van slfcg-
vliegers. pe eerste -aanvalsgolf stortte
Ineen. Nieuwe hevige gevechten met
aangevoerde strijdkrachten zijn aan
de gang. Aan het landlront van Swor-
be is de bezetting van het schiereiland
ln zware strijd gewikkeld met den
binnengedrongen vijand. Düitse zee-
strijdkrachten ondersteunden door
vuur de eigen troepen.
In het westelijke rijksgebied zetten
Anglo-Amerikaanse formaties vlieg
tuigen haar aanvallen op de burger
bevolking voort en beschoter spoor
treinen. Van de Amerikaanse bom
menwerpers. die aanvullen deden op
Weaèn en andere plaatsen in Zuld-
oost-Dultsland, heeft de luchtdoel-
artillerie van de luchtmacht 21 vier
motorige bommenwerpers omlaaggö-
schoten.
STOCKHOLM. 21 Nov. Het Bel
gische ministerie voor de nationale
veiligheid, heeft de Kamer van Af
gevaardigden. welke heden bijeen
komt, de volgende volmachten ver
zocht:
De volmacht openbare vergaderin
gen te verbieden, 2. De volmacht alle
soorten correspondentie aan censuur
te onderwerpen, achter te houden of
ln beslag te nemen. 3. De volmacht
de bevolking uit iedere streek te ver
wijderen waar haai* aanwezigheid
een nadelige invloed op de operaties
zou kunnen-uitoefenen. 4.- De -vol-
mpcht maatregelen te treffen om de
verspreiding of de verkoop van kran
ten, drukwerken, vlugschriften, aan
plakbiljetten en mededelingen te
verhinderen, die de zaak van den
vijand dienen of het moreel der be
volking zouden kunnen beïnvloeden.
Verscheidene kranten hebben in dit
verband een zeer scherpe critlek op
de regering uitgeoefend
AMSTERDAM. 20 Nov. De Ned.
Bank maakt bekend, dat zj binnen
kort zilverbons van Vllf gulden ln het
verkeer zal brengen. Deze zllverbons
worden uitgegeven op gror.d van de
wet van 0 Augustus 1914 (Staatsblad
no. 377).
De zllverbons van vijf gilden heb
ben een grootte van ongevter 12,9 bij
7.3 centimeter. ZIJ zijn, Ir groen en
bruin, gedrukt op wit papier waarin
een groene vezel is verwerkt. Midden
op de voorzijde zijn de wcorden „vijf
gulden" ln lichtgroen op eèn bruine
rozet afgedrukt. Ter weerszijden hier
van staat het cijfer 5 ter grootte van
2.5 centimeter ln een groene zeshoek.
Boven de waardeaandulding zijn de
woorden „zllverbon groot' licht uit
gespaard ln een donkergroeie balk aan
gebracht. Serleletter en nummer als
mede de datum (16 Octolier 1944) en
de ondertekening van der wnd. secre
taris-generaal van het Departement
van Financiën en den wnd. agent van
het Departement van Fhanclën zijn
ln zwart gedrukt. De aciterzljde ver
toont in het midden de Nederlandse
leeuw ln groen en bruin en daaronder
in dezelfde kleuren het cijfer 5 in een
rozet.De omlijsting werdt gevormd
door een 1,2 centimeter brede rawd,
waarin de woorden „Nïderland" en
„wettig betaalmiddel" ïi lichtgroen
zijn afgedrukt.
Ie JAARGANG No. 275
WOENSDAG 22 NOVEMBER 1944
Uitgave: N.V. De Arbeiderspers Bureau* voor redactie en administratie: Hooigracht ^1, Leiden.
Tel. 24996 - Postgiro 184120 - Abonnementsprijs 21 ct. per week of f2.73 per kwartaal. Losse nummers 5 ct.
BERLIJN, 21 Nov. De enigszins
opklarende lucht maakt het den vij
and mogelijk zijn zware aanvallen met
Infanterie en tanks op de tot dusver
bestaande zwaartepunten van het
westelijk front weer te steunen met
krachtige bombardementsformaties, zo
verneemt het D.N.B. Verscheidene hon
derden Duitse Jagers bonden de strijd
aan met de Anglo-Amerlkaanse in
scheervlucht vliegende toestellen,
boven het frontgebied erf het achter
land en zL) wei-hinderden ln verbitter
de luchtgevechten den tegenstander
zijn overmacht volledig te ontplooien.
De sterkste concentratie van het
vijandelijke materiaal beleefde opnieuw
het gebied van Aken. Wederom vielen
de Amerikanen hier ter weerszijden
van GeilenJcirchen en alleen in de
Trontboog van Eschweiler inet acht tot
tien divisies aan om de wegen naar
Erkelenz en Diiren te openen. Het
Duitse afweerfront hield echter stand
tegenover de krachtige vijandelijke
druk. Door de artillerie schitterend ge
steunde troepen der Duitsers gingen
steeds weer uit de verdediging over tot
de tegenaanval en ontrukten den
vijand belaxigrijke delen van zijn met
zware verliezen gekochte terreinwinst.
Ook in Lotharingen itam de vijan
delijke druk nog toe. Hier proberen
de Amerikanen al dagen lang met drie
sterke wiggen de Saar te bereiken. Hun
noordelijke aanvalsgroep viel van Die
denhof en in de—richting van Saar-
lautern aan en drong tijdelijk ln/
Busendorf binnen.
De middelste wig, die zijn aanvallen
ln het gebied van Mörchingen hervat
te, behaalde aan de tweg van Saar-
gemünd onbelangrijke terreinwinst.
De toppen werden echter door Duitse
tegenaanvallen teruggedrongen.
De derde, uit ongeveer vllf tot zes
divisies bestaande, vijandelijke aan-
valswlg, die ln het Lotharlngse gebied
opdringt naar de bovenloop van de
Saar, opereert aan het RijnMarne-
kanaal. Zijn aanvallen werden na aan
vankelijke terreinwinst afgeslagen,
evenals de pogingen van andere strild-'
krachten om aan de Meurthe de Duit
se afweerstelllngen open te scheuren
Volgens berichten uit Washington
hebben de Verenigde Staten de diplo
matieke betrekkingen met Griekenland
hervat. /De Amerikaanse ambassadeur
LincolrvMacVeagh bevindt zich reeds
te Athene.
In politieke kringen te Madrid
verluidt, dat de erkenning van de
regering-De Gaulle door Spanje ver
moedelijk binnenkort pfflcleel zal wor
den medegedeeld.
De zon gaat heden onder om 16.41
uur ën morgen op om 8.12 uur.
Maan op om 12.26 en onder om
20.33 uur.
E.K. 23 Nov., V.M. 30 Nov., L.K.
7 Dec., NJVL 15 Dec.
Naast het gebied van Aken en Lo
tharingen, ontwikkelt de sector tussen
Belfort en de. Zwitserse grens zich»tot
een nieuw brandpunt. De druk van de
daar staande Gaullistische formaties
was eveneens zeer sterk. Langs de
Zwitserse grens aanvallend konden zij
na zware gevechten bil Delle ln de
Duitse flankdekking penetreren en na
snelle aanvoer van tanks met verken-
nlngstoppen ten zuidwesten "van Alt-
klrch. de Elzassische grens passeren.
Duitse tegenmaatregelen ter afgrende
ling van de opgerukte vijandelijke
strijdkrachten zijn aan de gang.
Oproep aan de jeugd
van Nederland
Het Rijkscommissariaat meldt:
Duizenden Jongens en meisjes gin
gen u reeds voor. Zij vormen de
Avantgarde voor de wederopbouw van
ons vaderland ln het Nieuwe Europa.
Waar anderen lanterfanten en af
wachten, stelden zij de moedige
daad!
De Luchtmacht en de Marine bie
den plaats aan de Nederlandse Jon
gens van 15 tot 21 Jaar en meisjes tot
25 Jaar als helpers ln de berichten
dienst of bij de afdeling schijnwer
pers. Aarzelt niet, waar het gaat om
het lot van Nederland! Helpt mede.
het lot van ons vaderland voor
eeuwen veilig te stellen.
Mooie uniformen, uitstekende ver
zorging en hulsvesting en een goed
salaris zijn de voordelen. Na vol
brachte dienst voorkeur en steun bij
vrije beroepskeuze ln .alle openbare
ambten en arbeid op elk gebied.
Tweemaal per Jaar veertien dagen ver
lof Opleiding ^ea behandeling geheel
gelijk aan die der Duitse makkers.
Aanmelding en nadere bijzonderheden
ln Amsterdam, ütrechtsestraat 127.
Ook de Griekse verzets
groepen ontwapend
STOCKHOLM. 21 Nov. Reuter
meldt uit Athene», dat de Engelse op
perbevelhebber ln Griekenland, gene-
raal-majoor Ronald Scoble, zich er toe
heeft gezet alle Griekse verzetsstrijd
krachten voor 10 December te ont
wapenen. Dit ls Maandag door den
Grleksen premier, Papandreoe. mede
gedeeld. Britse patrouilles hebben reeds
de verzetsstrijdkrachten ln de voor
steden van Athene ontwapend.
Duitsers ontruimen Tirana
BERLIJN, 21 Nov. Zondag in
de loop van de dag hebben de Duit
sers. naar het D.N.B. verneemt, in
het kader van hun volgens de plan
nen verlopende uitwijkbeweging,
Tirana, de hoofdstad van Albanië,
ontruimd.
AMSTERDAM, 20 Nov. Omtrent
de overval, gepleegd op het agent
schap van de Nederlandse Bank te
Almelo vernemen wij nader, dat de
daders personen waren ln de leeftijd
van 2530 jaar. Sommigen haddc-n
een hoed. anderen een pet op. Een
droeg een bruine alpinomuts. De
waarde van de gestolen bankbiljetten
beloopt een bedrag van 46.150.000
De kisten zijn" vervoerd op een auto.
waarmede ook de daders zijn vertrok
ken. De korpschef van politie te Al
melo verzoekt opsporing, aanhouding
en voorgeleiding van de onbekende
daders en van het ontvreemde bank
papier.
Blijkens opgave van de Ned. Bank
te Amsterdam zijn de ontvreemde
bankbiljetten voorzien van de serle-
letters en nummers, vermeld op on
derstaande lijsten. De directie van de
Ned. Bank looft een zeer hoge belo
ning uit voor het verstrekken van in
lichtingen, die er toe lelden, dat de
daders van *de overval worden aange
houden en het ontvreemde geld wordt
ln beslag genomen. Indien slechts ge
deelten van het gestolen geld kunnen
worden achterhaald, zal dtze beloning
verhoudingsgewijze worden uitbetaald.
Bankbiljetten van f 100.GR
63329/63832. HA 51738/103965. HB
61949/62977, HB 63488/640C6. HB
64520/69040, HB 70150/71684, HC
11445/12473. HC 13492/14521. HC
15081/10117, HC 18625/21792, HC
22308/26003. HC 26525/27032, HC
27539/30149, HG 61374/61497, HG
71747/73257. HG 73768'75338. HG
76351/76887, HG 78917/81956. HG
82464/82979, HG 83490/83994. HG
84499/86014. HG 86543/87050. HG
90182/92233. HJ 31037 36730. HJ
37237/40792. HJ 41295/51700, HW
52065/54646. HW 55650/61801, HX
52103/52613, HX 53627/70803. HX
71391/72442, JA 2/51050, JO 10580/
20820, JP 20354/61088, JP 71273/
81558. JP 81559/91834. JQ 1/6933.
JQ 7438/10561, JQ62305/72759, JR
41370/51758, JR 62069/132344, JT
62467/83193, JU 2/10273, JU 71957/
78091, JU 78577/32183. KA 41783/
52139. KD 42363/48062. KD 48573/
52691. KD 63174/73401, KE 10360/
20716, KE 21240/30977; Bankbiljetten
van 25.—; AL 1 50853/58993, AL 1
59506/60011. AL 3 50725/61971. 1 AB
25607/28166. 2 AB 1/6699, 2 AB 8271/
10304 2 AB 30158/74653. 2 AB 75160/
91807, 3 AB 7708/11238. 3 AB 11742/
12346, 3 AB 12852/13359. 3 AB 13862/
11389, 3 AB 17905/21981. 3 AB 23013/
23515, 3 AB 25049/25552, 3 A3 27075/
30117, 3 AB 30628/35473, 3 AB 36484/
41032, 3 AB 41536/43551, 3 AB 44059/
44561, 3 AB 45574/46585, 3 AB 48590/
49092, 3 AB 50098/51100. 3 AB'52603/
60158. 3 AB 60659 61158. 3 AÖ» 61666/
6211/ 3 AB 62691/71260. 3 AB 73836
77466. 3 AB 79482/81493. 3 AB 82254'
36288. 3 AB 86803 '87303. 3 AB 88817
920C4. 12 AE 21267.21770. 12 AE
22772/23311. 12 AE 24822/2515. 12 -AE
28327/27830, 12 AE 29351/32371. 12 AE
61791/63296. 12 AE 03797/C53O4. 12 AE
65809/66311. 12 AE 66818/67822, 12 AE
58829/70336.
De ondergrondse organisaties, hier
en in andere bezette gebieden,
hebben rijkelijk stof tot nadenken ge
kregen. Ket puin der vernielde steden,
de honger in de volkrijke streken, het
leed van verdreven vrouwen en kin
deren, dat alles is klaarblijkelijk
van meet-af een factor ln de Illegale
berekening geweest, een „offer voor
de grote zaak". D&irover zullen zelfs
de daklozen en hongerenden, de have
lozen en ontwortelden in persoon met
terroristen geen debat kunnen begin
nen. Hoe staat het echter met „de
grote zaak" zelve, op het ogenblik,
dat de bevrijdingsstrijd volstreden
schijnt?
Het Belgische voorbeeld is veelzeg
gend. Zolang de Duitse bezetter er
nog was, kon de uitgeweken Belgische
legering in Londen door haar van
Engeland geleende microfoon niet
luid genoeg de dapperheid en opoffe
rende vaderlandsliefde der illegale
strijders bezingen. De illegalen hun
nerzijds ontleenden aan hun strijd
duidelijke aanspraken voor de toe
komst. die zij wilden bevechten. Hoe
vaak is het ook in Nedeflandse ille
gale blaadjes niet gezegd, dat de uit
geweken regeringen buiten de werke
lijkheid zijn gegroeid cn dat voor
mannen der huidige ondergrondse
organisaties een duidelijk aandeel
zouden moeten hebben ln de „weder
opbouw van het bevrijde gebied".
De teruggekeerde Belgische rege
ring heeft er, in samenwerking met
den Anglo-Amerikaansen bezetter,
geen twijfel over laten bestaan, hoe
hoog zij de betrouwbaarheid der vroe
gere illegale organisaties aanslaat, nu
3ij zich over de ruggen van legale
èn illegale bevrijders weer ln de
zadel heeft gehesen: ln een drama
tisch conflict is de voormalige verzets
beweging ontwapend, de „helden" van
voorheen zijn de verstotenen en ge-
wantrouwden van vandaag.
Wie ls naïef genoeg om te geloven,
dat de Nederlandse emigranten-rege
ring van Gerbrandy het illegale
patriottisme „voor en na het gebruik"
op andere wijze zou behandelen d8n
de Belgische collega's het deden? De
wensen van den nieuwen Brits-Ameri-
kaansen bezetter zijn daarvoor borg.
Dus weten de Nederlandse onder-
grondsen alvast, waarvoor zij thans
strijdenvoor hun eigen ontwapening
ep een tweederangs-staatsburgerschap
in het bevrijde vaderland.
Dit is dan het edele beeld van
patriottische eenheid, van strijdend
idealisme en democratie, waarop mil-
lioenen vijf oorlogsjaren lang hebben
zitten wachten. In Italië en Frank
rijk, in België en Nederland blijven
de begeleidende verschijnselen der
vermeende bevrijding gelijk: een aan
burgeroorlog grenzende politieke ver
warring. met alle verdwazing der pluk
harende partijen en partijtjes, secten
en klassen, waarvan velen bij alle
vrijheidsverlangen het bestaan al ver
geten waren.
Ook voor de Oranje-zender heeft
men zich, terwijl Nederland nog slag
veld is, met de eertijds beruchte
„schotjes-geest" reeds opnieuw moe
ten bezighouden. Enkele tientallen
uitgeweken „notabelen" hebben een
waarschuwend manifest geschreven
tegen het snel herboren sectarisme.
En zij hebben daarmee een nieuwe
dwaasheid bij die andere gevoegd:
dat het namelijk in het zesde oorlogs
jaar mogelijk zou zijn wat voorheen
een belachelijke misvatting is ge
bleken. met een papieren manifest
van een paar brave liberale burgers
de verdeeldheid van het Nederlandse
volk te genezen.
Op de achtergrond staat trouwens
een tegenstelling, die heel wat verder
reikt dan onze of de Belgische lands
grenzen. Dat de Belgische regering
zo pijnlijk veel haast maakt met het
ontwapenen van de ondergrondse
vaderlanders en dat de Nederlandse
regering, kreeg zij de kans. evenveel
haast met eenzelfde maatregel maken
zou. komt. omdat men niet helemaal
ten onrechte onder de terroristen vele
communisten vermoedt.
Terwijl de strijders voor een ver
meende vrijheid nog bloeden op de
slagvelden, plaatst men een staten
blok „ter verdediging van het Weste
lijk halfrond"" tegenover hei door de
Times nog onlangs gesignaleerde,
„soortgelijke" bastion in het Oosten:
voorbereiding voor de derde wereld
oorlog van morgen. En men begaat
daarbij maar één kinderlijke vergis
sing. Door te menen namelijk, dat de
voorvechters van het communisme ln
het hart der nieuwbakken democratie
even goedmoedig aan het ontwapen-
gebod zulleh voldoen als de misleide
gereformeerde en katholieke „patriot
ten" van burgerlijken huize.
In de ongedroomd-dictatoriaal be-
maatregelde gebieden der bevrijding
zetten de ondergrondse krachten hun
werk voor het bolsjewisme voort. Als
symbool van de edele eenheid in het
geallieerde kamp. En als bewijs voor
de stelling van den Rilhrer, dat de
democratie door haar bondgenoot
schap met het bolsjewisme het eigen
graf graaft.
Soébasjistsj in Moscou
STOCKHOLM. 21 Nov. De Sowjet-
russlsche Nieuwsdienst meldt, dat de
„Zuldslavlsche minister-president" en
minister van buitenlandse zaken. Soe-
basjlstsj. Maandag ln Moscou ls aan
gekomen. tezamen met den plaats-
vervangenden voorzitter van het „na
tionale comité ter bevrijding van
Zuid-Slavlè", Edvar Kardell, den ge
zant van Zuid-Slavlë te Moscou.
SlmltsJ. den vertegenwoordiger van
het comité te Londen, generaal-
majoor Veleblt. lt.-generaal Machln en
verscheidene leden van de Sowjet-
russlsche militaire missie in. Zuld-Sla-
vlë met aan het hoofd generaal-majoor
Melnlkow.
Terstond na zijn aankomst had Soe-
basjlstsj een onderhoud met Molotof.
Secr.-generaal Ned. Rode Kruis
DEN HAAG. 20 Nov. Het Rijks
commissariaat deelt mede; De com
missaris-generaal voor bestuur en
Justitie heeft op 18 November 1944
als algemeen plaatsvervanger van den
Rijkscommissaris voor het bezette Ne
derlandse gebied op grond van art. 3
der verordening nr. 108 (4. verorde
ning betreffende bijzondere maatrege
len op administratie-rechtelijk gebied)
gelet op art. 7 l. lid der verdkdenlng
rlngstoestand dén heer Carel Plek bet
nr. 15/1944 betreffende de ultzonde-
noemd tot lid van het Nederlandse
Rode Kruis en hem aangesteld als
secretaris-generaal van het Ned. Rode
Kruis.
«Mrecteun H. J. Kerkmeester, Bu*.
sum; hoofdredacteur: Hendrik Llndt,
Amsterdam; plv. hoofdredacteur; ii» A.
H. de Haas van Dorsser, Haarlem?
binnenland: J. v. Grieken; illustrate
en opmaak: R. Kampstra; volkscul
tuur en kunst: M. Wolters; muziek!
G. K Krop; sport: J, J. Llber; adver
tenties: A, B. Lammera. allen te Am.
•teldata, LU
HOOFDKWARTIER VAN DEN
FÜHRER, 21 Nov. Het opperbevel
der weermacht deelt mede:
Aan het Maasbruggenhoofd, zuid
oostelijk van Helmond, sloegen onze
troepen nieuwe, door tanks gesteun
de. aanvallen van Britse formaties
uiteen. Tegen de heldhaftige tegen
stand van alle wapenen van ons leger
zetten de Amerikanen tussen Geilen-
kirchen en het gebied ten zuidoosten
van Stolberg hun massale aanvallen
voort. Zij kwamen echter ook giste
ren niet ver van hun uitgangsstellin
gen. Tegenaanvallen brachten den
viiand in de enkele sectoren, waarin
hij aanvankelijk Verder kon opdrin
gen. weer tot staan; 65 vijandelijke
tanks werden vernietigd.
Aan de noordoostgrens van Lotha
ringen heroverden éigen pantserfor
maties een reeks plaatsen. Het gar
nizoen van Metz levert verbitterde
strijd te£en den vijand, die in het
westelijke (deel der stad is binnen
gedrongen. Oostelijk van Mörchingen
konden de vijandelijke formaties met
het oog op haar verliezen haar aan
vallen gisteren niet voortzetten. Tus
sen het Rijn-Mamekanaal en de
Bourgondische Pooit duren de zware
gevechten in de vijandelijke penetra-
tiegebieden voort. Ook op het noord
westelijke voorterrein van Belfort
wordt hevig gevochten. In de Boven-
Elzas zijn verbitterde gevechten ont
brand tussen onze troepen en opdrin
gende vijandelijke formaties.
Het lange-afstandsvuur op Londen
en Antwerpen werd^ voortgezet.
In Italië is in dé ochtenduren van
heden het achtste Britse leger aan
weerskanten van Forll, zoals verwacht,
toi de aanval overgegaan.
Op de Balkan werdan vril hevige
aanvallen van Bulgaarse troepen ten
noorden van Prlstlna uiteengeslagen.
Benoemingen in Engelse
regering bekendgemaakt
STOCKHOLM. 22 Nov. Naar de
Britse Eerlchtendienst meldt, zijn
Dinsdag de volgende benoemingen in
de Engelse regering bekend gemaakt:
Sir Edward Grigg ls benoemd tot
minister-resident ln het Midden-
Oosten. kapitein Harold Balfour tot
minister-resident ln West-Afrika.
Tot minister van openbare werken
ls benoemd Duncan Sandys, tot parle
mentair onderstaatssecretaris voor de
luchtvaart commander Brabner, tot
parlementair secretaris bij het minis
terie van voorziening John Wilmot
Voorts werd medegedeeld, clat het
ministerie voor de economische oorlog
binnenkort zal worden opgeheven.
De Britse berichtendienst deelt nog
mede. dat Grlgg de opvolger ls van
Lord Moync. Sandys, de schoonzoon
van Churchill, zal als minister van
openbare werken verantwoordelijk zijn
voor de bestrijding van het gebrek aan
woonruimte en het herstel van de door
bommen beschadigde hulzen. HIJ krijgt
een zetel ln het kabinet als Jongste
lid daarvan HIJ ls opvolger van Lord
Portal.
Lord Portal, die^ sedert 1942 minis
ter van openbare werken was. heeft er
op voorstel van Churchill ïn toege
stemd af te treden ten gunste van
Sandys opdat het betreffende minis
terie geleld kon worden door een lid
van het Lagerhuis.
Ten oosten van Boedapest en ten
zuiden van het Matragebergte vorder
den de bolsjewisten bij de voortzetting
van hun hardnekkige grote aanvallen
tegen de tegenstand onzer divisies
slechts weinig. Vijandelijke aanvallen
ten zuiden van Miskolc bleven zonder
resultaat. Om een vliandelljk bruggen
hoofd aan de Thelss ln het gebied van
Tokai en bij Üngvar wordt hevig ge
vochten. Hernieuwde aanvallen van
Sowjetformfltles aan weerskanten van
de Doeklapas stortten ln ons vuur
Ineen.
De doorbraakpogingen der bolsjewis
ten zuidoostelijk van Llbau werden
ook op de tweede dag van de afweer
slag ln zware gevechten verijdeld of
reeds bij de voorbereiding uiteengesla
gen. De verdedigers van het schier
eiland Sworbe weren zich. gesteund
door geconcentreerd vuur van onze
vlootstrijdkrachten. dapper tegen de
versterkte aanvallen van den vijand.
Mljnvegers brachten ln een gevecht
tegen bolsjewistische vlootstrijdkrach
ten. die een aanval op Montu wilden
doen, een Sowtfet-torpedomotorboot tót
zinken.
Gisteren overdag hebben Anglo-
Amerlkaanse terreurvliegers wederom
plaatsen ln West-Dultsland aangeval
len. Andere aanvallen waren gericht
op Opper-Silezië Des nachts lieten
Britse stoorvllegtuigen hier en daar
bommen vallen in West-, Noordwest
en Mldden-Dultsland. Doqt het lucht
doelgeschut onzer luchtmacht werden
26 vijandelijke vliegtuigen, waaronder
achttien viermotorige bommenwerpers,
neergeschoten.
Joodse emigratie naar
Palestina
STOCKHOLM. 22 Nov. In Chica
go zijn volgens de Londense omroep
de twee zittingen der nationale con
ferentie voor Palestina geëindigd, De
volgende besluiten werden genomen:
1. Onbeperkte Joodse emigratie naar
Palestina. 2. Gelijk recht voor Joden
tot aankoop van grond als voor de
overige bevolking. 3. Het verhuizen
der Joden, die naar Palestma willen
gaan. moet door de betrokken staten
gesteund worden. 4. Afschaffing van
het Britse witboek van 1930. 5 Er
kenning der Joodse gemeenschap ln
Palestina. 6. Financiële steun der va
derlandloze Joden voor emigratie van
de kant van de geallieerde regeringen.
7. Levering van schepen voor het
transport van Joden naar Palestina.
8. Inzameling van, 30 millloen dollar
voor de Amerikaanse Joden voor steun
bij de inrichting in Palestina.
Jongen besteelt zijn pleegvader
DELFT, 21 Nov. De polltic heeft
den zestienjarigen Jongen S. aange
houden en Ingesloten. S. heeft ten
nadele van zijn pleegvader een be
drag van zesduizend gulden en een
hoeveelheid Jam. boter en suiker ge
stolen. Hij had het geld verbrast cn
de goederen verkocht.
AMSTERDAM. 22 Nov. In ons
bericht over de roofoverval te Almelo
staan onder de nummers van de bank
biljetten van 25.drie fouten, ver
oorzaakt door technische storing. In
plaats van 3 AB 13862/11389, 3 AB
61666/6211 en 12 AE 24822/2515, moet
respectievelijk gelezen worden 3 AB
13852/17389. 3 AB 61666'62172 en 12
AE 24822/25825.
De Gaullistische minister van ar
beid heeft medegedeeld, dat er ln
Frankrijk 600.000 werklozen zijn.
Ie JAARGANG No. 276
DONDERDAG 23 NOVEMBER 1944
Uitgave: N.V. De Arbeiderspers Bureau* voor redactie en administratie: Hooigracht 31, Lelden.
Tel. 24996 - Postgiro 184120 - Abonnementsprijs 21 ct. per week of ƒ2.73 per kwartaal. Losse nummers 5 ct.
Gevechten in straten en
huizen 'van Saarburg
BERLIJN, 22 Nov. Het Internatio
nale Inlormatlonsbüro meldt:
De pogingen van het tweede Britse
legercorps om het Duitse bruggenhoofd
aan de Maas bij Venlo ln te drukken
waren ook nu weer tot muslukklng ge
doemd. Aan de zuidelijke flank werden
slechts plaatselijke penecratles bereikt,
welke de vijand met het verlies van
zeventien pantsers moest betalen.
Op het slagveld ten noorden van Aken
hebben de Amerikanen nieuwe en zeer
sterke tankformaties ln de strijd ge
worpen. Eveneens nam het aantal aan
de strijd deelnemende vliegtuigen toe.
Desniettegenstaande heeft het Duitse
front nérgens het verband verloren en
in rfet bijzonder tussen Gereonsweller
en Aldenhoven werden alle aanvallen
opgevangen. Enkele dorpen, welke ver
loren waren gegaan, werden weder ge
nomen.
Nadat het den Amerikanen was ge
lukt Aldenhoven binnen te dringen,
gingen Duitse pantsergrenadiers tot de
tegenaanval over en sloegen den vijand
tot aan de westelijke rand van het
dorp terug. In deze gevechten hebben
de Amerikanen die dag alleen al 69
tanks en andere gepantserde voertui
gen verloren.
Ook ten oosten van Aken werd de
druk van het eerste Amerikaanse leger
corps sterker ln de richting van Esch
weiler, waar de pantservoorhoede tot
staan kon worden gebracht. Talrijke
nesten van verzet verdedigden zich nog
hardnekkig achter de Amerikaanse
hoofdstrUdllnle. De bezetting van de
vesting Metz bood dag en nacht hard
nekkige tegenstand en wees de els tot
overgave af. Tussen de puinhopen der
vesting, welke onder buitengewoon
zwaar artillerievuur ligt, kwam het tot
bloedige gevechten van man tegen
man.
In de Mldden-Vogezen ls het aan een
sterke Amerikaanse tankgroep gelukt
dieper ln het Duitse afweerfront door
te breken en daarbij de stad Saarburg
ln Lotharingen te bereiken, waar in
huizen en straten wordt gevochten.
Daar werd zit echter tot staan ge
bracht en werd uitbreiding van het
Staking in Eindhoven
EINDHOVEN. 22 Nov. Zowel
Reutor als Radio-Oranje melden, dat
alle bedrijven in Eindhoven, inbe
grepen de Philipsfabrieken en ook
de directeuren, staken op grond van
de slechte levensmiddelenvoorzie-
ning.
STOCKHOLM, 22 Nov. Naar Reu
ter uit La Paz meldt, zijn vier leiders
van de Boliviaanse opstand Maandag
ochtend terechtgesteld. Onder hen be
vond zich lr. Brlto. de broeder van
kol. Mellton Brlto, die de leiding over
do revolte had.
penetratlegebled verhinderd. In de
zuldelpk aangrenzende sectoren wer
den de Duitse linies ter verkorting van
het front en vorming van aanvullende
reserves teruggenomen Vrij sterke aan
vallen der geallieerden ln de richting
van Belfort konden ln het stadsgebied
opgevangen worden.
In het gebied van Miïhlhausen wer
den sterke Duitse reserves samenge
bracht om de doorgebroken Franse
pantservoorhoede van haar verbindin
gen af te sniiden. De gevechten zijn
Dinsdagmorgen ingezet en hebben
reeds goede beglnsuccesacn opgeleverd.
MADRID. 22 Nov. De Ameri
kaanse pers maakt melding van com
munistische onlusten in België. Meer
dan twintigduizend gewapende per
sonen, onder wie vele soldaten en
vrouwen, trokken, onder het zingen
van de Internationale, door de straten
van Brussel om te protesteren tegen
de regering-Pierlot.
De politie is uitgerust met stalen
helmen en geweren.
De Belgische regering heeft van dé
Anglo-Amerikaanse autoriteiten toe
stemming gekregen met wapengeweld
tegen de menigte, die voortdurend
door de zénder van Moscou wordt
ondersteund, op te treden.
Over het reeds gemelde besluit dér
Belgische verzetsbeweging tot inleve
ring der wapenen, meldt de zender
Londen, dat a.s. Zaterdag de over
eengekomen datum der inlevering is.
De leiders der beweging hebben be
kend gemaakt, dat degene, die zijn
wapenen niet inlevert, uit de bewe
ging gezet zal worden.
Voorts meldt de zender Londen,
dat de voorzitter der verzetsbeweging,
Plerdon, zich naar Parijs heeft be
geven en De Gaulle een boodschap
der Belgische beweging heeft over
handigd. Tevens zal hij zich in ver
binding s'tellen met de Franse ver
zetsbeweging. De Brusselse corres
pondenten der Londense bladen mel
den echter, dat de politieke toestand
in België gespannen blijft
Volgens Exchange Telegraph heeft
Pierlot een storm van critiek van alle
linkse partijen te doorstaan. Nog
steeds roepen betogers in Brussel:
„Weg met Pierlot." De liberale „La
Cité Nouvelle" schrijft: „De gehele
natie is tegen de regering, die geen
bestuur van nationale eenheid vormt,
maar een unie van nationale oppo
sitie ls. Het land gelooft niet aan
haar competentie of aan haar wens
naar orde.*1
Over ongeveer een maand begint
tiet donker alweer te korten en
beginnen de dagen te lengen. Mid
winterzonnewende. Het licht zege
viert. Goeden-dag. algoede dag!
Er is nooit meer gezocht naar rub
berband dan nu. nooit is zo weinig
fietsband gevonden en toch is er
nooit meer fietsband verloren. Kijk
maar op straat en zie op elke tien
meter een stuk liggen. Precies zo is
het met moeren, spaken, kettingkas-
ten en jasbeschermers. Fiets een half
uur achter een paar fietsende of
sleepfietscnde Amsterdammers aan en
ge raapt een hele fiets van de
straat op.
Aardig zijn die Utrechtse karren
en bakfietsenverhuurders, die hele
maal geen geld willen hebben voor
hun transportmiddelen en dus abso
luut niet de prijs opdrijven, als
iemand een karretje wil huren om
iets op te halen. Alleen bedongen zij
als er drie mud gehaald werd. één
mild voor hun part. Bescheiden
luidjes. goede Nederlanders!
Berooide rooier, die alvast uit
Drente op eigen gelegenheid naar de
hoofdstad en verder terug komt: ik
heb u nu een week lang telkens des
morgens vroeg opgewacht en afge
haald en met u gesproken. En wat
was de ergste klacht? In Drente had
den ze gqen vloeitjes en gij hebt de
eigen teelt,-die er wel te krijgen was.
ten slotte met krantenpapier gerookt
waar dit artikeltje al niet goed voor
is: vroeger zou het om een zoute
haring zijn gelegd, thans om een
eigenteeltje! Ik brand van trots dat
mijn bedenksel mag branden tussen
uw lippen!)
Maar nu kwaamt gij in Amster
dam aan en wat riep men u om vier
vijf uur 's morgens in het pikkeduis-
ter al tegemoet: „Sigaretten sigaret
ten, vloei met gomecht vloei met
gom?!" De zwarte handelaars zijn 's
morgens al het eerste op pad en
geven den aankomeling de indruk
dat hier nog van alles te krijgen is'
Een rijksdaalder het pakje tan
vijftig.
Geen aardappelen genoeg, geen
boter en geen vet, maar van vier uur
's morgens vliegen de sigaretten
zestig cent per stuk, ook los en
het vloei den bezoeker van Amster
dam. al tegemoet. De zwarte handel
kent geen winkelsluitingstijden cn
wie naar Amsterdam-Noord moet.
kan zich al bij het licht der sterren
van vloei voorzien. Gekke wereld!
Zou deze zwartehandelenergie niet
nuttiger te gébruiken zijn voor de ge
meenschap? TIJL
Terwijl ln het westen van Europa
de militaire gebeurtenissen zich
toespitsen en allengs groeien naar
een beslissende krachtmeting, is er
onder de toonaangevende mannen
van het geallieerde kamp een opval
lende trek naar het oosten. De ont
wapening van de verzetsbeweging in
België, de stemmen over een West-
europees „bastion" en een hernieuw
de tegenstelling tussen De Gaulle en
Giraud, het zijn alles slechts uiter
lijk eigen kwesties van het
Westen. Ze karakteriseren zonder
uitzondering de voogdij uit het
oosten over het westen; de voog
dij uit Moscou.
Er was een tijd, dat twee weggelo
pen Franse generaals concurreerden
op het punt van de heerschappij over
he; enig-echte, heuselijk-vrije Frank
rijk Die generaals heetten De Gaulle
en Giraud. Generaal De Gaulle
wenste zijn eerstgeboorterecht niet
voor een schotel linsen en zelfs niet
voor een spaarbankboekje met dol
lars te verkopen, al -fluisterden ook
velen, dat hij als politicus het for
maat, miste. Generaal Giraud meen
de zijnerzijds als opvolger van den
vermoorden Darlan dat formaat ter
dege te bezitten. Hij meende voorts
(en niet geheel ten onrechte) dat de
toen door hem bezette post in* Frans
Noord-Afrika politiek van meer be
tekenis w^s dan De Gaulle's fictieve
troon in de Londense ballingschap.
De Gaulle dreef op de Britse kurk.
Giraud op een Amerikaanse. Maar
Britse kuiken hebben in de huidige
wereldpolitiek hun drijfkracht allang
verloren. Zodra deze elementaire
waarheid tot generaal De Gaulle
doordrong, stapte hij over op een
-betere drijver: de bolsjewistische. En
daarmee torpedeerde hij tenslotte
zelfs de Amerikaanse kurk van zijn
rivaal Giraud. Giraud verdween van
het toneel, Noord-Afrika echter ge
raakte in de invloedssfeer van
Moscou
Sindsdien betraden de Anglo-Ame
rikaanse troepen het Europese vaste
land. De Gaulle deed zijn intocht in
het „bevrijde" Parijs, mèt hem de
bolsjewistische invloed, waaraan hij
zijn machtspositie dankte Washing
ton en Londen werden actief. Zij
maakten hun kurkenwecr zeewaardig.
In Zwitserland is Giraud opgedoken
en andermaal met politiek begonnen:
als vertegenwoordiger van de conser
vatieve oppositie Uit Engeland reis
den Churchill en Eden naar Parijs:
om er zich te iaten vieren en om er
een „Westeuropees bastion" te stich
ten. Zij rukten aan De Gaulle's rech
terarm. terwijl Stalin trok aan de
linker.
De linkerarmen zijn in de achter
ons liggende maanden met opvallende
regelmaat de meest meegaande ge
bleken. Maar belangwekkender dan
het politieke touwtrekken zelf is de
algemene waarheid, die er de achter
grond van vormt: niemand peinst
over de mogelijkheid, dat de Anglo-
Amerikaanse democratieën nog in
vloed zouden kunnen uitoefenen op
de politieke structuur van oostelijk
Europa. met iedere volgende stap
wordt het. echter duidelijker, dat
Moscou weer mgér invloed heeft op
de politieke structuur var. Europa's
westen. Churchill en Eden reisden
naar Parijs, De Gaulle echter reisde
naar Moscou. Wie hoort er in deze
dagen nog van reizen naar Londen
of Washington? Het oog is gericht
op het Oosten en de zon van de her
boren democratie schijnt boven het
Kremlin op te gaan.
Geen zaak is wellicht leerzamer in
dit opzicht dan de ontwikkeling in
België, al ware het slechts door haar
onmiddellijke nabijheid. Dat de kwes
tie van de ontwapening der vroeger
maar in Moscou's dienst ook morgen
weer!) ondergronds werkende krach
ten een symptoom van hetzelfde poli
tieke touwtrekken is, schijnt niemand
nog een punt van twijfel. En wie zich
soms in slaap mocht wiegen met de
bewering, dat de verzetsbeweging
haar wapens dan toch maar heeft
ingeleverd en dat „dus" het bolsje
wistische gevaar in België al weer
bezworen is. vergeet een simpele klei
nigheid: dat niemand omgekeerd van
een democratische verzetsbeweging
onder Anglo-Amerikaanse auspiciën
in de Sowjet-Unie vernam.
Wèl echter hoort men het aftreden
eisen van de Belgische regering-Pier-
lct en de vorming van een andere
regering, die „meer het vertrouwen
van het volk geniet". een formule,
die men Pierlot's kortzichtige politiek
gaarne kan toewensen, zonder er bij
te vergeten, dat soortgelijke formules
in Roemenië en Bulgarije, in Finland
en Iran, in de bolsjewistische hausse
na de vorige wereldoorlog zowel als
in die van het huidige ogenblik, on
veranderlijk de wensen van Moscou
dicteerden.
Het is een vreemd, maar bovenal
een gevaarlijk spel om de vrijheid,
dat ce Anglo-Amerikaanse legers in
westelijk Europa spelen.
De zon gaat heden onder om 16.37
uur en morgen op om 8.17 uur. Maan
onder 0.00, op 14.14 uur.
E.K. heden, V.M. 30 Nov, LJL
T Dec, N.M. 15 Dcc,
Inschrijving bij en bemiddeling
door het Arbeidsbureau
AMSTERDAM, 21 Nov. De ar
beidsbemiddeling gaat er van uit. dat
ln de eerste plaats volledig werklozen,
die geen enkele aanspraak tegen hun
vroegeren werkgever, respectievelijk
bij onrechtmatig, dus ongeldig ont
slag, tegen hun tegenwoordlgen werk
gever. geldend kunnen maken, voor
plaatsing ln aanmerking komen.
Het zal ln dit verband dus volko
men terecht kunnen gebeuren, dat
aan onrechtmatig ontslagen arbeiders,
die elders werk kunnen krijgen, een
ontslag-, respectievelijk aanstcllings-
vergunning wordt, geweigerd, daar het
Arbeidsbureau, zolang nog werklozen
op plaatsing wachten, niet zijn mede
werking verleent, in overtreding zijnde
werkgevers van hun verplichting tot
loonbetaling te ontheffen Leidend
beginsel bij het voorkomen van werk
loosheid tengevolge van de huidige
situatie blijft de primaire aansprake
lijkheid van den werkgever voor de
betaling van loon, respectievelijk
wachteeld.
Onrechtmatig ontslagen werkne
mers, die bij weigering van den
werkgever om zijn verplichtingen na
te komen, in moeilijkheden geraken,
kunnen, tegen overdracht van hun
loonvordcrlng, van het orgaan voor
de stevinverlening steun krachtens de
Rijksacgcllng in voorschot ontvangen.
Hierbij gaat dus de civielrechtelijke
vordering op den werkgever over op
bovengenoemd orgaan, terwijl ook de
mogelijkheid van een strafrechtelijke
vervolging open blijft.
«sireutewr H J Keriuiieeelex Bi*,
sum. hoofdredacteur Hendrik Llndt,
Amsterdam plv hou; jredacteur, jr A.
L cu H aas vaD Doraser Haarlem;
tinner land J Gr.ekcn. iJlu6tratl»
en cpmaak R K&rnpstra, volkscul
tuur en kunst M Wolters. muziek:
G. K Krop. sport. J J Llber; ad ver-
tenties: A. a Lammer», allen te Am.
•teldata. K um
